جوزپ بورل: برای حفاظت از منافع خود و حقوق شهروندان ایران روابط دیپلماتیک را باز نگه داشتیم

روز دوشنبه ۲۰ شهریور نخستین روز از این نشست در حالی برگزار شد که به گفته رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، هیچ پیشرفتی در موضوعات مورد اختلاف بین آژانس و تهران از زمان توافق اسفند گذشته تاکنون اتفاق نیفتاده است.

عمده این اختلاف‌ها بر سر نصب مجدد دوربین‌های نظارتی آژانس است که تهران آن‌ها را از سایت‌های هسته‌ای شناخته شده‌اش حذف کرده و نیز ضرورت توضیح ایران درباره وجود ذرات اورانیوم غنی‌شده تا سطح نزدیک به درجه تسلیحاتی.

گروسی در گزارش روز دوشنبه خود یادآوری کرد که ایران باید توضیحات فنی معتبری درباره ذرات اورانیوم یافت شده در ورامین و تورقوزآباد ارائه و آژانس را از سایت‌های کنونی خود در ارتباط با انرژی هسته‌ای یا تجهیزات آلوده به اورانیوم مطلع کند.

مدیر‌کل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی با اشاره به گذشت دو سال‌ونیم از تصمیم تهران درباره توقف اجرای پروتکل الحاقی گفت که تنها پس از حل مسایل پادمانی باقی‌مانده، آژانس در جایگاهی قرار می‌گیرد که بتواند برنامه هسته‌ای ایران را «صلح‌آمیز» بنامد.

گروسی هفته گذشته در گزارشی به اعضای شورای حکام اعلام کرد جمهوری اسلامی روند غنی‌سازی اورانیوم با سطح خلوص ۶۰ درصد را آهسته کرده اما همچنان ذخایر اورانیوم غنی‌ شده ایران ۱۸ برابر بیشتر از حد تعیین شده در توافق ۲۰۱۵ (سال ۱۳۹۴) است.

طبق توافق‌های برجام و قطعنامه ۲۲۳۱ ایران تنها اجازه داشته تا غنی‌سازی را در سطح ۳/۶۷ درصد انجام دهد و ذخایرش هم باید تا سقف ۲۰۲ کیلوگرم باقی می‌ماند اما بر اساس گزارش‌های آژانس، ایران تعهدات خود را نقض کرده است.

همچنین جمهوری اسلامی نمی‌توانسته از تجهیزاتی فراتر از سانترفیوژهای نسل اولش تا ۱۵ سال آینده استفاده کند اما بر اساس گزارش آژانس، ایران هم‌اکنون در حال استفاده از هزار سانترفیوژ پیشرفته خود است.

استفاده از راکتور آب سنگین اراک و ادامه فعالیت ساختمان‌های تاسیسات هسته‌ای که بر اساس توافق برجام باید تغییر می‌کرد، از دیگر موارد نقض تعهدات ایران است.

گروسی در گزارش روز نخست نشست فصلی شورای حکام همچنین بدون نام بردن از کشوری خاص، درباره کاهش علاقه‌مندی جامعه بین‌المللی به پاسخ‌گو کردن جمهوری اسلامی در قبال توسعه برنامه هسته‌ای خود ابراز نگرانی کرد.

این سخنان او می‌تواند اشاره‌ای باشد به توافق تهران و واشینگتن بر سر آزاد کردن شهروندان دوتابعیتی زندانی در ایران و رهاسازی دلارهای بلوکه شده جمهوری اسلامی.

گروسی در همین زمینه یادآور شد: «ما از سوی آمریکا به وجود یک فرآیند دوجانبه مطلع شده‌ایم اما وقتی صحبت از عرصه هسته‌ای می‌شود مشخص نیست چه چیزی می‌تواند مورد بحث باشد.»

او در جمع خبرنگاران یادآور شد آنچه در ایران می‌گذرد برای جهان «روتین‌» شده و این نگران‌کننده است زیرا موضوعات امروز همچون گذشته معتبرند.

پیش‌تر خبرگزاری فرانسه به نقل از منابع دیپلماتیک خبر داده بود که آمریکا و گروه اروپایی باقی مانده در برجام یعنی فرانسه، بریتانیا و آلمان «هیچ برنامه‌ای» برای محکوم کردن جمهوری اسلامی به دلیل عدم همکاری‌اش با آژانس ندارند.

