چهره‌های شاخص اپوزیسیون، از جمله شاهزاده رضا پهلوی، مسیح علی‌نژاد، حامد اسماعیلیون و نازنین بنیادی در کنار هنرمندان و کنشگران سرشناس ایرانی در تجمعات بزرگ ایرانیان در واشینگتن‌دی‌سی و لس‌آنجلس سخرانی کرده و بر عزم ملت ایران بر سرنگونی جمهوری اسلامی تاکید کردند.
شعار «زن، زندگی، آزادی» حدود پنج ماه است که در ایران و جهان طنین‌انداز شده و همبستگی بی‌سابقه‌ای برای ایجاد تغییر در ایران شکل گرفته است.
برخی تحلیل‌گران گفته‌اند تغییر رژیم در ایران به سرعت به وقوع خواهد پیوست اما درخواست مردمی برای سرنگونی جمهوری اسلامی تنها زمانی می‌تواند محقق شود که نوعی فرماندهی مرکزی یعنی رهبری ملی، متشکل از گروه‌ها و افراد اپوزیسیون، شکل بگیرد.
پس از گذشت قریب به پنج ماه، نیروهای اپوزیسیون ایران از به وجود آوردن رهبری و مشارکت معنادار در صحنه جنبش باز مانده‌اند.
گروه‌های اپوزیسیون جمهوری اسلامی را می‌توان به شش گروه کلی تقسیم کرد: گروه‌های اتنیکی، ملی‌گرایان، سلطنت‌طلبان، چپ‌گرایان، «مسلمانان ترقی‌خواه» و مجاهدین. اما حتی در داخل خود این گروه‌ها، میزان بالایی از تنوع ایدئولوژیک وجود دارد.
اپوزیسیون ایران همچنین از چهره‌های متعدد تاثیرگذاری تشکیل شده که لزوما با هیچ حزب و گروه نامبرده همسو نیستند اما در عین حال با جمهوری اسلامی مخالف‌اند.
در بین این افراد نام چهره‌هایی همچون شاهزاده رضا پهلوی، حامد اسماعیلیون، علی کریمی، شیرین عبادی، نازنین بنیادی و مولوی عبدالحمید اسماعیل‌زهی به چشم می‌خورد و نام بسیاری از نویسندگان سرشناس، روشنفکران، هنرمندان و فعالان را نیز می‌توان در این فهرست گنجاند.
صداهای مخالف جمهوری اسلامی آن‌قدر زیادند که از شمار خارج‌اند. تمامی این گروه‌ها مدت مدیدی است که گرچه در مخالفت با رژیم یک‌رنگ هستند اما هم در داخل و هم با یکدیگر، دچار عدم هماهنگی‌اند. اختلافات این گروه‌ها در ساماندهی وضعیت بغرنج فعلی و تطبیق راهبردها با شرایط موجود، مانعی بر سر راه همبستگی است.
گرچه گروه‌های اپوزیسیون در ایران همواره در درخواست برای سرنگونی رژیم همصدا بوده‌اند اما به نظر می‌رسد که در چگونگی این سقوط اختلاف نظر دارند و این اختلاف نظرات در اعتراضات اخیر ایران پررنگ‌تر شده است.
دو کاستی اصلی اپوزیسیون
در سازماندهی و رهبری اعتراضات اخیر در ایران، اپوزیسیون دیر وارد عمل شد و از جنبش مردمی چندین و چند گام عقب افتاد؛ این «پدیده» بر دو کاستی طولانی‌مدت اپوزیسیون ایران تاکید دارد:
۱- اختلاف‌نظرات در داخل گروه‌ها و احزاب و میان آنها، باعث ناهماهنگی در اقدامات داخل و خارج ایران است.
۲- چنین اختلافاتی هر اقدام گروه‌های اپوزیسیون را برای تشکیل رهبری در ایران که قادر به پیش بردن جنبش مردمی در این کشور باشد، ناکام می‌گذارد.
این نقص در هماهنگی معلول چند علت است: از یک سو گروه‌های اپوزیسیون ایران به وسیله ایدئولوژی خودشان محدود شده‌اند. مثلا سازمان مجاهدین خلق خود را تنها سازمانی می‌داند که می‌تواند رهبر انقلاب آینده ایران باشد و در نتیجه، نیازی به اتحاد با دیگر نیروها یا حتی تلاش برای هماهنگی با آنها در اعتراضات نمی‌بیند.
