پیام زهرا رهنورد به نرگس محمدی: با دریافت جایزه نوبل بر اعتبار زنان ایران افزودید
حمله مرگ‌بار حماس به اسرائیل واکنش‌های متفاوتی را در جامعه بین‌المللی به همراه داشته است. جو بایدن، رییسجمهوری آمریکا با بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل، تلفنی درباره این حمله گفت‌وگو و تاکید کرد که واشینگتن در کنار تل‌آویو خواهد ماند.
بایدن در تماس با نتانیاهو بر حق اسرائیل در دفاع از خود نیز تاکید کرد.
امانوئل مکرون، رییسجمهوری فرانسه، ضمن اعلام همبستگی با قربانیان حمله حماس و خانواده‌ها و نزدیکان آنها، عملیات شبه‌نظامیان فلسطینی علیه اسرائیل را به شدت محکوم کرد.
او همچنین با رییسجمهوری و نخست‌وزیر اسرائیل به صورت تلفنی گفت‌وگو کرد.
جیمز کلورلی، وزیر امور خارجه بریتانیا نیز در واکنش به حمله گسترده حماس به اسرائیل بر حق تل‌آویو در دفاع از خود تاکید کرد و گفت لندن عملیات امروز حماس را قاطعانه محکوم می‌کند.
آنالنا بربوک، وزیر امور خارجه آلمان هم حمله حماس را «تروریستی» خواند و ضمن ابراز نگرانی از افزایش تنش‌ها در منطقه، خواستار جلوگیری از هدف قرار گرفتن افراد بی‌گناه در جریان درگیری‌ها شد.
آدرین واتسون، سخنگوی شورای امنیت ملی آمریکا نیز هدف قرار دادن غیرنظامیان را از سوی حماس محکوم کرد و گفت هیچ توجیهی برای تروریسم وجود ندارد.
دولت ایتالیا با محکوم کردن حمله «بی‌رحمانه» حماس، حمایت خود را از تل‌آویو اعلام کرد.
همزمان جوزپ بورل، مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، ضمن اعلام همسبتگی با اسرائیل گفت حملات امروز حماس علاوه بر تحمیل رنج به مردم اسرائیل، به منافع فلسطینی‌ها نیز آسیب خواهد رساند.
بورل در شبکه اجتماعی ایکس نوشت تلاش برای استقرار صلح پایدار در منطقه بیش از هر زمان دیگری ضرروی است.
پنی وانگ، وزیر امور خارجه استرالیا هم در پیامی در شبکه اجتماعی ایکس نوشت این کشور به صراحت حملات حماس به اسرائیل از جمله شلیک موشک به سوی شهرها و غیرنظامیان را محکوم می‌کند.
کمیسر عالی حقوق بشر سازمان ملل متحد نیز خواستار توقف فوری خشونت‌ها شد و از همه طرف‌ها و کشورهای کلیدی در منطقه خواست برای جلوگیری از خونریزی بیشتر، تنش‌ها را کاهش دهند.
ولودیمیر زلنسکی، رییسجمهوری اوکراین با محکوم کردن حمله حماس گفت تمامی جزییات مربوط به این حمله تروریستی باید به اطلاع جهان برسد.
زلنسکی تاکید کرد کسانی که از این عملیات حمایت کرده و از اجرای آن پشتیبانی کرده‌اند، باید پاسخگو باشند.
وزرات امور خارجه برزیل نیز خواستار برگزاری جلسه اضطراری شورای امنیت سازمان ملل شد. برزیل هم‌اکنون ریاست این شورا را بر عهده دارد.
واکنش‌هایی از همسایگان و کشورهای منطقه
وزارت امور خارجه عربستان سعودی وضعیت کنونی بین جناح‌های فلسطینی و اسرائیلی را «بی‌سابقه» خواند و افزود تحولات را دنبال می‌کند.
مصر نیز درباره «عواقب شدید» افزایش تنش‌ها در منطقه هشدار داد و خواستار خویشتن‌داری حداکثری طرف‌های درگیر و حفظ جان غیرنظامیان شد.
رجب طیب اردوغان، رییسجمهوری ترکیه هم خواهان خویشتن‌داری طرف‌های درگیر شد و از فلسطینی‌ها و اسرائیلی‌ها خواست از اعمال خصمانه‌ای که منجر به وخیم‌تر شدن اوضاع شود، اجتناب کنند.
عراق اما عملیات فلسطینی‌ها را «نتیجه طبیعی اشغالگری» دانست.