یک منبع آگاه به خبرگزاری فرانسه گفت که در عوض، به دستور واشینگتن آن‌ها بیانیه مشترکی را به هیات مدیره آژانس ارائه خواهند کرد که انتظار می‌رود از حمایت گسترده‌ای برخوردار شود.

در سال ۲۰۱۵، قدرت‌های بزرگ جهانی با ایران به توافقی رسیدند که بر اساس آن تهران برنامه هسته‌ای خود را در ازای رفع تحریم‌های فلج کننده اقتصادی محدود می‌کرد.

آمریکا در سال ۲۰۱۸ و در دوره ریاست‌جمهوری دونالد ترامپ از توافق برجام به طور یک‌جانبه خارج شد و تحریم‌ها را دوباره علیه اعمال کرد و در مقابل، تهران نیز با زیر پا گذاشتن موارد توافق شده، برنامه هسته‌ای خود را افزایش داد.

جمهوری اسلامی تاکنون فعالیت‌های خود را «صلح آمیز» خوانده و هر نوع اقدامی را در راستای ساخت تسلیحات هسته‌ای رد کرده است.

در نشست فصلی شورای حکام علاوه بر مسایل ایران، موضوعات دیگری مانند وضعیت نیروگاه اتمی زاپوریژیا پس از جنگ اوکراین مورد بررسی قرار می‌گیرد.

نشست شورای حکام از ۱۱ تا ۱۵ سپتامبر (۲۰ تا ۲۴ شهریور) در مقر آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در وین اتریش برگزار می‌شود.

اسماعیلیون شامگاه ۲۰ شهریور با انتشار متنی در اینستاگرام خود یادآور شد که با قتل مهسا، روح جامعه به نقطه جوش رسید و این ماجرا، یاد تمام قربانیان جمهوری اسلامی را یک‌باره در ذهن جامعه زنده کرد.

او در بخشی از نامه خود ضمن برشمردن ویژگی‌های این انقلاب «پیشرو و متکثر»، به کمبودهای آن از دیدگاه خود نیز پرداخت.

به گفته این نویسنده، در یک سال گذشته غیبت حزب‌ها، نهادها و جریان‌های سیاسی مترقی و توانمندی که بتوانند جامعه را برای گذار دموکراتیک از جمهوری اسلامی و پس از آن آماده کنند، از چشم ناظران و مردم دور نمانده است.

اسماعیلیون همچنین تاکید کرد که «تلاش برای جبران این کمبود» در یک سال گذشته از جمله به دلیل «دیدگاه‌های متفاوت نسبت به مسایل اساسی» به نتیجه مهمی نرسیده است.

اردیبهشت امسال او به دلیل اختلاف‌های به وجود آمده بین اعضا، از «ائتلاف همبستگی» خارج شد. در این ائتلاف شاهزاده رضا پهلوی، مسیح علی‌نژاد، عبدالله مهتدی، نازنین بنیادی و شیرین عبادی حضور داشتند.

منشور همبستگی و سازماندهی برای آزادی که به اختصار «منشور مهسا» نامیده می‌شود، بهمن گذشته در نشستی با عنوان «آینده جنبش دموکراسی ایران» در دانشگاه جورج تاون شهر واشینگتن مطرح شد اما به دلیل آنچه اسماعیلیون از آن با عنوان «دیدگاه‌های متفاوت به مسایل اساسی» یاد می‌کند،‌ نتوانست به فعالیت خود ادامه دهد.

اسماعیلیون که همسر و فرزندش را در سرنگون شدن هواپیمای مسافربری اوکراینی با موشک‌های سپاه از دست داده است، در بخشی دیگر از متن خود یادآور شد که «تماشای دست و پا زدن جمهوری اسلامی» با وجود سرکوب‌هایی که انجام داد، درس‌های بسیاری برای همه ما داشت.

او تشریح کرد: «ما ایرانیان به درستی آموختیم که باید به خود تکیه کنیم. هم‌زمان می‌دانیم که برای نجات ایران، فقط و فقط باید بر خود تکیه کنیم و اگر قرار است انقلابی رخ دهد، در داخل مرزهای ایران خواهد بود.»

او در ادامه خود را یکی از یاری‌کنندگان انقلاب در خارج از مرزها خواند و گفت در این زمینه بیش از هر چیز انعکاس صدای مبارزان و معترضان داخل ایران و حمایت از جنبش مردم ایران اهمیت داشته و دارد.

