آذربایجان از احضار سفیر جمهوری اسلامی در پی حمله به سفارت این کشور در تهران خبر داد
عبدالحمید اسماعیل‌زهی، امام جمعه اهل سنت زاهدان، در خطبه‌های نماز جمعه هفتم بهمن، به فقر مردم ایران و خواسته‌های مشروعشان برای آزادی و حذف مجازات اعدام اشاره کرد. او خواهان برقراری صلح در یمن، پایان جنگ اوکراین و از سر گرفته شدن روابط دیپلماتیک جهان با افغانستان به خاطر مردم شد.
نماز جمعه امروز در زاهدان به دلیل بارش برف کم‌سابقه در این شهر و برخلاف روال ماه‌های گذشته، به جای مصلی در مسجد مکی برگزار شد.
امام جمعه اهل سنت زاهدان پیش از نماز جمعه در سخنانی با اشاره به اعتراضات سراسری مردم گفت: «امروز مردم همان فریاد عدالتی را سر می‌دهند که در انقلاب ۵۷ خواهان آن بودند؛ آنان آزادی متعارف و مشروع می‌خواهند و به فقر و به تنگدستی و مشکلات گرفتارند.»
او در ادامه گفت: «دلار امروز به ۴۵ هزار تومان رسیده است و با این گرانی‌ها، برخی توانایی خرید حتی یک شانه تخم‌مرغ یا یک مرغ را ندارند. افراد بی‌درآمد که حتی قدرت خرید نان را هم ندارند. مردم می‌پرسند چرا کشور ما به اینجا رسید؟ کشوری که دارای گنج و نعمت‌های گوناگون است چرا به این وضعیت گرفتار شده و به این روز افتاده است؟ خواسته مردم برای رفع این مشکلات، بر حق است.»
مولوی عبدالحمید با تاکید بر این که «ملتی که سال ۵۷ انقلاب کردند، حالا همان خواسته‌های چهار دهه پیش را تکرار می‌کنند و انتظار دارند به خواسته‌های بر حق خود برسند»، گفت: «مردم ایران حق خودشان می‌دانند که عدالت در موردشان اجرا شود و آزادی قلم، بیان و تحصن داشته باشند و بتوانند مدیران توانمندی را برای اداره کشور انتخاب کنند.»
او با اشاره به همبستگی و اتحادی که امروز بین مردم سراسر ایران در مقابله با ظلم و اجحاف به وجود آمده است، گفت: «مولانا [محمدحسین] گرگیج، استاد تفسیر، یکی از همین خانواده‌های ملت ایران است که امروز برایش مشکلی پیش آمده و ممنوع‌المنبر و محراب شده است. خواسته همه مردم این است که در حق ایشان و دیگر علما و اندیشمندان سعه صدر به کار گرفته شود. اگر برای علمای کردستان یا جای دیگر مشکلی پیش می‌آید این نگرانی برای همه مردم ایران است و حرمت ماموستا سیف‌الله حسینی، امام جمعه جوانرود و دیگر ائمه جمعه اهل سنت باید حفظ شود.»
امام جمعه اهل سنت زاهدان در ادامه تاکید کرد: «ملت ایران به صلح فکر می‌کنند و معتقدند باید در روابط و سیاست‌های خارجی تنش‌زدایی شود و [مقامات کشورشان] از جنگ دوری کنند.»
تنش‌های جهانی و بحران در یمن، افغانستان و اوکراین
اسماعیل‌زهی با اشاره به تنش‌های جهانی و خواسته مردم ایران برای پایان آنها، بر ضرورت برقراری صلح در یمن و برقراری حکومت مستقل در آن تاکید کرد و گفت: «انتظار ما این است که جنگ اوکراین و روسیه به پایان برسد و این دو کشور با هم صلح کنند و به مرزهای سرزمینی یکدیگر احترام بگذارند.»
