اکسیوس: اسرائیل می‌خواست دوشنبه حمله کند، آن را به تعویق انداخت

نخستین روز از این نشست در شرایطی در ایتالیا برگزار شد که آشفتگی‌ها در خاورمیانه با حمله جمهوری اسلامی به اسرائیل، احتمال پاسخ اسرائیل به آن و تشدید تنش‌ها در منطقه بالا گرفته است.

گروه هفت که اغلب اعلامیه‌هایی مشترک درباره رویدادهای جهانی صادر می‌کند، روز یک‌شنبه ۲۶ فروردین در بیانیه‌ای «حمله مستقیم و بی‌سابقه جمهوری اسلامی به اسرائیل» را به شدیدترین لحن محکوم کرد.

در روزهای گذشته گزارش‌هایی با این مضمون منتشر شده‌اند که وزیران امور خارجه جی‌-۷ (گروه هفت)، به دنبال متقاعد کردن اسرائیل برای خودداری از تشدید درگیری با جمهوری اسلامی هستند.

تهران، نیمه‌شب ۲۵ فروردین آغاز حملاتش را به اسرائیل تایید کرد.

ساعتی پیش از آن خبرها درباره پرتاب موجی از پهپادها به سوی اسرائیل از فاصله هزار و ۲۰۰ کیلومتری منتشر شد.

ارتش اسرائیل روز ۲۶ فروردین تایید کرد جمهوری اسلامی در حمله خود به اسرائیل، بیش از ۳۰۰ پهپاد، موشک کروز و بالستیک را به خاک این کشور پرتاب کرده است.

خلاف اظهار نظر مقام‌های نظامی جمهوری اسلامی که مدعی شدند این حمله «به تمام اهداف خود دست یافته است»، سخنگوی ارتش اسرائیل گزارش داد ۹۹ درصد از تهدیدات، از سوی سامانه پدافند هوایی رهگیری شد و تاثیری ناچیز بر جای گذاشت.

درگیری‌ها در غزه و تلاش برای رسیدن به توافق آتش‌بس

تهاجم اسرائیل به غزه و تلاش‌های بین‌المللی برای دست‌یابی به توافق آتش‌بس از دیگر مواردی خواهد بود که در این نشست مورد بحث و بررسی قرار خواهد گرفت.

این گروه روز یک‌شنبه در بیانیه‌ای گفته بود برای «پایان دادن به بحران غزه» از طریق «آتش‌بس فوری و پایدار و آزادی گروگان‌ها از سوی حماس» و افزایش ارسال کمک‌های بشردوستانه به خاک فلسطین تلاش خواهد کرد.

مذاکرات برای وقفه در جنگ در ازای آزادی گروگان‌های اسرائیلی و ارسال کمک‌های بیشتر به غزه، هفته‌هاست با مشکل مواجه شده است.

مقام‌های آمریکایی می‌گویند با وجود فشارهای جهانی بر اسرائیل به دلیل تعداد بالای تلفات غیرنظامیان در غزه، این حماس است که پیشنهادهای معتبر اسرائیل را برای آتش‌بس رد کرده و مانع اصلی حل و فصل مناقشه شده است.

پیش‌تر در دستور کار رسمی رویداد سه روزه سران گروه هفت آمده بود که آن‌ها در مورد پیگیری یک رویکرد سیاسی معنادار و موثر در مورد راه‌حل «دو دولت، دو ملت» و تشکیل یک کشور مستقل فلسطینی بحث خواهند کرد.

در این نشست موضوعات مرتبط دیگری مانند حملات شبه‌نظامیان حوثی تحت حمایت جمهوری اسلامی به کشتی‌های بین‌المللی در دریای سرخ و ایجاد اختلال در تجارت جهانی مورد بحث قرار می‌گیرد.

جنگ اوکراین و روسیه و حمایت‌های جهانی از کی‌‌یف

در این رویداد موضوعی که در دو نشست گذشته سران گروه هفت غالب بود همچنان روی میز خواهد بود.

وزیران جی‌-۷ در این نشست درباره حمایت از دفاع اوکراین در برابر روسیه و تحت شرایطی بحث می‌کنند که نگرانی‌های شدیدی در این باره وجود دارد که آیا بسته کمکی بیش از ۶۰ میلیارد دلاری پیشنهاد شده از سوی جو بایدن، رییس‌جمهوری آمریکا می‌تواند با وجود مخالفت برخی نمایندگان جمهوری‌خواه در ایالات متحده تصویب شود یا خیر.

مقام‌های غربی و اوکراینی هشدار داده‌اند کی‌یف بدون حمایت بلندمدت قابل توجه از سوی آمریکا، در خطر آسیب‌پذیری شدید و حتی شکست از روسیه قرار دارد.

جوزپ بورل، مقام ارشد سیاست خارجی اتحادیه اروپا پیش‌تر در بیانیه‌ای گفته بود این گروه درباره تضمین ادامه حمایت از اوکراین رایزنی خواهد کرد.