اسماعیلیون از بانیان تجمع ده‌ها هزار نفری ایرانیان خارج از کشور در برلین آلمان بود.

با فراخوان او، حدود ۸۰ هزار نفر در روز ۳۰ مهر ۱۴۰۱ (۲۲ اکتبر ۲۰۲۲) برای پشتیبانی از اعتراضات مردمی ایران در جریان خیزش انقلابی در پایتخت آلمان حاضر شدند.

از این تجمع و راهپیمایی به‌عنوان بزرگ‌ترین تجمع ایرانیان خارج از کشور و رویدادی تاریخی در همبستگی علیه جمهوری اسلامی یاد می‌شود.

عضو انجمن خانواده‌‌ کشته‌شدگان هواپیمای اوکراینی که علاوه بر تجمع برلین تاکنون هماهنگی‌های بسیاری برای راهپیمایی ایرانیان خارج از کشور انجام داده است، از کشورهای غربی خواست تا دست از «مماشات با جمهوری اسلامی» بردارند و مانعی بر سر راه تحول بزرگ ایرانیان نباشند.

اسماعیلیون در همین راستا به تلاش جمهوری اسلامی برای پیش ‌بردن سیاست گروگان‌گیری و وادار ساختن غرب برای نشستن در آن سوی میز معامله اشاره کرد.

اشاره او به توافق اخیر تهران-واشینگتن برای آزادی چند زندانی دوتابعیتی آمریکا در ایران، در ازای رهاسازی دلارهای بلوکه شده حکومت است.

این فعال مدنی در ادامه متن خود بر «طولانی و دردناک» بودن مسیر رسیدن به عدالت اجتماعی،‌ دموکراسی، جدا کردن دین از عرصه حکومت و عدالت برای قربانیان هم تاکید کرد و یادآور شد که اگر بسیاری از این تغییرات را «یکی‌یکی و با حوصله» اجرا نکنیم، دایره بسته را تکرار کرده‌ایم.

اسماعیلیون از اجرای درست عدالت انتقالی به‌عنوان یکی از مهم‌ترین ارکان‌های سیاست گذار یاد کرد و گفت این عدالت باید با حذف حکم اعدام، شکنجه و دادگاه‌های صحرایی همراه شود.

به گفته او، اگر «تک‌تک عاملان جنایت‌ها» مجازات نشوند، ضمانت چندانی برای رسیدن به دموکراسی وجود نخواهد داشت.

اسماعیلیون در پایان متن خود ضمن تاکید بر اینکه در تجمع روز ۲۵ شهریور ایرانیان خارج از کشور برای سالگرد قتل حکومتی مهسا امینی در تورنتوی کانادا حضور می‌یابد، نوشت: «می‌دانم جمهوری اسلامی دیر یا زود به دست ایرانیان سقوط خواهد کرد. همه ما باید خود را برای دیدن آن روز آماده کنیم.»

هفته گذشته انجمن خانواده‌های جان‌باختگان پرواز پی‌اس ۷۵۲ فراخوانی برای تجمع جهانی در روز ۲۵ شهریور منتشر کرد و از ایرانیان خارج از کشور دعوت کرد تا در نخستین سالگرد قتل حکومتی مهسا ژینا امینی به خیابان‌های جهان بیایند.

اسماعیلیون با بازنشر فراخوان انجمن در شبکه اجتماعی اکس، نوشت: «نامش را فریاد کن! نام او، اسم رمز ماست. بگو فراموش نکردی. بگو نمی‌بخشی.»

در آستانه نخستین سالگرد خیزش انقلابی ایرانیان علیه جمهوری اسلامی فراخوان‌های متعددی برای تجمع در روز ۲۵ شهریور در داخل و خارج از کشور و اعتصاب سراسری در شهرهای ایران منتشر شده است.

شاهزاده رضا پهلوی در بیانیه‌ای تصویری در آستانه سالروز قتل حکومتی مهسا، از ایرانیان خواست تا متحد با هم، موج نوینی از انقلاب ملی را کلید بزنند.

او «دفاع مشروع» را حق بدیهی شهروندان خواند و به دستگاه سرکوب درباره مسوولیت هر گونه خشونت‌ورزی علیه ملت ایران هشدار داد.

