ستاد حقوق بشر قوه قضاییه: کمتر از ۱۰ درصد دانش‌آموزان مسموم‌شده ماده محرک استنشاق کردند
کارشناسان می‌گویند شرایط فرونشستی که در حال حاضر در ایران رخ داده «فوق بحرانی» است. به گفته علی بیت‌اللهی، عضو هیات علمی مرکز تحقیقات راه و شهرسازی ایران، فرونشست زمین زندگی جمعیتی بیش از ۳۹ میلیون نفر را در معرض خطر قرار می‌دهد.
بیت‌اللهی که در سال‌های گذشته هم درباره خطرات فرونشست زمین هشدار داده، در جدیدترین مصاحبه خود مساحت تقریبی پهنه‌های فرونشستی کشور را بر اساس آخرین ارزیابی‌های صورت گرفته و تجمع تمام نقشه‌های موجود، حدود «۱۸ میلیون و ۵۰۰ هزار هکتار، تقریبا معادل ۱۱ درصد مساحت سرزمینی ایران» اعلام کرد.
به گفته این کارشناس، تعداد جمعیت در معرض خطر فرونشست زمین در کشور حدود ۳۹ میلیون نفر تخمین زده شده است که نزدیک به «۴۹ درصد جمعیت کل کشور» را شامل می‌شود.
بیت‌اللهی یادآور شد: «تعداد ۳۸۰ شهر و ۹ هزار و۲۰۰ روستا در معرض خطر فرونشست زمین واقع شده‌اند که در برخی موارد مساحت کل شهر‌ها و در برخی موارد بخشی از محدوده‌های شهری در زون‌های فرونشستی قرار گرفته‌اند.»
او همچنین از تهران، خراسان رضوی و اصفهان به‌عنوان استان‌هایی نام برد که دارای بیشترین جمعیت در معرض خطر فرونشست زمین هستند و در میان این سه هم، خراسان رضوی از نظر وسعت پهنه‌های فرونشستی در رتبه اول قرار دارد.
نکته‌ای که کامران داوری، عضو هیات علمی گروه علوم و مهندسی آب دانشگاه فردوسی مشهد هم در گفت‌وگو با خبرگزاری ایسنا بر آن تاکید کرده و گفته است از برخی مناطق دشت مشهد فرونشست‌های بسیار زیادی گزارش می‌شود.
به گفته داوری، فرونشست در دشت مشهد از حداقل سه سانتی‌متر در اکثر نقاط دشت تا محدوده خطرناک ۱۵ الی ۱۷و نیم سانتی‌متر (شمال غرب شهر مشهد) ثبت شده است؛ در حالی که مقدار فرونشست کنترل شده در کشورهایی همچون ژاپن، ایالات متحده و چین «یک سانتی‌متر در سال» است.
او با تاکید بر این که فرونشست‌های کمتر از این عدد هم در دنیا بحران تلقی می‌شود، گفت: «فرونشستی که ما در کشور و مشهد مشاهده می‌کنیم فوق بحرانی است.»
فرونشست‌ها تبعات زیست‌محیطی، سیاسی، اجتماعی و اقتصادی فراوانی دارند که گاهی می‌توانند ادامه حیات را در یک منطقه جغرافیایی تهدید کنند.
بر اساس داده‌های نقشه پهنه‌بندی کیفی آب زیرزمینی و نمودار هدایت الکتریکی محدوده مطالعاتی که نشان‌دهنده میزان املاح محلول در آب است، در مشهد از سال ۸۰ تا ۹۹ مساحت محدوده‌های دارای کیفیت آب خوب به شدت کاهش یافته و مساحت‌های دارای کیفیت آب متوسط و نامناسب به طور مستمر در حال گسترش است.
داوری از این گسترش با صفاتی چون «بسیار خطرناک و نگران کننده» یاد می‌کند: «اگر هدایت الکتریکی آب از عدد هزار و ۵۰۰ فراتر رود نشان دهنده این است که این آب دیگر برای شرب مناسب نیست. متاسفانه در حال حاضر در مناطق شرقی مشهد هدایت الکتریکی (میزان املاح محلول در آب)، سه هزار، چهار هزار و پنج هزار ملاحظه می‌شود.»
