میلیونها نفر در سراسر جهان برای آغاز سال نو و یکی از بزرگترین جشنوارههای سالانه آماده شدهاند. سال نوی چینی و کشورهای شرق آسیا بر اساس تقویم قمری است که امسال در روز شنبه ۱۰ فوریه برابر با ۲۱ بهمن آغاز میشود. جشنهای آغاز سال نو ۱۵ روز ادامه دارد.
روز اول سال نو چینی هر سال تغییر میکند اما بازه زمانی آن همیشه بین ۲۱ ژانویه تا ۲۰ فوریه است. هر چند این رویداد با نام سال نوی چینی شناخته میشود اما علاوه بر چین، مردم بسیاری از کشورهای آسیایی مانند ویتنام، برونئی، کامبوج، اندونزی، مالزی، میانمار، فیلیپین، سنگاپور و تایلند هم آن را جشن میگیرند.
سال نوی چینی با قصهها و افسانههای زیادی گره خورده و جشنهایش نیز با آیین و رسوم خاصی همراه است.
سیانان در گزارشی به سال نوی چینی، ویژگیهایش و برخی از سنتهای رایج مرتبط با آن پرداخت.
چرا اژدها؟
تقویم زودیاک چینی اگرچه بسیار پیچیده است اما بهترین چرخه ۱۲ ساله را با نمادی از ۱۲ حیوان مختلف نمایش میدهد که به این ترتیب تکرار میشوند: موش، گاو، ببر، خرگوش، اژدها، مار، اسب، بز، میمون، خروس، سگ و خوک.
علامت حیوان زودیاک شخصی شما بر اساس سال تولدتان تعیین میشود. بنابراین سال ۲۰۲۴ تعداد زیادی بچه اژدها به دنیا خواهند آمد و متولدان سال ۲۰۲۵ مار خواهند بود.
پیروان این آیین باور دارند شانس هر علامت زودیاک چینی تا حد زیادی به موقعیت تای سویی بستگی دارد.
تای سویی نامی برای خدایان ستارهای است که تصور میشود به شکل موازی و در جهت مخالف مشتری میچرخند.
چرا باید ترقه روشن کرد و قرمز پوشید؟
داستانهای عامیانه زیادی در رابطه با سال نو قمری وجود دارد که یکی از محبوبترین آنها اسطوره «نیان» است.
افسانهها میگویند نیان یک جانور وحشی با دندانها و شاخهای تیز بود که هر شب سال نو، از آب بیرون میآمد تا اهالی دهکدههای مجاور را به وحشت بیندازد. یک سال، وقتی روستاییان با وحشت در حال فرار و مخفی شدن بودند، پیرمردی مرموز به روستا آمد و کمک کرد تا آنها بر تهدیدهای نیان غلبه کنند. در کمال تعجب، پیرمرد و روستاییان کاملا سالم ماندند.
پیرمرد گفت که نیان را با نصب بنرهای قرمز رنگ روی درها، روشن کردن ترقه و آتشافشانی و پوشیدن لباسهای قرمز ترسانده است. به همین دلیل است که مردم هنوز هم در سال نو چینی قرمز میپوشند، بنرهای قرمز آویزان میکنند و ترقهبازی یا آتشبازی راه میاندازند.
آمادهسازی
جدای از سرگرمیهایش، آماده شدن برای جشن فرا رسیدن سال نو چینی میتواند کار زیادی داشته باشد. این جشنها یک هفته قبل از شروع سال جدید شروع میشوند و معمولا ۱۵ روز و گاهی بیشتر طول میکشند.
کیکهای و پودینگهای جشن در بیست و چهارمین روز از آخرین ماه سال درست میشوند.
کلمههای کیک و پودینگ در ماندارین و کانتونی، دو زبان رایج چینیها و کشورهای آسیای شرقی با کلمه «بلند» یکسان است و در نتیجه مردم اعتقاد دارند خوردن این خوراکیها منجر به بهبود شرایط و رشد در سال آینده میشود.
علاوه بر اینها نیان را هم نباید فراموش کرد، چون هیچ آمادهسازی سال نویی بدون آویزان کردن بنرهای قرمز رنگ حاوی عبارات و اصطلاحات فرخنده در خانه کامل نمیشود.
