پلاکارد مردم زاهدان؛ نه به جمهوری اسلامی و اعدام‌های انتقام‌جویانه
محمد اسلامی، رییس سازمان انرژی اتمی جمهوری اسلامی، درخواست آژانس بین‌المللی انرژی اتمی برای پاسخگویی تهران درباره سه مکان اعلام نشده را مسخره کرد و گفت که این سه مکان، «یکی گاوداری، یکی معدن متروکه و یکی ضایعات‌فروشی» است.
اسلامی روز جمعه ۱۸ آذر در گفت‌وگو با رسانه‌های ایران، در پاسخ به این که چگونه این سه مکان به اورانیوم غنی‌شده با منشاء انسانی آلوده شده، گفت: «مکان‌هایی که [بازرسان آژانس] بازرسی کرده‌اند، یکی گاوداری، یکی معدن متروکه و یکی ضایعات‌فروشی است.»
او بار دیگر وجود چنین موادی را در این مکان‌ها به کشورهای دیگر نسبت داد و گفت: «در یک ضایعاتی نمونه‌برداری کرده‌اند که این ضایعات از کشورهای مختلف وارد کشور شده است. کارخانه‌های ذوب‌آهن گوناگونی در کشور داریم که کالای مورد نیاز خود را از کشورهای مختلف تهیه و وارد کشور می‌کنند. ممکن است جایی ضایعاتی وارد شده باشد که آلودگی داشته باشد.»
او مبدا ورود این «ضایعات» را «عراق و کشورهای مختلف» اعلام و اضافه کرد: «در موارد بسیاری شاهدیم ضایعاتی که از عراق، از سوی بخش خصوصی یا افرادی که در کار خرید و فروش ضایعات هستند وارد می‌شوند، آلودگی‌هایی دارد. ما نمونه‌برداری کرده‌ایم و جلوی وارد شدن بسیاری از این ضایعات و کالاها را گرفته‌ایم. این آلودگی است و مواد هسته‌ای نیست.»
این اظهارات در حالی است که شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به تازگی قطعنامه پیشنهادی آمریکا و سه کشور اروپایی مبنی بر درخواست از جمهوری اسلامی برای همکاری فوری با آژانس در مورد سایت‌های مشکوک در ایران را تصویب کرد.
در قطعنامه آمریکا، بریتانیا، فرانسه و آلمان، از جمهوری اسلامی خواسته شده درباره ابهام‌های موجود در ارتباط با سایت‌های مریوان، ورامین و تورقوزآباد فورا توضیح دهد.
در این نشست، دو کشور کنیا و بروندی غایب بودند و رای گیری با حضور ۳۳ کشور انجام شد که ۲۶ کشور به این قطعنامه رای مثبت دادند اما چین و روسیه به این قطعنامه رای منفی دادند و پنج کشور آفریقای جنوبی، هند، پاکستان، نامیبیا و قطر نیز به آن رای ممتنع دادند.
چند ماه قبل از این قطعنامه نیز شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی قطعنامه پیشنهادی سه کشور اروپایی و آمریکا مبنی بر لزوم پاسخگویی فوری ایران به سوالات آژانس بین‌المللی انرژی اتمی درباره سه سایت مشکوک را با اکثریت قاطع تصویب کرده بود.
پیش‌نویس این قطعنامه را بریتانیا، فرانسه، آلمان و آمریکا ارائه کرده بودند که با ۳۰ رای در شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی تصویب شد اما روسیه و چین به آن رای منفی دادند.
شورای حکام در این قطعنامه از ناشناخته ماندن آثار اورانیوم در سایت‌های اعلام نشده به دلیل همکاری ناکافی ایران عمیقا ابراز نگرانی کرد و از جمهوری اسلامی خواست «بدون تعلل» با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی تعامل داشته باشد.
سرپرست نمایندگی ایران در آژانس اما در واکنش به تصویب قطعنامه در شورای حکام گفت: «اقدام مقتضی را انجام خواهیم داد و ایران حق دارد در سیاست و رویکرد خود در قبال آژانس بازنگری کند.»
تنش میان جمهوری اسلامی و آژانس در حالی است که مذاکرات احیای برجام عملا متوقف شده و کشورهای غربی تحریم‌های جدیدتری را به دلیل سرکوب خیزش مردمی و همچنین ارسال سلاح به روسیه، علیه جمهوری اسلامی وضع کرده‌اند.
