شصتمین کنفرانس امنیتی مونیخ تحت تاثیر مرگ الکساندر ناوالنی و جنگ در غزه
شصتمین کنفرانس امنیتی مونیخ تحت تاثیر مرگ الکساندر ناوالنی مخالف سرشناس پوتین و جنگ در غزه بود و وزیر خارجه اسرائیل هم در این کنفرانس با اشاره به اقدامهای گروههای نیابتی جمهوری اسلامی خواهان فشار اقتصادی حداکثری بر ایران شد.
یسرائیل کاتس، وزیر خارجه اسرائیل، در کنفرانس امنیتی مونیخ گفت که «ایران بزرگترین کشور تروریستی است و شبهنظامیان وابسته به آن، ثبات منطقه را تهدید میکنند.»
او تاکید کرد که «باید فشار اقتصادی حداکثری بر ایران اعمال شود»
وزیر خارجه اسرائیل در واکنش به ابراز نگرانی از حمله این کشور به رفح گفت که «نمیتوان حماس را در رفح رها کرد.» او همچنین گفت که اسرائیل درباره آوارگان فلسطینی پس از حمله احتمالی به رفح با مصر هماهنگ خواهد بود تا به منافع قاهره آسیب نرسد.
وزیر خارجه اسرائیل همچنین گفت که جامعه بین الملل باید جمهوری اسلامی و حزبالله را برای خروج نیروهای حزبالله از جنوب لبنان و اجرای قطعنامه ۱۷۰۱ شورای امنیت سازمان ملل تحت فشار قرار دهد.
او تاکید کرد که اگر تلاشها برای دستیابی به راه حل دیپلماتیک شکست بخورد، اسرائیل مجبور خواهد شد حزبالله را با اقدام نظامی از مرزهای جنوب لبنان خارج کند.
قطعنامه ۱۷۰۱ شورای امنیت سازمان ملل که در پایان جنگ سال ۲۰۰۶ بین حزب الله و اسرائیل به تصویب رسید، تصریح کرده که هیچ گروه مسلحی نباید بین رودخانه لیتانی لبنان و مرز حضور داشته باشد.
در این کنفرانس همچنین آنتونیو گوترش، دبیر کل سازمان ملل، نیز نسبت به گسترش درگیری در غزه به کل منطقه هشدار داد.
همزمان با آغاز کنفرانس امنیتی مونیخ خبر مرگ الکسی ناوالنی، در زندان نیز اعلام شد. ویولیا ناوالنایا، همسر او، که در این کنفرانس حضور داشت از جامعه بینالمللی خواست که با هم متحد شوند و علیه «رژیم وحشتناک» روسیه مبارزه کنند.
او تاکید کرد: «پوتین باید شخصا مسئول تمام جنایتهایی باشد که در سالهای گذشته در روسیه مرتکب شده است.»
آنتونی بلینکن، وزیر خارجه آمریکا، نیز در حاشیه این کنفرانس با همسر الکسی ناوالنی دیدار کرد و گفت که روسیه مسئول مرگ او است.
همسر آلکسی ناوالنی سال گذشته نیز در کنفرانس امنیتی مونیخ حضور داشت.
سال گذشته پنجاه و نهمین دوره کنفرانس سالانه امنیتی مونیخ به جای دعوت از مقامات جمهوری اسلامی و روسیه، از اپوزیسیون دولتهای این دو کشور برای شرکت در این کنفرانس دعوت کرد.
در کنفرانس سال گذشته شاهزاده رضا پهلوی، نازنین بنیادی و مسیح علینژاد در پنلی به نام «زن، زندگی، آزادی» و تحولات ایران صحبت کردند. در این پنل هانا نیومن، نماینده پارلمان اروپا و باب منندز، رییس کمیسیون روابط خارجی سنای آمریکا هم بر لزوم پایان مذاکره با جمهوری اسلامی گفتند.
سرویس زندان فدرال روسیه از مرگ الکسی ناوالنی، رهبر اپوزیسیون روسیه و مخالف سرشناس ولادیمیر پوتین خبر داد.
