در پی هجوم روسیه به اوکراین، نگرانیها از حمله احتمالی چین به تایوان هم بالا گرفته است. با این حال، بسیاری تحلیلگران بر این باورند تجربه روسیه در اوکراین تاکنون نشان میدهد که قدرت نظامی برتر به تنهایی برای تضمین یک پیروزی سریع با حداقل تلفات کافی نیست.
در تایوان دسته ۴۰۰ نفرهای از مردان که در حالت عادی مهندس و وکیل و کارگرند، بخشی از سربازان ذخیره ارتش تایوان را تشکیل میدهند. آنها در برنامه تمرینی ۱۴روزهای شرکت میکنند که دولت تایوان چندین هفته پیش برای افزایش آمادگی نظامی این جزیره در نبردی احتمالی با چین آغاز کرد.
تحلیلگران میگویند این برنامه آموزشی در کنار دیگر اقدامات، نشان میدهد تایوان خطر حمله احتمالی چین را بسیار جدی گرفته و این نگرانی اخیرا و با مقایسه هجوم بیرحمانه روسیه به اوکراین با خطر احتمالی حمله چین به تایوان بیشتر هم شده است.
دولت چین بارها گفته میخواهد جزیره خودمختار تایوان با جمعیت ۲۴ میلیون نفری را حتی در صورت نیاز به اعمال زور جزئی از خاک چین کند؛ گرچه چین هرگز بر تایوان حاکم نبوده است.
پکن سال ۲۰۲۱ فشار نظامی بر تایپه را با فرستادن شمار بیسابقهای هواپیمای جنگی به نزدیکی این جزیره افزایش داد.
آغاز آموزش نظامی اخیر در تایوان، چین را بر سر خشم آورده است. «دفتر امور تایوان چین» این تمرینهای نظامی را تحریکآمیز خوانده و سخنگوی این دفتر اقدامات اخیر دولت تایوان را بسیار خطرناک دانسته و تایپه به این متهم کرده که از اینکه مردم تایوان را به عمق فاجعه بکشاند، ابایی ندارد.
اما با آنکه تمرین نظامی در تایوان خشم چین را برانگیخته، تحلیلگران مسائل نظامی و قانونگذاران هشدار میدهند چنین تمرینهایی برای دفع خطر احتمالی حمله یکی از بزرگترین ارتشهای جهان کافی نخواهد بود. جنگ در اوکراین دولت تایوان را به این فکر انداخته که برای آمادگی در برابر حمله احتمالی چین چه میتواند بکند.
توان نظامی تایوان در چه حد است؟
حتی پیش از حمله روسیه به اوکراین، نگرانیها از بابت حمله پکن به تایوان و تصرف بهزور این کشور شدت گرفته بود.
بهگزارش رسانه دولتی چین، پکن طی چند ماهه اخیر در نزدیکی جزیره تایوان رزمایش نظامی، از جمله پرواز هواپیمای نظامی در منطقه شناسایی پدافند هوایی تایوان و دیگر تمرینهای نظامی هوایی و دریایی در نزدیکی تنگه تایوان برگزار کرده است.
تایپه در واکنش به اقدامات پکن، به هزینههای نظامی بیسابقه متعهد شده و ۸/۷ میلیارد دلار برای پیشرفت تواناییهایی تجهیزات جنگ نامتقارن طی پنج سال آینده در نظر گرفته است.
تجهیزات جنگ نامتقارن اصطلاحی برای راهبردهای نظامی برای مقابله با ارتشهای بسیار قدرتمندتر است؛ در مورد تایوان، چنین تجهیزاتی میتواند توسعه موشکهای دوربردی باشد که بتواند تجهیزات نظامی چین را در صورت جنگ با تایوان هدف قرار دهد.
دولت تایوان همچنین به دنبال بزرگ کردن ارتش خود است. ارتش تایوان کوچکتر از یکدهم ارتش چین است و یک میلیون هم سرباز ذخیره دارد که در صورتی که به دفاع فراخوانده شوند حاضر میشوند.
بهگفته سای اینگون، رییسجمهور تایلند، این سربازهای ذخیره در صورت حمله به این کشور، بخش مهمی از دفاع تایوان را تشکیل میدهند.این مورد مشابه اوکراین و زمانی است که دولت این کشور مردم عادی را مسلح کرد تا از شهرها درباره حمله نیروهای روسیه دفاع کنند.