این بنرها جلوی درهای خانهها نصب میشوند تا نیان را دور نگه دارند و برای اهالی خانه خوششانسی و خوشبختی بیاورند.
اما همه کارهای آمادهسازی جشن اینقدر هم سرگرمکننده نیستند.
طبق سنت، در بیستوهشتمین روز از آخرین ماه سال که امسال مصادف با هفتم فوریه (۱۸ بهمن) بود، باید یک پاکسازی بزرگ در خانهها انجام شود.
هدف این است که خانهها از شر هر بدشانسیای که در سال گذشته انباشته شده بوده خلاص شوند و دیگر هیچ چیزی تا روز ۱۲ فوریه نیازمند تمیز شدن نباشد. در غیر این صورت تمام اقبالهای خوبی که در آغاز سال جدید وارد شدهاند از بین میروند.
برخی هم اعتقاد دارند در روز اول سال نو نباید موهای خود را بشویند یا کوتاه کنند چون با این کار ثروت را خواهند شست و از بین خواهند برد.
همچنین در کل این ماه باید از خرید کفش نو خودداری کرد؛ اگر نه اموال از دست خواهند رفت.
جشن بزرگ شب سال نو
شام بزرگ گردهمایی خانوادگی معمولا در شب سال نو برگزار میشود که امسال مصادف با ۹ فوریه (۲۰ بهمن) بود.
منوی غذای این شام با دقت انتخاب میشود تا شامل غذاهایی مرتبط با شانس و اقبال باشد. از جمله ماهی، پودینگ و کوفتهها که نماد پیشرفت یا شبیه شمشهای طلا هستند.
در چین، غذاهایی که در این شامهای کلاسیک سرو میشوند، از شمال تا جنوب متفاوتند. به عنوان مثال، چینیهای ساکن شمال دوست دارند کوفته و رشته فرنگی بخورند اما جنوبیها بدون برنج بخارپز نمیتوانند زندگی کنند.
مهم نیست کدام غذاها را برای شام شب سال نو ترجیح میدهند چون همه خوراکیهای این فهرست، جشن بازی با کلمات محسوب میشوند.
آیینهای روز اول سال نو
چند روز اول سال نو و به ویژه دو روز نخست آن، اغلب آزمایشی برای استقامت، اشتها و مهارتهای اجتماعی فرد محسوب میشوند زیرا بسیاری از افراد مجبورند در این روزها به مسافرت بروند و از خانواده نزدیک، سایر اقوام و دوستان خود دیدن کنند.
در این دیدارها، میزبان و مهمان کیسههایی شامل هدایا و میوه به یکدیگر میدهند.
متاهلها باید بستههای قرمز رنگی را به کسانی که هنوز ازدواج نکردهاند - شامل کودکان و جوانان - هدیه بدهند.
اعتقاد بر این است که این پاکتها میتوانند با دفع ارواحی شیطانی به نام sui از کودکان محافظت کنند.
روز سوم: بازدید از معبد
روز سوم سال نوی چینی که امسال برابر با ۱۲ فوریه (۲۳ بهمن) است، دهان قرمز نامیده میشود.
اعتقاد بر این است که مشاجره در این روز بیشتر رخ میدهد. بنابراین مردم از تعامل اجتماعی اجتناب میکنند و در عوض به معابد میروند.
برخی از این فرصت به منظور ارائه پیشنهاداتی برای جبران بدشانسیهای احتمالی استفاده میکنند چون بسیاری از مردم معتقدند سال نو فرصتی برای مشورت با ستارههاست تا بفهمند در ماههای آینده چه چیزی در پیش است.
هر سال برخی از نشانههای زودیاک چینی با ستارگان برخورد منفی میکنند. بنابراین بازدید از معبد راهی مناسب برای حل این درگیریها و ایجاد صلح در ماههای آینده در نظر گرفته میشود.
روز هفتم: روز تولد بشریت
هفتمین روز سال نوی چینی امسال برابر با ۱۶ فوریه (۲۷ بهمن) است.
این روز زمانی است که نووا، الهه مادر چینی، بشریت را آفرید. بنابراین به آن روز تولد بشریت میگویند.
کشورها و مناطق گوناگون آسیا در این روز غذاهای مختلفی سرو میکنند. به عنوان مثال در مالزی غذایی متشکل از ماهی خام و سبزیجات خرد شده استفاده میشود.
