کره شمالی رزمایش «تاکتیکی هسته‌ای» شبیه‌سازی شده برگزار کرد
نخستین روز کنفرانس «عدالت در دوران گذار؛ چالش‌ها و راهکارها» روز ۱۱ شهریور در اسلوی نروژ برگزار شد. جاوید رحمان در این نشست با اشاره به ممانعت جمهوری اسلامی از ورودش به ایران گفت اگر فکر می‌کنند او با این کار، نقض حقوق بشر را دنبال نمی‌کند، سخت در اشتباهند.
جاوید رحمان، گزارشگر ویژه سازمان ملل در امور ایران که به‌عنوان مهمان ویژه در روز نخست این نشست حضور داشت، مرگ ژینا (مهسا) امینی را در بازداشت نیروهای جمهوری اسلامی، منعکس کننده وضعیت همه زنان و دختران در جمهوری اسلامی خواند و گفت این رویداد، ابعاد مذهبی و قومی این سرکوب را نمایان کرد.
رحمان همچنین این اتفاق را منجر به شکل‌گیری موجی از اعتراضات در ایران به نام زن، زندگی، آزادی خواند که به سرعت به سراسر کشور منتقل شد.
گزارشگر ویژه سازمان ملل متحد در امور ایران، در ادامه سخنانش به برجسته‌ترین موارد نقض حقوق بشر و سیستم سرکوب در ایران پرداخت که حقوق زنان را هدف قرار داده است و گفت متاسفانه هیچ اقدامی از سوی جمهوری اسلامی برای برقراری عدالت در حق قربانیان و خانواده‌هایشان انجام نشده است.
او با اشاره به کشته شدن دستکم ۶۰ کودک، شلیک به چشم ده‌ها شهروند و اعمال خشونت‌های جنسی علیه معترضان در بازداشت از سوی حکومت طی خیزش انقلابی، خواهان برقراری عدالت برای قربانیان نقض حقوق بشر در ایران شد.
گزارشگر ویژه سازمان ملل در امور ایران، با تاکید بر اینکه هیچ مکانیزمی به منظور اجرای عدالت در حق خانواده‌های دادخواه وجود ندارد، از جمهوری اسلامی خواست تا ابزار لازم را در این زمینه فراهم کند.
رحمان در بخشی دیگر از صحبت‌هایش، با اشاره به آمار بالای اعدام اقلیت‌های مذهبی و قومی در ایران گفت که تنها در سال ۲۰۲۳ و تا پایان ماه ژوئیه، دستکم ۴۱۹ نفر در ایران به دلایل مختلف اعدام شده‌اند.
او در ادامه خواهان توقف صدور و اجرای احکام اعدام از سوی جمهوری اسلامی شد.
اگر حکومت فکر می‌کند با راه ندادنم به ایران نقض حقوق بشر را دنبال نمی‌کنم در اشتباه است
گزارشگر ویژه سازمان ملل در امور ایران همچنین در پاسخ به این سوال که «اگر رژیم جمهوری اسلامی با شما همکاری نمی‌کند چرا سازمان ملل با آنها مقابله نمی‌کند؟» ماموریت خود را نظارت بر موارد نقض حقوق بشر در ایران، ثبت نگرانی و دغدغه جامعه مدنی ایران و گزارش آن به مجامع بین‌المللی خواند و گفت در این مدت از حکومت خواسته قوانین و شیوه رفتار خود را تغییر دهد.
رحمان ایجاد یک مکانیزم بین‌المللی مستقل تحقیق در امور ایران را ضروری خواند و یادآور شد که جمهوری اسلامی تاکنون هیچ فرصتی به او برای ورود به ایران نداده است، اما این اتفاق منجر به قطع ارتباطش با جامعه مدنی ایران نخواهد شد.
او ادامه داد: «اگر مقام‌های حکومت فکر می‌کنند با راه ندادن من به ایران، موارد نقض حقوق بشر را دنبال و گزارش نمی‌کنم، سخت در اشتباهند.»