در هفته‌های گذشته همچنین ۲۷ نهاد و گروه، برای برگزاری تجمع جهانی در این روز فراخوان دادند و احزاب کرد، در بیانیه‌ای خواهان شکل‌گیری اعتصاب سراسری در شهرهای کردنشین و دیگر مناطق ایران شدند.

انتقال بهاره هدایت به بیمارستان در حالی است که درخواست‌ها از او برای شکستن اعتصاب غذایش با وجود تاکید این فعال سیاسی زندانی بر مسیری که انتخاب کرده، ادامه دارد. از جمله این درخواست‌ها، نامه بیش از ۲۰۰ هنرمند، روزنامه‌نگار و فعال مدنی به بهاره هدایت است که در آن خواستار پایان دادن به اعتصاب غذایش در زندان اوین شده‌اند.

در این نامه آمده است: «ما جمعی از سینماگران، روزنامه‌نگاران، خانواده‌های دادخواه، فعالان مدنی و مردم ایران، تجدید عهدت‌ با وجدان عمومی و جنبش مهسا را ارج می‌گذاریم. ‌‌جامعه ایران و خانواده‌های دادخواه، به تن سالم و روح استوار و آزادی‌خواهت در مسیر عدالت نیاز دارند.»

ترانه علیدوستی، مانی حقیقی، رخشان بنی‌اعتماد، جعفر پناهی، محمد رسول‌اف، مجتبا میرتهماسب، حمید پورآذری، محسن امیریوسفی، صنم حقیقی، شیرین برق‌نورد، مهوش شیخ‌الاسلامی، مریم پالیزبان، آتنا کامل، غنچه قوامی، صبا شعردوست، نازنین خسروانی، لیلا ارشد، محسن عبدالوهاب، هانی نیرو، مجید برزگر، مینا اکبری، نوشین جعفری، ریحانه طباطبایی و خانواده‌های امیرارشد تاجمیر، سعید زینالی و مصطفی کریم‌بیگی از جمله امضاکنندگان این نامه هستند.

عبدالله مومنی، فعال سیاسی و زندانی پیشین هم با اشاره به نگرانی‌ها درباره وضعیت جسمی هدایت،‌ از او خواست تا به اعتصاب غذای خود پایان دهد.

هدایت عصر روز ۹ شهریور اعتصاب غذای خود را در اعتراض به مرگ مشکوک جواد روحی در زندان، درخواست برای آزادی الهه محمدی و نیلوفر حامدی، دو خبرنگار زندانی و نیز حمایت از یک ‌سال «مقاومت بی‌امان زنان آزادی‌خواه» ایران آغاز کرد.

در روزهای گذشته ۷۰ فعال دانشجویی سابق و فعلی و نیز خانواده روحی با انتشار متنی خطاب به هدایت، از او خواستند به اعتصاب غذای خود پایان دهد.

هدایت در واکنش به این درخواست‌ها نامه‌ای از اوین منتشر کرد و در آن گفت: «نگران من نباشید. نگران ایران باشید.»

دو روز بعد از انتشار این نامه، زهرا مینویی، وکیل بهاره هدایت خبر داد که او پس از ۱۰ روز اعتصاب غذا، هشت کیلوگرم کاهش وزن داشته و اکنون دچار ضعف شدید و تپش قلب است.

پس از سخنان وکیل هدایت، درخواست چهره‌های سیاسی و مدنی از او برای پایان دادن به اعتصاب غذایش ادامه پیدا کرد.

از جمله عبدالله مومنی در حساب‌های کاربری خود در شبکه‌های اجتماعی با ابراز نگرانی درباره وضعیت هدایت، خطاب به او نوشت: «حضورت و فریاد رسایت، امیدی برای جنبش "زن زندگی آزادی‌"ست که در برابر تاریک‌اندیشان چراغ زندگی را افروخته است.»

او با اشاره به مبارزه‌های مدنی بهاره هدایت، یادآور شد که این «دخترِ همواره دلواپسِ ایران» برای دفاع از وجدان جمعی هموطنانش در برابر کارخانه دروغ و جنایت، از جانش مایه گذاشته و در اعتصاب غذاست.

به گفته مومنی، در این مدت شرایط جسمی و وضعیت سلامتی هدایت به خطر افتاده است و تداوم اعتصاب می‌تواند نگرانی‌ها را بیشتر کند.

