حمله ترکیه به مواضع پ‌ک‌ک در شمال عراق ۱۳ کشته بر جای گذاشت
ترکیه روز جمعه ۲۶ آبان اعلام کرد ارتش این کشور مواضع نیروهای حزب کارگران کردستان (پ‌ک‌ک) را در شمال عراق هدف قرار داده است. در نتیجه این حمله ۱۳ تن کشته شدند.
ترکیه روز جمعه ۲۶ آبان اعلام کرد ارتش این کشور مواضع نیروهای حزب کارگران کردستان (پ‌ک‌ک) را در شمال عراق هدف قرار داده است. در نتیجه این حمله ۱۳ تن کشته شدند.
وزارت دفاع ترکیه در بیانیه‌ای که در شبکه اجتماعی ایکس منتشر کرده، اعلام کرد این افراد در حملات هوایی این کشور به مناطق «پنجه کیلیت» و «هاکورک» کشته شده‌اند.
در این بیانیه آمده که عملیات هوایی ترکیه همچنان با قاطعیت ادامه خواهد داشت.
پیش از این و در روز دوشنبه ۲۲ آبان وزارت دفاع ترکیه در بیانیه‌ای از کشته شدن شش عضو حزب کارگران کردستان (پ‌ک‌ک) در حمله هوایی این کشور به منطقه هاکورک خبر داد.
علاوه بر این، آنکارا در روز ۱۵ آبان در بیانیه‌ای دیگر خبر داده بود دو تن از اعضای این حزب در حمله هواپیماهای بدون سرنشین این کشور به شهر رانیه عراق کشته و دو تن دیگر زخمی شدند.
روز یک‌شنبه ۹ مهر، وزیر کشور ترکیه از وقوع یک «حمله تروریستی» مقابل ساختمان‌های وزارتی در آنکارا و در نزدیکی پارلمان ترکیه خبر داد و اعلام کرد یکی از عاملان این بمب‌گذاری بر اثر انفجار و دیگری به دست ماموران کشته شدند. او اعلام کرد دو مامور امنیتی بر اثر این حمله زخمی شدند.
پس از آن فرانس ۲۴ به نقل از «ای‌ان‌اف نیوز»، آژانس خبری نزدیک به حزب کارگران کردستان، گزارش داد این گروه مسوولیت حمله انتحاری در آنکارا را بر عهده گرفته است.
تنها ۱۲ ساعت پس از این حمله، ترکیه اعلام کرد هواپیماهای جنگی این کشور مواضع نیروهای حزب کارگران کردستان را در شمال عراق هدف قرار داده‌اند.
بنا بر اعلام وزارت دفاع ترکیه، ارتش این کشور ساعت ۹ (به وقت محلی) یک‌شنبه نهم مهر، ۲۰ هدف متعلق به پ‌ک‌ک را در شمال عراق بمباران کرد.
اقلیم خودمختار کردستان عراق، هم‌مرز با ترکیه، از اوایل ماه اوت سال جاری میلادی صحنه تشدید حملات پهپادی علیه پ‌ک‌ک بوده است.
روز سوم شهریور ماه سال جاری مقام‌های اقلیم کردستان گزارش دادند هفت عضو حزب کارگران کردستان ترکیه در دو حمله پهپادی از سوی آنکارا کشته شدند.
رجب طیب اردوغان، رییسجمهوری ترکیه، نهم مهر ماه و ساعاتی پس از حمله انتحاری در آنکارا در پارلمان این کشور سخنرانی کرد.
اردوغان عاملان این حمله را «شرور» خواند و افزود تهدیدگران صلح و امنیت ترکیه به اهداف خود نرسیده‌اند و نخواهند رسید.
روز ۲۲ آبان سال گذشته نیز یک حمله انتحاری در میدان تقسیم استانبول، شش کشته و ۸۱ مجروح بر جای گذاشت.