در پنل نخست این نشست، پیام اخوان، شیرین عبادی و محمود امیری‌مقدم درباره عدالت انتقالی در ایران صحبت و بر تغییرات قانون اساسی برای رسیدن به دموکراسی و محاکمه منصفانه جنایتکاران جمهوری اسلامی تاکید کردند. این نسشت از سوی سازمان حقوق بشر ایران برگزار شده است.
سیستم قضایی ایران باید از ریشه خراب شود
شیرین عبادی، حقوقدان و برنده جایزه صلح نوبل در این کنفرانس تاکید کرد: «سیستم قضایی ایران باید از ریشه خراب شود چون محصول قوانین غلظ و ناکارآمد است.»
او این تغییر چارچوب را مشابه پایه‌گذاری دادگستری نوین در زمان رضا شاه پهلوی به دست علی‌اکبر داور خواند و گفت: «قضات حقوقی قدیمی برای حضور در سیستم جدید، باید از آزمون‌های سخت اخلاقی عبور کنند و به کشور فرصت بدهیم تا نسل جدید با قوانین جدید در دانشگاه‌ها پرورش پیدا کند.»
در مسیر تغییر یک حکومت بی‌ثبات
محمود امیری‌مقدم، مدیر سازمان حقوق بشر ایران هم در این نشست در پاسخ به سوالی درباره روند گذار به دموکراسی، گفت: «در این مسیر نباید نظاره‌گر باشیم. بلکه مسوولیت داریم بکوشیم تا مسیر گذار به سمتی برود که می‌خواهیم.»
او با تاکید بر اینکه اکنون در مسیر گذار هستیم اما نقطه عطف آن با تغییر قدرت سیاسی رخ می‌دهد، یادآور شد: «ما در حال پیش رفتن به سوی تغییر حکومتی هستیم که هیچ ثباتی ندارد.»
رسیدن به عدالت انتقالی راهی طولانی است
پیام اخوان، حقوقدان نیز با اشاره به عنوان پنلی که در آن سخنرانی می‌کرد، گفت: «عدالت انتقالی بر بازسازی اعتبار و ارج و منزلت انسانی قربانیان، احیای حقوق مدنی آنها و جبران درد و رنج‌هایی که متحمل شده‌اند، تمرکز دارد.»
او عدالت انتقالی را راهی طولانی خواند که احتیاج به مشارکت جدی قربانیان دارد و گفت در این مسیر همبستگی با قربانیان بی‌عدالتی ضرورت دارد و این هدف باید با تحولات اجتماعی گسترده‌تری نیز همراه باشد.
به گفته اخوان، در این رابطه تجارب قربانیان باید به عنوان درسی درباره «عواقب استبداد و بی‌عدالتی» رسما پذیرفته شود.
رسیدگی قضایی به جنایت مقام‌های جمهوری اسلامی در دوره گذار چگونه خواهد بود؟
رها بحرینی، حقوقدان و پژوهشگر عفو بین‌الملل در امور ایران نیز تاکید کرد که «سیستم استبدادی» جمهوری‌اسلامی، اساس نظام قضایی را در ایران از بین برده است.
او با اشاره به محاکمه کیفری متهمان جمهوری اسلامی در دوران گذار که دستگاه قضایی برای رسیدگی به این حجم گسترده از جنایات وجود ندارد، تعیین مواردی مانند «استراتژی محاکمه، مرجع رسیدگی به جنایات و اولویت محاکمه متهمان» را موضوعی پیچیده خواند.
این حقوقدان یادآور شد که با این‌حال در این زمینه یک‌سری استانداردهای بین‌المللی وجود دارد؛ از جمله اینکه محاکمه کیفری کسانی که در سنگین‌ترین جرایم پذیرفته شده جهانی مانند «جنایت جنگی، جنایت علیه حقوق بشر، اعدام فراقضایی، ناپدیدسازی قهری و شکنجه» دست دارند، «ضروری» است و این افراد به هیچ‌وجه نباید مشمول «عفو» شوند.