این در حالی است که این سازمان در اعتراضات اخیر ایران چیزی در چنته نداشته و شاهدی مبنی بر این که حتی یک شعار به نفع این گروه در اعتراضات اخیر سر داده شده باشد، وجود ندارد.
از سوی دیگر، شکاف و تفرقه انداختن در اپوزیسیون ایران گوشه‌ای از راهبرد جمهوری اسلامی برای کاهش تاثیرگذاری اپوزیسیون است. اختلاف انداختن در بین این گروه‌ها یکی از شیوه‌های معمول رژیم برای دست‌یابی به هدف «تفرقه بنداز و حکومت کن» است.
جمهوری اسلامی همچنین در جریان اعتراضات اخیر به روایتی متوسل شده که معترضان را «تجزیه‌طلب» می‌خواند و با همین کار برخی گروه‌های اپوزیسیون از جمله گروه‌های اتنیکی را از بقیه گروه جدا کرده و به انزوا رانده است.
رژیم همچنین روایتی مجعول را پیش می‌برد که طبق آن، خواست مردم ایران برای سرنگونی جمهوری اسلامی به لغو حجاب اجباری تقلیل می‌یابد.
گرچه گروه‌های اپوزیسیون اتنیکی خود با هم متحدند اما هماهنگی در سطح گسترده و با سایر گروه‌های اپوزیسیون در حال حاضر واقعیتی کمی دور از دسترس به نظر می‌رسد.
رهبری ملی و جنبش اعتراضی نو
با وجود هر آن‌چه گفته شد، گروه‌های اپوزیسیون به اهمیت اقدام متحدانه و لزوم تشکیل ائتلاف واقف‌اند و اخیرا به آن اذعان و بر آن تاکید کرده‌اند. گرچه نشان دادن همبستگی ملی به خودی خود برای تشکیل رهبری ملی (که لازمه دست‌یابی به آزادی است) کافی نیست.
رهبری ملی می‌تواند به چندین شکل ایجاد شود.
بنا بر پیشنهاد برخی کارشناسان، رهبری ملی باید خودجوش و ارگانیک از دل جنبش ملی سر بیرون آورد اما عقیده برخی دیگر از صاحب‌نظران این است که رهبری باید از تصمیم‌گیری، برنامه‌ریزی و اراده نخبگان دموکراتیک (که مرتبط با جنبش مردمی‌اند) سرچشمه بگیرد.
گرچه این دو نظر طی چند ماه گذشته بسیار موردبحث قرار گرفته اما باور نگارنده این است که راه دوم، باثبات‌تر و بادوام‌تر باشد که البته آن هم متاسفانه در وضعیت جاری ایران چندان عملی به نظر نمیرسد.
جنبش امروز ایران رهبران بسیاری دارد که بعضا هنوز موفق به ایجاد هماهنگی در گروه و انشعابات گروه خودشان نشده‌اند؛ چه رسد به این که بتوانند ائتلافی در سطح ملی فراهم کنند.
اما ایجاد رهبری ملی در ایران در گرو توافق جمعی بسیاری از احزاب و افراد است که خواستار گذار ایران به دموکراسی‌اند.
شاهزاده پهلوی: در ایران آزاد، همه با هر گرایش فکری، سیاسی و جنسی برابرند
شاهزاده رضا پهلوی در تجمع بزرگ ایرانیان در لس‌آنجلس، سخنرانی خود را با درود به زنان ایران که «در چهل سال اخیر اولین قربانیان این انقلاب نحس بودند» آغاز کرد و گفت: «ما امروز فقط شاهد مقاومت ۴۴ ساله نیستیم. ما امروز در ایران شاهد اولین انقلاب زنان در جهان هستیم. زنان ایران در انقلاب خود تنها نیستند و همه مردان از آنها پشتیبانی می‌کنند.»
او افزود: «زنان ایران در بدترین شرایط همیشه در اولین صف مبارزه بوده و هستند.»
شاهزاده رضا پهلوی تاکید کرد: «ما می‌خواهیم در ایرانمان مردم از هر گرایش فکری، سیاسی و جنسی از حقوق قانونی برابر برخوردار بوده و از تبعیض به دور باشند.»
شاهزاده پهلوی گفت: «تنوع ایرانیان رنگین کمانی است که کیان پیرفلک عزیزمان آن را به بهترین شکل بیان کرد. ایران مانند رنگین کمان با تنوع‌هایش زیباست، با همه گویش‌ها و زبان اقوامش، با همه مذاهب و با تمام اندیشه‌هایش. باید همین تکثر فکری را داشته باشیم و همدیگر را به چالش بکشیم. حتی با هم رقابت داشته باشیم، اما رقابت به معنی دشمنی نیست.»