یک روز پس از اعدام محسن شکاری، بریتانیا ۱۰ مقام و کانادا ۲۲ مقام جمهوری اسلامی از جمله از قوه قضاییه، سازمان زندان‌ها و نیروی انتظامی را تحریم کردند. علی القاصی‌مهر، رییس کل دادگستری استان تهران و برخی روسای شعبات دادگاه انقلاب تهران در فهرست جدید تحریم بریتانیا قرار دارد.
ابراز خشم و انزجار جهانی از اعدام محسن شکاری به عنوان اولین اجرای حکم اعدام در خیزش انقلابی اخیر، ادامه دارد. گزارشگر ویژه حقوق بشر سازمان ملل در امور ایران و مقامات ارشد غربی از اجرای این حکم ابراز وحشت کردند و از ایران خواستند فورا سرکوب وحشیانه معترضان را متوقف کند.
آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه آمریکا، گفت: «از اعدام محسن شکاری بهت‌زده‌ایم. پیام ما به رهبران ایران واضح است: به این سرکوب وحشیانه پایان دهید. به تلاش برای پاسخگو کردن رژیم ایران ادامه خواهیم داد.»
نمایندگی آمریکا در سازمان ملل نیز به مریم رحمتی، خبرنگار ایران اینترنشنال، گفت: «اعدام محسن شکاری نمایانگر روند ترسناک استفاده فزاینده رژیم ایران از شیوه‌های وحشیانه سرکوب علیه اعتراضات مسالمت‌آمیز است.»
نمایندگی آمریکا در سازمان ملل با اشاره به گزارش‌ها درباره صدور احکام سنگین همچون اعدام، علیه معترضان در «دادگاه‌های فرمایشی بدون روند قانونی»، این احکام «ظالمانه» را با شدیدترین لحن ممکن محکوم کرد.
نمایندگی آمریکا با تاکید بر ادامه همکاری‌ها با جامعه جهانی برای مقابله با نقض حقوق بشر از سوی جمهوری اسلامی، طرح اخراج ایران از کمیسیون مقام زن سازمان ملل را نیز در همین راستا خواند.
رابرت مالی، نماینده ویژه آمریکا در امور ایران نیز در واکنش به اعدام محسن شکاری در توییتی نوشت: «اعدام شکاری پس از یک دادگاه ساختگی، تشدید وحشتناک تلاش رژیم برای سرکوب مخالفان است. ما به هماهنگی با متحدان و شرکا برای مقابله با نقض حقوق بشر در ایران ادامه می‌دهیم.»
ند پرایس، سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا، با ابراز همدردی با خانواده محسن شکاری اعلام کرد اعدام او نشان‌دهنده تشدید هولناک تلاش رژیم برای سرکوب مخالفان و اعتراضات است.
او افزود: «ما عزادار مرگ او هستیم و به بازماندگانش تسلیت می‌گوییم.»
سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا گفت: «در حالی که حکومت ایران به سرکوب خشونت‌آمیز معترضان مسالمت‌جو ادامه می‌دهد، باید بداند که جهان نظاره‌گر است. آمریکا به هماهنگی با متحدان و شرکای خود برای مقابله با نقض حقوق بشر از سوی ایران در فضای علنی و خصوصی ادامه می‌دهد.»
جیک سالیوان، مشاور امنیت ملی آمریکا، گفت: «اعدام ناعادلانه و بی‌رحمانه محسن شکاری، تلاشی برای ارعاب مردم شجاع ایران است. ما رژیم ایران را به خاطر خشونت وحشیانه‌ای که علیه مردم خود مرتکب می‌شود، پاسخگو خواهیم کرد.»
اتحادیه اروپا نیز در بیانیه‌ای اعدام محسن شکاری را محکوم کرد و از مقام‌های جمهوری خواست که از اجرای مجازات اعدام و اجرای هرگونه اعدام در آینده خودداری کنند و سیاست ثابتی را در جهت لغو کامل مجازات اعدام دنبال کنند.
اتحادیه اروپا از مقامات ایران خواست که از رویه غیرقابل قبول استفاده از اعترافات اجباری به عنوان مبنایی برای کشف حقایق جرایم ادعایی خودداری کنند و افزود: «برای مقامات ایرانی ضروری است که از حقوق دادرسی افراد متهم حمایت کنند و اطمینان حاصل کنند که افرادی که تحت هر نوع بازداشت یا حبس هستند، در معرض هیچ نوع بدرفتاری قرار نگیرند.»
جوزپ بورل، مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، گفت از اعدام محسن شکاری «وحشت‌زده» شده و خاطرنشان کرد شورای امور خارجه اتحادیه اروپا در نشست وزیران، چگونگی برخورد مقامات ایران با اعتراضات و لزوم احترام به حقوق اولیه بشر را بررسی خواهد کرد.
