حرکت شجاعانه یک زن؛ عبور بدون حجاب از کنار نیروهای یگان ویژه در تهران
سازمان دیده‌بان حقوق بشر از کشورهای عضو سازمان ملل متحد خواست تا در جریان اجلاس سالانه مجمع عمومی این سازمان در نیویورک و دیدار با همتایان ایرانی‌شان، وضعیت اسفناک فعالان زندانی در ایران و سرکوب معترضان را محور و مرکز تعامل با مقام‌های جمهوری اسلامی قرار دهند.
دیده‌بان حقوق بشر با انتشار بیانیه‌ای در روز جمعه ۲۴ شهریور اعلام کرد جمهوری اسلامی در سالگرد خیزش انقلابی و مرگ مهسا ژینا امینی، سرکوب جامعه مدنی و خانواده جان‌باختگان را تشدید کرده است.
دیده‌بان حقوق بشر همچنین از نمایندگان کشورهای عضو سازمان ملل متحد خواست تا در مجمع عمومی این سازمان در روز ۲۸ شهریور، با همتایان ایرانی خود در زمینه «سرکوب شدید» معترضان گفت‌وگو کنند.
پیش‌تر هم سازمان عفو بین‌الملل در بیانیه‌ای با اشاره به کشتار صدها معترض و شکنجه، تجاوز و بازداشت ده‌ها هزار نفر دیگر در ایران در یک سال اخیر، از جامعه جهانی خواسته بود برای مقابله با مصونیت مقام‌های جمهوری اسلامی، راه‌های موجود را برای اجرای عدالت پیگیری کنند.
اجلاس سالانه مجمع عمومی سازمان ملل از روز سه‌شنبه این هفته در نیویورک آغاز می‌شود و قرار است ابراهیم رئیسی نیز در آن حضور و بر اساس برنامه‌ریزی‌های قبلی با چهره‌های تاثیرگذار سیاسی دیدار داشته باشد.
برپایی این اجلاس با نخستین سالگرد خیزش انقلابی ایرانیان و قتل حکومتی مهسا ژینا امینی و تلاش جمهوری اسلامی برای جلوگیری از شکل‌گیری اعتراضاتی جدید هم‌زمان شده است.
در روزهای گذشته گزارش‌های متعددی از اعزام گسترده نیروهای مسلح به شهرهای کُردنشین مانند سقز، مریوان، بوکان و سنندج، استقرار ادوات سنگین نظامی و برقراری جو امنیتی در این شهرها منتشر شده است.
همچنین در هفته‌های گذشته تلاش حکومت برای سرکوب از طریق ارعاب، احضار، بازداشت و محاکمه خانواده‌های دادخواه، کنش‌گران مدنی و سیاسی، دانشگاهیان و دانشجویان، وکیل‌ها، هنرمندان و دیگر اقشار جامعه شدت بیشتری گرفته است.
دیده‌بان حقوق بشر هم در بیانیه امروز خود به این موضوع اشاره و اعلام کرد جمهوری اسلامی علاوه بر سرکوب وحشیانه اعتراضات مسالمت‌آمیز، از ابتدای تابستان فشار برای اجرای قوانین حجاب اجباری را به روش‌های مختلف افزایش داده است.
این سازمان همچنین گفت که خانواده دست‌کم ۳۶ نفر از معترضان کشته یا اعدام شده در جریان خیزش انقلابی، در یک ماه گذشته بازجویی، دستگیر، تعقیب یا به حبس محکوم شده‌اند.
بر اساس این گزارش‌ها همچنین جمهوری اسلامی این خانواده‌های دادخواه را تحت فشار قرار داده است تا از برگزاری مراسم یادبود برای عزیزانشان خودداری کنند.
پیش از این هم کمیته حقیقت‌یاب سازمان ملل با انتشار بیانیه‌ای در روز پنج‌شنبه به احضار، بازجویی و بازداشت ده‌ها تن از خانواده‌های قربانیان اشاره کرد و این تحولات را «بسیار تکان‌دهنده» خواند.
این کمیته گفت خانواده مهسا ژینا امینی هدف ارعاب و آزار حکومت قرار گرفته‌اند، پدر او احضار شده، صفا عائلی، دایی او، بازداشت شده و صالح نیکبخت، وکیل پرونده مهسا، به اتهام «فعالیت تبلیغی علیه نظام» تحت محاکمه است.
دیده‌بان حقوق بشر نیز در بیانیه ۲۴ شهریور خود از صالح نیکبخت یاد کرد و نوشت که او به دلیل مصاحبه با رسانه‌های داخلی و خارجی در چند موضوع سیاسی و اجتماعی از جمله پرونده مهسا، در شعبه ۲۸ دادگاه انقلاب اسلامی تهران به «تبلیغ علیه نظام» متهم شده است.