سای پیشتر در جریان بازدید از یک تمرین نظامی گفت وضعیت اخیر در اوکراین نشان میدهد که بهجز حمایت و کمک بینالمللی، در نهایت اتحاد مردم در دفاع از کشورشان اهمیت دارد.
ابتکار «دفاع تمامقوا» در تایوان بهقصد بالا بردن دانش عمومی نظامی در تایوان است تا در صورت وقوع حمله بتوان عموم جمعیت این کشور را بسیج کرد.
طبق قوانین فعلی در تایوان، تمام مردهای ۱۹ تا ۳۶ ساله تایوانی موظفند ۴ ماه خدمت اجباری بگذرانند. پس از اتمام این دوره چهارماهه، برخی به نیروهای ذخیره میپیوندند تا تمرینات بیشتری داشته باشند. بر اساس اعلام تایوان، از این نیروها در زمان جنگ بر حسب مهارت استفاده خواهند شد.
تمرینات جدید نظامی تایوان بهمنظور رفع نگرانی از آن است که سربازان ذخیره ممکن است برای جنگ آماده نباشند؛ اما متخصصان نظامی میگویند آنچه نیاز است تنها خدمت اجباری طولانیتر است. یکی از نظامیان تایوان پیشتر در گفتوگو با سیانان، چهار ماه آموزش اجباری را «بسیار ناکافی» خوانده بود.
آیا اقدامات تایوان کافی است؟
هفته گذشته برخی احزاب گوناگون تایلند خواستار افزایش دوره خدمت اجباری شدند.
خدمت سربازی برای مردان در تایوان پیش از سال ۲۰۱۸ یکساله بود که پس از آن به ۴ ماه کاهش یافت.
برخی احزاب سیاسی نیز در این کشور نیز خواهان مشمولیت زنان در برنامههای آموزشی غیررزمی، بهویژه راهبردهای نظامی شدهاند.
دفتر ریاستجمهوری تایوان به شبکه سیانان گفته بود که دولت در حال ارزیابی افزایش دوره خدمت اجباری است.
برخی بر این باورند که دوره خدمت اجباری در تایوان باید فورا افزایش یابد و حتی از یک سال هم طولانیتر باشد.
درسی از جنگ اوکراین
از زمان آغاز جنگ اوکراین، پکن همواره یافتن شباهت بین حمله روسیه به اوکراین با حمله احتمالی چین به تایوان را رد کرده است. سفیر چین در تایوان پیشتر در یادداشتی در واشینگتنپست مقایسه این دو را اشتباه خوانده و نوشته بود که مساله تایوان، مساله داخلی چین است. او همچنان گفته بود که بیمعناست افراد از حق حاکمیت اوکراین دفاع کنند در حالی که چنین حقی را برای چین که بر تایوان حق تمامیت ارضی و حاکمیت دارد در نظر نگیرند.
کارشناسان هم بر این باورند که بین حمله روسیه به اوکراین و حمله احتمالی چین به تایوان تفاوتهایی وجود دارد. از جمله اینکه حمله به تایوان احتمالا واکنش منطقهای، بهویژه از سمت ژاپن را برخواهد انگیخت چرا که ژاپن به تایوان نزدیک است.
همچنین تایوان تولیدکننده بزرگ «تراشه نیمههادی» است که در گوشی هوشمند تا خودرو، از آن استفاده میشود و در صورت حمله به تایوان کمبود این چیپها سراسر دنیا را درگیر میکند.
یک صاحبنظر در این زمینه گفت چنین کمبودی، واکنش جامعه جهانی به تهدید به حمله به تایوان را تغییر خواهد داد.
درسهایی که از حمله به اوکراین گرفته شده است، در واکنش به تهدید چین به حمله به تایوان به کار خواهد آمد. بهگفته یک مقام نظامی تایوان درسی که از اوکراین گرفته شده روشن است: «ما باید برای دفاع از کشور خودمان مسئول باشیم.»
ولودیمیر زلنسکی، رییسجمهوری اوکراین، در نطقی تلویزیونی با اشاره به شرایط بحرانی در شهر ماریوپل در جنوب شرقی این کشور گفت: اقدام روسیه در محاصره ماریوپل در تاریخ به عنوان جنایتی جنگی ثبت میشود و قرنها به یادها خواهد ماند
رویترز به نقل از سه منبع آگاه گزارش داد آمریکا به طور غیر رسمی به ترکیه پیشنهاد داده است که سیستمهای ضد موشکی اس-۴۰۰ ساخت روسیه خود را به اوکراین بفرستد.