واکنش‌ها به نقش احتمالی جمهوری اسلامی در حمله حماس: پاسخ اسرائیل چگونه خواهد بود؟
جاناتان کونریکس، سخنگوی پیشین ارتش اسرائیل، حمله امروز حماس را «بی‌سابقه و شدید» دانست و گفت این حمله با حمایت جمهوری اسلامی صورت گرفته است.
به گفته کونریکس، جمهوری اسلامی تسلیحات، تجهیزات، نیروی انسانی و منابع مالی مورد نیاز حماس برای انجام این حمله را تدارک دیده است.
او حماس را «نیروی نیابتی» جمهوری اسلامی خواند و تاکید کرد با توجه به شدت و گستردگی عملیات امروز، واکنش تل‌آویو نمی‌تواند تنها به هدف قرار دادن مواضع این گروه در نوار غزه محدود شود.
این نظامی ارشد اسرائیلی تلویحا گفت جمهوری اسلامی از واکنش اسرائیل به حمله امروز در امان نخواهد بود.
دونالد ترامپ، رییسجمهوری پیشین آمریکا هم با انتقاد از دولت بایدن گفت از دلارهای مالیات‌دهندگان آمریکایی در جهت تامین مالی حملات امروز حماس استفاده شده است.
اشاره ترامپ ظاهرا به آزادسازی شش میلیارد دلار از پول‌های بلوکه شده جمهوری اسلامی از سوی دولت بایدن و نقش تهران در تامین مالی گروه‌های شبه‌نظامی در منطقه است.
اعلام موضع حزب‌الله
حزب‌الله لبنان در بیانیه‌ای اعلام کرد اوضاع در غزه را به دقت دنبال می‌کند و با رهبران «مقاومت فلسطین» در تماس است.
حزب‌الله همچنین افزود این حمله پیامی به کسانی است که به دنبال عادی‌سازی روابط با اسرائیل هستند.
یحیی رحیم‌صفوی، مشاور علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی هم با اعلام حمایت از عملیات حماس علیه اسرائیل گفت: «ما از عملیات طوفان الاقصی اعلام حمایت می‌کنیم و مطمئن هستیم جبهه مقاومت نیز از این موضوع حمایت می‌کند.»
ناصر کنعانی، سخنگوی وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی نیز حملات حماس علیه اسرائیل را «تبریک» گفت و افزود عملیات امروز «یک نقطه عطف در روند استمرار مقاومت مسلحانه» فلسطینی‌ها و نشان‌گر «اعتماد به نفس» آنان است.
همزمان، نمایندگان مجلس جمهوری اسلامی در حمایت از حملات امروز حماس، در صحن علنی شعار «فلسطین پیروز است/ اسرائیل نابود است» سر دادند.
واکنش تشکیلات خودگردان فلسطین به حملات حماس
محود عباس، رییس تشکیلات خودگردان فلسطین در حاشیه نشست اضطراری با شماری از مقام‌های ارشد این سازمان گفت که مردم فلسطین حق دارند از خود دفاع کنند.
این در حالی است که اسماعیل هنیه، رییس دفتر سیاسی حماس اعلام کرد هم‌اکنون در فلسطین «یک نبرد قهرمانانه» در جریان است.
رسانه‌های حکومتی در ایران ویدیویی از اقامه کردن نماز شکر او و همراهانش منتشر کردند.
واکنش رسانه‌های حکومتی در ایران به حمله حماس
خبر حمله حماس به اسرائیل با استقبال رسانه‌های حکومتی در ایران روبه‌رو شده است.
خبرگزاری تسنیم، وابسته به سپاه پاسداران، عملیات حماس را «ضربه سنگین به اسرائیل» دانست و گفت شمار کشته‌ها و مجروحان اسرائیلی «بسیار گسترده» است.
فارس، دیگر خبرگزاری وابسته به نیروهای امنیتی و سپاه پاسداران، گزارش داد «گروه‌های دیگر مقاومت» حمایت خود را از عملیات حماس اعلام کرده‌اند.
ایرنا، خبرگزاری دولتی جمهوری اسلامی نیز حمله حماس را «همه جانبه»، «پیچیده» و «غافلگیرکننده» خواند و نوشت حماس در جریان این حمله ازتعدادی پهپاد هم برای هدف قراردادن مواضع اسرائیلی استفاده کرده است.
تصاویر منتشرشده از سوی رسانه‌های دولتی ایران نشان می‌دهد نهادهای جمهوری اسلامی همزمان با برگزاری جشن‌های حکومتی برای حمله نظامی حماس به اسرائیل، بنرهایی در خیابان‌ها نصب کرده‌اند. یکی از این بنرها با زبان عربی در میدان «فلسطین» نصب شده است.