وزارت امور خارجه آلمان پس از اجرای حکم اعدام اولین معترض در ایران، سفیر جمهوری اسلامی در برلین را احضار کرد.
پیش‌تر، آلنالنا بربوک، وزیر امور خارجه آلمان، در واکنش به اعدام محسن شکاری گفته بود: «غیر‌انسانی بودن رژیم ایران حد و مرزی ندارد. محسن شکاری به علت مخالفت با رژیم در یک دادگاه خائنانه اجمالی محاکمه و اعدام شد، با این حال تهدید به اعدام مانع از آزادی‌خواهی مردم نخواهد شد.»
شاهزاده رضا پهلوی نیز در واکنش به اعدام محسن شکاری نوشت: «رژیم درمانده به سه روز اعتصابات سراسری و باشکوه، با جنایتی دیگر پاسخ داد. در سراسر جهان، صدای خشم ملی از قتل ظالمانه محسن شکاری باشید؛ دنیا را از برنامه رژیم برای قتل دیگر انقلابیون در بند آگاه کنید.»
ملانی جولی، وزیر امور خارجه کانادا نیز گفت: «رژیم ایران در تلاش برای ارعاب کسانی که برای حقوق خود مبارزه می‌کنند، محسن شکاری را اعدام کرد. رژیم ایران نمی‌تواند اراده آزاد مردم را خفه کند.»
وزیر امور خارجه نروژ هم اعدام محسن شکاری به دست جمهوری‌اسلامی را محکوم کرد و گفت: «از ایران می‌خواهیم که به استفاده از مجازات اعدام و سرکوب حقوق اساسی پایان دهد.»
از سوی دیگر، نانايا ماهوتا، وزير امور خارجه نيوزيلند، در واكنش به اعدام محسن شكارى گفت: «دولت نیوزیلند از اقدام جمهوری اسلامی در اعدام یک معترض وحشت‌زده شده است. ما به شدت با مجازات اعدام در هر شرایطی مخالفیم و خواستار احترام به حقوق انسانی همه مردم ایران هستیم.»
گلریز قهرمان، نماینده پارلمان نیوزیلند هم گفت: «از اعدام محسن شکاری، کنشگر دموکراسی‌خواه ۲۳ ساله، غمگین و خشمگینم. باید به خاطر محسن و هزاران معترض زندانی دیگر، برای حمایت از انقلاب ایران هر چه در توان داریم انجام دهیم.»
قهرمان افزود: «نیوزیلند می‌تواند مانند متحدانش برای حمایت از معترضان ایران اقدامات بیشتری انجام دهد، اما هنوز چنین اقداماتی نکرده است.»
در همین حال مرکز همکاری احزاب کردستان ایران در بیانیه‌ای اعدام محسن شکاری را محکوم کرد و از مردم ایران خواست در مقابل تهدید حکم اعدام فعالین سیاسی و بازداشت‌شدگان اخیر سکوت نکنند.
این بیانیه افزود: «جمهوری اسلامی با سرکوب نمی‌تواند قیام‌کنندگان را بە عقب براند.»
از سوی دیگر، تصاویر رسیده به ایران‌اینترنشنال نشان می‌دهند معترضان در مادرید در واکنش به اعدام محسن شکاری و در همراهی با خیزش انقلابی ایران، بر دیوارهای سفارت جمهوری اسلامی در اسپانیا شعارنویسی کردند.
جمعى از ايرانیان ساكن سوئد شامگاه پنجشنبه برای اعتراض به اعدام معترضان مقابل سفارت جمهوری اسلامی در استکهلم تجمع کردند و شعارهاىی عليه علی خامنه‌ای سردادند.
ویدیوی ارسال‌شده به ایران اینترنشنال نشان می‌دهد ایرانیان ساکن پاریس نیز برای اعتراض به اعدام محسن شکاری در برابر سفارت جمهوری اسلامی تجمع کرده و نام او را فریاد زدند.
میرحسین موسوی، از رهبران اعتراض‌ها به نتایج انتخابات ۸۸، در واکنش به اعدام محسن شکاری در بیانیه‌ای از حصر نوشت: «به این‌گونه اعدام‌های پشت پرده و سیاست‌زده خاتمه دهید. نه تیربارها و مسلسل‌ها و نه چوبه‌های دار، جنبش مردم برای آزادی و حاکمیت بر سرنوشت خویش را متوقف نخواهد کرد.»