یکی دیگر از مواردی که پیش‌بینی شده است سران گروه هفت در این نشست به آن بپردازند، پیشنهادهای مربوط به توقیف برخی یا تمام ۳۰۰ میلیارد دلار دارایی روسیه از سوی بانک‌های غربی است.

این دارایی‌ها از زمان حمله روسیه به اوکراین در سال ۲۰۲۲ مسدود شده است.

آنتونیو تاجانی، وزیر امور خارجه ایتالیا که میزبان نشست وزیران امور خارجه گروه هفت است، پیش‌تر در مصاحبه با رویترز گفته بود کشورش با این ایده مخالف نیست اما برای یافتن یک «مبنای قانونی»، به مطالعه و بررسی بیشتر نیاز است.

آفریقا، اقیانوس هند، اقیانوس آرام و مسائل جهانی مانند تغییرات آب و هوایی، هوش مصنوعی و تهدیدات سایبری، از دیگر نکات مورد بحث در این گردهمایی سه روزه هستند.

جی‌-۷ گروهی متشکل از ایتالیا، کانادا، فرانسه، آلمان، ژاپن، بریتانیا و ایالات متحده همراه با نمایندگان اتحادیه اروپاست.

گزارش‌گران بدون مرز از لندن خواست «تمام تدابیر لازم را برای اطمینان از اینکه همه‌ روزنامه‌نگاران بتوانند آزادانه و بدون ترس و هراس در مرزهای بریتانیا کار کنند»، اتخاذ کند.

پوریا زراعتی روز جمعه ۱۰ فروردین، هنگام خروج از منزلش در لندن هدف حمله چند فرد ناشناس قرار گرفت و از ناحیه پا مجروح شد. او روز ۱۲ فروردین از بیمارستان مرخص شد و اکنون زیر نظر پلیس است.

پلیس بریتانیا اعلام کرد مهاجمان که سه نفر بوده‌اند، پس از اقدام خود بلافاصله را راهی فرودگاه هیترو لندن شدند و این کشور را ترک کردند.

آدام بیلی، سخنگوی ایران‌اینترنشنال در واکنش به حمله به زراعتی به رادیو بی‌بی‌سی گفت: «با وجود تهدیدها، خبرنگاران ایران‌اینترنشنال مصمم به ادامه گزارشگری هستند.»

او افزود: «برای ما، چیزی تغییر نخواهد کرد.»

سازمان گزارش‌گران بدون مرز روز چهارشنبه ۲۹ فروردین اعلام کرد در گزارش تازه خود «یک تهدید ترسناک و گسترده علیه آزادی‌های بنیادین» را مستند کرده است که باید به عنوان «یک زنگ خطر و هشدار برای مقام‌های بریتانیا و دموکراسی‌های جهان» مورد توجه قرار گیرد.

فیونا اوبراین، مدیر دفتر گزارش‌گران بدون مرز در بریتانیا گفت: «روزنامه‌نگاران ایرانی در تبعید با شجاعت و مقاومت قابل توجهی در برابر چنین تهدید‌هایی ایستاده‌اند و به کار خود ادامه می‌دهند.»

اوبراین هم‌زمان تاکید کرد برای حمایت و محافظت از این روزنامه‌نگاران باید کارهای بیشتری انجام شود: «ایران باید از هدف‌ گرفتن روزنامه‌نگاران منصرف شود و در انگلیس، دولت، نهادهای مدنی، رسانه‌های اجتماعی و کارفرمایان باید با همکاری هم، همه‌ توانایی‌های خود را به کار گیرند تا تمام روزنامه‌نگاران بتوانند بدون محدودیت کارشان را انجام دهند.»

او پیش از این در واکنش به حمله به زراعتی در بیانیه‌ای گفته بود: «اطلاعات افشا شده در دادگاه [محمدحسین دوتائف، متهم به انجام جرایم تروریستی علیه ایران‌اینترنشنال] و گزارش آی‌تی‌وی، آنچه را که ما قبلا در گزارش‌گران بدون مرز می‌دانستیم تایید می‌کنند.»

دادگاه کیفری مرکزی انگلستان روز جمعه اول دی ۱۴۰۲، محمدحسین دوتایف، تبعه اتریشی چچنی‌تبار، متهم پرونده اقدام‌ تروریستی علیه ایران‌اینترنشنال را به سه سال و شش ماه زندان محکوم کرد.

قاضی دادگاه در جریان این جلسه، پرونده اقدام تروریستی علیه ایران‌اینترنشنال را بازخوانی و نهایتا حکم خود را اعلام کرد.

به گفته سازمان گزارش‌گران بدون مرز که یک سازمان غیرانتفاعی جهانی با هدف دفاع از آزادی مطبوعات و حمایت از خبرنگاران و روزنامه‌نگاران است، جمهوری اسلامی سال‌هاست «سرکوب وحشیانه رسانه‌های مستقل در داخل را با حمله هدفمند به روزنامه‌نگاران خارج از کشور همراه کرده» است.