او یادآور شد: «ملت ایران پیام‌آور صلح و آشتی است و اعدام را هم برای خود و هم در دیگر کشورها نهی می‌کند. پیام ما برای کشور عربستان سعودی هم این است که از اعدام [مخالفان خود] اجتناب و دوری کند. خواسته ملت ایران این است که همه کشورها، مجازات اعدام را از برنامه‌های [قضایی] خود خارج کنند. البته که قصاص حق شرعی [در اسلام] است اما همین اصل هم بر اساس عفو و بخشش، قابل تغییر است.»
مولوی عبدالحمید با اشاره به اعدام معترضان در ایران هم بار دیگر تاکید کرد: «ملت ما موافق اعدام نیست. این ملت، صاحبان کشورشان هستند و خواسته‌شان از مقامات این است که در صدور و اجرای حکم اعدام احتیاط کنند.»
او در بخشی دیگر از صحبت‌هایش، گزارش‌هایی که از شرایط کنونی افغانستان منتشر می‌شود را «تکان‌دهنده» خواند و گفت: «مردم افغانستان با هوای سردی روبه‌رو هستند که در تاریخ این کشور کم‌سابقه است و تلفات دامی و کشاورزی و ضایعات انسانی بسیار سنگینی داشته‌اند. مردم این کشور به خاطر قطع روابط دیپلماتیک با جامعه جهانی، با فقر و تنگدستی و سختی مواجه هستند. اما ملت افغانستان قابل درک و رحم هستند و ما از جامعه جهانی می‌خواهیم به ملت افغانستان ترحم کنند و آنان را دریابند.»
او خواهان برقراری روابط دیپلماتیک جهان با افغانستان به خاطر مردم این کشور شد و گفت: «مساله حقوق بشر و تحصیل زنان و دختران و به کارگیری آنان در مشاغل باید در این کشور حل شود و ما معتقدیم اگر این روابط دیپلماتیک با دولت افغانستان برقرار شود، بهتر می‌توان در این زمینه با آنان مذاکره کرد و علمای جهان اسلام هم می‌توانند در افغانستان تاثیرگذار باشند تا ملت افغانستان از این شرایط نجات پیدا کنند.»
امام جمعه اهل سنت زاهدان در بخشی دیگر از خطبه‌های خود به سوزاندن قرآن مقابل سفارت ترکیه در استکهلم اشاره و از آن با عنوان «فاجعه‌ای خطرناک و دلخراش» یاد کرد و گفت: «این اتفاق یک اهانت برای سوزاندن دل همه مسلمانان و تحریک آنان است. نباید کشورها اجازه چنین کاری را بدهند و بگویند ممانعت از آن، برخلاف آزادی است.»
اسماعیل‌زهی تاکید کرد: «آزادی توهین به ادیان و پیامبران چه اسلام و حضرت محمد و چه حضرت عیسی و حضرت موسی قابل درک و فهم نیست. توهین به این مقدسات، افراطیون و تندروها را تحریک می‌کند.»
مولوی عبدالحمید در خطبه‌های نماز جمعه خود پس از جمعه خونین زاهدان در هشتم مهر، بارها بر توقف صدور و اجرای احکام اعدام معترضان خیزش انقلابی، جلوگیری از بازداشت و شکنجه آنان و شنیدن اعتراضشان تاکید کرده است.
خطبه‌های انتقادی او در نمازهای جمعه و نیز اعتراضات مردم زاهدان پس از این نماز، عبدالحمید اسماعیل‌زهی را در ماه‌های گذشته هدف حمله مقام‌های جمهوری اسلامی و رسانه‌های وابسته به حکومت قرار داده است.
مولوی عبدالحمید امام جمعه زاهدان در نماز جمعه روز هفتم بهمن گفت: «افراد بی‌درآمد حتی قدرت خرید نان ندارند، چرا کشور ما به اینجا رسید؟» او افزود: «خواسته مردم بر حق است و می‌خواهند آزادی قلم، بیان و تحصن داشته باشند و بتوانند مدیران توانمندی را برای اداره کشور انتخاب کنند.»