بر اساس این گزارش، ناوالنی که در حال گذراندن دوره حبس طولانیمدتش در یکی از مناطق قطبی در شمال روسیه بود، پس از پیادهروی احساس ناخوشی کرد و تقریبا بلافاصله هوشیاری خود را از دست داد.
گفته شده است با وجود اقدامات لازم برای احیا و حضور کادر درمانی، او جان خود را از دست داد.
سخنگوی مطبوعاتی الکسی ناوالنی در نخستین واکنش به این خبر گفت که نمیتواند مرگ این سیاستمدار روس مخالف پوتین را تایید کند اما وکیل او در حال سفر به محل زندان است.
لئونید ولکوف، رییس سابق دفتر الکسی ناوالنی هم گفت: «مبنایی برای باور پروپاگاندای دولت نداریم اما در صورت صحت، جمله "ناوالنی فوت کرد" درست نیست، فقط بگویید پوتین او را کشت.»
هنوز علت اصلی مرگ ناگهانی ناوالنی ۴۷ ساله مشخص نشده است.
او پیش از این درباره ابتلایش به سوءتغذیه و سایر بیماریها به دلیل بدرفتاری در زندان شکایت کرده و به همین دلیل در بیمارستان تحت درمان قرار گرفته بود.
ماه گذشته نیز ویدیویی از ناوالنی در زندان با سری تراشیده منتشر شد که در لاغر به نظر میرسید.
دیمیتری پسکوف، سخنگوی کرملین گفت که ولادیمیر پوتین، رییسجمهوری روسیه از مرگ ناوالنی مطلع شده است.
ناوالنی زمانی رهبری تظاهرات خیابانی علیه پوتین را بر عهده داشت و با ایجاد یک گروه مخالف حکومت در سراسر کشور، جزییات مخوفی از شیوه زندگی فاسد مقامهای کرملین و محل قصر پوتین در دریای سیاه را فاش کرد.
او همچنین با مبارزه علیه تقلب در انتخابات و فساد دولتی، تحقیق در مورد حلقه اطرافیان پوتین و به اشتراک گذاشتن یافتههایش با مردم، در به راه افتادن تظاهرات ضد دولتی سالهای ۲۰۱۱-۲۰۱۲ در روسیه کمک کرد.
واکنشها به مرگ ناگهانی ناوالنی
روبرتا متسولا، رییس پارلمان اروپا در واکنش به گزارشها درباره مرگ الکسی ناوالنی نوشت: «جهان مبارزی را از دست داد که شجاعتش در نسلهای آینده شنیده خواهد شد؛ مبارزه او برای دموکراسی ادامه خواهد داشت.»
اولاف شولتس، صدراعظم آلمان ضمن ابراز ناراحتی از مرگ او گفت که این «نشانه وحشتناکی» است که روسیه طی سالهای اخیر به چه کشوری تغییر یافته است.
ریشی سوناک، نخستوزیر بریتانیا خبر مرگ چهره سرشناس مخالف پوتین را وحشتناک خواند و گفت: «ناوالنی به عنوان سرسختترین مدافع دموکراسی روسیه، در طول زندگیاش شجاعت باورنکردنی از خود نشان داد.»
در واکنشی مشابه، جیک سالیوان، مشاور امنیت آمریکا نیز مرگ ناوالنی را یک تراژدی وحشتناک توصیف کرد.
استفان سژورنی، وزیر خارجه فرانسه گفت الکسی ناوالنی جان خود را فدای مقاومت در برابر سیستم ظالمانه کرد.
وزیر خارجه ایتالیا در پیامی، اظهار داشت که از شنیدن خبر مرگ ناوالنی پس از سالها تحمل آزار و اذیت در زندان بسیار متاثر شده است.
وزیر خارجه لهستان ضمن ابراز همدردی با خانواده الکسی ناوالنی، او را قهرمان و نمادی برای همه دموکراسیخواهان روسیه خواند.
شماری از رهبران و سیاستمداران جهان در واکنش به مرگ ناوالنی، آن را اتفاقی مشکوک و پوتین را مسوول درگذشت ناگهانی او خواندند.
