ابراهیم تاتلیسس، خواننده مشهور ترکیه: حمایت من از دخترمان مهسا و مبارزه زنان بیانتهاست



با کشته شدن مهسا امینی جرقه خیزش سراسری در ایران زده شده است و گوش و چشم جهان بر شعار «زن، زندگی، آزادی» مانده است. شعار اصلی دیگری که این روزها در ایران سر داده میشود، «جمهوری اسلامی نمیخوایم، نمیخوایم» است که در فضای سراسر کشور طنینانداز شده است.
با وجود چنین شعارهایی، برخی افراد همچنان درباره مقیاس و میزان نارضایتی مردم از حجاب اجباری و حکومت اسلامی در کشور بزرگ و پرجمعیتی چون ایران، شک و شبهه دارند.
وبسایت کانورسیشن اما با اتکا به نظرسنجیهای موسسه «گمان» نشان داده است مردم ایران نه حجاب اسلامی را میخواهند و نه جمهوری اسلامی را.
گمان یک موسسه پژوهشی مستقل و ثبت شده در هلند است که در زمینه مطالعات افکارسنجی با تمرکز بر اندازهگیری و تحلیل دیدگاهها و افکار ایرانیان فعالیت میکند.
بین سالهای ۲۰۱۹ تا ۲۰۲۲، گروه گمان، نظرسنجیهای نوآورانهای در محیط مجازی به راه انداخت و اطمینان حاصل کرد که شرکتکنندگان نگران هم بتوانند ناشناس به سوالات پاسخ دهند.
این پروژه آغاز «موشوگربهبازی» این موسسه با رژیم ایران بود؛ حکومت فرم یک نظرسنجی اصلی «گمان» در ایران را سانسور کرد و دستکم یکی از نظرسنجیهای دیگر این موسسه را هم با «بات» هدف قرار داد.
چالش جمعآوری نظرسنجی از هواداران رژیم ایران هم که جای خود را داشت.
نظرسنجیهای گروه گمان دست به دست چرخید و نمونه خامی از شرکت ۲۰ هزار تا بیش از ۱۰۰ هزار پاسخدهنده در آن، به دست آمد.

گروه گمان همچنین توانست میان دادههایی که خود به دست آورده بود و دادههای دیگر موسسات درباره سوالات «غیرحساس» سیاسی تطابقی بیابد و بین دادههای خود گمان و دیگر موسسات درباره موضوعات «حساس» سیاسی همچون دین، به تناقضات بزرگی پی ببرد.
نظرسنجیهای گمان نشان میدهند ایرانیان متعلق به طبقههای مختلف اجتماع، شامل افراد حامی رژیم، واقعا چگونه فکر میکنند.
چرخش سکولار
نظرسنجی دینی سال ۲۰۲۰ گروه گمان تایید کرد که یک تغییر جهت سکولار در ایران در حال شکل گرفتن است؛ در حالی که بیش از ۹۰ درصد شرکتکنندگان در نظرسنجی گفته بودند در خانوادههایی باورمند یا خانوادههایی که اعمال دینی را به جای میآوردند بزرگ شدهاند، حدود نیمی از گفته بودند در طی زندگیشان بیدین شدهاند و تقریبا ۷۲ درصد آنها نیز آشکارا با حجاب اجباری مخالف بودند.
گروه گمان با تجزیه دادهها و البته همانطور که انتظار آن میرفت، دریافت که زنان، جوانترین نسل و دانشآموختگان دانشگاه که در شهرها زندگی میکردند از همه بیشتر با حجاب اجباری مخالفاند.