کارشناسان فرونشست زمین را به عنوان پدیده‌ای غیرقابل برگشت بررسی می‌کنند که یکی از عوارض دائمی‌اش مرگ آبخوان‌ها، از بین رفتن کشاورزی، زراعت و باغداری، تبدیل دشت‌ها به کویر و ایجاد شکاف‌هایی عمیق و خطرزا در سطح زمین است.
از خشکسالی‌های ممتد و استفاده بی‌رویه از آب‌های زیرزمینی در کنار نبود مدیریت مسوولانه، به عنوان دلایلی یاد می‌شود که فرونشست زمین را در ایران به مرحله فوق بحرانی رسانده است.
حساب توییتر «شهرک اکباتان»، با اشاره به انتشار ویدیوی رقص گروهی از دختران در این شهرک همزمان با روز جهانی زن، گزارش داد مربی مجموعه‌ای که این دختران شاگردان آن بوده‌اند تحت فشار و بازجویی قرار گرفته و از او خواسته شده ویدیوی رقص را حذف کند.
سخنگوی کانون صنفی معلمان ایران درباره وارد کردن اتهام «ناامن‌سازی روانی» به فعالان مدنی از سوی رسانه‌های حکومتی گفت که نهادهای امنیتی در حال پرونده‌سازی جدید برای فعالان صنفی هستند.
محمد حبیبی در واکنش به گزارش سایت امنیتی مشرق درباره «ناامن‌سازی روانی جامعه» به وسیله فعالان صنفی پس از مسموم‌سازی دانش‌آموزان، نوشت که نهادهای امنیتی قصد دارند برای فعالان صنفی و مدنی پرونده‌‌های جدید بسازند.
او در اینستاگرام خود نوشت: «اتاق فکر نهادهای امنیتی در حال فرافکنی مسوولیت خود در موضوع مسمومیت دانش‌آموزان و پرونده‌سازی جدید برای فعالان صنفی و مدنی است.»
حبیبی تاکید کرد: «عصبانیتشان قابل درک است. آن‌ها به خوبی می‌دانند که نهادهای مدنی و صنفی و جنبش‌های اجتماعی مرکز مقاومت جمعی برای محافظت از دستاوردهای جنبش مهسا هستند.»
او در پایان نوشت: «همچون گذشته در دفاع از فرزندانمان و دستاوردهایشان ایستاده‌ایم. پیام ما برای آن‌ها روشن است. عقب‌نشینی نمی‌کنیم.»
سایت مشرق نیوز روز ۱۶ اسفند در گزارشی نوشته بود که عبارت «حملات شیمیایی» درباره مسموم‌سازی دانش‌آموزان را «اولین بار» سازمان مجاهدین خلق استفاده کرده: «این کد عملیاتی از سوی هسته‌های آلوده در شورای هماهنگی تشکل‌های صنفی فرهنگیان نیز مورد استفاده قرار گرفته تا به اصطلاح به شبکه مادر علامت داده باشد. این نور بالا زدن از سوی عناصر میدانی به سر شاخه بیرونی باعث تابیدن یک نور گسترده بر تمامی ارکان شبکه شده است.»
وزارت کشور در ایران هم پیش از این مسموم‌سازی دانش‌آموزان را به گروه‌های مخالف جمهوری اسلامی نسبت داده بود.
در همین حال تلویزیون جمهوری اسلامی اعترافات اجباری برخی از افراد بازداشت شده در این زمینه در استان فارس را منتشر کرده است.
وزارت کشور جمهوری اسلامی پیش از این از بازداشت چند نفر در شش استان خوزستان، آذربایجان غربی، فارس، کرمانشاه، خراسان رضوی و البرز به اتهام مسموم‌سازی دانش‌آموزان خبر داده بود.
همزمان با اطلاعیه وزارت کشور، مجید میراحمدی، معاون امنیتی وزیر کشور، گفت: «برخی موارد مسموم‌سازی دانش‌آموزان جنبه غیرمعاندانه داشته و آنان (عاملان) ارشاد شدند.»
این سخنان بازتاب گسترده‌ای یافت و کاربران فضای مجازی آن را به معنای اذعان جمهوری اسلامی به دست داشتن نیروهای حامی حکومت یا نیروهای امنیتی در این حملات دانستند.