الهام علی‌اف، رییس‌جمهوری آذربایجان، حمله به سفارت این کشور در تهران را «تروریستی» خواند و تاکید کرد حمله تروریستی به نمایندگی‌های دیپلماتیک، «غیرقابل قبول» است. سخنگوی وزارت امور خارجه جمهوری آذربایجان هم اعلام کرد این کشور قصد دارد سفارت خود را در تهران تخلیه کند.
آیهان حاجی‌زاده تاکید کرد طرف ایرانی مسوولیت کامل را درباره حمله به سفارت این کشور در تهران برعهده دارد.
در تازه‌ترین واکنش‌ها به این حمله، وزارت امور خارجه جمهوری آذربایجان، عباس موسوی، سفیر جمهوری اسلامی در باکو را احضار کرد و در اعتراض به حمله به سفارت این کشور در تهران، ضمن یادآوری وظایف جمهوری اسلامی درباره حفاظت از سفارت‌خانه‌ها، این حمله را غیرقابل قبول خواند.
سخنگوی وزارت امور خارجه روسیه هم اعلام کرد از حمله به سفارت جمهوری آذربایجان در تهران «شوکه شدیم».
صبح امروز جمعه هفتم بهمن، سفارت جمهوری آذربایجان در تهران هدف حمله‌ای مسلحانه قرار گرفت که بر اثر آن رییس تیم حفاظت این سفارت‌خانه کشته و دو نفر دیگر زخمی شدند. ساعتی بعد، پلیس ایران از دستگیری فرد مهاجم خبر داد.
در واکنش به این حمله، مولود چاووش اوغلو، وزیر امور خارجه ترکیه، با انتشار پیامی در حساب توییتری خود، حمله مسلحانه به سفارت جمهوری آذربایجان در تهران را محکوم کرد و نوشت: «آذربایجان هیچ‌وقت تنها نیست.»
ناصر کنعانی، سخنگوی وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی اما در واکنش به این حمله مسلحانه گفت: «با دستور ویژه مقامات سیاسی و امنیتی کشور، موضوع با اولویت و حساسیت بالا در حال بررسی است تا ابعاد این اقدام و انگیزه ضارب مشخص شود.»
کنعانی گفت: «نتیجه بررسی‌های اولیه مقامات و دستگاه‌های ذیربط، حاکی از انگیزه‌های شخصی در ورای این اقدام است. بنابراین با توجه به ورود فوری دستگاه‌ها و نهادهای ذیربط انتظامی، امنیتی و قضایی، توصیه می‌شود رسانه‌ها از انتشار اخبار غیرموثق و گمانه‌زنی‌ها در این رابطه اجتناب کنند.»
وزارت امور خارجه جمهوری آذربایجان صبح جمعه با صدور بیانیه‌ای درباره این حمله نوشت: «ساعت هشت صبح به وقت تهران، یک نفر با سلاح کلاشنیکف وارد سفارت شده و شروع به تیراندازی کرده است.»
بر اساس این بیانیه، وضعیت دو مجروح این تیراندازی وخیم نیست.
ساعتی پس از این اتفاق، پلیس تهران از دستگیری فرد مهاجم و شروع روند تحقیقات خبر داد و گفت این مرد صبح امروز هنگامی که یکی از کارکنان سفارت در حال ورود به ساختمان بوده، وارد سفارت‌خانه شده و با سلاح گرم اقدام به تیراندازی کرده است.
بر اساس گزارش پلیس، مهاجم همراه دو فرزند خردسال خود وارد سفارت شده و در تحقیقات اولیه، انگیزه‌اش را از این حمله «مشکلات شخصی و خانوادگی» اعلام کرده است.
