کانال ۱۲ اسرائیل: رئیس موساد برای گفت‌وگو درباره آزادی گروگان‌ها به قطر سفر کرد

هفته گذشته نخست‌وزیر اسرائیل و رییس جمهوری آمریکا در تماسی تلفنی به نتیجه رسیدند که در این مقطع، آماده توافق با حماس برای آزادی ۵۰ زن و کودک گروگان هستند. مذاکرات سرانجام منجر به توافق بر سر آزادی ۵۰ نفر از گروگان‌ها شد.

سی‌ان‌ان در گزارشی که روز چهارشنبه اول آذر ماه منتشر کرد، به بررسی چگونگی روند مذاکره آمریکا و اسرائیل با حماس به میانجی‌گری قطر - برای آزادی گروگان‌ها - پرداخت.

بر اساس این گزارش به نقل از منابع آگاه از روند مذاکرات بر سر آزادی گروگان‌ها، بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل، هفته گذشته در تل آویو به برت مک گرگ، هماهنگ کننده امور خاورمیانه کاخ سفید گفته است: «ما به این توافق نیاز داریم.»

یک‌شنبه ۲۱ آبان، دو روز قبل از تماس تلفنی میان جو بایدن، رییس‌جمهوری آمریکا و نتانیاهو، پیشرفت خوبی در گفت‌وگوها حاصل شد.

حماس پس از چند روز امتناع، حاضر به ارائه اطلاعات هویتی مانند سن، جنسیت و ملیت ده‌ها تن از گروگان‌ها شد. دسترسی به این اطلاعات تایید می‌کنند تعداد زیادی کودک در حمله هفتم اکتبر به اسارت گرفته شده‌اند.

اگرچه اسرائیل و ایالات متحده معتقد بودند بیش از ۵۰ زن و کودک در میان گروگان‌ها هستند اما دو طرف توافق کردند مذاکرات باید با تضمین آزادی ۵۰ نفر پیش برود.

روند مذاکره با حماس

ساعاتی پس از ملاقات مک گرک با نتانیاهو، همه چیز تغییر کرد: قطری‌ها که نقش میانجی اصلی را در مذاکرات ایفا می‌کنند، نتوانستند ارتباط خود را با حماس حفظ کنند. وقتی سرانجام ارتباط با این گروه دوباره برقرار شد، حماس تهدید کرد مذاکرات را از مسیر خود منحرف می‌کند. آن‌ها خواستار خروج نیروهای دفاعی اسرائیل از بیمارستان الشفا شدند. ارتش اسرائیل این درخواست را نپذیرفت اما اطمینان داد بیمارستان به کار خود ادامه خواهد داد.

هنگامی که مذاکرات از سر گرفته شد، بایدن که نشست سازمان همکاری‌های اقتصادی را در سان‌فرانسیسکو با شی جین پینگ، رییس‌جمهوری چین به پایان رسانده بود، در تماسی با امیر قطر به او اعلام کرد زمان مذاکره با حماس رو به پایان است.

تمیم بن حمد بن خلیفه آل ثانی نیز در پاسخ به بایدن اطمینان داد تمام تلاش خود را برای رسیدن به توافق انجام خواهد داد.

روز بعد، مک گرک شخصا با امیر قطر در دوحه ملاقات کرد تا متن قرارداد نهایی را بررسی کنند. در این گزارش نحوه خروج زنان و کودکان در مرحله اول و همچنین مشوق‌هایی برای حماس برای آزاد کردن گروگان‌های بیشتری ارائه شد. ویلیام برنز، رییس سی‌آی‌ای نیز از طریق تماس تلفنی در این جلسه حضور داشت.

روز یک‌شنبه ۲۸ آبان، کابینه جنگ اسرائیل پس از ایجاد تغییرات جزیی، این توافق را تصویب کرد و متن توافق برای آخرین بار به وسیله امیر قطر به حماس منتقل شد. در این تماس، حمد بن خلیفه آل ثانی به حماس تاکید کرد این توافق، پیشنهاد نهایی است.امیر قطر

صبح روز سه‌شنبه ۳۰ آبان، حماس در پاسخ به قطری‌ها خبر داد آن‌ها این توافق را تایید کرده‌اند.

