فرشاد مومنی، استاد اقتصاد دانشگاه «علامه طباطبایی» با بیان اینکه «فردی می‌گوید دستور می‌دهم ۱۴ روزه فقر مطلق کاهش یابد و دیگری می‌گوید که شد»، گفت: «ما شرایطی را تجربه می‌کنیم که بر اساس داده‌های رسمی، به تقریب از هر سه ایرانی، یک نفر به معنای مطلق، فقیر است.»
رییس موسسه «دین و اقتصاد» با گلایه از آنچه او کاسبی سیاسی و اقتصادی با دین نامید، گفت: «این رویکرد موجب شده تا امروز از هر سه ایرانی یک نفر در فقر مطلق باشد.»
به گفته این اقتصاددان، از حکومت یک‌دست، عدالت و توسعه بیرون نمی‌آید.
این اظهارات مومنی در حالی بیان شده است که رهبر جمهوری اسلامی روز چهارشنبه هشتم شهریور در دیدار با اعضای هیات دولت، بار دیگر از کارنامه دولت ابراهیم رئیسی دفاع کرد و گفت مسایلی از جمله گرانی کالا و اجاره خانه موجب شده که «کارهای خوب» این دولت از چشم‌ها دور بماند.
علی خامنه‌ای همچنین خواستار پایین آمدن تورم شد اما روشن نکرد این اقدام باید چگونه و به چه ترتیبی انجام شود.
او گفت: «عملکرد دو ساله این دولت موجب تقدیر و تمجید است اما متاسفانه به علت نارسایی در زبان رسانه‌ای دولت، فعالیت‌های خوب آن به اندازه لازم و شایسته به اذهان مردم منعکس نشده است.»
خامنه‌ای تاکید کرد: «در مورد این دولت علاوه بر کمک، بنده با نگاه به این دو ساله، تمجید هم می‌خواهم بکنم.»
فرشاد مومنی اما با ابراز تاسف از ادعاهایی که با عنوان رفع فقر و ایجاد اشتغال مطرح می‌شود، این رویه را جزء بزرگ‌ترین خطاها و خیانت‌هایی دانست که به گفته او به «دین خدا، مملکت، مردم و به ویژه محرومان و مستضعفان» می‌شود.
بر اساس اعلام این اقتصاددان، برای اولین بار در تاریخ اقتصادی ۱۰۰ ساله گذشته ایران، دوره زمانی دو برابر شدن اندازه جمعیت فقیر در ایران به کمتر از سه سال رسیده است: «چقدر قبیح است و چه میزان باید آدم از همه نظر سقوط کرده باشد که با گزافه‌گویی‌ها و پوچ‌گویی‌ها، بخواهد از شرایطی فعلی ایران حساسیت زدایی کند.»
این عضو هیات علمی دانشگاه علامه با اشاره به حرف‌ها و وعده‌های اقتصادی دولت گفت: «اگر آنها قادر به فهم مصلحت خودشان بودند و به حیثیت خود اهمیت می‌دادند، نباید چنین حرف‌هایی تا این میزان بی‌ضابطه مطرح می‌کردند.»
روز شنبه چهارم شهریور، بانک جهانی در گزارشی اعلام کرد چشم‌انداز میان‌مدت اقتصاد ایران در معرض خطرات داخلی و خارجی قابل توجهی است.
بانک جهانی در گزارش خود همچنین تشدید تحریم‌های اقتصادی همراه با کاهش تقاضای جهانی، افت قیمت نفت و کمبود انرژی را از جمله خطرات خارجی موثر بر چشم‌انداز اقتصادی ایران برشمرد.
در این گزارش تصریح شد که اقتصاد ایران به دلیل تحریم‌های مستمر و سال‌ها سرمایه‌گذاری ناکافی، کمتر از انتظار عمل کرده و رشد تولید ناخالص داخلی در میان مدت، محدود باقی مانده است.
هم‌زمان با مومنی، حسین راغفر، دیگر اقتصاددان نهادگرای ایرانی نیز با انتقاد از ناکامی‌های دولت در تحقق وعده‌هایش گفت: «همه دولت‌ها وقتی با ناکامی‌هایی در سیاست‌های اقتصادی خود مواجه می‌شوند، شروع به آمارسازی می‌کنند.»
به گفته این استاد اقتصاد دانشگاه الزهرا، دولت کنونی پس از دو سال فعالیت و ارائه وعده‌های گسترده که برخی از آنها هم محقق نشد، به ارائه آمارهای ناملموس پرداخت.
راغفر که با روزنامه آرمان ملی گفت‌وگو کرده است، نهادهای فرادولتی انحصارگر را اصلی‌ترین عامل ناکامی دولت‌ها دانست.
این اقتصاددان تاکید کرد: «حاکمیت باید به اصلاحات ساختاری اقتصادی تن بدهد.»
او مصادیق این اصلاحات را اصلاح در نظام بانکی، اصلاح در نظام مالیاتی و اصلاح در سیاست‌هایی دانست که به کاهش نابرابرای‌ها در کشور منجر می‌شود.
راغفر پیش‌نیاز انجام چنین اصلاحاتی را انحصارزدایی از اقتصاد کشور و فراهم آوردن یک شرایط رقابتی در فضای کسب‌و‌کار دانست که به گفته این اقتصاددان، تنها با خروج نهادهای فرادولتی انحصارگر از اقتصاد امکان‌پذیر است.