مردم کانتونی هم در این روز توپهای برنج شیرین میخورند.
روز پانزدهم: جشنواره فانوس
مهمترین رویداد کل جشن بهار و سال نوی چینی، جشنواره فانوس است که در پانزدهمین و آخرین روز آن برگزار میشود.
در جشنواره فانوس، نخستین ماه کامل سال جشن گرفته میشود و نشانه خروج زمستان و آغاز بهار است.
در این روز، مردم فانوسهایی را روشن میکنند تا نمادی از بیرون راندن تاریکی و آوردن امید به سال جدید باشد.
در چین باستان، این تنها روزی بود که دختران جوان اجازه داشتند برای تحسین فانوسها و ملاقات با پسران بیرون بروند. در نتیجه، از آن با عنوان روز ولنتاین چینی نیز یاد میشود.
امروزه شهرهای بسیاری در سراسر جهان در روز پایانی جشنواره سال نوی چینی، فانوسها و نمایشگاههایی عظیم برپا میکنند.
برخی شهرهای چین مانند چنگدو، میزبان رقصهای دراماتیک اژدهای آتش هستند.
پس از اینکه دو حزب اصلی پاکستان هر یک جداگانه مدعی پیروزی در انتخابات پارلمانی این کشور شدند، فرمانده ارتش پاکستان نسبت به بروز هرج و مرج سیاسی در این کشور هشدار داد.
همزمان با ادامه شمارش آرای انتخابات پارلمانی، ژنرال عاصم منیر، فرمانده کل ارتش پاکستان روز شنبه گفت این کشور باید از سیاست هرج و مرج دور بماند.
بر اساس بیانیه ارتش، منیر گفت: «ملت برای جدا شدن از سیاست هرج و مرج و قطبیسازی که شایسته یک کشور مترقی ۲۵۰ میلیونی نیست، به دستهای سالم و شفابخش نیاز دارد».
این بیانیه ارتش در شرایطی است که هم حزب مسلم لیگ به رهبری نواز شریف و هم حزب تحریک انصاف متعلق به عمران خان در انتخابات اعلام پیروزی کردهاند.
شامگاه جمعه ویدیویی که به وسیله حزب عمران خان و با کمک هوش مصنوعی ساخته شده بود، در حساب کاربری عمران خان در رسانه اجتماعی ایکس منتشر شد.
این ویدیو، نخستوزیر پیشین پاکستان را نشان میدهد که در اظهاراتی مدعی پیروزی حزبش در انتخابات پارلمانی پاکستان است.
در این ویدیو از زبان او گفته میشود: «پیروزی در انتخابات ۲۰۲۴ را به همه شما تبریک میگویم.»
ظاهر فیزیکی عمران خان در این ویدیوی ساختگی برگرفته از تصاویر او در ویدیوهای واقعی است که در سال ۲۰۲۳ فیلمبرداری شدهاند.
صدا و کلمات او به طور مصنوعی و با هوش مصنوعی ساخته شده است.
حزب تحریک انصاف به رهبری عمران خان که در جریان مبارزات انتخاباتی با سرکوب شدید از سوی حکومت پاکستان مواجه شد، با سازماندهی هوادارانش در رسانههای اجتماعی، کارزار انتخاباتی خود را در این رسانهها و با استفاده از هوش مصنوعی پیش برده است.
این حزب پیشتر نیز ویدیوهایی را با کمک هوش مصنوعی برای انتخابات پارلمانی و ایالتی پاکستان ساخته بود.
شبکههای تلویزیونی پاکستان از ذکر نام عمران خان یا پخش فیلمهایی که در آن نخستوزیر پاکستان در سالهای ۲۰۱۸ تا ۲۰۲۲ ظاهر شده، منع شدهاند.
همچنین برای حزب او امکان تشکیل جلسات حضوری وجود ندارد.
این انتخابات تحت تاثیر خشونتهای مرگبار و زندانی شدن عمران خان قرار گرفت.
خبرگزاری فرانسه گزارش داد حامیان عمران خان روز شنبه در حال کسب اکثریت کرسیهای پارلمان پاکستان هستند اما ممکن است آنها از مذاکرات برای تشکیل ائتلاف دولتی کنار گذاشته شوند.
