تعطیلی رجاییشهر؛ پایان زندانی که نماد اعدامهای دهه ۶۰ بود
مرکز رسانه قوه قضاییه خبر داد که با تکمیل جابهجایی زندانیان رجاییشهر کرج و انتقال آنان به قزلحصار، این زندان کاملا تخلیه و تعطیل شده است. در ماههای گذشته بسیاری درباره تلاش حکومت برای دفن جنایاتش در زندانی که پیشتر با نام «گوهردشت» شناخته میشد، ابراز نگرانی کرده بودند.
خبرگزاری میزان، روز شنبه ۱۴ مرداد خبر داد که تصمیم غلامحسین محسنی اژهای، رییس قوه قضاییه برای تعطیلی زندان رجاییشهر کرج اجرایی شده و ساختمان این زندان که محل نگهداری شمار زیادی از زندانیان سیاسی و عقیدتی در سالهای پس از انقلاب بوده، اکنون خالی است.
میلاد آرمون، علیرضا کفایی، امیرمحمد خوشاقبال، علیرضا برمرز پورناک، محمدمهدی حسینی، حسین نعمتی، مهدی ایمانی و نوید نجاران، هشت تن از متهمان پرونده موسوم به «شهرک اکباتان» و از بازداشتشدگان خیزش انقلابی هم از جمله صدها زندانی رجاییشهر هستند که در روزهای گذشته به قزلحصار کرج منتقل شدند.
بر اساس این گزارش، زندان رجاییشهر حدودا ۶۰ هکتار وسعت دارد و قرار است در طرح مولدسازی به فروش برسد.
مرکز رسانه قوه قضاییه جمهوری اسلامی روز پنجشنبه هم در گزارشی از «انتقال زندانیان» محبوس در رجاییشهر به یک زندان دیگر خبر داده بود.
محسنی اژهای علاوه بر دستورش در جلسه شورای اداری استان البرز، در جلسه شورای عالی قوه قضاییه در روز ۲۱ فروردین ماه نیز گفته بود این زندان باید تعطیل شود.
تصویری از زندان رجاییشهر در روز شنبه و پس از تعطیلی آن
صدور این دستور فوری در حالی است که به گفته ناظران، انتقال زندانها به خارج از شهرها در چند سال گذشته بارها مطرح شده و جنبهای امنیتی دارد چرا که به دلیل قدیمی بودن زندانهایی مانند رجاییشهر (گوهردشت)، قوه قضاییه نیاز به زندانهایی جدید و امنیتی دارد تا ضمن این که امکان فرار زندانیان در آنها کمتر شود، امکان برقراری تماس تلفنی پنهانی آنان از راه موبایل با خارج از زندان هم وجود نداشته باشد.
کارشناسان میگویند سازمان زندانها زیر نظر قوه قضاییه به دنبال ایجاد دکلهایی برای انداختن پارازیت روی خطوط تلفن در اطراف زندانهاست که چنین شرایطی در محل کنونی زندانها و در داخل شهر، امکانپذیر نیست.
از سوی دیگر به نظر میرسد مهمترین هدف از این تصمیم، کنترل تجمعهای مقابل زندانها باشد که در صورت انتقال ساختمان زندان به خارج از شهر، راحتتر اتفاق میافتد.
پیش از این شماری از مردم و فعالان حقوق بشر بارها مقابل زندانهای مختلف تجمع کردهاند. از جمله سحرگاه روز ۱۹ دی سال گذشته که گروهی از مردم ساکن کرج همراه با معترضان برای حمایت از محمد قبادلو و محمد بروغنی، دو معترض محکوم به اعدام، دست به برگزاری تجمع مقابل زندان رجاییشهر زدند.
این تجمع به دنبال انتشار گزارشهایی درباره انتقال این دو جوان ۲۲ و ۱۹ ساله به سلول انفرادی با هدف احتمالی اجرای حکم اعدامشان انجام گرفته بود.
از سوی دیگر زندان رجاییشهر که پیشتر با نام «گوهردشت» شناخته میشد پیشینهای تاریک در نقض حقوق بشر دارد و به گفته ناظران، موزه و سندی زنده از جنایات جمهوری اسلامی علیه زندانیان است.