مسیر مذاکره با حماس از قطر می‌گذرد

در حالی که تلاش ‌ها برای مذاکره بر سر دست‌یابی به توافق بلافاصله در روزهای پس از حمله حماس به اسرائیل آغاز شد، پس از اینکه دولت بایدن اطمینان حاصل کرد ارتباط با حماس از طریق قطری ‌ها موثر خواهد بود، مقدمات رسیدن به توافق با حماس را فراهم کرد. مقام‌های آمریکایی بعدا این مذاکرات را به عنوان «مذاکره آزمایشی» توصیف کردند.

آزادی دو شهروند آمریکایی

دوشنبه اول آبان ماه، کاخ سفید آزادی دو شهروند آمریکایی به نام‌های ناتالی و جودیت رانان را از دست حماس اعلام کرد. در حالی که این مادر و دختر در حال خروج از غزه بودند، جیک سالیوان، مشاور امنیت ملی، جان فاینر، معاون مشاور امنیت ملی و مک‌ گورک از دفتر سالیوان مسیر حرکت این دو شهروند آمریکایی را لحظه‌ به لحظه دنبال می‌‌کردند.

منابع آگاه سفر چند ساعته ناتالی و جودیت برای خروج از غزه را «درد آور» توصیف کردند.

وقتی این دو شهروند زن آمریکایی به مرز رسیدند، استفانی‌ هالت، کاردار ایالات متحده منتظر آن‌ها بود. بایدن با پدر ناتالی رانان تماس گرفت تا این خبر خوشحال کننده را با او به اشتراک بگذارد و سپس شخصا با هر دو گروگان آزاد شده، تلفنی صحبت کرد.

آزادی این دو گروگان، مدرکی برای مقامات ارشد امنیت ملی بایدن بود که نشان می‌داد کاخ سفید با موفقیت راهی برای برقراری ارتباط و مذاکره با حماس از طریق قطر ایجاد کرده است.

زمینه توافق با حماس

اسرائیلی‌ها دیوید بارنیا، مدیر موساد را برای مذاکره درباره گروگان‌ها مامور کردند؛ ویلیام برنز، رییس سی‌آی‌ای نیز به عنوان نماینده ایالات متحده در این مذاکرات حضور داشت.

یک منبع آگاه به سی‌ان‌ان گفت که در دوحه، محمد بن عبدالرحمن آل ثانی، نخست وزیر قطر، مستقیما با اسماعیل هنیه، رییس دفتر سیاسی حماس گفت‌وگو کرده است.

حمله زمینی اسرائیل به غزه

دوم آبان ماه و در حالی که به نظر می‌رسید حماس با پارامترهای توافق برای آزادی زنان و کودکان گروگان موافقت کرده است، اسرائیل با به تاخیر انداختن حمله زمینی به غزه موافقت نکرد.

در این مرحله هنوز هیچ مدرکی دال بر زنده بودن گروگان ‌هایی که حماس ادعا می‌ کرد در اختیار دارد وجود نداشت. در نتیجه نیروهای دفاعی اسرائیل تهاجم زمینی خود به غزه را در روز جمعه پنجم آبان آغاز کردند.

آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه آمریکا اوایل نوامبر به اسرائیل بازگشت تا دولت اسرائیل را برای پذیرش «آتش‌بس‌های بشردوستانه» تحت فشار بگذارد. امری که طبق استدلال ایالات متحده باعث پیشرفت در آزادی گروگان‌‌ها می‌شد.

تحت فشار ایالات متحده روزها طول کشید تا دولت اسرائیل نتیجه مثبت برقراری «آتش‌بس‌های تاکتیکی» را قبول کند.

یک مقام ارشد وزارت امور خارجه آمریکا به سی‌ان‌ان گفت موضوع گروگان‌ها موضوعی کلیدی بود که اسرائیل را از موافقت اولیه با برقراری آتش‌بس بشردوستانه باز می‌داشت زیرا دولت اسرائیل نمی‌‌خواست در ازای آزادی گروگان‌ها هیچ‌کدام از شروط حماس را بپذیرد.

مقامات اسرائیلی و آمریکایی در ابتدا اصرار داشتند همه زنان و کودکان اسیر، یک‌باره آزاد شده و از غزه خارج شوند اما حماس فقط آزادی ۵۰ نفر را تضمین کرد.

این واقعیت که هیچ اطلاعاتی در مورد هویت گروگان‌ها وجود نداشت، یک مشکل بزرگ در روند آزادسازی آنان بود.

