شیما قوشه، حقوقدان: حضور قاضی کشیک در ونهای گشت ارشاد یادآور دادگاههای صحرایی است



یک روز پس از اعلام آغاز فعالیت دوباره گشتهای ارشاد در خیابانها، واکنشها به آن همچنان ادامه دارد و آمریکا نسبت به این اقدام رژیم ابراز نگرانی کرد. گزارشهایی از درگیری ماموران گشت ارشاد با مردم و حضور دوباره «ونها» منتشر شده، اما رسانههای حکومتی این گزارشها را رد میکنند.
توییتر دفتر نماینده ویژه آمریکا در امور ایران روز دوشنبه ۲۶ تیر درباره گزارشها مبنی بر فعالیت دوباره گشت ارشاد برای اجرای سیاست حجاب اجباری ابراز نگرانی کرد و نوشت: «به نظر میرسد رژیم از اعتراضات درس نگرفته است.»
این دفتر افزود: «زنان و دختران در همه جا باید اجازه داشته باشند هر چه میخواهند بپوشند.»
آمریکا و دیگر کشورهای غربی پیشتر در جریان خیزش سراسری علیه جمهوری اسلامی، گشت ارشاد را به دلیل نقش داشتن در سرکوبها تحریم کردهاند.
این در حالی است که خبرگزاری تسنیم وابسته به سپاه پاسداران روز دوشنبه نوشت که بر اساس پیگیریهای این خبرگزاری «از فرماندهان ارشد» نیروی انتظامی، «به هیچ عنوان ونهای گشت ارشاد به خیابانها برنمیگردند و هیچ خودرویی با بغلنویسی گشت ارشاد در خیابانها دیده نخواهد شد.»
این خبرگزاری افزود: «بر این اساس اگر از این پس، فیلمی از حضور ونها در خیابان یا درگیریهایی در سوار کردن افراد به این خودروها منتشر شد یا ساختگی است یا آرشیوی که با اهداف خاص منتشر شده است.»
با این حال، تسنیم ادامه داد: «گشتهای خودرویی و پیاده پلیس که پیش از این هم مردم آنها را در خیابان دیدهاند، در کنار تمام ماموریتهای قبلی اگر مواردی از پوششهای نامتعارف را ببینند به افراد تذکر لسانی میدهند.»
این ادعای تسنیم در حالی است که بر اساس ویدیوها و گزارشهای منتشرشده در رسانههای اجتماعی، گروهی از مردم در رشت در شامگاه ۲۵ تیر ماه در میدان شهرداری این شهر برای حمایت از زنان مقابل گشت ارشاد تجمع کرده و ماموران به مردم حمله کردهاند.
همچنین یکی از مخاطبان ایران اینترنشنال ویدیویی از استقرار ونهای گشت ارشاد در مقابل پاساژ ارگ در کرمانشاه ارسال کرده و از دستگیری زنان به علت بیحجابی میگوید.
همچنین روزنامه جوان، وابسته به سپاه پاسداران، ویدیوی تلاش یک زن چادری برای بازداشت یک دختر را جعلی خواند و نوشت: «ویدیو به گونهای فیلمبرداری شده که هویت ون (رنگ خودرو و نشانههای دیگر) مشخص نیست و حتی چهره زن چادری و زن بیحجاب هم معلوم نیست و مجعولبودن فیلم مشخص است.»
روز یکشنبه سعید منتظرالمهدی سخنگوی نیروی انتظامی از بازگشت گشت ارشاد به خیابانها خبر داد و گفت که پلیس از روز جاری «با استقرار گشتهای خودرویی و پیاده در سراسر کشور» با زنان و دخترانی که تن به حجاب اجباری نمیدهند «برخورد قانونی و آنان را به دستگاه قضائی معرفی خواهد کرد».
او اضافه کرد که بازگشت گشت ارشاد به خیابانها، «در پی مطالبات مردمی و خواستههای گروهها و نهادهای مختلف اجتماعی و همچنین تاکید» ابراهیم رئیسی صورت گرفته است.