گوهردشت در دهه ۶۰ و به خصوص تابستان ۶۷ محل اعدام زندانیان سیاسی بود و برپا بودن این زندان در زمان کنونی، یعنی وجود اسناد جنایات حکومت و زنده نگاه داشته شدن نام و یاد قربانیان.
حمید نوری (عباسی) که اکنون به دلیل دست داشتن در اعدام دستهجمعی زندانیان عقیدتی-سیاسی ایران در تابستان ۱۳۶۷ در سوئد به حبس ابد محکوم شده نیز در زمان این اعدامها دادیار این زندان بوده است.
رجاییشهر همچنین در سالهای گذشته از سوی جامعه بینالمللی تحریم شده است. از جمله در ۲۲ دی سال ۱۳۹۶ که وزارت خزانهداری ایالات متحده آمریکا این زندان را به دلیل ارتباط با نقض حقوق بشر تحریم کرد.
این وزارتخانه در خبر تحریم رجاییشهر، آن را مکانی برای نگهداری معترضان به حکومت خواند و بر موارد نقض حقوق بشر در این زندان مانند دسترسی نداشتن به خدمات پزشکی و وکیل، آزار جنسی و اعدامهای غیرقانونی تاکید کرد.
اتحادیه اروپا نیز در فروردین ۱۴۰۰ زندان رجاییشهر (گوهردشت) را همراه با دو زندان دیگر در ایران به علت «نقض حقوق بشر و کشتار و سرکوب معترضان در آبان ۹۸» تحریم کرد.
ویدیویی از برخورد خشونتآمیز با افراد دارای معلولیت ذهنی در یک مرکز نگهداری واقع در بوشهر منتشر شده که دادگستری این استان میگوید مربوط به «یک سال پیش» بوده اما پرونده کیفری برای این مرکز تازه در دستگاه قضایی باز شده است.
«کمپین معلولان» بخشهایی از یک ویدیوی ۲۰ دقیقهای از مرکز نگهداری «نیلوفران آبی» را در اینستاگرام خود منتشر کرد که در آن چند نفر از کارکنان این مرکز، افراد دارای معلولیت ذهنی را کتک و سیلی میزنند و به زور میخواهند دست و پایشان را به تخت ببندند.
بر اساس گزارش کمپین معلولان، این افراد در این مرکز علاوه بر اینکه تحت آزار و بدرفتاری «وحشتناک» قرار گرفتند، دچار سوءتغذیه هم هستند و از نظر بهداشتی وضعیت بسیار بدی دارند.
کمپین معلولان در ادامه یادآور شده است که این مرکز به معلولان ذهنی «غذاهای دون شأن انسانی» و «خوراکیهای تاریخگذشته، گندیده و مضر» میدهد و بهجای استفاده از پوشک، از پارچههای کهنه و مشمای پلاستیکی برای پوشینه کردن آنها استفاده میکند.
این کمپین که پیگیر حقوق افراد دارای معلولیت در ایران است، با خطاب قرار دادن سازمان بهزیستی نوشت: «آیا از دلایل حذف فیلمهای مرکز در چند روز اخیر خبر دارید؟ آیا بازرسان بهزیستی این فیلمها را ندیدهاند؟ چه برخوردی شده و چرا هنوز صاحب امتیاز خلع ید نشده است؟»
سازمان بهزیستی تاکنون به این ویدیو واکنشی نشان نداده است اما مهدی مهرانگیز، رییس کل دادگستری استان بوشهر، روز شنبه ۱۴ مرداد به خبرگزاری میزان، وابسته به قوه قضاییه گفت که فیلم مربوط به ضرب و جرح کودکان معلول در بوشهر، مربوط به «مرداد سال گذشته» است.
مهرانگیز مدعی شد همان زمان همراه دادستان، معاونش و مدیرکل بهزیستی بوشهر از مرکز نگهداری کودکان معلول نیلوفران آبی بازدید کرده و «فردی» که در فیلم معلولان را کتک میزند هم در همان مرداد ماه، «از مرکز اخراج شده است».
اما در این ویدیو دستکم دو مرد و دو زن دیده میشوند که مشغول بدرفتاری، کتک زدن و اقدام برای «خفه کردن» کودکان دارای معلولیت ذهنی هستند.