دبیرکل ناتو از گزارشها درباره مرگ الکسی ناوالنی ابراز تاسف عمیق کرد و خواستار شفافیت در این زمینه شد.
شارل میشل، رییس شورای اروپا گفت که الکسی ناوالنی برای ارزشهای آزادی و دموکراسی جنگید و اتحادیه اروپا، روسیه را مسوول مرگ او میداند.
هیتاناس ناوسدا، رییسجمهوری لیتوانی گفت مقامهای روسیه باید با عواقب مرگ الکسی ناوالنی مواجه و به دست عدالت سپرده شوند.
وزیر دارایی آلمان نیز پوتین را متهم کرد که ناوالنی را به دلیل مبارزه برای روسیه دموکراتیک تا حد مرگ شکنجه کرده است.
ناوالنی که بود؟
ناوالنی در سال ۲۰۱۳ موفق به کسب ۲۷ درصد آرا در انتخابات شهرداری مسکو شد و سالها همچون خاری در چشم کرملین باقی ماند.
ناوالنی سال ۲۰۲۰مسموم شد، به کما رفت و برای درمان به آلمان منتقل شد.
نتایج آزمایشها ثابت کرد که او با ماده «نوویچوک» مسموم شده است که در دوران شوروی تولید میشد.
منتقد سرسخت پوتین در ژانویه ۲۰۲۱ (برابر با ۲۸ دی ۹۹) از آلمان به روسیه بازگشت و در بدو ورود، دستگیر و به دو سال و نیم زندان محکوم شد.
روسیه او را مجموعا به سه دهه زندان محکوم کرد تا این منتقد کرملین دستکم تا وقتی پوتین زنده است، پشت میلههای زندان و از سیاست دور نگه داشته شود.
۱۳مردادماه سال جاری ناوالنی در حالی با اتهامهایی از جمله تاسیس و تامین مالی یک سازمان افراطی به ۱۹ سال حبس دیگر محکوم شد که مشغول گذراندن دوره حبس حدود ۱۱ ساله خود با اتهاماتی دیگر بود.
مرگ ناگهانی او یک ماه قبل از برگزاری انتخابات ریاستجمهوری روسیه در ۲۷ اسفند اتفاق افتاد.
پوتین اخیرا کمپین کاندیداتوری در انتخابات ریاستجمهوری را برای پنجمین دوره آغاز کرده است.
پوتین در حال حاضر طولانیترین رهبری روسیه را از زمان استالین بر عهده دارد و در صورت انتخاب مجدد، از او پیشی گرفته و تا سال ۲۰۳۰ قدرت را در دست میگیرد.
حدود دو ماه پیش وکیلهای ناوالنی از ناپدید شدن او خبر دادند و گفتند ارتباطشان را با موکلشان از دست دادهاند.
دو هفته پس از ناپدید شدن ناوالنی و اظهار نگرانی چهرههای سرشناس جهان و دولتها، دستیار ناوالنی روز چهارم دی گفت که این زندانی را در تبعیدگاه «آیکی-۳» شهر خارپ در ناحیه یامالو-ننتس پیدا کردهاند که یکی از مناطق قطبی در شمال روسیه است.
تبعیدگاه «آیکی-۳» در حدود هزار و ۹۰۰ کیلومتری شمال مسکو قرار دارد و ناوالنی پس از بازداشت در اوایل سال ۲۰۲۱ مدت زیادی در آنجا نگهداری میشد.
یک ماه و نیم پس از این اتفاق، خبر مرگ ناگهانی ناوالنی منتشر شد و دمیتری موراتوف، روزنامهنگار روس و برنده جایزه صلح نوبل آن را «قتل» خواند و گفت که شرایط زندان منجر به مرگ او شده است.
برد کوپر، معاون فرماندهی مرکزی آمریکا به سیبیاس نیوز گفت سپاه پاسداران در یمن حضور دارد و علاوه بر ارائه مشاوره نظامی، اطلاعات اهداف مورد نظر برای حملهها در دریای سرخ را در اختیار حوثیها قرار میدهد.
او روز پنجشنبه ۲۶ بهمن در این گفتوگو تاکید کرد حمایت جمهوری اسلامی از حوثیها برای حملاتشان به کشتیها حیاتی و مهم بوده است.