روز یک‌شنبه ۲۱ آبان، بایدن به امیر قطر اطلاع داد مذاکره بدون این اطلاعات نمی‌تواند پیش برود. اندکی پس از آن، حماس سرانجام تسلیم شد و ظاهرا تضمین کرد در صورت حصول توافق نهایی، آزادی ۵۰ زن و کودک گروگان را (بر اساس هویتشان) تضمین خواهد کرد.

بازگشت گروگان‌ها به خانه‌هایشان

جان کربی، سخنگوی شورای امنیت ملی کاخ سفید به خبرنگاران گفت گروگان‌‌هایی که آزاد می‌شوند پس از خروج از غزه، تحت مراقبت‌های پزشکی در اسرائیل قرار می‌‌گیرند زیرا ممکن است پس از شش هفته ماندن در «شرایط ناگوار»، نیازهای پزشکی طولانی‌مدت داشته باشند.

پس از انجام اقدامات لازم، بازگرداندن این شهروندان به کشورهایشان انجام خواهد شد.

گام‌های بعدی

متیو میلر، سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا، روز سه‌شنبه گفت توافق برای آزادی گروگان‌ها پتانسیل ارسال کمک‌های بشردوستانه به غزه را بیشتر می‌کند.

هر چند توافق فعلی در حال حاضر قرار است منجر به آزادی ۵۰ زن و کودک شود اما مقام‌های آمریکایی ابراز اطمینان کردند این توافق در نهایت راه را برای آزادی بیشتر گروگان‌ها هموار خواهد کرد.

گروسی روز چهارشنبه یکم آذر در بیانیه‌ مقدماتی خود خطاب به شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی اعلام کرد ذخایر اورانیوم غنی شده پنج درصدی، ۲۰ درصدی و ۶۰ درصدی ایران در مقایسه با ماه سپتامبر سال جاری میلادی افزایش یافته است.

به گفته گروسی، جمهوری اسلامی همچنان با همان سرعتی که در گزارش پیشین او آمده است، به غنی‌سازی ۶۰ درصدی اورانیوم ادامه می‌دهد.

پیش از این و در روز ۲۵ آبان، خبرگزاری رویترز نوشت گزارش‌های محرمانه آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نشان می‌دهند ایران به اندازه کافی اورانیوم غنی‌شده تا خلوص ۶۰ درصد برای سه بمب اتمی در اختیار دارد و هنوز هم در مورد مسایل کلیدی با آژانس همکاری نمی‌کند.

طبق یکی از دو گزارشی که رویترز مشاهده کرده، ذخایر اورانیوم تا ۶۰ درصد غنی‌شده ایران از آخرین گزارش در ۱۳ شهریور به ۱۲۸/۳ کیلوگرم افزایش یافته است. این میزان بیش از سه برابر ۴۲ کیلوگرمی است که طبق تعریف آژانس در صورت غنی‌سازی بیشتر، از نظر تئوریک برای تولید یک بمب هسته‌ای کافی است.

گروسی اخراج تعدادی از «بازرسان باتجربه» آژانس بین‌المللی انرژی اتمی از ایران را به شدت محکوم کرد و گفت این اقدام جمهوری اسلامی «بی‌سابقه» و مخالف روح همکاری‌ای است که برای اجرای موافقت‌نامه جامع پادمان به آن نیاز است.

جمهوری اسلامی روز ۲۶ شهریور ماه مجوز فعالیت هشت بازرس آژانس در ایران را با تابعیت فرانسوی و آلمانی لغو کرد.

محمد اسلامی، رییس سازمان انرژی اتمی جمهوری اسلامی با دفاع از تصمیم تهران گفت دلیل این اقدام، سیاسی‌کاری این بازرسان بوده است.

اسلامی افزود بازرسان اخراج‌شده «رفتار سیاسی تند داشتند» و به همین دلیل آن‌ها را «از فهرست حذف کردیم».

در بیانیه گروسی آمده است که او از روند اجرای مفاد توافق سال گذشته میان آژانس و جمهوری اسلامی رضایت ندارد.

اشاره گروسی به توافقی است که اسفند ماه سال گذشته و در پی سفر او به تهران به دست آمد.

مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در بازگشت از سفر به تهران، از وعده جمهوری اسلامی برای راه‌اندازی مجدد دوربین‌های نظارتی خبر داده بود.

به گفته گروسی، اجرای این توافق به بن‌بست خورده است و برای خروج از این وضعیت، همکاری و اجرای صادقانه تعهدات ذکر شده، ضروری است.