تیم گمان همچنین دریافت که اغلب مردان، شامل آنانی که در مناطق روستایی زندگی میکردند، بالای ۵۰ سال سن داشتند و همچنین مردانی که تحصیلات عالیه نداشتند هم با حجاب اجباری مخالف بودند.
نتیجه این است که مخالفت با حجاب اجباری، مخالفتی سراسری در ایران است.
در نظرسنجی گمان اما حدود نیمی از کسانی که گفتند به دلایل مذهبی به رعایت حجاب معتقدند، آشکارا با استفاده از زور دولتی برای اِعمال اجباری آن اعلام موافقت داشتند و تنها یکچهارم از باورمندان به حجاب، با اعمال زور از سوی حکومت مخالف بودند.
در نظرسنجی مذکور، زنان ایرانی که خود را ملزم به رعایت قوانین دینی میدیدند، از خشونت مفرط سرخود اعمالشده از سوی رژیم جمهوری اسلامی نسبت به زنان اظهار نگرانی کرده بودند و در حالی که برخی تلاش میکردند توازن شکننده بین باورهای مذهبی و سیاست را حفظ کنند، بسیاری گفتند که دین را به کلی رها کردهاند.
این دسته، نه تنها از حکومت اسلامی انتقاد میکنند بلکه به ایدهآلهای پرهیزگاری اسلامی هم انتقاد دارند.
۲۳ درصد جامعه هدف با تاکید، قائل به نقش مذهبی حجاب بودند اما ۵۷ درصد گفتند که باور مذهبی برای پوشش روسری ندارند.
حجاب اجباری، دیوار برلین جمهوری اسلامی
چنین تمایلات سکولاری به فهم این که چرا زنان ایرانی در اعتراضات سراسری کنونی در ملأ عام روسری میسوزانند و علیه جوهره جمهوری اسلامی شعار سر میدهند کمک میکند.
برای زنان ایران، روسری به مثابه دیوار برلین ساخته دست جمهوری اسلامی است.

نتیجه مزبور را نظرسنجی سال ۲۰۲۲ گروه گمان درباره نظامهای سیاسی قوت بخشید. این نظرسنجی نشان میدهد ۶۷ درصد جامعه هدف بزرگسالان باسواد، مخالف نظام سیاسی متکی بر قوانین دینیاند و باز هم زنان، جوانترین نسل و دانشآموختگان دانشگاهها که در شهرها زندگی میکنند جزو گروههاییاند که بیش از هر گروه دیگری با جمهوری اسلامی مخالفاند.
بالاترین درجه حمایت از رژیم اسلامی ۳۵ درصد است که این حمایت از جانب افراد ساکن روستاهاست.
دادههای جمعآوری شده گمان در درازمدت با پرسشی درباره تمایلات سیاسی نیز نشان میدهند ۶۳ درصد جمعیت خواستار تغییر رژیم در ایران یا نوعی گذر از جمهوری اسلامیاند و تنها هشت درصد خواستار «اصلاحات» درون ساختار جمهوری اسلامیاند.
با توجه به آمار و ارقام ارائه شده، تحلیلگران مسائل ایران نباید متعجب شوند که شعار براندازی نظام جمهوری اسلامی در میان بیشترین شعارهای شنیده شده در ایران وجود دارد.
ویدیوهایی که ایرانیان (با قطع و محدودیت اینترنت) عاجزانه میکوشند به جهان نشان دهند، انعکاس حقیقت اجتماعی در این کشور است.
حقیقت اینجاست: اکثریت مردم ایران با حجاب اجباری مخالفاند و عمده مردم لایههای مختلف اجتماع در ایران هم جمهوری اسلامی را نمیخواهند.

شارلیز ترون، بازیگر سرشناس هالیوود در توئیترش ضمن اعلام همراهی با زنان ایران نوشت: «هیچ زنی نباید به خاطر پوشش خود از زندان یا مرگ بترسد.» او با اشاره به قطع اینترنت و سرکوب اعتراضات، افزود: «ما نمیتوانیم اجازه دهیم مقاومت و شجاعت زنان دیده یا شنیده نشود.»

ابوالفضل احمدی، دبیر ستاد امر به معروف چهارمحال و بختیاری گفت: «بازیهای هیجانی رایانهای برای به میدان آوردن نوجوانان در چنین روزی برنامهریزی شده بود.» او افزود: «الان فضا را مناسب دیدند تا حرکتهای اکشنی که در رایانه انجام میدادند به میدان واقعیت بکشانند.»