طبق این گزارش، این پیشنهاد از ماه گذشته مطرح شده و در زمان سفر اخیر وندی شرمن، معاون وزیر خارجه آمریکا، به ترکیه نیز تکرار شده بود.
مقامهای ترکیه از اظهارنظر در مورد این گزارش خودداری کردهاند.
منابع آگاه ترکیهای به رویترز گفتند که بعید است ترکیه این پیشنهاد را بپذیرد زیرا مشکلات مهمی، از جمله موانع فنی مربوط به نصب و به کارگیری این سیستمها و نیز نگرانی از اقدام تلافیجویانه روسیه وجود دارد.
آمریکا بارها از ترکیه خواسته است سیستمهای دفاع ضدهوایی اس-۴۰۰ روسیه را کنار بگذارد و در همین راستا صنایع دفاعی ترکیه را تحریم کرد و این کشور را از فهرست فروش جنگندههای اف-۳۵ خود حذف کرد.
ترکیه در مقابل میگوید که ناچار است از این سیستمهای پدافندی روسی استفاده کند، زیرا متحدانش در حد مناسبی به آنکارا سلاح نمیفروشند.
حسن نصرالله، دبیرکل حزبالله لبنان، گزارشها درباره مشارکت نیروهای این گروه در جنگ اوکراین و در حمایت از روسیه را «شایعه و دروغ» خواند.
نصرالله در سخنانی که از تلویزیون وابسته به حزبالله پخش شد گفت: «هیچ عضوی از این حزب، نه به عنوان جنگجو و نه کارشناس، در جنگ اوکراین حضور ندارد.»
رسانههای محلی و بینالمللی گزارشهای متعددی درباره حضور جنگجویان سوری و نیروهای حزبالله لبنان در جنگ اوکراین منتشر کردهاند؛ به ویژه آنکه اين نخستين بار نيست نیروهای حزبالله در میدانهای جنگ خارج از لبنان مشارکت میکنند.
اگر این گزارشها درست باشد، این بار برای حزبالله سخت خواهد بود که حضور خود در اوکراین را توجیه کند؛ چرا که این کشور هزاران کیلومتر از لبنان فاصله دارد و در اوکراین هیچ گروه تروریستی که لبنان را تهدید کند وجود ندارد.
از سوی دیگر به رغم تکذیب حسن نصرالله مبنی بر عدم حضور نیروهای حزبالله در تهاجم روسیه علیه اوکراین، نگرانیها در لبنان از ورود مجدد اين كشور به درگیریهای منطقهای، این بار به واسطه بحران اوکراین، همچنان وجود دارد.
این نگرانیها به ویژه زمانی تشدید شد که ولادیمیر پوتین، رییس جمهوری روسیه، از حضور داوطلبان خارجی در کنار ارتش کشورش در حمله به اوکراین استقبال کرد.
فارس سعید، بنیانگذار «شورای ملی پایان دادن به اشغالگری ایران در لبنان»، با ابراز تردید درباره تکذیبیه حزبالله میگوید: «شرایط بار دیگر نشان میدهد که سیاست بیطرفی حزبالله حقیقت ندارد. به این معنی که این حزب دروغ میگوید و هیچ وعده صادقی جز ویرانی لبنان ندارد.».
ارتش اوکراین میگوید دسترسی به دریای آزوف را موقتا از دست داده است. همزمان، اطلاعات ارتش بریتانیا از تغییر راهبرد نظامی روسیه خبر داد و گفت تشدید آتشباری کور به کشته شدن بیشتر غیر نظامیان منجر خواهد شد.
ستاد کل نیروهای مسلح اوکراین روز شنبه ۲۸ اسفند اعلام کرد که از صبح این روز نیروهای روسیه دسترسی نیروهای اوکراینی در بندر ماریوپول به دریای آزوف را موقتا قطع کردهاند.
روز شنبه همچنین اطلاعات ارتش بریتانیا اعلام کرد که روسیه مجبور شده رویکرد عملیاتی خود را تغییر دهد و اکنون راهبرد فرسایش را دنبال میکند.
به گفته ارتش بریتانیا، این تغییر رویکرد احتمالا شامل آتشباری بیمحابا و کور خواهد بود که منجر به افزایش تلفات غیرنظامی، تخریب زیرساختها و تشدید بحران انسانی خواهد شد.