هنوز تکلیف ۱۵ کرسی از مجموع ۲۶۶ کرسی پارلمان مشخص نشده است.
با به دست نیامدن اکثریت مطلق، سه بلوک اصلی باید برای ائتلاف مذاکره کنند.
نواز شریف ۷۴ ساله که پیش از این سه دوره نخستوزیر پاکستان بوده، در مقر حزب خود در لاهور در شرق پاکستان گفت: «ما از احزاب دیگر و نامزدهای برنده دعوت میکنیم تا با ما همکاری کنند.»
به گفته ناظران سیاسی، شریف با بازگشت به پاکستان در ماه اکتبر و پس از چهار سال تبعید در لندن، از حمایت ارتش برخوردار است.
بن کاردین، رییس دموکرات کمیته روابط خارجی سنای آمریکا، در مطلبی در ایکس نوشت نرگس محمدی بیش از ۳۰ سال است که بدون خستگی برای حقوق همه مردم ایران مبارزه کرده است. او برای اظهارنظر علیه رژیم ایران ۱۳ بار زندانی شده، اما همچنان از سلول زندان به تلاش خود ادامه میدهد.
دیلی میل به نقل از مقامهای بریتانیایی و اسرائیلی گزارش داد سپاه پاسداران مسلمانان بریتانیایی را که برای زیارت به ایران و عراق میروند، برای جاسوسی از مخالفان جمهوری اسلامی و یهودیان در بریتانیا جذب میکند تا به اطلاعاتی دست یابد که بتواند در خاک بریتانیا به آنها حمله کند.
یک مقام اسرائیلی به دیلی میل گفت از زمان حمله حماس به اسرائیل در روز ۱۵ مهر، این کشور بیش از حد معمول درباره احتمال حملههای حکومت ایران و نیروهای نیابتیاش به بریتانیا هشدار داده است.
یک منبع دولتی بریتانیا نیز به این روزنامه گفت هر زمان که سپاه پاسداران خواسته کسی را در بریتانیا بکشد یا او را برباید، عمدتا برای این کار از شبکههای خلافکاران سازمانیافته در بریتانیا استفاده کرده است.
یک منبع آگاه گفت سپاه پاسداران به این دلیل به دنبال استفاده از باندهای خلافکار در بریتانیا است که فعالیت جاسوسهای ایرانی در خاک بریتانیا بسیار دشوار شده است.
دوشنبه ۹ بهمن وزارت امور خارجه بریتانیا با اشاره به بسته جدید تحریمی این کشور و آمریکا برای مقابله با شبکه ترور مقامهای جمهوری اسلامی علیه مخالفان حکومت در خارج کشور، به ایراناینترنشنال گفت این تحریمها در واکنش به تهدیدها علیه خبرنگاران ایراناینترنشنال تهیه شده است.
اواخر آذر ماه، آیتیوی گزارش داد جاسوسهای سپاه پاسداران در اکتبر ۲۰۲۲ به یک قاچاقچی انسان پیشنهاد دادند در ازای ۲۰۰ هزار دلار فرداد فرحزاد و سیما ثابت، مجریان این شبکه را بکشد اما فرد اجیر شده که یک جاسوس دوجانبه بود، این توطئه را افشا کرد.
طبق گزارش آیتیوی، قرار بود در پاییز گذشته مقابل دفتر ایراناینترنشنال در لندن یک خودروی بمبگذاری شده منفجر شود اما به دلیل حضور نیروهای امنیتی در اطراف ساختمان این شبکه، این نقشه تغییر کرد و نقشه قتل فرحزاد و ثابت جایگزین آن شد.
بر اساس این گزارش، جاسوسهای سپاه پاسداران به فردی که برای کشتن فرحزاد و ثابت اجیر کرده بودند گفتند ایراناینترنشنال در رسانهها، جمهوری اسلامی را به شدت تحقیر کرده است.
فرد اجیر شده در پاسخ به پرسشهایی که آیتیوی از او پرسیده بود گفت ماموران سپاه پاسداران گفتند باید با کشتن این مجریها به کسانی که میخواهند در این شبکه جایگزین آنها شوند، «درس عبرت» داده شود.