علیرضا بیرانوند، دروازهبان تیم ملی فوتبال ایران در واکنش به اعتراضهای سراسری گفت: «به هر حال حق مردم نیست که اینقدر اذیت شوند و امیدوارم مشکلات برطرف شود و همه خوشحال باشند.» او وجود «فشار» و «قانون تیم ملی» را دلیل واکنش نشان ندادنش به این موضوع تاکنون ذکر کرد.

همزمان با ادامه هماهنگیهای گروههای سیاسی، فعالان و معترضان برای برگزاری تظاهرات بزرگ روز شنبه در سراسر جهان و در مقابل دانشگاههای تهران علیه جمهوری اسلامی، تقاضاها برای پیوستن گروههای مختلف جامعه به اعتصابات سراسری نیز در حال گسترش است.
شاهزاده رضا پهلوی در پیامی اعلام کرد: «ایرانیان با شرکت در راهپیماییهای آزادی که اول اکتبر در سراسر جهان برگزار میشود، و از راه تماس با نمایندگانشان، میتوانند به هممیهنان در ایران کمک کنند. متحدانه به جهان یادآوری کنیم که قلب انقلاب ایران میتپد و ایرانیان تنها وقتی آرام میگیرند که رژیم برود.»
در ادامه خیزش عمومی علیه جمهوری اسلامی، جمعی از جوانان محلات تهران با انتشار اطلاعیه شماره چهار خود خواستار تجمع مردم مقابل دانشگاههای بزرگ شهر تهران در روز شنبه ۹ مهر شدند. در همین روز (اول اکتبر) تجمعاتی در بسیاری از شهرهای جهان برای همراهی با مردم در ایران برگزار خواهد شد.
این بیانیه با تاکید بر این که «حضور مردم و حمایت آنان از این جوانان وظیفه مردم تهران است» از تمامی شهروندان تهرانی به ویژه جوانان خواستند از ساعت ۱۴ روز شنبه مقابل نزدیکترین دانشگاه محل زندگی خود تجمع کنند و در صورت حضور سرکوبگران، در کوچههای اطراف حضور به هم رسانند.
از سوی دیگر، نسرین ستوده که در مرخصی از زندان به سر میبرد در مصاحبه با مجله تایم گفت: «رژیم به سرکوب ادامه میدهد، اما اعتراضات نیز ادامه خواهد یافت. فارغ از ماهیت سرکوب، هیچ راهی برای بازگشت به گذشته نمیبینم. اعتراضها و اعتصاباتی که شروع شده احتمال بسیار جدی تغییر رژیم را نشان میدهد.»
او افزود: «اعتراضات ایران که با کشته شدن مهسا امینی شعلهور شد، در حقیقت نشان دهنده دردی است که زنان کشور در مدت این ۴۳ سال تحمل کردهاند.»
در همین حال، تظاهرات گسترده مردم ایران علیه جمهوری اسلامی در ساعتهای پایانی پنجشنبه و ساعتهای آغازین جمعه در شهرهای مختلف ایران، از جمله تهران، مشهد، قم، ورامین، شیراز، آبادان، یزد، کرمانشاه، رشت، بندرعباس، کرمان، جیرفت، سنندج، سردشت ادامه داشت.
در بسیاری دیگر از نقاط کشور نیز اعتراضات به صورت بوق ممتد خودروها، روسریسوزی، شعار دادن از پنجرهها و بامها و شعارنویسی ادامه دارد.
جمعی از اساتید دانشگاه فرهنگ و هنر پنجشنبه در بیانیهای اعلام کردند که بر اساس مسئولیت اجتماعیشان در مقابل حقوق دانشجویان و همدردی با ملت ایران تا زمانی که «امنیت و آرامش به اجتماع و دانشگاه بازنگردد» برگزاری هرگونه کلاس حضوری و غیرحضوری را غیر ممکن میدانند.