وزارت دفاع بریتانیا که مرتبا آخرین ارزیابیهای خود را از تحولات مربوط به تهاجم روسیه به اوکراین منتشر میکند، تاکید کرده به دلیل مقاومت اوکراینیها روسیه نتوانسته به اهداف اصلی خود دست یابد.
پیش از این نیز شمار دیگری از تحلیلگران پیشبینی کرده بودند ارتش روسیه اقدامات خود در سوریه را که منجر به ویرانی شهرهای محل تجمع مخالفان شد در اوکراین نیز تکرار کند.
روز شنبه همچنین درگیریها در برخی شهرهای اوکراین از جمله خرسون، چرنیهیف، خارکیف و سومی ادامه یافت. این سه شهر به ویژه برای دشوار کردن دسترسی دیگر نقاط اوکراین به کییف مهم هستند.
در همین حال شرکت ماهوارهای مکسار تصاویری را منتشر کرده که نشان میدهد نیروهای روسی با ایجاد خندقهایی قصد دارند خودروهای نظامی خود در نزدیکی کییف را مخفی کنند.
نیروهای اوکراین همچنین برای ششمین بار در چند روز گذشته فرودگاه خرسون که نیروهای روسیه کنترل آن را در دست گرفته اند گلوله باران کردند.
روز شنبه همچنین روسیه اعلام کرد که برای نخستین بار از موشک های مافوق صوت برای حملات در اوکراین استفاده کرده است.
وزارت دفاع مسکو روز جمعه اعلام کرده بود با سامانه موشکی کینژال یک انبار تسلیحات زیرزمینی را در روستای دِلیاتین در غرب اوکراین منهدم کرده است.
روسیه پیش از این متهم به استفاده از بمبهای خلأ و خوشهای در اوکراین شده اما این اتهامها را رد کرده است.
روز جمعه ولادیمیر پوتین در میان جمعیت انبوه حاضر در ورزشگاه لوژنیکی مسکو از «عملیات ویژه نظامی در اوکراین» تمجید کرد و گفت: «ما کاملا به تمام اهداف خود خواهیم رسید.»
ولودیمیر زلنسکی در واکنش به این سخنرانی گفت تعداد افراد حاضر در آن ورزشگاه تقریبا برابر با سربازان روسی شرکت کننده در حمله به اوکراین است.
او با اشاره به کشته شدن «۱۴ هزار» سرباز روسیه در سه هفته گذشته افزود: «۱۴ هزار جسد در این ورزشگاه به همراه هزاران معلول و مجروح را تصور کنید… جنگ باید پایان یابد و پیشنهادات اوکراین روی میز است.»
بنابر گزارش سازمان ملل، از آغاز تهاجم روسیه بیش از سه میلیون نفر از اوکراین به خارج از این کشور گریخته و شش و نیم میلیون نفر دیگر نیز در حال فرار از کشور هستند.
همچنین بیش از ۸۰۰ هزار نفر بدون برق و بیش از ۲۷۰ هزار نفر بدون گرمایش هستند.
جو بایدن در گفتوگو با همتای چینی خود، شیجینپینگ، هشدار داد هر حمایت پکن از حمله نظامی روسیه به اوکراین برای چین پیامدهایی در بر خواهد داشت.
او درباره این پیامدها جزییاتی ارائه نکرد، اما سخنگوی کاخ سفید گفت چنین پیامدهایی میتواند تجارت گسترده چین را تحت تاثیر قرار دهد.
بایدن همچنین به تشریح اقدامهای آمریکا و متحدانش برای حمایت از اوکراین در برابر حمله روسیه پرداخت و تاکید کرد بحران اوکراین باید از طریق دیپلماسی حل شود.
شی جین پینگ نیز در این تماس با تاکید بر اینکه روابط چین و آمریکا نمیتواند به مرحله تقابل پیش برود گفت: بحران اوکراین چیزی است که ما تمایل نداریم شاهد آن باشیم و این رویاروییها به نفع هیچکس نیست.
رییسجمهوری چین بدون اشاره به نقش روسیه تاکید کرد که جنگ اوکراین باید هرچه سریعتر پایان یابد.
شی جین پینگ با تاکید بر لزوم حل و فصل بحران اوکراین از طریق دیپلماسی، از کشورهای عضو ناتو خواست با روسیه وارد مذاکره شوند تا نگرانیهای امنیتی روسیه و اوکراین برطرف شود.