حزب کارگران کردستان ترکیه که پایگاه‌هایی در کردستان عراق دارد از حدود ۴۰ سال پیش تاکنون در حال مبارزه مسلحانه با ارتش ترکیه است.
ترکیه و برخی دیگر از کشورها از جمله آمریکا این حزب را در ردیف «سازمان‌های تروریستی» قرار داده‌اند.
واشینگتن پست در گزارشی به بررسی ادعای دونالد ترامپ، رییسجمهوری سابق ایالات متحده در مورد اطلاع آمریکا از حمله جمهوری اسلامی به پایگاه این کشور در عراق پرداخت. این حمله روز ۱۸ دی ۱۳۹۸ به تلافی کشته شدن قاسم سلیمانی انجام گرفت و هیچ کشته‌ای در پی نداشت.
ترامپ به تازگی گفته است: «ایرانیان یکی از پهپادهای ما را زدند و من هم آن‌ها را زدم ... آن‌ها با ما تماس گرفتند تا بگویند که به ما پاسخ خواهند داد: این پایگاه هدف ماست اما ما به هدف نخواهیم زد. ما فقط شلیک خواهیم کرد.»
واشینگتن پست نوشت ترامپ در مصاحبه با یونیویژن داستانی از روابط با جمهوری اسلامی مطرح کرد اما این داستان به قدری حیرت‌آور است که نیاز به بررسی دقیق‌تر دارد.
طبق سخنان او، پس از اینکه جمهوری اسلامی پهپاد آمریکایی را منهدم کرد، ایالات متحده در پاسخ، این اقدام را تلافی کرد. سپس زمانی که ایران تصمیم گرفت به پایگاه نظامی آمریکا حمله کند، عمدا هدف را مورد اصابت قرار نداد.
ترامپ ادعا کرد نه تنها مقامات ایرانی ظاهرا به احترام ترامپ با او تماس گرفتند بلکه برنامه حمله به پایگاه عین‌الاسد را نیز به او اعلام کردند.
او در مصاحبه با یونیویژن گفته است: «عصر بسیار خوبی بود. آن‌ها ۱۸ هواپیمای بدون سرنشین فرستادند. پنج فروند از آن‌ها در آسمان نابود شدند. بقیه نیز اصلا به پایگاه اصابت نکردند. آن‌ها خارج از پایگاه به مناطق خالی از سکنه اصابت کردند. هیچ‌کس کشته نشد. با همه اینها، آن‌ها با ما تماس گرفتند. این همان ایران است که تصور می‌رود باید بسیار خصمانه رفتار کند. آن‌ها به ما احترام گذاشتند و من به آن‌ها احترام می‌گذارم.»
آیا ترامپ و مقامات جمهوری اسلامی با یکدیگر در تماس بودند؟
جان بولتون، مشاور امنیت ملی سابق ترامپ در خاطرات انتقادی خود در کتاب «آنچه در اتاق اتفاق افتاد» به وضوح اولین حادثه هواپیمای بدون سرنشین را بازگو می‌کند.
بولتون در مصاحبه‌ای در این مورد گفته است داستان ترامپ کاملا مزخرف است: «صحبت‌های او در مورد پنج یا شش اتفاق است که با هم مخلوط و عنوان شده‌اند.»
واشینگتن پست نوشت همان‌طور که در دوران ریاست‌جمهوری ترامپ متوجه شدیم، او به جزییات نمی‌پردازد و تلاش می‌کند وقایع را با احتیاط بازگو کند: «او خود را در مرکز عمل قرار می‌‌دهد؛ یک رییسجمهوری ابر قهرمان که مخالفان به او احترام می‌‌گذارند یا سعی دارند جلوی او را بگیرند و نتایج همیشه عالی هستند.»
بر این اساس اینکه آیا ترامپ خودش را متقاعد می‌کند که داستان‌های جعلی او درست هستند یا اینکه عمدا دروغ می‌گوید همیشه جای سوال دارد.