بحرینی با تاکید بر اینکه در نهایت هیات دادستانی که در صدر تصمیم‌گیری و اجرای آن قرار دارند، باید «صلاحیت کامل داشته باشند»، ادامه داد: «در این روند معمولا دادستانی متخصص و ویژه‌ای برای رسیدگی به جنایات حاد از جمله با حضور متخصصان سازمان ملل تشکیل می‌شود تا سیستم قضایی بتواند به مرور خود را بازسازی کرده و وارد روند معمولی شود.»
برقراری حاکمیت قانون از اصلی‌ترین جنبه‌های عدالت انتقالی است
معین خزائلی، حقوقدان نیر در این نشست، یکی از اساسی‌ترین اهداف دوران عدالت انتقالی را «رسیدگی به دادخواهی دادخواهان و مجازات عاملان و آمران نقض حقوق بشر رژیم گذشته یعنی جمهوری اسلامی» خواند.
او با تاکید بر ضرورت اعتمادبخشی مجدد به نهادهای حاکمیتی در دوران گذار، گفت: «یکی از جنبه‌های اصلی روند عدالت انتقالی، برقراری حاکمیت قانون و بازگرداندن آرامش به جامعه است.»
سازمان حقوق بشر ایران از سال ۱۴۰۰ کنفرانس‌های متعددی را با محوریت گذار از استبداد به دموکراسی در ایران، در مقر خود در اسلو نروژ برگزار کرده و «عدالت در دوران گذار؛ چالش‌ها و راهکارها» سومین مورد از آن است.
این کنفرانس در روزهای ۱۱ و ۱۲ شهریور در اسلو، پایتخت نروژ برگزار می‌شود.
هند تنها چند روز پس از دستاورد تاریخی خود در بدل شدن به تنها کشوری که موفق به فرود در نزدیکی قطب جنوب ماه شده است، اولین ماموریت فضایی خود را برای مطالعه خورشید کلید زد.
فضاپیمای آدیتیا-ال ۱ روز شنبه ساعت ۱۱:۵۰ به وقت هند (۶:۲۰ صبح به وقت گرینویچ) از سکوی سریهاریکوتا در کرانه خلیج بنگال به فضا پرتاب شد. آدیتیا ۱.۵ میلیون کیلومتر از زمین فاصله خواهد گرفت که معادل یک درصد فاصله بین زمین و خورشید است.
آژانس فضایی هند می‌گوید طی کردن این مسیر چهار ماه به طول خواهد انجامید.
هند با الهام از نام خدای خورشید در مذهب هندو، اولین ماموریت فضایی خود برای بررسی و تحقیق درباره بزرگترین شی موجود در منظومه شمسی را سوریا یا آدیتیا نام نهاده است.
طبق پیش‌بینی‌ها، هنگامی که فضاپیمای آدیتیا به نقظه مورد نظر برسد، می‌تواند با سرعتی معادل سرعت زمین به دور خورشید بچرخد و این بدان معناست که برای انجام عملیات خود نیاز به سوخت چندانی نخواهد داشت.
هزاران نفر با حضور در سالنی در مجاورت سکوی پرتاب، لحظه حرکت فضاپیما را از نزدیک مشاهده کردند. تلویزیون ملی هند که پرتاب فضاپیما را به صورت زنده پوشش می‌داد، این دستاورد را «باشکوه» خواند.
آژانس تحقیقات فضایی هند (ایسرو) نیز اعلام کرد پرتاب آدیتیا موفقیت‌آمیز بوده و فضاپیما به صورت معمول به فعالیت خود ادامه می‌دهد.
این کاوشگر پیش از آن‌که به مکان پیش‌بینی‌شده خود در حد فاصل زمین و خورشید برسد، چندین بار به دور زمین خواهد چرخید.