انجمنهای علمی دانشجویی دانشگاه هنرهای زیبا دانشگاه تهران نیز در بیانیهای دانشجویان را به همبستگی برای تحریم سراسری کلاسهای درس دعوت کردند. آنها در این بیانیه نوشتند: «در چنین شرایطی حضور در کلاس درس به معنای نادیدهگرفتن حقیقت، سرکوب آگاهی و زیر پا گذاشتن حقوق انسانیمان است.»
در همین حال، مهران مهاجر استاد دانشکده هنرهای زیبا دانشگاه تهران در اعتراض به سرکوب خیزش سراسری علیه جمهوری اسلامی، به جمع استادان اعتصابکننده پیوست و بر خواستههای دانشجویان از جمله آزادی همکلاسیهایشان و لغو قوانین تبعیضآمیز علیه زنان تاکید کرد.
از سوی دیگر ۸۰۰ فعال حوزه ادبیات کودک و نوجوان در بیانیهای ضمن اعتراض به کشته شدن مهسا امینی و سرکوب اعتراضهای سراسری نوشتند: «پاسخ هیچ معترضی، به ویژه نوجوان، گلوله و جای او در زندان نیست.»
نویسندگان، شاعران، مترجمان، تصویرگران و روزنامهنگاران حوزه کودک و نوجوان خواستار آزادی فوری نوجوانان بازداشتشده در اعتراضهای سراسری شدند.
در همین حال حمایت چهرههای مشهور جهانی از اعتراضات مردم ایران ادامه دارد. جنیفر آنیستون، بازیگر آمریکایی سریال فرندز، با بازنشر تصاویر و مطالبی درباره کشته شدن مهسا امینی و اعتراضات ایران در استوری اینستاگرامی خود، با معترضان ایران ابراز همراهی کرد.
جردن باروز، کشتیگیر آمریکایی و برنده مدال طلای المپیک، نیز با انتشار یک پست فارسی در اینستاگرامش از اعتراضهای سراسری در ایران حمایت کرد و نوشت: «هیچکس به خاطر اعتراض به آزادی خود شایسته کشته شدن نیست.»
از سوی دیگر، رویکرد سرکوبگرانه جمهوری اسلامی همچنان ادامه دارد. سازمان حقوق بشر ایران پنجشنبه از کشته شدن دستکم ۸۳ نفر در اعتراضات ایران خبر داد و گفت: «استفاده از سلاح جنگی علیه معترضان یک جنایت بینالملی است و جامعه جهانی موظف است که از بروز و ادامه این جنایت جلوگیری کند.»
کمیته حفاظت از روزنامهنگاران نیز اعلام کرد که شمار روزنامهنگاران بازداشت شده در ایران پس از کشته شدن مهسا امینی و اعتراضات سراسری به دستکم ۲۸ نفر رسیده است.
از سوی دیگر، بنا بر خبر رسیده به ایران اینترنشنال، ماموران امنیتی شروین حاجیپور خواننده آهنگ «برای…» را بازداشت کردند.
همچنین بنا بر اطلاعات رسیده به ایران اینترنشنال، ۱۵ مامور امنیتی با هجوم به منزل حسین ماهینی، بازیکن سابق پرسپولیس و تیم ملی، قصد بازداشت او را داشتند. ماهینی هنگام حضور ماموران در خانه حضور نداشته اما آنها ضمن تفتیش خانه، لپتاپ، گوشیهای همراه و تبلت او، همسر و فرزندش را توقیف کردند.
همچنین دنیا راد، کاربری که عکسی بدون حجاب از او در حال صبحانه خوردن در یک رستوران توجه زیادی جلب کرده بود، بازداشت شده است.
با این حال، مجلس خبرگان با صدور بیانیهای در واکنش به اعتراضهای سراسری ضمن قدردانی از اقدامات نیروی انتظامی اعلام کرد بر «اجرای قوانین و احکام اسلامی» اصرار دارد.