حوثیها شبهنظامیان شیعه یمن و تحت حمایت جمهوری اسلامیاند که در ماههای اخیر دستکم ۴۵ کشتی را هدف قرار داده و باعث اختلال در مسیرهای کشتیرانی بینالمللی شدهاند.
کوپر تصریح کرد: «نیروهای سپاه پاسداران در داخل یمن حضور دارند و دوشادوش حوثیها فعالیت میکنند، به آنها مشاوره میدهند و اطلاعات هدف را ارائه میکنند.»
به گفته فرمانده ارشد نیروی دریایی آمریکا در خاورمیانه، این حمایتها در یک دهه گذشته برقرار بوده و جمهوری اسلامی سالهاست که به حوثیها کمک میکند.
اواخر دی امسال نیز روزنامه تلگراف به نقل از منابع اطلاعاتی داخل ایران گزارش داد حوثیهای یمن در دانشگاه علوم و فنون دریایی خامنهای در زیباکنار رشت آموزش دیدهاند.
بر اساس این گزارش، این دوره آموزشی شش ماهه برای نیروهای نیابتی است و اولین دوره آموزش حوثیها در ژانویه ۲۰۲۰ برگزار شده بود.
طبق گزارش تلگراف، علی خامنهای، رهبر جمهوری اسلامی شخصا در تصمیمگیری برای موج جدید حملههای حوثیها در دریای سرخ دخیل بوده و از ارائه سلاح و تجهیزات بیشتر به حوثیها حمایت کرده است.
سنتکام روز پنجشنبه با انتشار بیانیهای از توقیف یک کشتی حامل تسلیحات پیشرفته ایرانی برای شبهنظامیان حوثی در روز ۲۸ ژانویه (برابر با هشت بهمن) خبر داد.
طبق بیانیه سنتکام، این کشتی حامل موشکهای بالیستیک، مواد منفجره، تجهیزات ارتباطی، پرتابگر موشکهای هدایتشونده ضد تانک و دیگر قطعات نظامی بود.
ژنرال مایکل اریک کوریلا، فرمانده سنتکام، تسلیحات توقیف شده را نمونهای دیگر از فعالیتهای بدخواهانه جمهوری اسلامی در منطقه خواند و گفت ارسال مستمر تسلیحات به حوثیها ناقض قوانین بینالمللی است و امنیت دریانوردی بینالمللی و جریان آزاد تجارت را تهدید میکند.
حملات حوثیها به کشتیها پس از آغاز جنگ میان حماس و اسرائیل و باوجود هشدارهای جو بایدن به ایران و متحدانش مبنی بر خودداری از دخالت در جنگ غزه، آغاز شد.
حوثیها که حدود یکسوم کشور یمن را تحت کنترل دارند، در ابتدا ادعا کردند که فقط کشتیهای مرتبط یا به مقصد اسرائیل را درحمایت از حماس هدف قرار میدهند، اما در ماههای گذشته به کشتیهای کشورهای مختلف حمله کردهاند.
آمریکا در واکنش به افزایش حملات حوثیها، در ماه ژانویه این گروه را بار دیگر بهعنوان یک سازمان تروریستی معرفی کرد.
از سوی دیگر، ایالات متحده در ماه دسامبر ۲۰۲۳ یک نیروی دریایی چندملیتی به منظور محافظت از کشتیهای تجاری در دریای سرخ شکل داد که بیش از ۲۰ کشور از جمله بریتانیا، بحرین، کانادا، هلند، فرانسه، یونان، استرالیا، نروژ و مجمعالجزایر سیشل به این ائتلاف پیوستند.
سازمان حج و زیارت اعلام کرد حج عمره ۱۴۰۲ به شکل رسمی لغو شده و هزینه ثبتنام بیش از ۳۰ هزار ایرانی به حساب آنان بازگردانده میشود.
قرار بود بامداد ۱۳ دی بعد از هفت سال قطع رابطه دیپلماتیک تهران و ریاض، نخستین گروه از زائران ایرانی به حج عمره بروند اما به دلیل اتفاقی که وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی آن را «اختلاف فنی» خواند، این پرواز انجام نشد.