این سازمان با استناد به گزارش تارنمای مستقل حقوق بشر کردستان همچنین یادآور شد که مقام‌های حکومتی تنها در تیر ماه امسال، ۵۵ وکیل را به دلیل اعلام آمادگی برای کمک حقوقی به خانواده مهسا ژینا امینی، به شعبه دوم بازپرسی دادسرای عمومی و انقلاب بوکان در استان کردستان احضار کرده‌اند.
تشدید سرکوب در محیط‌های دانشگاهی از دیگر مواردی است که دیده‌بان حقوق بشر به آن اشاره کرد و یادآور شد که بر اساس داده‌های این سازمان، دست‌کم ۲۷ استاد دانشگاه منتقد دولت از اواخر تیر و قبل از شروع سال تحصیلی جاری «اخراج، تعلیق یا بازنشسته اجباری» شده‌اند.
همچنین ده‌ها دانشجو از شهریور گذشته به دلیل همراهی با اعتراضات مردمی بازداشت یا از دانشگاه اخراج و تعلیق شده و تحت فشارهای کمیته انضباطی قرار گرفتند.
دیده‌بان حقوق بشر در بخشی دیگر از بیانیه خود با اشاره به هنرمندانی که به دلیل حمایت از خیزش انقلابی با «انتقام، دستگیری و پیگرد قانونی» حکومت مواجه شده‌اند، از مهدی یراحی، توماج صالحی و سامان یاسین نام برد که با اتهاماتی مانند «افساد فی‌الارض» مواجه‌اند.
بر اساس این گزارش، بسیاری از مدافعان حقوق بشر، فعالان کارگری، روزنامه‌نگاران و فعالان حقوق زنان در ایران و معترضانی که با احکام طولانی زندان و اعدام مواجه هستند، از دایره مشمولان «عفو» زمستان گذشته حکومت خارج شده و دوباره دستگیر یا احضار شده‌اند.
به گفته این سازمان، از ابتدای تابستان امسال فشار هماهنگ حکومت برای اجرای قوانین حجاب اجباری در ایران با جریمه خودروها، تصویب قوانین، تعطیلی کسب‌و‌کارها و بازداشت زنان افزایش یافته است.
کمیته حقیقت‌یاب سازمان ملل نیز روز پنج‌شنبه با اشاره به تلاش مجلس شورای اسلامی برای تصویب لایحه «حجاب و عفاف» هشدار داده بود این طرح زنان و دختران را در معرض خطر تشدید شده خشونت، آزار و اذیت و بازداشت‌های خودسرانه قرار می‌دهد.
دیده‌بان حقوق بشر با اشاره به این موارد، از کشورهای عضو سازمان ملل متحد خواست تا در جریان نشست روز سه‌شنبه و دیدار با همتایان ایرانی خود، وضعیت اسفناک فعالان مدنی ایرانی را مطرح کرده و آن را در مرکز تعامل‌های خود با مقام‌های جمهوری اسلامی قرار دهند.
عفو بین‌الملل نیز روز چهارشنبه از همه کشورها خواست تا از طریق انجام تحقیق و تفحص جنایی، شناسایی مقصران سرکوب معترضان ایران و صدور احکام بین‌المللی بازداشت علیه آنها، به روند دادخواهی قربانیان کمک کنند.
جو بایدن در بیانیه‌ای با اعلام همراهی خود و همسرش در گرامیداشت یاد مهساژینا و کشته‌شدگان خیزش انقلابی گفت مردم ایران در مواجهه با تداوم خشونت و مبارزه برای آینده آزاد و دموکراتیک «به تنهایی سرنوشت کشورشان را تعیین خواهند کرد، اما آمریکا همچنان متعهد به ایستادن در کنار آن‌هاست.»
حسن عاملی امام جمعه اردبیل درباره سالگرد مهسا امینی گفت: «کل هفته گذشته مراکز قانونگذاری اروپا و آمریکا و مراکز حساس تصمیم‌گیری این کشورها کار خود را تعطیل و به بررسی حقوق بشر در ایران پرداختند.» او افزود: «انگار در دنیا هیچ حادثه‌ای جز حادثه سالروز یک دختر در ایران وجود ندارد.»
مردم زاهدان پس از نماز جمعه این شهر تظاهرات کردند و شعارهای اعتراضی سر دادند. مولوی عبدالحمید در خطبه‌های روز ۲۴ شهریور خود، یک روز پیش از سالگرد قتل حکومتی مهسا ژینا امینی مرگ او را موضوعی دردآور خواند و گفت حق مهسا و معترضان این نبود که با گلوله جنگی کشته یا با ساچمه کور شوند.