او از جمهوری اسلامی خواست برای وجود ذرات اورانیوم با ریشه انسانی در ورامین و تورقوزآباد، توضیحات فنی معتبر ارائه کند و به آژانس در مورد مکان فعلی مواد هسته‌ای و تجهیزات آلوده توضیح دهد.

گروسی با یادآوری تعهدات تهران در چارچوب موافقت‌نامه جامع پادمان گفت تنها در صورت اجرای این تعهدات، آژانس بین‌المللی انرژی اتمی می‌تواند نسبت به صلح‌آمیز بودن برنامه هسته‌ای جمهوری اسلامی اطمینان حاصل کند.

جان کربی، سخنگوی شورای امنیت ملی آمریکا گفت گروه واگنر به دستور دولت روسیه قصد انجام این عمل را داشته است.

او افزود واشینگتن اقدامات گروه واگنر را برای انتقال تجهیزات نظامی به حزب‌الله یا ایران «از نزدیک دنبال می‌کند».

به گفته کربی، آمریکا آماده است از تحریم‌های ضدتروریستی خود علیه اشخاص یا نهادهای روسی که دست به این اقدامات بی‌ثبات‌کننده می‌زنند، استفاده کند.

به گزارش سی‌ان‌ان، بر پایه اطلاعات منتشر شده، منبع تامین سامانه موشکی‌ای که قرار بوده در اختیار حزب‌الله یا ایران گذاشته شود، مشخص نشده است.

پیش از این و در روز ۱۱ آبان، سی‌ان‌ان گزارش داده بود از گروه واگنر خواسته شده است تا سامانه موشکی زمین به هوای اس‌ای-۲۲ (SA-22) مستقر در سوریه را به حزب‌الله لبنان تحویل دهد.

سی‌ان‌ان به نقل از دو منبع اطلاعاتی خبر داد بشار اسد، رییس حکومت سوریه با انتقال این سامانه دفاعی موشکی ساخت روسیه به حزب‌الله موافقت کرده است.

واگنر و حزب‌الله هر دو در طی سال‌های اخیر حضوری فعال در سوریه داشته‌اند و برای بقای رژیم اسد در کنار نظامیان روسی و نیروهای امنیتی حکومت سوریه جنگیده‌اند.

حزب‌الله، از متحدان جمهوری اسلامی در منطقه، از زمان آغاز مناقشه حماس و اسرائیل در روز ۱۵ مهر (هفتم اکتبر) حملاتی را علیه مواضع اسرائیل در نزدیکی مرز لبنان به انجام رسانده است.

ناظران می‌گویند هر چند جمهوری اسلامی از دخالت مستقیم در مناقشه خاورمیانه اجتناب می‌کند اما هم‌زمان می‌کوشد از طریق گروه‌های نیابتی خود مانند حزب‌الله، منافع اسرائیل و آمریکا را در منطقه هدف قرار دهد.

جمهوری اسلامی این اتهام را رد می‌کند و می‌گوید این گروه‌ها مستقل از تهران فعالیت می‌کنند.

حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ماه گذشته اعلام کرد تهران هیچ گروه یا جنگ نیابتی‌ای در منطقه ندارد.

سی‌ان‌ان نوشت دستور روسیه به گروه واگنر برای انتقال سامانه‌ موشکی به حزب‌الله نشان دهنده روابط تسلیحاتی نزدیک مسکو و تهران است.

مراوادات تسلیحاتی میان دو کشور از زمان آغاز جنگ روسیه علیه اوکراین افزایش یافته است.

بیزنس اینسایدر روز ۳۰ آبان گزارش کرد روسیه ممکن است با استناد به پایان محدودیت‌های موشکی جمهوری اسلامی بر اساس یکی از بندهای برجام، برای ادامه حملات خود به اوکراین از موشک‌های بالیستیک ساخت ایران استفاده کند.

در این گزارش آمده است روسیه از زمستان سال گذشته از پهپادهای جمهوری اسلامی در تهاجم نظامی خود به اوکراین بهره می‌برد: «تنها شش ماه پس از آغاز حمایت پهپادی تهران از مسکو، روسیه از هزار پهپاد ایرانی در جنگ اوکراین استفاده کرد.»

آمریکا، بریتانیا، اتحادیه اروپا، استرالیا و نیوزیلند تاکنون جمهوری‌اسلامی را به دلیل ارائه پهپاد به روسیه در جنگ اوکراین، هدف چندین دور تحریم قرار داده‌اند.