طبق این گزارش، محمدرضا انصاری، از فرماندهان سپاه پاسداران، طراح اصلی توطئه قتل ثابت و فرحزاد بوده است. او که تحت تحریم آمریکاست و با خانواده بشار اسد ارتباط دارد، به محمد عبدالرزاق کنفانی، یکی از رهبران این گروه ترور و از نزدیکان بشار اسد، دستور داده بود توطئه قتلها را اجرا کند.
توطئه قتل این دو مجری از سوی رابطهای بشار اسد و از دمشق هدایت میشد.
فرد اجیر شده برای اولین بار در سال ۲۰۱۶ در ارتباط با صنایع کشتیرانی با سپاه پاسداران همکاری کرد اما بعدا جذب یک سازمان اطلاعاتی غربی شد و پس از آن که سپاه پاسداران در سال ۲۰۲۲ برای قتل این دو مجری با او تماس گرفت، این توطئه را به سازمان اطلاعاتی مربوطه اطلاع داد.
این فرد به سازمان اطلاعاتی غربی که برایش کار میکرد گفته که کنفانی علاوه بر وعده پرداخت ۲۰۰ هزار دلار، به او قول داده بود برایش مدارک هویتی جدید تهیه کند.
طبق این گزارش، کنفانی به فرد اجیر شده گفته بود که «یکی از دوستان» را برای عکسبرداری از دفتر ایراناینترنشنال فرستاده است.
چهارشنبه ۲۹ آذر، هیات منصفه دادگاه کیفری مرکزی انگلستان، محمدحسین دوتایف، تبعه اتریشی چچنیالاصل را که به دست داشتن در جرایم تروریستی علیه شبکه ایراناینترنشنال متهم شده بود، در این پرونده مجرم شناخت.
او بهمن ماه سال گذشته هنگام عکسبرداری از ساختمان قبلی این شبکه در غرب لندن بازداشت شد.
بر پایه اسناد دادگاه، دوتایف قصد داشته با جمعآوری اطلاعات و ارائه آن به شخص سوم، زمینه را برای انجام عملیاتی تروریستی علیه ایراناینترنشنال فراهم آورد.
پس از اعلام این تصمیم دادگاه، سخنگوی ایراناینترنشنال تاکید کرد این شبکه تحت تاثیر تهدیدها قرار نخواهد گرفت و خبرنگاران این رسانه به ارائه اخبار مستقل و بدون سانسور، آنطور که شایسته مردم ایران است، ادامه خواهند داد.
شبکه ایراناینترنشنال ۲۹ بهمن سال گذشته پس از تهدیدهای تروریستی مجبور شد پخش تلویزیونی خود را به طور موقت از لندن به واشینگتن منتقل کند.
این شبکه روز سوم مهر سال جاری پخش برنامههای خود را از استودیوی جدیدش در لندن از سر گرفت.
محققان دانشگاه پرینستون آمریکا دریافتند گرگهایی که در خیابانهای متروکه چرنوبیل پرسه میزنند، با وجود قرار گرفتن در معرض تشعشعات سرطانزا، در مقابل این بیماری مقاوم شدهاند که میتواند کلیدی برای کمک به انسانها در مبارزه با این بیماری باشد.
دانشمندان دانشگاه پرینستون در حال بررسی چگونگی زنده ماندن گرگهای چرنوبیل هستند که چندین نسل در معرض ذرات رادیواکتیو قرار داشتهاند.
به این منظور در سال ۲۰۱۴ گروهی از محققان از منطقه ممنوعه چرنوبیل بازدید کردند و قلادههای رادیویی به گرگها وصل کردند تا بتوانند حرکتهای آنان را زیر نظر بگیرند.
آنها همچنین برای درک چگونگی واکنش بدن گرگها به تشعشعات سرطانزا، نمونه خون گرفتند.
در سال ۱۹۸۶ یک رآکتور هستهای در نیروگاه چرنوبیل اوکراین منفجر شد و بیش از ۱۰۰ هزار نفر بهدلیل انتشار تشعشعات سرطانزا از این شهر نقلمکان کردند.
این منطقه از آن زمان تا کنون با ایجاد شدن منطقه ممنوعه چرنوبیل برای جلوگیری از ورود مردم، بهصورت متروکه درآمده است.
شاید طی این سالها انسانها به این منطقه بازنگشته باشند اما حیواناتی از جمله گرگ و اسب، همچنان پس از فاجعه، در زمینهای بایر شهر تخلیهشده پرسه میزنند.
