اسماعیل احمدی، مشاور وزیر ورزش در حادثه سقوط بالگرد در کرمان جان خود را از دست داد

با وجود تلاش‌های حکومت برای کنترل بحران ارز در ایران و اقداماتی از قبیل راه‌اندازی «مرکز مبادله طلا و ارز ایران» و توقف فروش ارز با کارت ملی در صرافی‌ها، روز پنج‌شنبه هر دلار آمریکا ۵۲ هزار تومان را هم پشت سر گذاشت.

روز گذشته (چهارشنبه) در جریان اعتراضات معیشتی اقشار و اصناف مختلف در ایران، شماری از کسبه در بازار بزرگ تهران تجمع کرده و در اعتراض به بحران ارز و طلا و سیاست‌های اقتصادی دولت شعار دادند.

این معترضان شعارهایی چون «دلار شده ۵۰ تومن، کی پا می‌شی هم‌وطن؟» سر دادند اما روزنامه جوان، وابسته به سپاه پاسداران، در واکنش به تجمع آن‌ها نوشت که عده‌ای از بازاریان مخالف ایجاد مرکز مبادله ارز و طلا «با ایجاد فضای روانی و احساسی، کسبه و مغازه‌داران را تشویق به اعتصاب کردند».

روز سه‌شنبه، دوم اسفند، مرکز مبادله ارز و طلا با هدف دستوری کردن بیش از پیش نرخ ارز راه افتاد که بر اساس آن، خرید و فروش خارج از مرکز مبادله یا بانک‌ها و کارگزاری‌های رسمی، «غیر مجاز» و مترادف با «قاچاق» تلقی می‌شود.

بر همین اساس و با دستور بانک مرکزی، فروش ارز با کارت ملی در صرافی‌ها متوقف شده است.

رسانه‌های داخل ایران می‌گویند این طرح بر اساس مدل پیمان‌سپاری ۱۰۰ درصدی ارزهای صادراتی در روسیه قرار است اجرایی شود که بر اساس آن، کل منابع ارزی حاصل از صادرات زیر کلید بانک مرکزی قرار می‌گیرد.

با اجرای این طرح، صادرکنندگان عمده به خصوص در حوزه‌های پتروشیمی، فولاد و مس و مانند آن مجبورند ارز حاصل از صادرات محصولاتشان را «صرفا» در بازار مبادله و ارز و طلا عرضه کنند.

حسین راغفر، اقتصاددان اما روز پنج‌شنبه در نقد این سیاست دولت ابراهیم رئیسی گفت: «طبق اطلاعاتی که از این سامانه جدید منتشر شده فرض اساسی بر این است که بنگاه‌های صادراتی، ارز حاصل از صادرات خود را وارد کشور و این سامانه کنند و به تعبیری ارز صادراتی زیر کلید بانک مرکزی قرار بگیرد. اما موضوع این است که صادرکنندگان حاضر نیستند ارز صادراتی را وارد کشور کنند تا معادل آن ریال بگیرند. آن‌ها معمولا ارز را در کشورهای همسایه ذخیره می‌کنند.»

راغفر همچنین نگاهی جدید به مساله «فرار سرمایه» از کشور داشت و با تاکید بر این که این اتفاق به دست «مردم معمولی» رخ نمی‌دهد، گفت: «عده‌ای به بهانه به اصطلاح دور زدن تحریم‌ها، ارز از کشور خارج می‌کنند و بانک مرکزی عملا نمی‌تواند این ارزهای صادراتی را کنترل کند.»

او از این طبقه به عنوان «الیگارش ایران» یاد کرد که اراده و منافع آن‌ها، سیاست‌های اقتصادی کشور را رقم می‌زند و پیش‌بینی کرد: «با اتخاذ همین برنامه‌های غلط تخصیص ارز به زودی به مشکلات جدی‌تر تورمی مواجه خواهیم شد که این محصول سیاست‌های اقتصادی دولت است.»