دانیل هاگاری، سخنگوی ارشد ارتش اسرائیل، تایید کرد که اعضای حماس شهروندان اسرائیلی را به عنوان گروگان و اسیر به نوار غزه منتقل کرده‌اند. او در این نشست خبری اشاره‌ای به شمار اسیران اسرائیلی نکرد.
رییس هیات نروژی کمیته نوبل صلح روز شنبه ۱۵ مهر در مراسم گرامی‌داشت نرگس محمدی در اسلو گفت که او از زندان تبدیل به رهبری الهام‌بخش شد. از سوی دیگر بر اساس اطلاعات رسیده به ایران‌اینترنشنال، ۲۲ زندانی سیاسی هم‌بند این فعال حقوق بشر، جایزه او را گامی به سوی روشنایی بیشتر دانستند.
متن نامه ۲۲ تن از زندانیان سیاسی هم‌بند نرگس محمدی از زندان اوین به دست ایران‌اینترنشنال رسیده است که در آن جایزه نوبل صلح او را «ارج نهادن به سال‌ها فعالیتش برای تحقق آزادی و برابری و رساندن صدای دادخواهی و حق‌طلبی جامعه ایران» خواندند.
امضاکنندگان این نامه تاکید کردند شاهد سال‌ها تلاش مستمر و سخت‌جانی نرگس محمدی در مسیر مبارزه برای آزادی و برابری بوده‌اند.
به گفته آنها اگرچه نام نرگس محمدی و حضور سیاسی-اجتماعی او و هر مبارز دیگری را در راه آزادی و برابری نمی‌توان در یک جایزه خلاصه کرد، اما «نوبل صلح گامی به سوی روشنایی بیشتر» خواهد بود.
هم‌بندی‌های نرگس محمدی خاطرنشان کردند که او همت بی‌دریغ خود را صرف «برملا کردن نقض سیستماتیک حقوق انسانی در ایران» کرده است و اکنون «مسوولیتی بس خطیر» بر عهده دارد. مسوولیتی که به گفته آنان، متضمن حفاظت از حقوق بشر اما «نه تنها برای امروز که در مسیر پیش رو برای ایجاد تفسیر در جامعه ایران» خواهد بود.
در پایان این نامه این ۲۲ زندانی سیاسی با اشاره به اهدای این جایزه در یک‌سالگی «جنبش ژینا»، یادآوری کردند: «نرگس محمدی به جایزه نوبل صلح رنگ داد؛ رنگ سرخ خون‌های ریخته شده که داغ مادران دادخواه را بر نشان جایزه نوبل صلح ۲۰۲۳ حک کرده است.»
ناهید تقوی، سپیده قلیان، گلرخ ایرایی، سپیده کاشانی، زهرا توحیدی، هدی توحیدی، فائزه هاشمی، بهاره هدایت، مهوش ثابت، فریبا کمال‌آبادی، زهره سرو، شکیلا منفرد، محبوبه رضایی، نیلوفر حامدی، نسرین جوادی، آنیشا اسداللهی، نیلوفر بیانی، الهه محمدی، سپیده کشاورز، مریم حاجی‌حسینی، سروناز احمدی و مهوش عدالتی امضاکنندگان این نامه هستند.
ریس اندرسن: نوبل صلح نرگس محمدی، جایزه‌ای به تمام زنان مبارز جهان است
روز شنبه ۱۵ مهر در اسلو، پایتخت نروژ، مراسمی برای گرامی‌داشت نرگس محمدی برگزار شد که علاوه بر بریت ریس اندرسن، رییس هیات نروژی کمیته نوبل صلح، محمود فرهمند، عضو پارلمان نروژ، مولود حاجی‌زاده، روزنامه‌نگار و از دوستان محمدی، آسیه امینی، تحلیل‌گر مسایل اجتماعی و حمیدرضا محمدی، برادر این فعال حقوق بشر زندانی نیز در آن سخنرانی کردند.
ریس اندرسن در این مراسم گفت که فعالیت‌های ۳۰ سال گذشته نرگس محمدی از جمله تلاش برای لغو مجازات اعدام مرتبط با حقوق بشر بوده اما نکته دیگری که او را برنده جایزه صلح نوبل کرده مربوط به اعتراضات پس از مرگ مهسا ژینا امینی است.
او همچنین به استقبال مادر مهسا از اعطای جایزه صلح نوبل به نرگس محمدی اشاره کرد و گفت مرگ این دختر جوان در شهریور سال گذشته، جرقه‌ای را در میان افراد هم‌سن او زد.
روز جمعه ۱۴ مهر مژگان افتخاری، مادر مهسا ژینا امینی، به شبکه خبری ان‌آر‌کی نروژ گفت: «به نرگس محمدی افتخار می‌کنم. ما در ایران هزاران زن مانند نرگس داریم که صدایشان شنیده نمی‌شود.»