اعلام رسمی بازگشت نیروهای پیاده و سواره گشت ارشاد به خیابان شهرهای ایران در حالی است که در هفتههای اخیر با وجود گزارشهای غیررسمی از حضور نیروهای امنیتی در راستای اعمال حجاب اجباری، حضور گشت ارشاد رسما اعلام نشده بود.
کمی پس از انتشار خبر فعالیت دوباره گشت ارشاد، خبر بازداشت محمد صادقی، بازیگر ۳۰ ساله منتشر شد. او بعد از انتشار چند استوری در اعتراض به بازگشت ونهای گشت ارشاد در حالی که مشغول یک لایو اینستاگرامی بود بازداشت شد.
همچنین خبرگزاری آسوشیتدپرس روز یکشنبه نوشت که در تهران، ماموران زن و مرد گشت ارشاد را میتوان دید که با ونهای مخصوص خود در خیابانها گشت میزنند.
مسیح علینژاد روزنامهنگار و از مخالفان جمهوری اسلامی در واکنش به انتشار ویدیوی حمله مامور گشت ارشاد به یک دختر در تهران، در توییتی نوشت: «مهسا امینی هم به همین شکل بازداشت و بعد کشته شد. آن روزنامهنگارانی که با هیجان تعطیلی گشت ارشاد را گزارش میکردند، کجا هستند؟»

خبر بازگشت گشت ارشاد به خیابانها در حالی است که حکومت لایحهای را نیز برای تشدید کردن اعمال حجاب اجباری موسوم به لایحه «عفاف و حجاب» تدوین کرده است. اما رسانههای حکومتی از جمله روزنامه کیهان گفتهاند که این لایحه قدرت مقابله با «بیحجابی» را ندارد.
دختران و زنان ایرانی به تهدیدهای حکومت توجهی ندارند و با حضور بدون حجاب اجباری خود در خیابان و اماکن عمومی، به مبارزه مدنی خود ادامه میدهند.
غلامرضا نوریقزلجه نماینده مجلس، روز دوشنبه به «شرق» گفت: «کسانی که گشت ارشاد یا هر چیزی شبیه به آن را دوباره راهاندازی کردهاند، اولا باید مستندات قانونی خود را برای احیای دوباره آن ارائه دهند. دوم اینکه بگویند زمانی که گشت ارشاد برقرار بود، چه دستاوردهایی داشته و چقدر در جامعه در این منظر مؤثر بوده است؟»
او ادامه داد: «صحیح این بود که این افراد صبوری میکردند تا لایحه حجابی که از طرف دولت و قوه قضائیه به مجلس آمده است، به نتیجه و خروجی برسد تا مشخص شود مجلس و حاکمیت چه تصمیمی دراینباره میگیرد، بعد مطابق آن حرکت میکردند».

بر اساس گزارش رسانههای دانمارک، فردی به نام مهدی زمان روز یکشنبه با مجوز پلیس کتابهای تورات، انجیل و پرچم دانمارک را مقابل سفارت اسرائیل سوزاند. او عکس خامنهای را نیز در سکویی قرار داده بود و گفته که این اقدامش در واکنش به قرآنسوزی در اروپا انجام شده است.

خبرگزاری تسنیم، وابسته به سپاه، در گزارشی با اعلام اینکه «هیچ خودرویی با بغلنویسی گشت ارشاد در خیابانها دیده نخواهد شد»، نوشت: «گشتهای خودرویی و پیاده پلیس که پیش از این هم مردم آنها را در خیابان دیدهاند، در کنار ماموریتهای قبلی، به افراد با پوشش نامتعارف، تذکر میدهند.»

انجمن تجارت الکترونیک تهران با انتشار گزارشی فنی و مستدل، وضعیت کیفیت اینترنت در ایران را «بحرانی» توصیف کرد.
نتیجه این گزارش ۶۸ صفحهای که به بررسی سه موضوع سرعت، محدودیت و اختلال میپردازد نشان میدهد اینترنت ایران پس از میانمار دومین اینترنت پر اختلال، پس از چین دومین اینترنت محدود و جزو پنج اینترنت کند جهان به شمار میرود.