او خاطرنشان کرد: «افراد زیادی در ایران از خود شجاعت نشان می‌دهند. از اهل تسنن مولوی عبدالحمید با شجاعت ایستاده و از تمامیت ارضی ایران و برابری همه ایرانیان صحبت می‌کند.»
شاهزاده پهلوی گفت: «فراموش نکنیم که بسیاری از حقوق و آزادی‌هایی که امروز مردم کشورهای غربی از آن بهره‌مند هستند، ۲۵ قرن پیش در منشور حقوق بشر کوروش کبیر عنوان شده بود.»
او افزود: «خیلی قبل از اینکه آمریکا اصلا وجود داشته باشد، ما ایرانیان صادرکننده فرهنگ انسانیت، برابری و آزادی مردمی بوده‌ایم.»
شاهزاده پهلوی خاطرنشان کرد: «فقط داشتن نهادهای سیاسی و ساختارهای حکومتی کافی نیست. ما در کنار آن به فرهنگ‌سازی نوین در ایران نیاز داریم.»
او گفت: «در فرایند گذار از جمهوری اسلامی برگزاری رفراندوم پس از ارائه پیشنهاد نهایی مجلس موسسان به مردم، تنها نهادهای مدنی برای جلوگیری از انحراف از مسیر دموکراسی کافی نیستند.»
Tweet unavailable
شاهزاده رضا پهلوی تاکید کرد: «به زندانیان سیاسی و معترضان زندانی می گوییم تنها نیستند. ما صدای شما در جهان هستیم. جهان باید از مردم ایران حمایت کند. جهان نباید بر مذاکره با نظامی که تمام بدنهاش پوسیده اصرار کند تا آن را زنده نگه دارد، آنهم در شرایطی که یک ملت دارد «مرگ بر دیکتاتور» میگوید.»
شاهزاده رضا پهلوی گفت: «به جهان میگوییم شما که به دموکراسی، حقوق بشر و حاکمیت ملتها اعتقاد دارید، برای ملت ایران تعیین تکلیف نکنید، بلکه از حق تعیین سرنوشت آنها حمایت کنید.»
شاهزاده رضا پهلوی افزود: «بر هیچ چیز جز همت و غیرت مردم خود حساب نمیکنیم. جهان باید این بار در سمت درست تاریخ قرار بگیرد و به جای حفظ یک نظام پوسیده، از ملت ایران حمایت کند تا هزینه آزاد کردن ایران به کمترین میزان برسد.»
شاهزاده رضا پهلوی خاطرنشان کرد: «از زمان کشته شدن مهسا امینی عزیزمان، بسیاری از دولتها و مجالس جهان، بررسی و آمادهسازی خود را برای ایران پس از جمهوری اسلامی آغاز کرده‌اند.»
شاهزاده رضا پهلوی پس از این سخنرانی در گفتوگو با ایراناینترنشنال بر لزوم همبستگی با فعالان مدنی و زندانیان سیاسی در ایران تاکید کرد و گفت: «منشور همبستگی و آزادی ایران» که در حال نهایی شدن است، دربرگیرنده اصول حداقلی توافق برای اکثریت جریانهای سکولار دموکراتیک ایران است.
شاهزاده پهلوی به نیلوفر منصوری، خبرنگار ایراناینترنشنال، گفت: منشور همبستگی و آزادی ایران مبنای همیاری را ایجاد کرده و زمینه را برای رسیدن به مرحله تدارکات و تشکیلات آماده می‌کند. ولی مهم است که همه بدانیم بر سر اصولی اساسی اشتراکنظر داریم و گرنه تفاهم در عمل پیش نخواهد آمد.
شاهزاده رضا پهلوی با تاکید بر لزوم ادامه تظاهرات ایرانیان خارج کشور گفت این امر باعث میشود مردم ایران و فعالان انرژی بگیرند و با قدرت بیشتری جنبش را ادامه دهند.
او خاطرنشان کرد: «تظاهرات ایرانیان خارج کشور، مردم داخل و خارج را به هم وصل می‌کند. مردم داخل و خارج ایران، زنجیری را که جمهوری اسلامی ۴۴ سال به پای همه زده، پاره می‌کنند.»