حقایق کدام‌اند؟
جمهوری اسلامی در تاریخ ۱۹ ژوئن ۲۰۱۹ دومین پهپاد آمریکایی را (در عرض دو هفته) به ارزش ۱۵۰ میلیون دلار سرنگون کرد. ارتش آمریکا اعلام کرد این پهپاد در حریم هوایی بین‌‌المللی هدف قرار گرفته است.
مشاوران ارشد امنیت ملی ترامپ به اتفاق آرا توصیه کردند ایالات متحده با حمله به سه تاسیسات نظامی پاسخ متقابل دهد.
بر اساس کتاب بولتون، ترامپ و دستیارانش در مورد تلفات احتمالی صحبت کردند.
به او گفته شد با توجه به ساعت حمله، تلفات ناچیز خواهد بود؛ هر چند ممکن است روس‌ها نیز در میان تلفات باشند.
سپس ترامپ این تصمیم را به اطلاع رهبران کنگره رساند.
وی همچنین در توییتی نوشت که ایران مرتکب «اشتباه بزرگی» شد اما تنها چند دقیقه مانده به حمله، به‌طور ناگهانی دستور لغو عملیات را داد.
یک مشاور حقوقی به رییسجمهوری گفته بود این حمله ۱۵۰ کشته بر جای خواهد گذاشت. این تخمین رسمی نبود اما بر اساس برآورد او ۵۰ نفر در هر پایگاه مشغول به کار بودند. در حالی که طبق گزارش واشینگتن پست و بر اساس اظهارات بولتون، این دستیار حقوقی نمی‌دانست هدف حمله به دو پایگاه محدود شده است.
به گفته بولتون، ترامپ در یک تماس تلفنی به او گفته است: «تعداد تلفات احتمالی بسیار زیاد و نامتناسب است.»
ترامپ چند ماه بعد در مصاحبه‌ای گفت که خویشتن‌داری او باعث ایجاد حسن‌نیت در جمهوری اسلامی شده است.
او گفت: «ما حسن‌نیت زیادی ایجاد کردیم. آن‌ها یک پهپاد را سرنگون کردند، کسی در آن نبود. آن‌ها پهپاد دوم را سرنگون کردند، کسی در آن نبود. حسن‌نیت زیادی وجود دارد.»
به گفته واشینگتن پست، درست قبل از اولین حمله به هواپیمای بدون سرنشین آمریکا از سوی جمهوری اسلامی، ترامپ، شینزو آبه، نخستوزیر وقت ژاپن را تشویق به دیدار با علی خامنهای کرده بود تا از تمایل رهبر جمهوری اسلامی برای بازگشت به مذاکرات جدید درباره توافق هسته‌‌ای آگاه شود.
خامنهای هم نظر خود را درباره ترامپ در توییتی اعلام کرد: «من ترامپ را فردی شایسته تبادل پیام نمی‌دانم. من پاسخی به او ندارم و جوابی هم نخواهم داد.»
این موضوع می‌تواند صحت ادعای ترامپ را درباره تماس یک مقام ایرانی با واشینگتن درباره قصد تهران برای حمله به یک پایگاه نظامی آمریکا زیر سوال ببرد.
بر اساس گزارش واشینگتن پست، هر حمله‌ای از سوی جمهوری اسلامی حتی به نزدیکی یکی از پایگاه‌های آمریکا خبرساز می‌شد.
تنها رویدادی که به گفته‌های ترامپ نزدیک است، حمله با موشکهای بالیستیک جمهوری اسلامی در سال ۲۰۲۰ به پایگاه هوایی عین‌الاسد در شمال عراق است. این رویداد حدود شش ماه پس از آن رخ داد که ترامپ حمله برنامه‌ریزی شده خود را لغو کرد.
تنها چند روز پس از اینکه ترامپ دستور قتل قاسم سلیمانی را در روز سوم ژانویه ۲۰۲۰ صادر کرد، جمهوری اسلامی موشکهای بالیستیک با کلاهک‌هایی به وزن ۵۰۰ کیلوگرم را به سمت پایگاه عین‌الاسد شلیک کرد.