این در حالی است که مقامات جمهوری اسلامی از جمله وزیر ارتباطات علیرغم وجود شواهد مستند درباره نامطلوب بودن وضعیت دسترسی به اینترنت در ایران، همواره کیفیت شبکه را مناسب و پرسرعت توصیف کردهاند.
پژوهشگران این گزارش تاکید کردهاند فیلترینگ اینترنت در ایران مدتها است به جای داشتن یک لیست سیاه برای برخی وبسایتهای غیرمجاز، سه لیست سفید، خاکستری و سیاه دارد.
طبق این گزارش، نهادهای سانسور کننده اینترنت از لیست سیاه برای قرار دادن دامنهها و آدرسهای آیپی فیلتر شده استفاده میکنند. لیست سفید برای قرارگیری دامنهها و آیپیهایی که به صورت موردی مجاز شدهاند استفاده میشود و سایر دامنهها و آیپیها که «تقریبا تمام اینترنت را شامل میشود» با قرارگیری در لیست خاکستری با اختلالات «عمدی» مواجه میشوند.
به گفته این گزارش، تجهیزات حاکمیتی نهادهای فیلترینگ با ایجاد این اختلال عمدی باعث میشوند تـا ۵۰ درصد دادههای ارسالی به آدرسهای موجود در لیست خاکستری با مشکل مواجه شود. به بیانی دیگر، هر نوع ترافیک اینترنتی اگر از سوی نهادهای نظام مجاز شناخته نشده و در لیست سفید نباشد به طور خودکار دچار اختلال میشود.
طبق بررسیهای فنی این گزارش که به کمک دو نمونه ۱۰۰ و ۳۰۰ عددی از دادههای مجموعه OONI (رصدخانه باز اختلال شبکه) انجام گرفته است، دسترسی به ۴۵ درصد از وبسایتهای ۱۰۰ کشور مختلف جهان در ایران مسدود است.
گزارش این انجمن همچنین با استناد به دادههای رادار شرکت «کلودفلر» نشان میدهد ایران با داشتن میانگین سرعت اینترنت ۴ مگابیت بر ثانیه جایگاه ۹۷ از ۱۰۰ کشور بررسی شده را در اختیار دارد. تنها سرعت اینترنت کشورهای سودان، کامرون و کوبا از ایران بدتر است.
ماه پیش وزارت ارتباطات در واکنش به گلایههای شهروندان در خصوص سرعت و کیفیت بد اینترنت مدعی شد از ابتدای روی کار آمدن دولت ابراهیم رئیسی، سرعت اینترنت موبایل ۱۰۰ درصد و سرعت اینترنت ثابت ۳۳ درصد رشد داشته است. این وزارتخانه آمار یاد شده را با استناد به سایت «اسپید تست» منتشر کرد.
انجمن تجارت الکترونیک تهران ضمن نامطلوب خواندن جایگاه ایران در فهرست سایت اسپید تست تاکید کرده است آمار این سامانه به دلیل سنجش کیفیت لایه Access شبکه کشور به جای کیفیت سرویس اینترنت، تفاوت زیادی با تجربه واقعی مردم در استفاده از اینترنت دارد.
این انجمن وزارت ارتباطات، دادستانی و نهادهای قضایی، کمیسیون تعیین مصادیق مجرمانه، شورای عالی امنیت ملی کشور و همچنین «برخی نهادهای امنیتی» را مسئول وضعیت اسفبار فعلی اینترنت در ایران عنوان کرده است.

ناصر کنعانی، سخنگوی وزارت خارجه جمهوری اسلامی، اعلام کرد که تهران پس از بیانیه اخیر کشورهای عربی خلیج فارس و روسیه که در آن این کشور خواستار طرح مناقشه جزایر سهگانه در دادگاه لاهه شده بودند، به مسکو رسما اعتراض کرده است.