بهاره هدایت اما در نامه‌ای که اخیرا منتشر کرد، اعتصاب غذای خود را به مثابه «تجدید عهدی» با وجدان عمومی ایرانیان برای آزادی، خیزش انقلابی ایرانیان در پی کشته شدن مهسا ژینا امینی و نیز احترام به خانواده‌های دادخواه و رنجوری‌شان از سرکوب روزهای اخیر خواند.

اشاره هدایت به موج بازداشت دست‌کم ۲۱ تن از اعضای خانواده‌های کشته‌شدگان از سوی حکومت طی یک ماه گذشته و در آستانه نخستین سالگرد قتل حکومتی مهسا ژینا امینی است.

این فعال سیاسی زندانی تاکید کرد اعتصاب غذای او در برابر «ناحقیقت‌هایی» که حکومت قصد دارد با زور و زنجیر به جای حقیقت قالب کند، «ناچیز» است و در عین‌ حال خطاب به کسانی که خواهان شکستن اعتصاب غذایش شدند، افزود جان و آزادی‌اش وقتی مهم است که بتواند ذیل «وجدان عمومی جامعه» به تحقق اراده براندازی جمهوری اسلامی اضافه کند.

روز ۱۷ شهریور خانواده جواد روحی با انتشار متنی خطاب به بهاره هدایت نوشتند وجودش برای ملت ایران ضروری است و از او خواستند به اعتصاب غذای خود پایان دهد.

جواد روحی از معترضان بازداشتی خیزش انقلابی بود که سال گذشته در دادگاه انقلاب مازندران به سه بار اعدام محکوم شد اما حکم او بعدتر از سوی دیوان عالی کشور لغو شد.

روحی در حالی‌ که در زندان منتظر برپایی دادگاه تجدیدنظر خود بود، به شکلی مشکوک جان باخت.

علاوه بر خانواده او، بیش از ۷۰ فعال دانشجویی سابق و فعلی دانشگاه‌های ایران هم با انتشار نامه‌ای درباره اعتصاب غذای هدایت ابراز نگرانی کرده و گفتند هیچ مبارزه اصیلی بدون اهمیت دادن به جان شهروندان نمی‌تواند پایدار باشد.

با این‌ حال هدایت از آنان خواست به‌ جای نگرانی برای او «نگران ایران» باشند و تاکید کرد که جمهوری‌ اسلامی رفتنی است اما رفتنش به «کنش سیاسی اندیشیده و مبتنی بر وجدان» وابسته است.

او در حالی بر «وجدان جمعی» تاکید کرد که در نامه پیشین خود مبنی بر آغاز اعتصاب غذا نیز این عبارت را کلیدواژه اصلی اقدام خود معرفی کرده بود.

بهاره هدایت، کنشگر ۴۲ ساله که فعالیت سیاسی‌اش را با خط فکری اصلاح‌طلبی از اوایل دهه ۸۰ شمسی شروع کرد و تاکنون سال‌ها زندان از جمله هفت سال حبس بعد از اعتراض‌ها به نتایج انتخابات سال ۱۳۸۸ را تحمل کرده، جزو معدود فعالان سیاسی در داخل ایران است که حالا به شکلی علنی از براندازی جمهوری اسلامی صحبت می‌کند و خواستار آن است.

او در جریان خیزش انقلابی ایرانیان روز ۱۱ مهر ماه در تهران بازداشت شد و بیم آن می‌رود که نوشتن و انتشار این نامه‌ها در مخالفت علنی با جمهوری اسلامی به اتهامات و مدت حبس او اضافه کند.

هدایت پیشتر و در اواخر خرداد ماه سال جاری هم درباره اختلاف اپوزیسیون به ویژه در خارج از کشور و ضربه آن به جریان خیزش انقلابی هشدار داد و گفت که این نزاع به سرخوردگی در مردم دامن خواهد زد.

او در پایان نامه جدید خود وفاداری به وجدان جمعی را نه «اندرزی اخلاقی» یا راه‌حل مشکلات پیچیده اپوزیسیون، بلکه از جمله نیازهای سیاسی برای تحقق براندازی و نجات ایران از «منجلاب حکومت تمامیت‌خواه دینی» دانست.

هدایت اکنون برای تحمل چهار سال حکم حبس به‌دلیل اعتراض به سرنگونی هواپیمای اوکراینی از سوی سپاه پاسداران، در زندان اوین محبوس است.