رییس کل دادگستری بوشهر در ادامه گفت که صدور «دستور بازداشت» فرد مذکور و تشکیل پرونده کیفری برای مرکز نگهداری معلولان در سازمان بهزیستی و دستگاه قضایی، تازه امروز و پس از یکسال انجام شده است.
با وجود اینکه در فیلم منتشر شده رییس مرکز نیلوفران آبی هم هنگام برخورد خشونتآمیز با معلولان حضور دارد، اما مهرانگیز مدعی شد که این مرکز «وضعیت بهداشتی و امکانات مناسبی» دارد و نگهداری از کودکان در آن با وجود «مشکلات زیادی» که به همراه دارد هم مناسب است.
رییس کل دادگستری استان بوشهر همچنین گفت که در مرکز نیلوفران آبی، ۱۰۵ کودک دارای معلولیت ذهنی نگهداری میشوند.
با وجود دفاع این مقام قضایی از مرکز نگهداری نیلوفران آبی، کمپین معلولان از یک فرد دارای معلولیت این مرکز به نام «علیرضا حیدریان» نام برده که چند روز پیش هنگام بستنش به تخت، بر اثر شدت ضربات وارده دچار شکستگی در ناحیه دست شده و چون مسوولان مرکز نگهداری او را به مرکز درمانی نبردهاند، دستش ورم کرده است.
صفحه اینستاگرامی کمپین یادآور شده که در آبان گذشته و فروردین امسال سه کودک دارای معلولیت این مرکز نگهداری به نامهای «پری غلامی»، «ابراهیم شهنهپور» و «امیرمهدی مرادزاده» جان خود را از دست دادهاند و از بهزیستی پرسیده که آیا درباره علت مرگ آنها تحقیقی انجام شده است؟
این کمپین همچنین از بهزیستی خواسته درباره وضعیت پای یک فرد دارای معلولیت دیگر به نام «محمودجواد کاشانی» و اینکه «چه بر سرش آمده» اطلاعرسانی کند.
فاطمه مهرسای، مسوول مرکز توانبخشی معلولان ذهنی نیلوفران آبی است که در سالهای گذشته کمکهای مالی و مردمی فراوانی دریافت کرده که به گفته کمپین معلولان، باید درباره میزان آن و نحوه هزینهکردش اطلاعرسانی شود.
حرمتالله رفیعی، رییس انجمن صنفی دفاتر خدمات مسافرتی با بیان اینکه «ما استاد آمارسازی هستیم»، به «دیدهبان ایران» گفت: «هم نمیتوانیم از فرصتهایمان استفاده کنیم هم آمارهای دروغین میدهیم که گردشگری ما در حال رشد است، درحالی که گردشگر ورودی ما ریزش و خروجی رویش پیدا کرده است»
مجید محبی، مدیرکل ستاد بحران سیستان و بلوچستان با بیان اینکه راه ۴۲ روستا در محدوده رودخانه کاجو در جنوب استان به دلیل طغیان رودخانههای محلی مسدود است، گفت: «سیلاب اخیر در جنوب این استان تاکنون یکهزار و ۱۰۰ میلیارد تومان خسارت به زیر ساختها وارد کرده است»
قوه قضاییه جمهوری اسلامی اعلام کرد که اکبر طبری، معاون دو رییس سابق این قوه برای گذراندن «حداقل ۱۲ و نیم سال حبس» به زندان اوین بازگردانده شد و این دوازده و نیم سال، «جدای از ۴۵ ماه حبسی است که بابت عناوین اتهامی دیگر بوده و از این دوازده و نیم سال کسر نمیگردد»
روزنامه «پیام ما» در گزارشی به وضعیت آتشسوزی جنگلهای مریوان پرداخت و نوشت «شمال زاگرس جهنم شد». به گفته مقامهای استانی کردستان در روز شنبه ۱۴ مرداد، با اینکه این آتشسوزی از ظهر جمعه تا حدی مهار شده بود اما وزش باد، بار دیگر آتش را شعلهور کرده است.