هنوز هزینه این ماموریت اطلاعاتی فضایی به طور رسمی اعلام نشده، اما مطبوعات هند گزارش داده‌اند چیزی حدود ۳.۷۸ میلیارد روپیه معادل ۳۶ میلیون پوند برای این پروژه هزینه شده است.
مطابق اطلاعات ارائه‌شده توسط آژانس تحقیقات فضایی هند، فضاپیمای آدیتیا حامل چندین ابزار علمی برای مطالعه بر روی کورونا (لایه خارجی خورشید)، فوتوسفر (سطح خورشید) و کروموسفر (لایه پلاسمایی بین کورونا و فوتوسفر) است. انتظار می‌رود نتایج حاصل از این مطالعات به شناخت بیشتر فعالیت‌های خورشید، خصوصا بادها و شراره‌های خورشیدی، و تاثیر آنها بر اقلیم زمین بیانجامد.
هند هم اکنون بیش از ۵۰ ماهواره فضایی دارد و از آنها برای برقراری ارتباطات ماهواره‌ای، پیش‌بینی آب و هوا، و مطالعه پدیده‌هایی مانند خشک‌سالی و آلودگی‌های زیست‌محیطی بهره می‌برد.
در پی سخنرانی حسین موسویان، دیپلمات پیشین جمهوری اسلامی، در نشست سالیانه فرماندهی استراتژیک آمریکا، روسای کمیته‌های نیروهای مسلح مجلس نمایندگان و سنا خواستار توضیح فرماندهی استراتژیک در این زمینه شدند.
این کمیته‌های کنگره از آنتونی کاتن، رییس فرماندهی راهبردی ایالات متحده، خواستند اطلاعات افرادی را که در دعوت از موسویان نقش داشته‌اند ارائه کند.
این کمیته‌های کنگره با انتقاد شدید از دعوت موسویان به این نشست گفتند: «ارائه یک پلتفرم رسمی دولت آمریکا به موسویان برای نشر اکاذیب تاریخی و تبلیغات رژیم ایران، تصمیمی بسیار نسنجیده بود.»
این نمایندگان با تاکید بر اینکه موسویان از سال ۱۹۸۰ «عامل پروپاگاندای» جمهوری اسلامی بوده، خاطرنشان کردند او در زمان ترور مخالفان حکومت ایران در برلین در سال ۱۹۹۲، سفیر جمهوری اسلامی در آلمان بود و مقام‌های آلمان در پی این ماجرا موسویان، چند دیپلمات و مامور اطلاعاتی دیگر ایران را از کشور خود اخراج کرده بودند.
نشست «بازدارندگی» ستاد فرماندهی راهبردی آمریکا در اواسط ماه اوت برگزار شد، و پس از انتشار فیلم این نشست در هفته گذشته، مشخص شد که موسويان نیز در آن سخنرانی کرده است.
انتشار خبر سخنرانی موسویان در این نشست با انتقادهای گسترده مقام‌های آمریکایی و تحلیلگران و کنشگران ایران همراه شد و موجی از تقاضاها برای اخراج او از آمریکا به جریان افتاد.
از سوی دیگر، حسین موسویان که در حال حاضر در دانشگاه پرینستون پژوهشگر خاورمیانه است، به دلیل اظهاراتش در مصاحبه‌ای در سال ۱۴۰۰ در ارتباط با ترس مقام‌های آمریکایی از انتقام جویی جمهوری اسلامی برای قاسم سلیمانی، با انتقادهای گسترده همراه بوده و فعالان سیاسی خواستار قطع همکاری پرینستون با این دیپلمات سابق ایران شده‌اند.
موسویان در این مصاحبه گفت پس از کشته شدن سلیمانی، همسر برایان هوک، نماینده ویژه پیشین آمریکا در امور ایران، از شدت نگرانی برای همسرش دچار لرزش شده بود. موسویان گفت: «یعنی اینطوری لرزه افتاده بود به بدن اینها.»
