روزنامه دنیای اقتصاد در مطلبی با عنوان «چاه ۴۰۰ همتی خودروسازان» نوشت: «زیان‌دهی خودروسازان در شرایطی طبق صورت‌های مالی آنها همچنان ادامه دارد که از قیمت‌گذاری دستوری به عنوان عامل اصلی این ماجرا یاد می‌شود.»
بررسی صورت‌های مالی سه خودروساز بزرگ ایران نشان می‌دهد آنها در پایان سه ماه نخست امسال در مجموع حدود ۴۰۰ هزار میلیارد تومان زیان انباشته و بدهی در صورت‌های مالی خود ثبت کرده‌اند.
مجموع زیان انباشته ایران خودرو، سایپا و پارس خودرو در پایان بهار امسال ۱۴۱ هزار میلیارد تومان بوده است که ایران خودرو به تنهایی با ثبت زیان انباشته ۸۳ هزار میلیارد تومانی، سهمی ۵۹ درصدی از این زیان انباشته دارد.
بر اساس داده‌های مندرج در صورت‌های مالی این خودروسازان، سایپا در این مدت ۴۱ هزار میلیارد تومان و پارس خودرو، دیگر خودروساز بزرگ ایران، ۱۷ هزار میلیارد تومان زیان انباشته داشته‌اند.
خودروسازان در صورت‌های مالی منتهی به انتهای اسفند پارسال در مجموع حدود ۱۳۰ هزار میلیارد تومان زیان انباشته ثبت کرده بودند.
مقایسه این دو عدد نشان می‌دهد عملکرد این سه خودروساز فقط در بهار امسال ۱۱ هزار میلیارد تومان زیان جدید برای آنها به همراه داشته است.
اگر مبنای محاسبه زیان انباشته گروه‌های خودروسازان و صورت‌های تلفیقی آنها باشد، مجموع این زیان‌های انباشته حتی از این اعداد و ارقام فراتر می‌رود.
مجموع بدهی این سه خودروساز نیز در پایان سه ماهه نخست سال ۱۴۰۲ بالغ بر ۲۵۴ هزار میلیارد تومان بوده است که ایران خودرو با ۱۳۶ هزار میلیارد تومان بدهی، بیشترین میزان بدهی را در میان این سه خودروساز داشته است.
سایپا با ۹۸ هزار میلیارد تومان و پارس خودرو با ۲۰ هزار میلیارد تومان بدهی در رده‌های بعدی قرار داشتند.
به گزارش روزنامه دنیای اقتصاد، مقایسه زیان انباشته این خودروسازان با سرمایه‌های ثبتشده آنها در اسناد و صورت‌های مالی نشان دهنده آن است که ایران خودرو، سایپا و پارس خودرو مشمول ماده ۱۴۱ قانون تجارت بوده و عملا مطابق تعریف ورشکسته محسوب می‌شوند.
بر اساس این ماده از قانون تجارت، اگر بر اثر زیان‌های وارده حداقل نصف سرمایه شرکت از میان برود، هیات مدیره مکلف است بلافاصله برای برگزار کردن مجمع عمومی فوق‌العاده صاحبان سهام را دعوت کند تا موضوع انحلال یا بقای شرکت، مورد شور و به رای گذاشته شود.
سرمایه ثبتشده ایران‌خودرویی‌ها در بورس کمی بیش از ۳۰ هزار میلیارد تومان است و بنابراین زیان انباشته ایران خودرو در پایان بهار امسال به حدود سه برابر این سرمایه رسیده است.
سرمایه ثبتشده سایپا نیز در صورت‌های مالی این شرکت، کمی بیش از ۱۹ هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان است که با این حساب زیان انباشته سایپا از دو برابر سرمایه این شرکت عبور کرده است.
همچنین سرمایه ثبتشده پارس‌خودرو در صورت‌های مالی این خودروساز، کمی بیشتر از ۱۱ هزار و ۳۰۰ میلیارد تومان است.
بنابراین زیان انباشته پارس خودرو نیز در پایان بهار امسال نزدیک به ۵۰ درصد بیش از سرمایه این شرکت است و این خودروساز نیز همچون دو همتای بزرگ‌تر خود مشمول ماده ۱۴۱ قانون تجارت می‌شود.
قیمت‌گذاری دستوری و فروش همراه با زیان تولیدات این خودروسازان از جمله دلایل تداوم زیان‌کاری آنهاست اما این وضعیت نابسامان خودروسازان، تنها محصول قیمت‌گذاری دستوری نیست.
در گزارش‌های مختلفی که مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی و دیگر نهادهای مطالعاتی و پژوهشی درباره عملکرد خودروسازان منتشر کرده‌اند، ساختار سهامداری خودروسازان، دولتی بودن مدیریت خودروسازان، رابطه آنها با زنجیره‌های قطعه‌سازی، اشتغال آنها به بنگاه‌داری و حضور خودروسازان در حوزه فعالیت‌های غیرمرتبط با وظیفه اصلی آنها و تصمیم‌گیری‌های سیاسی دولت‌ها در قبال خودروسازان از دیگر عوامل وضعیت نامناسب این صنعت در ایران عنوان شده است.