دولت و مقام‌های اقتصادی جمهوری اسلامی افزایش قیمت دلار و دیگر ارزها را بر گردن جریان‌سازی و قیمت‌سازی می‌اندازند. از جمله احسان خاندوزی، وزیر اقتصاد و دارایی، روز سه‌شنبه گفت که «بدخواهان مردم ایران از طریق هراس‌آفرینی و القای انتظارات تورمی» باعث افزایش قیمت ارز شدند.

علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی، روز پنج‌شنبه چهارم اسفند در دیدار با اعضای مجلس خبرگان رهبری گفت که باید «علت اصلی دشمنی‌ها برای مردم تبیین شود».

او با ادعای حاکم بودن «مردم‌سالاری دینی» در ایران، افزود: «با تبیین این علت اصلی، دیگر کسی نباید در فضای مجازی و غیر از آن، بگوید جمهوری اسلامی برای خود دشمن می‌تراشد زیرا این ذات مردم‌سالاری دینی است که موجب ابطال نقشه‌های بدخواهان و عامل دشمنی آن‌ها است.»

کلمه «دشمن» یکی از کلمات پراستفاده در سخنرانی‌های خامنه‌ای است و او همواره تلاش کرده با مسوول دانستن «دشمن» در همه بحران‌های جمهوری اسلامی، از خود سلب مسوولیت کند.

پیشتر رهبر جمهوری اسلامی در واکنش به انتقادها به دشمن‌تراشی از سوی حکومت ایران گفته بود: «بعضی‌ها به ما می‌گویند شما با فلان حرف و حرکت و تصمیم، دشمن‌تراشی کردید. نه! ما با برافراشتن پرچم جمهوری اسلامی دشمن‌تراشی کردیم! ما با مطرح کردن احکام الهی دشمن‌تراشی کردیم.»

خامنه‌ای همچنین خیزش سراسری اخیر علیه جمهوری اسلامی را نیز به «دشمن» نسبت داد.

با این حال این ترفند رهبر جمهوری اسلامی در داخل ایران نیز منتقدانی دارد.

معترضان هم در جریان اعتراضات سال‌های اخیر شعارهایی علیه این موضع خامنه‌ای مثل «دشمن ما همین جاست، بی‌خود می‌گن آمریکاست» سر داده‌اند.

خامنه‌ای اما در سخنان امروز خود مدعی شد مجلس خبرگان رهبری «منتخب مردم» است و «مردمسالاری به معنای حقیقی» در آن تحقق پیدا کرده است.

رهبر جمهوری اسلامی تاکید کرد این مجلس همچنین «متشکل از علمای دین» است و «ترکیب جمهوریت و اسلامیت» را بیان می‌کند.

او همچنین مدعی شد: «مجلس خبرگان با مراقبت‌های خود، تضمین‌کننده‌ وجود و استمرار شرایط رهبری است که چنین جایگاه عظیمی، وظایف سنگینی را متوجه اعضای خبرگان می‌کند».

این در حالی است که مجلس خبرگان رهبری در دهه‌های گذشته هیچ نظارت و مراقبتی در این زمینه نداشته، همواره و تنها به ستایش خامنه‌ای پرداخته و موضوعات حاشیه‌ای کشور را که به این مجلس ربطی ندارد، مورد بررسی قرار داده است.

خامنه‌ای افزود: «مهم‌ترین وظیفه رهبری، رصد و حفظ حرکت کلی و حرکت بخش‌های مهم نظام در جهت انقلاب است تا زاویه‌ای از مسیر اصلی پیش نیاید و انقلاب اسلامی مثل انقلاب‌های دیگر منحرف نشود.»

این اظهارات در حالی است که مساله جانشینی خامنه‌ای یکی از موضوعات مطرح در سال‌های گذشته بوده و سیاستمداران و منتقدان زیادی از جمله میرحسین موسوی نسبت به «موروثی شدن» رهبری در جمهوری اسلامی هشدار داده‌اند.