مردم زاهدان روز ۲۴ شهریور و در حالی که حدود دو هفته تا سالگرد جمعه خونین این شهر و یک روز تا سالروز قتل حکومتی مهسا ژینا امینی باقی مانده است، به خیابان‌ها آمده و راهپیمایی اعتراضی کردند.
شهروندان زاهدانی خواهان سرنگونی علی خامنه‌ای
معترضان در تظاهرات خود با خطاب قرار دادن رهبر جمهوری اسلامی، شعارهایی چون «خامنه‌ای حیا کن، مملکت رو رها کن»، «مرگ بر دیکتاتور»، «مرگ بر خامنه‌ای» و «خامنه‌ای قاتله، حکومتش باطله» سر دادند.
علی خامنه‌ای اخیرا با گروهی دستچین‌شده از مردم سیستان و بلوچستان دیدار کرد و گفت کسانی که با پیامبر مسلمانان همراه هستند، در مقابل «کُفار» با شدت عمل می‌کنند.
مولوی عبدالحمید اما در خطبه‌های نماز جمعه امروز خود با اشاره تلویحی به سخنان رهبر جمهوری اسلامی گفت که احترام همه انسان‌ها، فارغ از مسلمان بودن یا نبودنشان و حتی اگر بت‌پرست یا خداناباور باشند، از نماز و حج هم واجب‌تر است.
امام جمعه اهل سنت زاهدان هر گونه رفتار و سخنی را که باعث آزار انسان‌ها از هر مسلک و مذهبی شود «ناروا» دانست و تاکید کرد همه ملت‌های جهان از جمله ایرانیان با هم بر سر موضوع «انسانیت» قرابت دارند.
پس از خطبه‌های او، نمازگزاران زاهدان با سر دادن شعارهایی چون «این حکومت باطله، سپاه خودش قاتله» به خیابان‌ها آمدند.
علاوه بر سپاه، معترضان زاهدانی «بسیج» را هم هدف شعارهای خود قرار داده و فریاد «بسیجی جیره‌خور، آخرشه خوب بخور» سر دادند.
تجمع‌کنندگان در زاهدان همچنین شعار دادند: «می‌کشم می‌کشم آنکه برادرم کشت».
ویدیوهای منتشر شده از راهپیمایی نمازگزاران زاهدان در روز جمعه نشان می‌دهند آنان شعارهایی در راستای وحدت ملی مانند «کُرد و بلوچ و آذری، آزادی و برابری» سر دادند.
این موضوع، امروز در خطبه‌های نماز جمعه مولوی عبدالحمید هم مطرح شد. او گفت که به ویژه پس از آغاز خیزش انقلابی، احترام مردم ایران به اقوام، مذاهب و ادیان بیشتر شده است.
تعصب مذهبی، جنون‌آفرین است
امام جمعه اهل سنت زاهدان «بیداری ملت‌ها» را «سرآغاز توسعه‌یافتگی» کشورها توصیف و تاکید کرد اکنون بزرگ‌ترین بیداری در مردم ایران با هم‌بستگی، اتحاد و احترام آنان به اقوام، ادیان و مذاهب این کشور ایجاد شده است.
عبدالحمید اسماعیل‌زهی گفت تفتیش عقیده حکومت در فرم‌های استخدامی و پرسش درباره شیعه یا سنی بودن شهروندان «بوی تعصب» می‌دهد: «همه ما ایرانی و انسان هستیم. چرا باید از دین و مذهب شهروندان سوال بپرسید؟ با اعتقاد و مذهب مردم چه کار دارید؟»
او با تاکید بر اینکه تعصب مذهبی «جنون‌آفرین» است، احترام متقابلی را که بین همه اقشار جامعه، اقوام، ادیان و مذاهب ایران به وجود آمده، نشانه توسعه‌یافتگی خواند.
مردم مشکلات ایران را از نااهل بودن مسوولان می‌دانند
مدیر دارالعلوم زاهدان در خطبه‌های امروز خود بار دیگر به شکنجه، تحقیر، توهین و بدرفتاری با زندانیان اعتراض و بر ضرورت حفظ احترام مردم از سوی حکومت تاکید کرد.
او خطاب به مسوولان و ماموران حکومت گفت کسانی که «در زندان و بازداشتگاه و محاکم قضایی طرف حساب شما هستند» مردم ایران و «ولی‌نعمت» شما هستند.
