نشریه ورایتی: اصغر فرهادی احتمالا رییس هیات داوران جشنواره فیلم کن خواهد بود

در گزارش ۱۰۸ صفحه‌ای عفو بین‌الملل که روز سه‌شنبه ۲۳ فروردین منتشر شد، جزییات مرگ ۹۶ نفر در زندان‌های ایران طی دوازده سال اخیر بررسی شده است.

این گزارش که با عنوان «در اتاق انتظار مرگ: مرگ‌های در پی محرومیت از مراقبت‌های پزشکی در زندان‌های ایران» منتشر شده، تاکید می‌کند تعداد واقعی این گونه مرگ‌ها در زندان‌های ایران «احتمالا بسیار بیشتر است».

این گزارش با ارائه مستنداتی هشدار داده است مقامات زندان‌ها با ممانعت از اعزام، یا تاخیر در انتقال اورژانسی زندانیان به بیمارستان، در مرگ آنها نقش دارند یا مسبب اصلی این مرگ‌ها هستند.

به گفته دیانا الطحاوی، معاون خاورمیانه و شمال آفریقای عفو بین‌الملل، «بی‌اعتنایی وحشتناک مقامات ایران به جان انسان‌ها عملا زندان‌های ایران را به اتاق انتظار مرگ برای زندانیان بیمار تبدیل کرده است و موجب شده است که بیماری‌های به طور معمول قابل درمان به طور اسفباری به مرگ ختم شوند.»

او همچنین این اقدام را «سلب خودسرانه حق حیات» خواند که «در قوانین بین‌المللی یکی از موارد نقض شدید حقوق بشر است».

عفو بین‌الملل با اشاره به «زندگی‌های کوتاه شده» در زندان‌های ایران، گزارش داده در اکثر قریب به اتفاق موارد ثبت‌شده، زندانیان فوت شده جوان یا میانسال بوده‌اند؛ ۲۳ نفر بین ۱۹ تا ۳۹ سال و ۲۶ نفر بین ۴۰ تا ۵۹ سال داشته‌اند.

در این گزارش همچنین ذکر شده است از بین ۹۶ موردی که بررسی شده‌اند، ۶۴ زندانی در داخل زندان جان باخته‌اند؛ «از این میان، بسیاری در بند خود درگذشته‌اند که معنایش این است آنها در ساعات پایانی حیات حتی تحت مراقبت‌های اولیه پزشکی قرار نگرفته‌اند.»

عفو بین‌الملل همچنین تصریح کرده است زندان‌های حاوی «اقلیت‌های ستمدیده» میزان بیشتری از این مرگ‌ها در آنها اتفاق افتاده است؛ از ۹۶ مرگ ثبت‌شده، ۲۲ مورد در زندان ارومیه «جایی که اکثر زندانیان از اقلیت‌های کرد و ترک آذربایجان تشکیل شده‌اند» روی داده و ۱۳ مورد مرگ نیز در زندان مرکزی زاهدان، محل حبس زندانیان اکثرا متعلق به اقلیت محروم بلوچ، اتفاق افتاده است.

مرگ زندانیان بر اثر محرومیت از دسترسی به مراقبت‌های پزشکی در حالی در زندان‌های ایران روی می‌دهد که علت نیاز برخی از آنان به خدمات پزشکی «صدمات جبران‌ناپذیری» بوده که به آنها هنگام دستگیری یا حین حبس وارد شده است.

نهادهای حقوق بشری پیش از این نیز همواره به ممانعت عمدی مقام‌های جمهوری اسلامی از دسترسی زندانیان به خدمات پزشکی اشاره کرده و آنها را نقض شدید حقوق بشر خوانده‌اند.

بکتاش آبتین، شاعر نویسنده و مستندساز، پس از ابتلا به کرونا در زندان و در پی تعلل مقام‌های زندان، سرانجام در ۱۸ دی ۱۴۰۰ درگذشت.

بهنام محجوبی، درویش زندانی، نیز با اینکه پزشکان هشدار داده بودند او به دلیل بیماری امکان تحمل حبس ندارد، مدت‌ها زندانی بود و پس از اغما به علت مسمومیت دارویی در زندان، سرانجام اسفند ۹۹ در بیمارستان جان باخت.

با این حال در گزارش جدید عفو بین‌الملل به موارد کمتر رسانه‌ای شده نیز اشاره شده است.

از جمله در این گزارش به نادر علیزهی اشاره شده است؛ جوانی که در آبان ۹۶ رییس درمانگاه زندان مرکزی زاهدان او را به «تمارض» متهم کرد و او در ۲۲ سالگی جان باخت.

همچنین در این گزارش به عبدالواحد گمشادزهی، جوان ۱۹ ساله‌ای که در اردیبهشت ۹۵ در زندان مرکزی زاهدان درگذشت، نیز اشاره شده است. او در زمان دستگیری کودک بود و «بر اثر بی‌اعتنایی به لخته شدن خون در مغزش که ناشی از ضرب و شتم در جریان دستگیری و یا بازجویی‌های دو سال پیش بود جان باخت».

گزارش جدید عفو بین‌الملل فقط به مرگ‌های بر اثر عدم دسترسی به مراقبت‌های پزشکی می‌پردازد؛ مرگ‌های ناشی از شکنجه، استفاده از سلاح گرم یا سایر بدرفتاری‌ها با زندانیان در ایران در گزارش قبلی این سازمان مورد بررسی قرار گرفته بود.