عادل عبدالمهدی، نخستوزیر وقت عراق گفت که او پس از نیمه‌شب هشداری از جمهوری اسلامی دریافت کرده است مبنی بر آغاز عملیات واکنش به قتل سلیمانی.
در آن زمان سخنگوی عبدالمهدی گفت ایران به مقامات عراقی اطلاع داده مکان‌هایی را هدف قرار خواهد داد که نیروهای آمریکایی در آن حضور دارند اما در این پیام مکان حمله‌ها مشخص نشده بودند.
واکنش ایالات متحده
به گفته واشینگتن پست، سرویس اطلاعات ارتش ایالات متحده اطلاع داشت که جمهوری اسلامی در حال سوخت‌گیری موشک‌هایش است و بر همین اساس احتمال می‌داد آن‌ها پایگاه عین‌الاسد را هدف قرار خواهند داد.
ژنرال مک کنزی، فرمانده مرکز فرماندهی آمریکا منتظر ماند تا جمهوری اسلامی آخرین عکس‌های ماهواره‌‌ای خود را از هدف مورد نظرش دریافت کند، سپس به حدود نیمی از دو هزار سرباز آمریکایی خود دستور تخلیه پایگاه را داد.
در این حمله، ۱۱ موشک از ۱۶ موشک به پایگاه برخورد کرد و به طور معجزه‌آسایی، کسی کشته نشد.
جمهوری اسلامی بعدا به سازمان ملل اعلام کرد که این کار عمدی بوده است اما ژنرال مک کنزی به سی‌‌بی‌اس گفت که اگر دستور تخلیه صادر نمی‌‌کرد، طبق تخمین او ۱۰۰ تا ۱۵۰ آمریکایی کشته یا زخمی و ۲۰ تا ۳۰ هواپیما منهدم می‌‌شدند.
ترامپ در ابتدا به این واقعیت می‌بالید که هیچ‌کس کشته نشده اما در نهایت مشخص شد یک پیمانکار آمریکایی دچار آسیب چشمی جدی و ۱۱۰ سرباز در حین پناه گرفتن دچار آسیب‌دیدگی مغزی شده‌اند.
۳۵ نفر نیز برای معالجه به آلمان و ایالات متحده فرستاده شدند.
بر اساس گزارش واشینگتن پست، چنین یادآوری مغشوشی از وقایع برای ترامپ عادی است. با این‌حال «آنچه اتفاق افتاده است» با صحبت‌های ترامپ تغییری نخواهد کرد.
بر اساس گزارش رسیده به ایراناینترنشنال، سهراب رحمتی، وکیل و مدافع حقوق بشر کُرد ایرانی و عضو سندیکای وکلای اربیل در اقلیم کردستان عراق هماکنون تحت تدابیر امنیتی در بیمارستانی در اربیل بستری است و نیروهای امنیتی اقلیم کردستان در حال بررسی و تحقیق در مورد عوامل حمله به او هستند.
سهراب رحمتی روز پنجشنبه ۲۵ آبان مورد سوءقصد قرار گرفت.
منابع آگاه در اقلیم کردستان عراق به خبرنگار ایراناینترنشنال گفتند رحمتی مقابل در خانهاش در اربیل از سوی یک تیم سه نفره با سلاح گرم هدف سوء قصد قرار گرفته و دو گلوله به بدنش اصابت کرده است. نیروهای امنیتی اقلیم کردستان عراق تاکنون موفق به دستگیری حمله کنندگان نشدهاند.
رحمتی، اهل شهرستان بوکان است و سالهاست در اقلیم کردستان عراق زندگی می‌کند.