اسماعیل‌زهی مانند خطبه‌های چند ماه اخیر خود، خواست مردم ایران را «عدالت و آزادی» خواند و با اشاره به مشکلات کشور، گفت ایرانیان از تبعیض و نابرابری خسته‌اند، به مشکلات معیشتی و اقتصادی اعتراض دارند و از سویی، بسیاری از نخبگان خانه‌نشین یا از ایران فراری شده‌اند.
به گفته او، مردم تمام این مشکلات را از چشم سیاست داخلی و خارجی حکومت و «نااهل بودن مسوولان» می‌بینند.
مولوی عبدالحمید در ادامه بر ضرورت توجه به «خواست اکثریت مردم» و تغییر شرایط جهان تاکید کرد و گفت بر همین اساس ضرورت دارد که «ما» هم با زمان پیش برویم.
بخشی دیگر از خطبه‌های او به سالگرد قتل حکومتی مهسا ژینا امینی اختصاص یافت.
این در حالی بود که اینترنت زاهدان روز ۲۴ شهریور مانند جمعه‌های گذشته دچار اختلال و سخنان عبدالحمید اسماعیل‌زهی هم‌زمان با اشاره او به اعتراضات مردم پس از قتل مهسا امینی، قطع شد.
حق مهسا و معترضان نبود که کشته شوند
امام جمعه اهل سنت زاهدان یادآور شد: «مهسا به خاطر مساله پوشش بازداشت می‌شود و ماموران او را می‌برند و بعد وقتی جنازه‌اش به خانواده تحویل داده می‌شود همه احساساتی می‌شوند و موضوعی دردآور پیش می‌آید.»
مولوی عبدالحمید کشته شدن مهسا و دیگر شهروندان را به دلیل «حجاب»، یا قتل معترضان با گلوله جنگی و کور شدن چشمشان با ساچمه به دلیل شرکت در اعتراضات را ناحق دانست.
او خاطرنشان کرد که هیچ کجا آدمی را به خاطر اعتراض «نمی‌کشند یا چشمش را کور نمی‌کنند» و اعتراض مسالمت‌آمیز نباید سبب «مرگ و تعقیب مردم» شود.
انتقاد از عدم پیگیری حقوقی عاملان و آمران جنایات به ویژه در جمعه خونین زاهدان موضوع دیگری بود که اسماعیل‌زهی بر آن تاکید کرد.
به گفته امام جمعه اهل سنت زاهدان، اگر آن ماموری که «در حق مهسا ظلم کرده بود» مجازات می‌شد، یا کسانی که چشم معترضان را کور کردند تحت پیگرد قرار می‌گرفتند، «شاید دل مردم تسلی پیدا می‌کرد».
مولوی عبدالحمید با کنایه تلویحی به سخنان علی خامنه‌ای، «عدالت و انصاف» را «ضامن امنیت» خواند و گفت اگر حکومت می‌خواهد مردم «تسلی» بیابند، زندانیان سیاسی را آزاد کند.
رهبر جمهوری اسلامی هفته گذشته در سخنانی خطاب به جمعیتی دستچین‌شده از مردم سیستان و بلوچستان گفته بود کسانی که امنیت ملی را تهدید می‌کنند، «دشمن ملت هستند».
او در این دیدار بدون اشاره به فجایع جمعه‌های خونین زاهدان و خاش در روزهای هشتم مهر و ۱۳ آبان ۱۴۰۱ که به کشته‌شدن بیش از ۱۰۰ نفر انجامید، «اختلافات قومی» را از موضوعاتی خوانده بود که «دشمن برای بحران‌سازی» آنها را «تحریک می‌کند».
پیش از آن، پایگاه خبری حال‌وش که اخبار مرتبط با سیستان‌وبلوچستان را پوشش می‌دهد از تلاش دستگاه‌های امنیتی جمهوری اسلامی برای دادن «وعده‌های توخالی» به خانواده‌های کشته‌شدگان «جمعه‌های خونین» زاهدان و خاش خبر داده و اعلام کرده بود احتمالا علی خامنه‌ای با برخی از این خانواده‌ها دیدار خواهد کرد.
مردم زاهدان و دیگر شهرهای استان سیستان و بلوچستان در یک سال گذشته پس از نمازهای جمعه راهپیمایی کرده و شعارهایی علیه علی خامنه‌ای سر داده‌اند.
بریتانیا شرکت ابرآروان، ارائه‌دهنده خدمات ابری اینترنتی را که قبلا توسط ایالات متحده تحریم شده بود، تحریم کرد. ابرآروان متهم است به دولت ایران در سانسور اینترنت کمک می‌کند.