محققان دریافتند که گرگهای چرنوبیل در طول زندگی خود، هر روز در معرض بیش از ۱۱/۲۸ میلیگرم تشعشع هستند که بیش از شش برابر حد مجاز ایمنی برای انسان است.
بر اساس نتایج بهدست آمده، گرگها سیستم ایمنی مشابه بیماران سرطانیای را که زیر پرتودرمانی قرار میگیرند، تغییر دادهاند اما مهمتر از آن، بخشهایی از اطلاعات ژنتیکی این جانداران شناسایی شد که بهنظر میرسد در برابر افزایش خطر سرطان مقاوم است.
تا کنون تحقیقات بسیاری روی انسانها صورت گرفته که جهشهایی را با خطر افزایش ابتلا به سرطان کشف کرده است اما محققان دانشگاه پرینستون بهدنبال شناسایی جهشهای محافظی هستند که شانس زنده ماندن پس از درگیری با سرطان را افزایش میدهند.
تجربه کووید-۱۹ باعث شد دانشمندان به دنبال راههایی برای شناسایی دیگر بیماریهای همهگیر احتمالی در آینده باشند. به همین دلیل فرودگاههای بزرگ سراسر جهان در حال رهگیری، تجزیه و تحلیل فاضلاب و زبالههای هواپیماها برای شناسایی امکان شیوع بیماریهای خطرناک جدید هستند.
نشریه بریتانیایی تلگراف در گزارشی نوشت دانشمندان در تلاش برای جلوگیری از بروز یک بیماری همهگیر دیگر، فاضلاب جمعآوری شده در طول پروازهای برونمرزی را آزمایش میکنند.
ویروس کرونا تنها یکی از عوامل بیماریزا شبیه به فلج اطفال، ابولا و تب زرد است که از بدن عبور میکنند و دانشمندان میتوانند وجود آنها را در فاضلابهای خطوط هوایی شناسایی کنند.
تایلند از اولین کشورهایی است که آزمایش روی فاضلاب هواپیماها را آغاز کرده است.
این کشور که فقط سه ساعت و نیم از ووهان فاصله دارد، اولین مورد کووید-۱۹ را روز ۱۳ ژانویه ۲۰۲۰ در خارج از چین شناسایی کرد.
در آن زمان مقامهای بهداشت عمومی تایلند تنها از سیستم کنترل دمای بدن مسافران در فرودگاههای خود استفاده میکردند اما اکنون برنامه نظارتی جدید مورد استفاده به آنها امکان بررسی فاضلاب مسافری را داده است.
دکتر روم بواتونگ، مدیر کنترل بیماریهای واگیر بینالمللی و واحد قرنطینه وزارت بهداشت تایلند در اینباره به تلگراف گفت: «ما این ایده را از مراکز قرنطینه و هتلها در طول همهگیری کرونا گرفتیم.»
اعضای تیم او هر روز پس از پوشیدن لباسهای ایزوله، با دقت نمونههایی از صدها پرواز طولانیمدت ورودی به فرودگاه شلوغ سووارنابومی بانکوک را جمعآوری میکنند. نمونهها در یک آزمایشگاه کوچک در داخل فرودگاه برای شناسایی ویروسهای ناقل بیماریهای کووید، تب زرد، ویروس نیل غربی و اخیرا فلج اطفال مورد تجزیه و تحلیل قرار میگیرند.
قدمت سیستم هشدار
در دهه ۱۹۴۰ دانشمندانی در ایالات متحده برای اولین بار ردیابی ویروس فلج اطفال در فاضلاب شهری را پیشنهاد کردند. روشی که در سالهای بعدی به یک ابزار نظارتی ضروری تبدیل شد.
بسیاری از ویروسها و باکتریها نه تنها برای روزها بلکه حتی پس از مرگ نیز در فضولات انسانی زنده میمانند و ردی از خود به جای میگذارند.
ویروس کووید یکی از پاتوژنهای قابل تشخیص در فاضلاب است. به همین دلیل در طول همهگیری، برخی از کشورها از بریتانیا گرفته تا هند برنامههایی نظارتی را برای تشخیص وجود این ویروس راهاندازی کردند اما طرح آزمایش فاضلاب بینالمللی به دست آمده از توالتهای هواپیماها به تازگی راهاندازی شده است.