بر اساس اطلاعات رسیده به ایراناینترنشنال، او در سالهای گذشته وکالت پرونده قادر قادری، کادر ارشد حزب دموکرات کردستان ایران را بر عهده داشت که به وسیله سه تن از عوامل جمهوری اسلامی در اسفند ماه سال ۱۳۹۶ در روستایی در استان سلیمانیه ترور شد.
رحمتی سال ۱۳۹۹ در گفتوگویی اختصاصی با ایراناینترنشنال گفت: «متهمان ترور قادری اعتراف کردهاند که سپاه پاسداران برنامه‌ریزی ترور را انجام داده و به آن‌ها وعده پرداخت پول داده است.»
بر اساس گفته‌های بستگان این وکیل و مدافع حقوق بشر، او در سالهای گذشته بارها از سوی جمهوری اسلامی تهدید شده بود.
حزب دموکرات کردستان ایران در بیانیه‌ای سوء قصد به جان این وکیل را محکوم و اعلام کرد سهراب رحمتی، وکالت سه پرونده مهم از جمله انفجار شب یلدا در سال ۱۳۹۵، ترور فرمانده ارشد این حزب در سال ۱۳۹۶ و موشکباران حزب دموکرات در سال ۱۳۹۷ را بر عهده داشته است.
حزب دموکرات نیز تاکید کرد این وکیل از سوی جمهوری اسلامی بارها هدف تهدید جانی قرار گرفته است.
تنها در ۱۱ ماه گذشته در اقلیم کردستان عراق سه کادر حزب دموکرات کردستان ایران به وسیله جمهوری اسلامی ترور شده‌اند.
ارتش اسرائیل خبر داد که جسد نوآ مارسیانو، سرباز اسرائیلی گروگان حماس، را در ساختمانی در کنار بیمارستان شفا پیدا کرده است پیشتر حماس در ویدیویی از زنده بودن او خبر داده بود اما پس از آن اعلام کرد که نوآ مارسیانو در اثر حملات هوایی اسرائیل به نوار غزه کشته شده است
به گزارش نشریه پزشکی نیواینگلند،نتایج آزمایش بالینی دو داروی گانتنروماب و لکانماب در درمان آلزایمر نشان می‌‌دهد که این داروها با وجود کاهش دادن آمیلوئید، نتوانستند توانایی شناختی بیماران را بهبود دهند. این نتایج، نظریه پروتئین آمیلوئید به عنوان عامل آلزایمر را زیر سئوال برده است.
جنگ بین اسرائیل و شبهنظامیان فلسطینی از زمان حمله گروه اسلامگرای حماس، حاکم بر نوار غزه، در روز هفتم اکتبر باعث تلفات غیرنظامی زیادی شد. این مناقشه نظامی تحت یک سیستم پیچیده عدالت بین‌‌المللی قرار میگیرد که از زمان جنگ جهانی دوم و با هدف اصلی حفاظت از غیرنظامیان به وجود آمد.
حتی اگر دولتها بگویند برای دفاع از خود عمل می‌کنند، قوانین بین‌‌المللی در مورد درگیریهای مسلحانه برای همه شرکتکنندگان در جنگ اعمال میشود.
رویترز در گزارشی به بررسی قوانین بین‌‌المللی شناخته شده در زمینه جنایات جنگی و مصادیق آن‌ها در درگیریهای اسرائیل و حماس پرداخت.
چه قوانینی بر تعارض حاکم است؟
قواعد بین‌‌المللی درگیریهای مسلحانه از کنوانسیون ۱۹۴۹ ژنو پدید آمد. تمام کشورهای عضو سازمان ملل آن را تصویب و سپس با احکام دادگاههای بین‌‌المللی جنایات جنگی تکمیلش کردند.
این قواعد شامل معاهدات رفتار با غیرنظامیان، سربازان و اسیران جنگی در قالب سیستمی است که در مجموع به نام «قانون درگیری مسلحانه» یا «حقوق بین‌‌المللی بشردوستانه» شناخته میشود.