همان روز حسام قربانعلی، سخنگوی شرکت هما خبر داده بود که به دلیل دریافت نشدن مجوز نهایی لازم، هواپیمای جمهوری اسلامی نتوانست به کشور عربستان سعودی و فرودگاه جده برود.
روز جمعه ۲۷ بهمن با گذشت حدود یک و ماه نیم از تاخیری که قرار بود چند روزه برطرف شود، سازمان حج و زیارت اعلام کرد وجوه همه ثبتنامکنندگان حج عمره را از روز شنبه ۲۸ بهمن به حسابشان بازمیگرداند.
دلیل این تصمیم طولانی شدن روند صدور مجوز ورود هواپیماهای ایرانایر به عربستان سعودی اعلام شد.
سازمان حج و زیارت در عینحال اعلام کرد اگر طرف سعودی مجوز ورود هواپیماهای ایران را صادر کند، روند ثبتنام ودیعهگذاران، عمرهگذاران و تعیین کاروان آنها دوباره آغاز خواهد شد.
روز سهشنبه ۲۴ بهمن عبدالفتاح نواب، نماینده علی خامنهای در امور حج و زیارت از لغو پروازهای عمره به دلیل «بلاتکلیفی از ناحیه عربستان» اظهار تاسف کرد.
یک روز پیش از آن و در ۲۳ بهمن، محمدمهدی اسماعیلی، وزیر ارشاد با عبدالله بن سعود العنزی، سفیر عربستان سعودی در تهران ملاقات کرد و از او خواست مشکل عمره هرچه زودتر حل شود.
عبدالله بن سعود العنزی در این دیدار گفته بود این مشکل به مسائل اجرایی و تخصصی در زمینه سفرهای هوایی باز میگردد و در حال رفع است.
پس از تعطیلی عمره از سال ۹۴ و بروز اختلاف بین تهران و ریاض، حدود شش میلیون ودیعهگذار ایرانی منتظر از سرگیری حج عمره بودند.
وزیر ارشاد وعده داده بود تا قبل از اعزام زائران حج تمتع ۱۴۰۳، حدود ۴۰۰ هزار نفر به عمره میروند.
جمهوری اسلامی از ابتدای تاسیس خود روابط چندان گرمی با عربستان سعودی نداشت و در سالهای اخیر به دلیل حمایتش از گروههای شبهنظامی شیعی در منطقه به ویژه یمن، روابطش با ریاض پرتنش شد.
تهران و ریاض پس از هفت سال قطع رابطه، اسفند سال گذشته برای از سرگیری روابط دیپلماتیک به توافق رسیدند.
این توافق با میانجیگری چین و در جریان سفر علی شمخانی، دبیر پیشین شورای عالی امنیت ملی جمهوری اسلامی به پکن به دست آمد و به دنبال آن ابراهیم رئیسی، رییس دولت جمهوری اسلامی، سفری به عربستان سعودی داشت.
جان کربی، سخنگوی شورای امنیت ملی کاخ سفید، تایید کرد ماهیت تهدیدی که کمیته اطلاعاتی مجلس نمایندگان آمریکا چهارشنبه به آن اشاره کرده بود، مربوط به یک توانایی ضد ماهوارهای است که روسیه در حال توسعه آن است. او درباره اینکه این توانایی قابلیت هستهای دارد اظهارنظری نکرد.
سخنگوی کرملین گزارشها درباره تلاش مسکو برای ساخت سلاحهستهای ضد ماهواره و استقرار آن در مدار زمین را رد کرد و آن را تلاش کاخ سفید برای ترغیب نمایندگان کنگره برای تصویب بودجه بیشتر برای مقابله با روسیه دانست.
پارلمان یونان با وجود مخالفت کلیسا طرح قانونی کردن ازدواج افراد همجنس و حق این زوجها برای سرپرستی فرزند را به تصویب رساند. یونان اولین کشور ارتدوکس است که با ازدواج افراد همجنس موافقت میکند. این طرح بخشی از اصلاحاتی است که دولت محافظهکار یونان به دنبال پیشبرد آن است.