اسناد رسیده به ایران اینترنشنال درباره فرونشست‌های زمین در مناطق مختلف ایران نشان می‌دهد که همزمان با بحرانی‌تر شدن فرونشست‌ها، جمهوری اسلامی به عمد اطلاعات در این زمینه را از دید عموم مردم پنهان کرده است.
یکی از این اسناد رسیده به ایران اینترنشنال، نامه با مهم «خیلی محرمانه» علی جاویدانه سرپرست سازمان نقشه‌برداری کشور به وزیر جهاد کشاورزی است که در تاریخ سوم بهمن سال گذشته فرستاده شده است.
اصل سند را از طریق این لینک بخوانید
سندی دیگر درباره ابعاد هولناک فرونشست زمین
در این نامه با عنوان «اعلام تغییرات نرخ و پهنه فرونشست زمین در شهر تهران و نواحی اطراف آن» آمده که ۵۵۰ کیلومتر مربع مساحت تهران و نواحی اطراف این شهر دچار فرونشست زمین است.
تهران، چهاردانگه، صباشهر، نسیم‌شهر، اسلامشهر، گلستان، شاهدشهر، فردوسیه، وحیدیه، شهریار و ملارد در استان تهران و همچنین ماهدشت در استان البرز جزو مناطقی‌اند که در این نامه از آن‌ها به عنوان مناطق دارای فرونشست نام برده شده است.
همچنین بیشینه نرخ فرونشست برای سال‌های ۹۹ و ۱۴۰۰ برای این مناطق ۱۳ سانتیمتر در سال عنوان شده است.
در همین سند محرمانه گفته شده بخش‌هایی از زیرساخت‌های حیاتی در پهنه تحت تاثیر فرونشست قرار دارند.
جاویدانه نوشته است: «متاسفانه بخشی از مسیر جاده عبوری و خط انتقال نیرو و بخشی از خط راه‌آهن از پهنه تخت تاثیر فرونشست عبور می‌کنند.»
به عقیده کارشناسان، یکی از دلایل مهم فرونشست زمین، نبود مدیریت صحیح آب‌های زیرزمینی و برداشت بی‌رویه از آن‌هاست.
در نقشه‌ها و نمودارهایی که به دست ایران اینترنشنال رسیده، نتیجه و خسارات این پدیده در سراسر ایران مشخص است. شکست جداره چاه‌ها، آسیب به تاسیسات شهری و خسارت به خطوط ارتباطی و نیرو و همچنین کاهش نفوذپذیری سطحی از مهم‌ترین اثرات فرونشست زمین است.
بر اساس یکی از این اسناد که نقشه‌ای از گزارش فرونشست زمین در خرداد ۱۴۰۱ است، ۳۸۰ شهر و ۹۲۰۰ روستا در سراسر ایران، در معرض خطر فرونشست زمین هستند. این گزارش هم در دسترس عموم نیست.
این نقشه نشان می‌دهد تقریبا تمامی استان‌های کشور، از مرند در آذربایجان شرقی تا شهرکرد در چهارمحال و بختیاری و از آمل در مازنداران تا گوهر شهر سیستان و بلوچستان درگیر پدیده فرونشست زمین است.
همچنین در این گزارش جامع، جدولی از بیشینه فرونشست در ۱۵۰ منطقه از۲۷ استان ایران تهیه شده است که رتبه‌های اول تا سوم شهرهایی از استان کرمان هستند.
بهرمان در استان کرمان با ۴۲ سانتیمتر در سال بالاترین نرخ فرونشست ایران رو داشته و اگر این روند کنترل نشود در پنج سال آینده فرونشست در این شهر می‌تواند به دو متر برسد و این منطقه به کلی از روی نقشه حذف شود.
در کل بالاترین مقادیر سرعت فرونشست سالانه زمین در ایران، در جنوب استان کرمان است.
همچنین در نموداری دیگر درباره شهرهای با بیشترین نرخ فرونشست در استان خراسان رضوی، وضعیت مشهد فوق بحرانی و با میزان تقریبا ۲۲ سانتیمتر فرونشست زمین در سال گزارش شده که بدترین وضع را از این نظر در میان شهرهای این استان داراست. نقاب و رباط‌سنگ و کاشمر در رتبه‌های بعدی هستند.
یک جدول دیگر نیز نشان می‌دهد که معادن ایران در معرض خطر فرونشست زمین قرار دارند. به عنوان نمونه، سرعت فرونشست زمین در منطقه معدن طبس یزد سالانه ۷ و نیم سانتیمتر و نرخ فرونشست در معدن گل‌گوهر کرمان نزدیک به ۱۲ سانتیمتر در سال است که به این دلیل، خطر در یک قدمی کارگران این دو معدن است.
بر اساس اظهارات مقامهای رسمی جمهوری اسلامی ۴۹ درصد جمعیت کشور یعنی ۳۹ میلیون نفر از مردم ایران در معرض خطر فرونشست زمین هستند.
همچنین بر اساس آمار سال ۹۵، تعداد کل واحد‌های مسکونی فاقد اسکلت واقع در پهنه‌های فرونشستی زمین ۴ میلیون و ۲۴۰ هزار واحد برآورد شده است.
استان‌های تهران، خراسان رضوی و اصفهان دارای بیشترین جمعیت در معرض خطر فرونشست زمین هستند و ارزیابی‌ها نشان می‌دهد که وضعیت کلانشهر اصفهان، در مقایسه با سایر شهرهای کشور بحرانی‌تر است.
سندهایی که به دست ایران اینترنشنال رسیده، نشان می‌دهد مقامهای جمهوری اسلامی نقشه جامعی از نقاط در معرض خطر فرونشست خاک ایران را در اختیار دارند اما معلوم نیست در این شرایط، چرا مسئولان جمهوری‌اسلامی این نقشه‌ها را که مستقیما با جان و مال مردم در ارتباط هستند از دید عموم پنهان نگه می‌دارند.