این قانون در مورد نیروهای دولتی و گروههای مسلح سازمانیافته غیردولتی مانند شبهنظامیان حماس نیز اعمال میشود.
آیا بیمارستان می‌تواند یک هدف نظامی باشد؟
اسرائیل به دلیل هدف قرار دادن مراکز درمانی در غزه از جمله بیمارستان شفا مورد انتقادهای زیادی قرار گرفته است.
تلآویو مدتهاست حماس را به ایجاد مراکز فرماندهی و کنترل در زیر بیمارستانها با هدف فرار از حملات هوایی متهم می‌کند. این موضوع از سوی حماس تکذیب شده است.
سازمان بهداشت جهانی تا ۱۵ نوامبر (برابر با ۲۴ آبان) ۱۵۲ حمله اسرائیل را به زیرساختهای بهداشتی در غزه تایید کرده است.
طی دهههای اخیر نمونههای زیادی از حملات به مراکز بهداشتی در مناطق جنگی از اوکراین و افغانستان گرفته تا یمن و سوریه دیده شده اما آخرین رویه قضایی در این زمینه مربوط به محاکمههای مربوط به جنگهای بالکان در دهه ۱۹۹۰ است.
کارولین ادگرتون، وکیل کانادایی که روی چندین پرونده در دادگاه کیفری بین‌‌المللی یوگسلاوی سابق در لاهه کار میکرد به خبرگزاری رویترز گفت آنان حملات بیمارستانی را به طور خاص بررسی نکردهاند.
با این حال رویه قضایی بر لزوم ایجاد تعادل بین اصول ضروری نظامی و انسانیت تاکید دارد.
به گفته او، حمله به بیمارستانها و سایر واحدهای پزشکی بر اساس اولین کنوانسیون ژنو ممنوع است و این حفاظت شامل مجروحان و بیماران، کارکنان تیمهای پزشکی، موسسات و آمبولانسها میشود.
ادگرتون تاکید کرد این حفاظت به پایان نمیرسد مگر اینکه یکی از طرفین درگیر از آن تاسیسات برای ارتکاب عملی مضر علیه دشمن استفاده کند.
تعریف آنچه «برای دشمن مضر است» یکی از کانونهای نبرد حقوقی در جنگ جاری است.
ادگرتون گفت تعیین اینکه آیا حفاظت از بیمارستان به خطر افتاده یا نه، یک تمرین مبتنی بر شواهد است.
به گفته او حتی اگر تصمیمی برای تبدیل یک مرکز پزشکی به هدفی نظامی گرفته شود هم اسرائیل باید از خود بپرسد آیا در قیاس با مزیت نظامی چنین حمله‌ای، خسارتهای جانبی بیش از حد پیشبینی میشود؟
چه اقداماتی می‌تواند قانون جنایات جنگی را نقض کند؟
سازمان دیدهبان حقوق بشر از هدف قرار دادن عمدی غیرنظامیان به وسیله حماس، حملات موشکی بیرویه و گروگان گرفتن غیرنظامیان و همچنین حملات متقابل اسرائیل در غزه که منجر به کشته شدن بیش از ۱۱ هزار فلسطینی از جمله هزاران کودک شده است، به عنوان «جنایات جنگی احتمالی» نام برد.
«گروگانگیری، قتل و شکنجه» صراحتا از سوی کنوانسیون ژنو ممنوع شده است؛ در حالی که پاسخ اسرائیل می‌تواند مشمول تحقیقات جنایات جنگی نیز باشد.
به گفته اسرائیل، شبهنظامیان حماس روز هفتم اکتبر از غزه به بخش جنوبی اسرائیل یورش بردند، حدود هزار و ۲۰۰ نفر - عمدتا غیرنظامی - را کشتند و حدود ۲۴۰ نفر را گروگان گرفتند.
در پاسخ، اسرائیل غزه را با ۲/۳ میلیون نفر جمعیت ساکن محاصره کرد.