به گفته رییس هیات نروژی کمیته نوبل صلح، نرگس محمدی از زندان تبدیل به «یک رهبر و الهام‌بخش» شد.
ریس اندرسن یادآوری کرد که جنبش «زن، زندگی، آزادی» از جنبه‌های مختلفی «فوق‌العاده» است و این سه کلمه یک بیانیه سیاسی به شمار می‌رود که نشان می‌دهد زنان در ایران دچار تبعیض سیستماتیک هستند.
او همچنین تاکید کرد پس از انقلاب سال ۵۷ در ایران، همواره تبعیض سیستماتیک و در عین حال اعتراضات به آن وجود داشته است.
ریس اندرسن در ادامه گفت: «۲۰ سال پیش شیرین عبادی برنده جایزه نوبل صلح شد. من در آن زمان جوان‌تر بودم و تحت تاثیر فعالیت‌های او قرار گرفتم.»
بخشی دیگر از سخنان او به موارد مطرح شده درباره اهدای این جایزه اختصاص داشت.
ریس اندرسن اشاره کرد که برخی می‌گویند چرا با اینکه وضعیت افغانستان اکنون بدتر از ایران است، نوبل صلح را به کاندیدای مطرح شده از آن کشور ندادید؟
او در پاسخ به این شبهه، توضیح داد: «وظیفه ما شناسایی کشورهایی با وضعیت بدتر نیست بلکه ما باید افرادی را شناسایی کنیم که برای حقوق بشر مبارزه کرده‌اند.»
فرد مورد اشاره اندرسن، محبوبه سراج، کنش‌گر افغانستانی است که پیش‌تر موسسه تحقیقات صلح اسلو در فهرست نامزدهای دریافت جایزه نوبل از او نام برده بود.
از سوی دیگر، به گفته ریس اندرسن آنها در کمیته نوبل صلح نامه‌ای از ۱۰ هم‌بند نرگس محمدی دریافت کرده بودند که درخواست اهدای جایزه را به او داشتند.
رییس هیات نروژی کمیته نوبل صلح تصریح کرد: «جایزه نوبل صلح برای نرگس محمدی، جایزه به همه زنانی است که در جهان مبارزه می‌کنند.»
در بخشی دیگر از این مراسم، حمیدرضا محمدی، برادر نرگس محمدی گفت که اعطای جایزه نوبل صلح به خواهرش باعث برجسته‌تر شدن حقوق بشر و توجه بیشتر مردم به آن می‌شود.
او یادآور شد: «اعتراضات سال گذشته نشان داد مردم می‌توانند خیابان و جامعه را در دست بگیرند.»
نرگس محمدی روز جمعه ۱۴ مهر به دلیل مبارزه‌اش با ظلم بر زنان ایرانی و تلاش برای ارتقای وضعیت حقوق بشر و آزادی برای همه، شایسته دریافت جایزه نوبل صلح ۲۰۲۳ شناخته شد.
او طی سال‌های گذشته بارها با عناوین اتهامی مختلف به دلیل فعالیت‌های حقوق بشری‌اش بازداشت، محاکمه و زندانی شده است.
محمدی آخرین بار در آبان ۱۴۰۰ بازداشت شد و از آن زمان تاکنون در زندان اوین محبوس است.
سخنگوی کانون مدافعان حقوق بشر با وجود محبوس بودن، دست از فعالیت‌های خود برنداشته و بارها با انتشار نامه‌هایی از زندان به وضعیت زنان زندانی به ویژه زندانیان سیاسی، شکنجه شدنشان، وضعیت نامناسب زندان‌ها و آزار و اذیت بهائیان اعتراض کرده است.
او همچنین بارها به «تعرض و اذیت و آزار جنسی زنان» در بازداشتگاه‌ها و حتی در محل و هنگام بازداشت واکنش نشان داده، اعتراض کرده و در این باره نامه‌ای هم خطاب به جاوید رحمان، گزارشگر ویژه حقوق بشر سازمان ملل در امور ایران نوشته است.
نرگس محمدی دومین ایرانی برنده جایزه نوبل صلح پس از شیرین عبادی و نوزدهمین زنی است که این جایزه را از آنِ خود می‌کند.
حساب کاربری مولوی عبدالحمید، امام جمعه اهل سنت زاهدان، در شبکه ایکس، اهدای جایزه صلح نوبل به نرگس محمدی را تبریک گفت و نوشت که او «در مسیر عدالت‌خواهی و حقوق و کرامت انسانی حبس‌های طولانی، تهدیدها و مشکلات طاقت‌فرسایی را تحمل کرده است.»