پیام ما در گزارش خود نوشت: «اینجا جهنم شده، بدجور دارد میسوزد؛ جهنم و سوختنی که جمال قادری، عضو انجمن سبز چیا از آن صحبت میکند، به درختان زاگرس در شمال غرب ایران مربوط میشود.»
به گفته قادری، از ابتدای سال جاری تا روز جمعه ۱۳ مرداد، بیش از ۱۲۰ مورد آتشسوزی در منطقه اتفاق افتاده اما در دو هفته اخیر حجم آتشسوزیها «غیرقابل تصور» بوده است.
با وجود تعدد آتشسوزیها، تاکنون برآورد دقیقی از وسعت جنگلهای سوخته اعلام نشده است اما به گفته عضو انجمن سبز چیا، پیش از این و در یک مورد از آتشسوزیها، «۲۴۰ هکتار جنگل سوخت و در موردی دیگر ۱۸۸ هکتار».
وسعت آتشسوزی در مناطق نزدیک به مرز در روزهای اخیر بزرگتر از موارد قبلی است.
قادری به پیام ما گفته است: «بارندگیها باعث شد پوشش گیاهی انبوه شود، گرمای هوا منطقه را مستعد آتشسوزی کرد و باد زیادی که این روزها میوزد باعث شده گستره منطقه حریق بیشتر و کنترل سخت شود.»
خبرگزاری فارس نیز روز شنبه درباره آخرین وضعیت آتشسوزی در جنگلهای مریوان به نقل از اسماعیل زارعیکوشا، استاندار کردستان نوشت: «از ظهر دیروز آتشسوزی جنگلهای مریوان تا حدودی مهار شده بود اما بهدلیل وزش باد، آتش بار دیگر آغاز شد.»
به گفته او با وجود اینکه «یک دستگاه بالگرد مرتب عملیات انجام میدهد» در یک نقطه همچنان شاهد آتشسوزی هستیم.
آتشسوزی اخیر جنگلهای مریوان از ظهر روز پنجشنبه ۱۲ مرداد آغاز و به تدریج سطح آن گسترده شد.
سعید کریمی، مدیرکل مدیریت بحران استانداری کردستان روز جمعه ۱۳ مرداد گفت که این آتشسوزی در جنگلهای سه روستای مرزی «گمارهلنگ، درهوران و آسنآباد» مریوان در جریان است که به دلیل وسعت بسیار بالا و کوهستانی، شیبدار و صعبالعبور بودن منطقه، اطفای آن با مشکلاتی روبهروست.
این مقام دولتی با اشاره به اینکه در این منطقه خطرات مهمات (مین) عمل نشده و باقیمانده از زمان جنگ میان ایران و عراق نیز وجود دارد، افزود: «امروز چندین انفجار صورت گرفت و جدا از گرمای شدید هوا، منطقه از این حیث مقداری ناامن است.»
انجمن سبز چیا هم که یک انجمن غیردولتی است، روز جمعه در کانال تلگرامی خود نوشت: «علیرغم تلاشهای شبانهروزی اعضای انجمن سبز چیا و داوطلبان مردمی، به دلیل حجم وسیع و گسترده آتش جنگلهای "دهرهوهران" این آتش به سمت جنگلهای روستای "ههنجیران" پیش میرود.»
هنوز علت آتشسوزیهای اخیر رسما اعلام نشده است اما نهادهای امنیتی و افراد سودجو در این مورد در مظان اتهام هستند. از جمله گفته میشود سپاه برای ممانعت از مخفی شدن افراد و گروههایی که از سوی جمهوری اسلامی «تروریست» خوانده میشوند، دست به آتش زدن جنگلهای این منطقه میزند.
این اولین بار نیست که جنگلها در استان کردستان آتش میگیرند یا آتش زده میشوند.
سه سال پیش نیز بخشهایی از جنگلهای زاگرس در محدوده کوه کوسالان در شهرستان سروآباد در استان کردستان در آتش سوختند.
در آن زمان خبرگزاری ایرنا به نقل از شاهدان محلی نوشت این آتشسوزی «عمدی» بوده و آتش به وسیله فردی افروخته شده که «با موتورسیکلت به این منطقه رفته و بیش از ۱۵ هکتار جنگلهای این منطقه» را آتش زده است.