مسیحعلینژاد: دورانی که خمینی تصمیم میگرفت گذشت
مسیح علی‌نژاد شنبه در سخنرانی خود در تجمع بزرگ ایرانیان در واشینگتن‌دی‌سی آمریکا با تاکید بر حمایت خود از حقوق جامعه کوییر گفت: «برای ایرانی متکثر، برای جامعه الجیبیتیکیو که هر سال به آنها هیس میگویند.دورانی که خمینی تصمیم میگرفت گذشت.»
او با اشاره به اینکه جمهوری اسلامی از اتحاد مردم ایران وحشت کرده و برای برهم زدن آن نقشه کشیده، گفت:«ما نسلی هستیم که به حرف کسی که درباره حقوقمان بگوید «هیس» گوش نمیکنیم.»
این روزنامهنگار و چهره شاخص مخالفان جمهوری اسلامی تاکید کرد: «روز جشن ما پای صندوق انتخابات است.»
او با اشاره به خیزش ایرانیان علیه جمهوری اسلامی گفت: «کسی در خیابان علیه حامد اسماعیلیون فریاد نزد. کسی نگفت اگر پهلوی بیاید از دیکتاتوری جمهوری اسلامی بدتر است.»
حامد اسماعیلیون: زنان رهبران خیزش انقلابی ایران هستند
حامد اسماعیلیون در تجمع بزرگ واشینگتن‌دی‌سی گفت: « در چهار دهه گذشته، زنان در رهبری خیزش ایران بوده و بیشترین هزینه را پرداختهاند.»
حامد اسماعیلیون در تجمع بزرگ ایرانیان در واشینگتن دیسی با اشاره به گذشت ۴۴ سال از «جنایات پیوسته جمهوری اسلامی»، گفت: «این زنان بودند که در این سالها قبل از اعدام شدن به آنها تجاوز شد، زنان بودند که برای مسافرت به اجازه نیاز داشتند.»
حامد اسماعیلیون همچنین در مصاحبه با خبرنگار ایراناینترنشنال گفت که نگاههای مثبتی در رسانههای اجتماعی نسبت به نشست هشت چهره برجسته مخالف جمهوری اسلامی در دانشگاه جرجتاون ابراز شده است.
او تاکید کرد: «موجهای اعتراضات بعدی در ایران سهمگینتر خواهد بود و همه باید آماده آن باشند.»
نازنین بنیادی: غرب نباید با رژیم ایران گفتوگو کند
نازنین بنیادی، بازیگر، در تجمع ایرانیان در واشینگتن با تاکید بر اینکه صدای انقلاب مردم ایران باید به جهانیان برسد، گفت: «ما نمیخواهیم هیچ کشور غربی با رژیم ایران گفتوگو کند.»
شاهین نجفی، خواننده، نیز در سخنرانی خود در تجمع واشینگتن‌دی‌سی گفت: «ملت ایران پس از چشیدن طعم تلخ دخالت دین در سیاست و با تجربه کردن مرام جریانهای ایدوئولوژیک غیرمیهنی، دیگر فریب نمیخورد.»
او افزود: «۲۲ بهمن روز عزای ملی ایران بود، اما با همبستگی میلیونی ایرانیان سراسر جهان، به جشن آزادیخواهان تبدیل شد.
شاهین نجفی گفت: «نطفه آزادیخواهی ایرانیان در انقلاب مشروطه بسته شد، اما پس از دههها مبارزه، در ۲۲ بهمن ۵۷ با سلطه پلیدترین رژیم جهان به تاخیر افتاد.»
گوگوش نیز سخنرانی خود در تجمع ایرانیان در واشینگتن گفت: «فکر نمیکردم یکبار دیگر شاهد یک انقلاب دیگر در ایرانمان باشم. امروز احساس غرور میکنم و خشم، ولی همچنان امیدوارتر از همیشه نسبت به آینده ایران هستم.»
گوگوش گفت: «خشمم را نثار رهبر سراپا عقده و حکومت بچهکش میکنم.»
فرامز اصلانی، خواننده، نیز در تجمع ایرانیان واشینگتن گفت: «امروز بسیار امیدوارم با یک حرکت بزرگ و حسابشده ستونهای حکومت جمهوری اسلامی فرو خواهد ریخت.»
سردار پاشایی نیز در تجمع بزرگ ایرانیان در واشینگتن گفت: «آتش خشمی که زیر این خاکستر خفته است، آنچنان عظیم است که همه میراث خمینی را در شعلههای خودش خاکستر می‌کند.»