در این حملات، اسرائیل قدرتمندترین بمباران تاریخ ۷۵ ساله درگیری با فلسطینیان را انجام داد و کل محلهها را ویران کرد.
در ادامه نبرد، نیروی زمینی اسرائیل با هدف نابودی حماس که این منطقه را اداره می‌کند وارد غزه شد.
کنوانسیونهای ژنو چه میگویند؟
هدف اصلی کنوانسیون ژنو محافظت از غیرنظامیان در زمان جنگ است.
طبق قوانین درگیری مسلحانه، رزمندگان شامل اعضای نیروهای مسلح دولتی، نیروهای نظامی داوطلبانه و گروههای مسلح غیردولتی میشوند و هدف قرار دادن مستقیم هر کسی غیر از آنان (یعنی غیرنظامیان و اماکنشان) ممنوع است.
حمله عمدی به پرسنل و مواد درگیر در کمکهای بشردوستانه یک جنایت جنگی جداگانه است؛ تا زمانی که ارائهدهندگان کمکهای بشردوستانه افراد غیرنظامی باشند.
محاصره نیز می‌تواند یک جنایت جنگی باشد؛ در صورتی که به جای ابزاری مشروع برای تضعیف قدرت نظامی نیرویی مانند حماس، غیرنظامیان را هدف قرار دهد یا «بیش از حد و نامتناسب» تلقی شود.
کریم خان، دادستان دیوان کیفری بین‌‌المللی در این زمینه به ارتش اسرائیل هشدار داد.
به گفته او اسرائیل باید نشان دهد هر حمله‌ای که بر غیرنظامیان بیگناه یا اماکن حفاظتشده مانند بیمارستانها، کلیساها، مدارس یا مساجد تاثیر میگذارد، مطابق با قوانین درگیریهای مسلحانه انجام میشود.
بر اساس این قوانین، اماکن غیرنظامی در صورتی می‌توانند اهدافی نظامی شوند که از آن‌ها برای مشارکت موثر در اقدامات نظامی استفاده شده باشد.
خان گفت: «مسوولیت اثبات از بین رفتن وضعیت حفاظتی بر عهده کسانی است که تفنگ، موشک یا راکت مورد نظر را شلیک می‌کنند.»
اسرائیل می‌گوید جنگجویان حماس از محلههای مسکونی به عنوان پوشش و از ساختمان‌های غیرنظامی برای پنهان کردن مقرهای فرماندهی و تسلیحات استفاده می‌کنند.
حمله به هدفهای نظامی قانونی نیز باید متناسب باشد. به این معنا که نباید منجر به تلفات بیش از حد غیرنظامیان یا آسیب به اماکن غیرنظامی شود.
کنوانسیونهای ژنو و احکام دادگاههای بین‌‌المللی نشان میدهند تناسب یک «بازی اعداد» نیست که در آن بتوان تلفات غیرنظامیان یک طرف را با طرف دیگر مقایسه کرد بلکه چنین تلفاتی باید متناسب با مزیت نظامی مستقیم و ملموسی باشد که از آن حمله خاص انتظار می‌رود.
کدام نهادها می‌توانند جنایات جنگی را محاکمه کنند؟
اولین دادگاهی که می‌تواند به جنایات جنگی ادعایی رسیدگی کند، حوزههای قضایی محلی و در این مورد خاص، دادگاههای اسرائیل و سرزمینهای فلسطینی هستند.
دیوان بین‌‌المللی کیفری (ICC) در لاهه تنها نهاد حقوقی بین‌‌المللی است که چنین اتهاماتی می‌توانند در آن مطرح شوند.
اساسنامه یا معاهده رم به دیوان بین‌‌المللی کیفری اختیار قانونی می‌‌دهد تا در مورد جنایات ادعایی در قلمرو کشورهای عضو یا اتباع آن‌ها تحقیق کند؛ در صورتی که مقامات داخلی «نخواهند یا نتوانند» این کار را انجام دهند.