مهدی مهدوی‌کیا با بازنشر ویدیوی گریه‌های خانواده محسن شکاری پس از اعدام او در اینستاگرام نوشت: «چقدر عجله برای گرفتن جان یک جوان»
مهدوی‌کیا با اشاره به پرونده‌های فساد مالی جمهوری اسلامی، سوال کرد که چرا احکام مفسدان اقتصادی اجرا نمی‌شود.
گزارش ایران‌اینترنشنال از یکی از زندانیان هم‌بند محسن شکاری حاکی است او «عاشق بازی‌های کامپیوتر و درست کردن قهوه برای دیگران» بوده است.
او چند روز پیش از اجرای حکم اعدام به هم‌بندی‌هایش در زندان گفته بود: «حکم اعدام را برای ترساندنم داده‌اند.»
با این حال، وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی در پاسخ به واکنش‌های مقام‌های غربی درباره اعدام محسن شکاری نوشت: «ایران در مقابله با اغتشاشات، نهایت خویشتنداری را به خرج داده و بر خلاف بسیاری از رژیم‌های غربی که حتی معترضان را با خشونت سرکوب می‌کنند، از روش‌های متناسب و استاندارد بهره گرفته است.»
مولوی عبدالحمید، امام جمعه اهل سنت زاهدان اعدام محسن شکاری را اقدامی غیرشرعی و ناصحیح خواند و درباره صدور حکم محاربه برای معترضان گفت: «کجای شریعت گفته که برای کشته شدن یک بسیجی، به پنج نفر حکم اعدام دهید؟» او افزود اعدام‌هایی که در ایران اجرا می‌شود در «هیچ‌جای دنیا» نیست.
همزمان با ادامه ابراز خشم و انزجار داخلی و بین‌المللی از اعدام محسن شکاری به عنوان اولین اجرای حکم اعدام در خیزش انقلابی اخیر، احمد خاتمی، امام جمعه تهران، از قوه قضاییه به دلیل اعدام او تشکر کرد. ابراهیم رئیسی هم اعلام کرد «محاکمه و مجازات معترضان»، ادامه می‌یابد.
ابراهیم رئیسی در اولین سخنان خود پس از اعدام محسن شکاری، در جمع خانواده نیروهای حکومتی کشته شده در جریان خیزش انقلابی مردم ایران علیه جمهوری اسلامی گفت که «شناسایی، محاکمه و مجازات» معترضان «با قاطعیت» پیگیری خواهد شد.
او تاکید کرد که این «فضاسازی‌ها تمام می‌شود و باطل از بین می‌رود و حق پایدار خواهد ماند».
احمد خاتمی، امام جمعه تهران و عضو هیات رییسه مجلس خبرگان رهبری نیز با اشاره به اعدام محسن شکاری گفت: «ما تشکر می‌کنیم از قاطعیت قوه قضاییه که در همین روزها اولین اغتشاشگر را به حکم قانون پای چوبه دار فرستاد تا بدانند قانون در این کشور حکم‌فرماست.»
او تاکید کرد که معترضان «می‌خواستند» به «اقتدار پلیس تعرض کنند» و «همه هدف این‌ها از بین بردن اقتدار نظام بود».
اعدام محسن شکاری خشم و انزجار جهانی را به دنبال داشته است. با این حال وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی در پاسخ به اعتراض کشورهای مختلف بار دیگر مدعی شد که جمهوری اسلامی در مقابل اعتراضات «نهایت خویشتنداری» را به خرج داده است.
پیکر محسن شکاری اما صبح جمعه ۱۸ آذر در فضایی به شدت امنیتی در «بهشت زهرا» به خاک سپرده شد.
تصاویر منتشر شده از مراسم تدفین او نشان می‌دهد تنها تعدادی از اعضای خانواده و بستگانش مجاز بوده‌اند در این مراسم حاضر شوند.
پس از اعدام محسن شکاری، جوان معترض ۲۳ ساله، شامگاه پنجشنبه ۱۷ آذر مردم در محله‌های مختلف تهران و کرج به خیابان آمدند. معترضان در این تجمعات شعارهایی چون «محسن‌مون رو بردن، جنازه‌ش رو آوردن» سر دادند.
در همین حال گروه جوانان محلات تهران در فراخوانی از مردم خواست برای «خون‌خواهی» محسن شکاری، روز شنبه از ساعت سه بعدازظهر از میدان توحید تا فلکه دوم صادقیه در تهران، راهپیمایی اعتراضی برگزار کنند.