سازمان اتحاد علیه ایران هسته‌ای هفته گذشته با اشاره به اینکه موسویان از عوامل جمهوری اسلامی است، تاکید کرد دانشگاه پرینستون باید به دلیل ارائه این جایگاه به موسویان برای انجام پروپاگاندا، مورد تحقیق و تفحص قرار گیرد.
میشل تیلور، نماینده دائم آمریکا در شورای حقوق بشر سازمان ملل، با اشاره به سالگرد خیزش انقلابی در ایران در بیانیه‌ای تاکید کرد که ایران «با سابقه وحشتناک حقوق بشری جایی در جایگاه رهبری در اکوسیستم حقوق بشر سازمان ملل ندارد و اکنون زمان پاسخگویی فرا رسیده است.»
نماینده دائم آمریکا در شورای حقوق بشر سازمان ملل متحد در بیانیه خود اضافه کرد که جمهوری اسلامی و مقام‌هایش با کارنامه فاحش حقوق بشری و بی‌توجهی مطلق به اصول اعلامیه جهانی حقوق بشر نامزدی نامناسب برای هرگونه جایگاه رسمی در سازمان ملل هستند.
میشل تیلور همچنین در شبکه اجتماعی اکس گفت: بازداشت مهدی یراحی و تعداد زیادی از ایرانیان شجاع، مثالی دیگر از بی‌احترامی آشکار رژیم ایران به حقوق بشر و آزادی بیان است.
پس از خیزش انقلابی مردم ایران، شورای حقوق بشر سازمان ملل متحد در سوم آذر ۱۴۰۱ در نشستی ویژه قطعنامه‌ای را به تصویب رساند که بر اساس بندی از آن، یک کمیته حقیقت‌یاب بین‌المللی درباره اعتراضات ایران تشکیل می‌شود.
به گفته سارا حسین، رییس این کمیته حقیقت‌یاب، قربانیان جمهوری اسلامی می‌توانند اطلاعات خود را به کمیته حقیقت‌یاب بفرستند تا این اطلاعات در گزارش این کمیته در ماه مارس ۲۰۲۴ استفاده شود.
با این حال در اواسط اردیبهشت ماه، رییس شورای حقوق بشر سازمان ملل اعلام کرد علی بحرینی، نماینده دائم جمهوری اسلامی در دفتر سازمان ملل در ژنو، به عنوان رییس مجمع اجتماعی این شورا در ۱۱ و ۱۲ آبان تعیین شده است.
تعیین نماینده جمهوری اسلامی به این سمت که همزمان با تداوم سرکوب خیزش انقلابی مردم ایران صورت گرفت، با انتقادات گسترده همراه شد.نمایندگی آمریکا در شورای حقوق بشر سازمان ملل، در بیانیه‌ای با ابراز انزجار از تصمیم این شورا گفت: تعیین ایران با سابقه‌ای اسف‌بار در زمینه حقوق بشر، به ریاست این مجمع، اعتبار شورای حقوق بشر سازمان ملل را به شدت تضعیف می‌کند.
این بیانیه با تاکید بر اینکه چنین اقدام‌هایی نباید به سابقه‌ای اشتباه در شورای حقوق بشر تبدیل شوند، خاطرنشان کرد آنچه که جاوید رحمان، گزارشگر ویژه حقوق بشر سازمان ملل در امور ایران ارائه کرده واقعیت خشنی را از نقض حقوق بشر در این کشور، از جمله در ارتباط با حقوق زنان، اعدام معترضان و سرکوب آزادی بیان نشان می‌دهد که می‌تواند به منزله جنایت علیه بشریت در ایران باشد.
رویترز به نقل از یک سند و دو مقام آمریکایی گزارش داد دولت بایدن قصد دارد در هفته‌های آینده مهمات ضد تانک حاوی اورانیوم ضعیف شده به اوکراین بدهد. این مقام‌های آمریکایی گفتند ارزش این بسته کمکی بین ۲۴۰ تا ۳۷۵ میلیون دلار بوده و این مهمات با تانک‌های آبرامز آمریکا قابل شلیک است.