کنعانی روز دوشنبه ۲۶ تیر در آغاز نشست خبری هفتگی خود گفت: «این نکته حائز اهمیت است که احترام به حاکمیت و تمامیت ارضی کشورها یک اصل انکارناپذیر مبتنی بر منشور ملل متحد است.»
او افزود: «ایران رعایت این اصل را درباره تمامیت ارضی خود یک اصل لازمالاجرا میداند و نسبت به هر اقدامی خلاف این، واکنش جدی و متناسب نشان خواهد داد.»
سخنگوی وزارت خارجه جمهوری اسلامی به طور خاص به بیانیه اخیر اشاره کرد و گفت: «بدیهی است که موضوع تمامیت ارضی و سرزمینی خود بر جزایر سهگانه را هیچگاه قابل مذاکره و گفتوگو ندانسته و دخالت هر طرفی از جمله امارات و روسیه در این ارتباط را غیرقابل قبول تلقی میکنیم و نسبت به آن واکنش جدی نشان خواهیم داد.»
روز چهارشنبه گذشته، وزارت خارجه جمهوری اسلامی اعلام کرد که سفیر روسیه در تهران «به وزارت خارجه احضار و اعتراض ایران نسبت به بیانیه پایانی ششمین نشست مشترک وزرای خارجه کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس و روسیه درباره جزایر سهگانه ایرانی به او ابلاغ شد.»
مسکو روز دوشنبه هفته گذشته، میزبان نشست گفتوگوی راهبردی روسیه و کشورهای شورای همکاری خلیج فارس بود که پس از این نشست شورای همکاری خلیج فارس و روسیه بیانیه مشترکی صادر کردند.
در بخشی از این بیانیه، از موضع امارات متحده عربی درباره جزایر سهگانه مورد مناقشه با ایران حمایت شده است.
امارات متحده عربی از سال ۱۳۷۱ خواهان ارجاع این موضوع به دیوان بینالمللی لاهه است. ایران در مقابل، با طرح این نکته که مساله حاکمیت بر جزایر به طور قطعی و دائمی در سال ۱۹۷۱ تعیین شده است این درخواست را رد کرده و تنها برای مذاکره «برای رفع سوتفاهم» اعلام آمادگی کرده است.
پس از طرح مواضع امارات درباره جزایر سهگانه در بیانیههای سفر اخیر رییسجمهوری چین به منطقه، اکنون طرح دوباره این مواضع در نشست کشورهای عربی خلیج فارس با روسیه، در شرایطی است که تهران تلاش میکند روابط گرمی را با کشورهای عربی آغاز کند.
شاهزاده رضا پهلوی روز جمعه در یادداشتی در این باره نوشت: «ضعف و ناتوانی رژیم در دفاع از خاک و تمامیت ارضی کشور» موجب «ادعای اخیر روسیه در خصوص جزایر سهگانه ایرانی و استفاده از نام جعلی برای خلیج فارس» شده است.
جمهوری اسلامی در سالهای اخیر به روسیه و چین نزدیک شده و در یک سال گذشته نیز پهپادهایی را برای استفاده در جنگ اوکراین به روسیه ارسال کرده است.
کنعانی همچنین در نشست خبری خود، درباره مرخصی اجباری رابرت مالی، نماینده پیشین آمریکا در امور ایران گفت: «ارزیابی خاصی در این باره نداریم؛ ما به رفتار دولتها نگاه میکنیم و آمد و رفت افراد را ملاک برنامهها و سیاستها تلقی نمیکنیم.»
او افزود: «ما نسبت به رفتار دولت آمریکا توجه داریم و درباره تغییر افراد ارزیابی خاصی نداریم.»
پیشتر روزنامه تهرانتایمز نزدیک به حکومت ایران پیشتر گزارش داده که نزدیکی بیش از حد رابرت مالی به دستیاران و مشاوران غیررسمی ایرانی، زمینه سقوط او را فراهم کرد.
بر این اساس، مالی با محافل و افراد مختلف از جمله سفیر جمهوری اسلامی در سازمان ملل و ایرانیان دیگری در تماس بوده که رد پایشان در دیپلماسی واشینگتن در قبال تهران دیده میشود.