خبرگزاری‌های ایران به نقل از اظهارات فرد مهاجم «در تحقیقات اولیه» آورده‌اند: «فروردین امسال همسرم به سفارت آذربایجان به تهران رفته و دیگر به منزل مراجعه نکرده است. در مراجعات مکرر به سفارت، هیچ پاسخی از آنها دریافت نمی‌کردم و تصور می‌کردم همسرم در سفارت جمهوری آذربایجان در تهران مستقر است و حاضر به دیدار با من نیست. امروز صبح تصمیم گرفتم با اسلحه کلاشنیکفی که از قبل تهیه کرده بودم به سفارت بروم.»
برخی رسانه‌های جمهوری آذربایجان اما «ارمنستان» را پشت حمله به سفارت کشورشان در ایران می‌دانند و می‌گویند هدف از این حمله، تیره شدن هرچه بیشتر روابط میان باکو و تهران است.
روابط آذربایجان و ارمنستان در سال‌های گذشته متشنج بوده و منجر به جنگ و درگیری نظامی شده است.
به گفته این کارشناسان، احتمالا دولت آذربایجان از دولت ایران مطالبه خواهد کرد که متهم حادثه را به باکو تحویل دهند.
این اولین بار نیست که سفارت جمهوری آذربایجان هدف حمله‌ای که ایران نیز در آن نقشی دارد، قرار می‌‌گیرد.
مرداد ماه امسال یک گروه شیعی به ساختمان سفارت جمهوری آذربایجان در لندن حمله کرد و پرچم «لبیک یا حسین» را بر سر در آن برافراشت.
خبرگزاری‌های وابسته به سپاه پاسداران در ایران «گروهی از عوامل صادق شیرازی» را عامل این واقعه دانسته و برخی رسانه‌های جمهوری آذربایجان، سفارت جمهوری اسلامی ایران در لندن را پشت پرده این حمله معرفی کردند.
تنش میان تهران و باکو در سال‌های گذشته با اظهارنظرهای مستقیم و گاه مداخله‌جویانه دو طرف نسبت به یکدیگر شدت بیشتری گرفته است.
مقامات جمهوری اسلامی بارها با «احیای کریدور زنگزور» و «ایجاد روابط با اسرائیل» از سوی جمهوری آذربایجان مخالفت کرده و دو کشور، بارها سفیران یکدیگر را احضار کرده‌اند.
آبان ماه امسال، سرویس امنیت دولتی آذربایجان اعلام کرد گروهی از شهروندان آذربایجانی را که برای اقدام علیه منافع امنیت ملی آذربایجان تحت آموزش و تامین مالی ارگان‌های جاسوسی ایران قرار گرفته بودند، بازداشت کرده است.
در آخرین روزهای سال ۱۴۰۰ نیز مقام‌های آذربایجانی بازداشت ۲۲ نفر را به ظن جاسوسی برای جمهوری اسلامی به اتهام ارتباط با سپاه پاسداران تایید کرده بودند.
تایید بازداشت‌ها یک ماه پس از آن رخ داد که تلویزیون آذربایجان گزارش داد نقشه حمله به سفارت اسرائیل و یک مرکز یهودیان در کشور آذربایجان خنثی شده است.
جمهوری اسلامی پیشتر آذربایجان را متهم کرده بود که به اسرائیل اجازه داده در نزدیکی مرز آذربایجان و ایران حضور نظامی داشته باشد.
مولود چاووش‌اوغلو، وزیر خارجه ترکیه، در واکنش به حمله مسلحانه به سفارت جمهوری آذربایجان در تهران در توییتی نوشت که «حمله منفور به سفارت جمهوری آذربایجان عزیز در تهران را محکوم می‌کنیم». در این حمله یک نفر کشته و دو نفر مجروح شدند. عامل حمله بازداشت شده است.
الهام علی‌اف، رییس جمهور آذربایجان، حمله به سفارت این کشور در تهران را «تروریستی» خواند و تاکید کرد که «حمله تروریستی به نمایندگی‌های دیپلماتیک غیرقابل قبول است»