این سناتورها در نامه خود به بایدن، خاطرنشان کردند که سپاه پاسداران مسئول کشته شدن دست‌کم ۶۰۰ نیروی آمریکایی در عراق و حملات متعدد به نیروهای آمریکایی از طریق ارائه تسلیحات مرگبار به شبه‌نظامیان شیعه است.

آنها گفتند که سپاه پاسداران در حال حاضر حتی تلاش دارد تا سیاستمداران و مقام‌های آمریکایی از جمله مایک پمپئو، وزیر خارجه پیشین، را در خاک ایالات متحده بکشد.

در نامه چهارده سناتور به بایدن تاکید شده است که حذف سپاه پاسداران از فهرست سازمان‌های تروریستی نه فقط اقدامی به شدت غلط است بلکه خیانت به شرکا و متحدان آمریکا در منطقه، به ویژه اسرائیل و کشورهای حوزه خلیج فارس، است.

آنها افزودند که متحدان و شرکای ایالات متحده نگران کاهش حضور ایالات متحده در منطقه هستند و توافقی با ایران، دسترسی آن به منابع مالی را فراهم می‌کند که «رژیم جمهوری اسلامی آن را از طریق نیابت‌های تروریستی برای بی‌ثبات کردن منطقه» استفاده می‌کند.

در نامه چهارده سناتور به بایدن آمده است که سپاه پاسداران هیچ تغییر معناداری در رفتار خود ایجاد نکرده و همچنان فعالانه درگیر فعالیت‌های تروریستی است.

چهارده سناتور جمهوری‌خواه در نامه خود از جو بایدن خواستند که به طور صریح و علنی پاسخ دهد که آیا او معتقد است سپاه پاسداران دیگر در فعالیت‌های تروریستی شرکت نمی‌کند و امنیت ایالات متحده را تهدید نخواهد کرد؟

این نامه به امضای چهارده سناتور جمهوری‌خواه از جمله لیندزی گراهام، جان کندی، تیم اسکات، بیل هگرتی، سیندی هاید اسمیت، راجر مارشال، تام تیلیس، بیل کسیدی، راجر ویکر و تد کروز رسیده است.

سناتورهای جمهوری‌خواه در نامه مشترک خود از جو بایدن خواستند که قاطعانه هرگونه احتمال حذف سپاه پاسداران از فهرست سازمان‌های تروریستی را رد کند.

دامنه مخالفت با اقدام احتمالی دولت بایدن برای حذف سپاه پاسداران از فهرست سازمان‌های تروریستی در چند روز گذشته به تعدادی از سناتورهای دموکرات و مقام‌های پنتاگون نیز رسیده است.

با آنکه هفته گذشته کریس مورفی، سناتور دموکرات، از اعلام موافقت خود با حذف سپاه پاسداران از فهرست سازمان‌های تروریستی خبر داد و آن موضوعی کم اهمیت خواند اما کریس کونز،‌ سناتور دموکرات و از حامیان جو بایدن، در گفت‌وگو با آرش اعلایی خبرنگار ایران اینترنشنال گفت: سپاه پاسداران همچنان یک بازیگر خطرناک و بی‌ثبات‌کننده است و نگرانی‌های عمیقی از احتمال آن از فهرست گروه‌های تروریستی توسط دولت بایدن وجود دارد.

با افزایش مخالفت‌ها درباره حذف احتمالی سپاه پاسداران از فهرست سازمان‌های تروریستی، دو روز پیش خبرنگار آکسیوس به نقل از منابع آمریکایی و اسرائیلی گزارش داد که جو بایدن هنوز درباره حذف سپاه پاسداران از فهرست تروریسم تصمیم نگرفته است.

او به نقل از منابع آمریکایی و اسرائیلی نوشت: مقام‌های وزارت خارجه آمریکا حذف سپاه پاسداران از فهرست سازمان‌های تروریستی را تنها راه نجات برجام می‌دانند اما مقام‌های ارشد پنتاگون به شدت با این اقدام مخالف هستند.

در همین حال ژنرال مارک میلی، رییس ستاد مشترک ارتش آمریکا، نیز با حذف نیروی قدس سپاه پاسداران از فهرست سازمان‌های تروریستی مخالفت کرد و گفت: نیروی قدس سپاه پاسداران یک سازمان تروریستی است و از حذف آن از فهرست سازمان‌های تروریستی حمایت نمی‌کنم.

پس از آن معاون سخنگوی وزارت خارجه آمریکا، نیز گفت که جو بایدن با رییس ستاد مشترک ارتش آمریکا درباره تروریستی بودن نیروی قدس سپاه پاسداران هم‌نظر است.

در همین حال برخی منابع در چند روز گذشته گفتند که دولت بایدن قصد دارد تنها نیروی قدس را تروریستی تلقی کند و سپاه پاسداران را از فهرست سازمان‌های تروریستی خارج کند.

یک دیپلمات ایرانی اما به رویترز گفت که ایران پیشنهاد آمریکا را مبنی‌ بر حذف سپاه پاسداران از فهرست سازمان‌های تروریستی و باقی ماندن نیروی قدس سپاه در این فهرست، رد کرده است.