بر اساس آمار گردآوری‌‌شده از سوی ایران‌اینترنشنال، روز سه‌شنبه ۱۶ اسفند بیش از ۵۰ مدرسه و روز دوشنبه ۱۵ اسفند بیش از ۱۲۰ مدرسه و روز یک‌شنبه ۱۴ اسفند بیش از ۸۰ مدرسه در سراسر ایران هدف حمله شیمیایی قرار گرفتند.
ده‌ها فعال مدنی، رسانه‌ای و حقوق بشر در بیانیه‌ای ادامه حبس و صدور حکم مجدد ۱۰ سال زندان برای مهوش ثابت و فریبا کمال‌آبادی، چهره‌های بهائی زندانی، را محکوم کردند. شیرین عبادی، آتنا دائمی، شیوا نظرآهاری، لیلا حسین‌زاده، عالیه مطلب‌زاده، سعید دهقان از امضاکنندگان این بیانیه‌اند.
گزارش سالانه شرکت امنیتی «کسپرسکی» نشان می‌دهد ایران در بین کشورهای خاورمیانه و آفریقا در صدر فهرست بیشترین قربانیان تعقیب‌افزار قرار دارد. این شرکت در سال ۲۰۲۲ در مجموع هزار و ۷۵۴ قربانی را در ایران شناسایی کرده است.
بر اساس گزارش کسپرسکی، مجموع تعداد قربانیان تعقیب‌افزارها در سال ۲۰۲۲ در جهان ۲۹ هزار و ۳۱۲ نفر بوده است. آماری که در مقایسه با سال پیش از آن، کاهشی نسبی را نشان می‌دهد.
این افراد تنها از بین مشتریان کسپرسکی شناسایی شده‌اند و بر همین اساس تعداد کل قربانیان تعقیب‌افزارها در جهان بسیار بالاتر از عدد مورد اشاره است.
سازمان «ائتلاف علیه تعقیب‌افزار» (Coalition Against Stalkerware) تعداد قربانیان سالانه این برنامه‌های جاسوسی را حدود یک میلیون نفر تخمین می‌زند.
تعقیب‌افزارها (Stalkerware) برنامه‌هایی هستند که با نصب شدن روی دستگاه موبایل یا کامپیوتر یک فرد، بدون اطلاع او، داده‌های خصوصی مانند موقعیت مکانی، پیامک‌ها، تصاویر، ویدیوها، فهرست مخاطبان و محتوای پیام‌های رد و بدل شده در ایمیل و پیام‌رسان‌هایی مانند واتس‌اپ و تلگرام را برای شخص تعقیب کننده ارسال می‌کنند.
روسیه با ثبت هشت هزار و ۲۸۱ مورد، بیشترین قربانی تعقیب‌افزار در جهان را به خود اختصاص داده است و پس از آن، برزیل با چهار هزار و ۹۶۹ و هند با هزار و ۸۰۷ قربانی در جایگاه دوم و سوم قرار دارند.
به این ترتیب ایران چهارمین کشور دارای بیشترین قربانی تعقیب‌افزار در جهان به حساب می‌آید.
در خاورمیانه هم پس از ایران، کشورهای ترکیه با ۷۵۵ مورد و عربستان سعودی با ۶۱۲ مورد در رده‌های دوم و سوم قربانیان تعقیب‌افزار قرار گرفته‌اند.
گزارش کسپرسکی تاکید می‌کند کاربران سیستم‌عامل اندروید به نسبت کاربران آی‌اواس و گوشی‌های آیفون بیشتر در معرض تعقیب‌افزارها قرار می‌گیرند که این مساله به دلیل بسته‌تر بودن اکوسیستم اپل نسبت به گوگل است.
با وجود این در صورتی که مهاجم امکان دسترسی فیزیکی به گوشی قربانی را داشته باشد، نصب تعقیب‌افزار روی هر دستگاهی ممکن است.
با آن که استفاده از تعقیب‌افزار در بسیاری از کشورها ممنوع نشده است اما نصب چنین برنامه‌هایی روی تلفن هوشمند یا کامپیوتر دیگران بدون اطلاع آن‌ها جرم محسوب می‌شود.