به گفته کارشناسان، این سیستم، پتانسیل یک سیستم هشدار اولیه را برای همهگیریهای آینده دارد.
پروفسور کوین توماس از دانشگاه کویینزلند، سال گذشته خواستار تشکیل یک شبکه نظارت جهانی برای ردیابی تهدید گونههای جدید سارس و خطرات آینده سلامت جهانی شد.
این برنامه شامل یک شبکه جهانی از فرودگاههای بینالمللی استراتژیک در پنج قاره است. دادههای جمعآوری شده از فاضلاب هواپیماها با دادههای تاریخچه سفرهای هوایی ترکیب میشوند تا حرکت جهانی ویروسها را در زمان واقعی ردیابی و مدلسازی کنند.
فرودگاه بینالمللی سانفرانسیسکو در آمریکا اولین فرودگاهی است که در ماه میگذشته از این روش نظارتی استفاده کرد.
تایلند در ژوییه ۲۰۲۲، وقتی قوانین قرنطینه و انجام آزمایش کووید را برای مسافرانی که وارد این کشور میشدند لغو کرد، یک برنامه آزمایشی را برای بررسی فاضلاب هواپیمایی راهاندازی کرد.
هدف این برنامه، شناسایی انواع جدید ویروس به محض رسیدن آنها به مقصد بود تا در سریعترین زمان ممکن هشدارهای لازم به مقامات داده شود.
دکتر بواتونگ گفت: «در این رویکرد، سریع عمل کردن یک دستاورد فوقالعاده مهم است.»
او افزود: «از آنجایی که این تیم تنها قادر به جمعآوری نمونههایی از پنج تا ۱۰ پرواز در روز است، فاضلاب پروازهای کشورهایی را مورد بررسی قرار میدهند که گونههای خطرناک در آنها در حال گسترشاند.»
مرحله آزمایشی این روش نظارتی در تایلند با موفقیت انجام شد. در نتیجه در اواخر سال ۲۰۲۲، این واحد تصمیم گرفت طیف وسیعتری از ویروسها از جمله فلج اطفال را نیز مورد بررسی قرار دهد.
بواتونگ گفت: «با این روش میتوانیم از وجود ناقلان بدون علامت فلج اطفال مطلع شویم و در صورت شناسایی آنان، نظارت را در داخل کشور افزایش خواهیم داد.»
او اضافه کرد که این تیم، کشورهای مختلف را بسته به رویدادهای خارجی هدف قرار میدهد. به عنوان مثال، در طول سفر حج در تابستان گذشته، بر جستوجوی مرس و کووید در میان پروازهایی از مبدا عربستان سعودی تمرکز کرد.
به گفته بواتونگ، اکنون اگر ناقل یک بیماری همهگیر در پروازی وجود داشته باشد، خیلی سریع متوجه آن میشوند
او خبر داد که اکنون نگرانیهایی در مورد شیوع تب زرد وجود دارد: «این ویروس در حال حاضر در آسیای جنوب شرقی دیده نشده اما پشهای که عامل انتشارش است در این مناطق وجود دارد.»
محدودیتهای برنامه
محدودیتهایی برای این برنامههای کنترل فاضلاب هواپیماها وجود دارد. مهمترین مورد اینکه وقتی مسافران از توالت هواپیما استفاده میکنند باید حتما مدفوع کرده باشند تا بتوان نمونهها را آزمایش کرد. بنابراین این روش عمدتا برای پروازهای طولانیمدت کاربردی است.
از سوی دیگر تشخیص اینکه کدام فرد ناقل است و نیز تجزیه و تحلیل نمونهها، میتواند روندی پرهزینه باشد.
با وجود این، نظارت بر فاضلاب هواپیماها با هدف شناسایی ویروسهای خطرناک ابزار مهمی است زیرا کشورها برای درک بهتر چگونگی انتقال بیماری از مرزها، در حال رقابت با هم هستند.
پروفسور توماس گفت: «جمعآوری نمونهها از فاضلاب راحتتر از جمعآوری نمونه مسافران به صورت جداگانه است.»
به گفته او، این روش یک ابزار جدید است که به تایلند در شناسایی تهدیدهای بالقوه همهگیری کمک فراوانی میکند.