روزنامه‌نگاران ایرانی که در کشورهایی از جمله آلمان، انگلیس، ایالات متحده، جمهوری چک، سوئد و فرانسه کار و زندگی می‌کنند، اغلب به صورت آنلاین و آفلاین، هدف تهدید و حمله بوده‌اند.

بر اساس گزارش سازمان گزارش‌گران بدون مرز، لندن، محل شبکه‌های بزرگ رسانه‌های فارسی‌زبان، به دلیل حضور تعداد زیادی از روزنامه‌نگاران ایرانی که در آن مستقر هستند مرکز اصلی این‌گونه حملات بوده است: «بر اساس شهادت‌های جمع‌آوری شده در سال ۲۰۲۳ از ده‌ها روزنامه‌نگار ایرانی مقیم انگلیس، سطح تهدید بین‌المللی روزنامه‌نگاران ایرانی بی‌سابقه بوده است که هزینه‌ حرفه‌ای و شخصی عظیمی به همراه داشته است.»

این گزارش نشان می‌دهد هر چند این روزنامه‌نگاران در کشوری زندگی می‌کنند که مشهور به آزادی رسانه‌ها و بیان است اما تاثیر سرکوب بین‌المللی روزنامه‌نگاران ایرانی در بریتانیا از سوی دولت جمهوری اسلامی، افراد یا پلتفرم‌های رسانه‌های اجتماعی، «به‌طور کافی» مورد بررسی قرار نگرفته است.

گزارش جدید سازمان گزارش‌گران بدون مرز بر اساس نظرسنجی از روزنامه‌نگارانی تنظیم شده است که در انواع رسانه‌های خبری از جمله بی‌بی‌سی، ایران اینترنشنال و منوتو کار کرده‌اند.

برای تهیه این گزارش بیش از ۲۰ مصاحبه جامع با روزنامه‌نگاران و کارفرمایان انجام شده است.

گزارش‌گران بدون مرز در گزارش خود هشت یافته کلیدی ارائه کرده است:

حملات آنلاین به روزنامه‌نگاران به شکل قابل توجهی افزایش یافته‌اند

تقریبا ۹۰ درصد از روزنامه‌نگاران مورد نظر گفته‌اند در پنج سال گذشته تهدیدها یا آزارهای آنلاین را تجربه کرده‌اند و ۵۰ درصد آنان اظهار کرده‌اند به طور مکرر این آزارها را دریافت می‌کنند؛ مواردی شامل تهدید به مرگ و تجاوز، تلاش‌های فیشینگ و حملات سایبری.

بسیاری از حملات جنسیتی هستند

زنان به طور خاص و احتمالا به طور مکرر آزار آنلاین را تجربه می‌کنند و پیام‌هایی می‌گیرند که جنسیتی هستند. پیام‌هایی با رویکردهای جنسی، الفاظ رکیک، توهین، تهمت و افترا و حملاتی شامل تهدید به تجاوز و مرگ که گاهی اوقات هر روز اتفاق می‌افتند.

آزار خانواده‌ها در ایران همچنان ادامه دارد

حدود ۶۰ درصد از روزنامه‌نگاران طرف مصاحبه با گزارش‌گران بدون مرز گفته‌اند خانواده‌هایشان تهدیدها یا آزارهایی را تجربه کرده‌اند که مربوط به حرفه روزنامه‌نگاری آنان بوده است. این تهدیدها شامل احضار برای بازجویی، اعمال تنبیه اقتصادی مانند ممنوع‌المعامله کردن یا مسدود کردن دارایی‌ها، اخراج از شغل، ضبط پاسپورت، ممنوع‌الخروج کردن، تعقیب، شنود تماس‌های تلفنی و بازداشت بوده است.

تاثیر بر روزنامه‌نگاران و روزنامه‌نگاری ویران‌کننده است

تعرض و آزار طولانی مدت آنلاین و آفلاین، منجر به اضطراب، افکار خودکشی، مختل شدن زندگی خانوادگی، خستگی، بی‌خوابی و انزوا شده است. سه-چهارم از روزنامه‌نگاران شرکت‌کننده در نظرسنجی سازمان گزارش‌گران بدون مرز گفته‌اند به دلیل تهدیدها و آزارها، تنش روحی، اضطراب یا احساس آسیب‌پذیری را تجربه کرده‌اند.

تهدید شدن از طرف عوامل مختلف

دولت جمهوری اسلامی و نمایندگان آن، منبع اصلی تهدیدها و آزارها هستند اما عوامل دیگری هم در کار‌ند: در ۱۰ سال اخیر تهدیدهایی از سوی گروه‌های مخالف، فعالان سیاسی و دیگر ایرانیان در جامعه مهاجر نیز مشاهده شده است. در این تهدیدها، روزنامه‌نگاران به همدلی و همراهی با رژیم حاکم بر جمهوری اسلامی متهم می‌شوند.

روزنامه‌نگارانی که هدف این آزارها قرار می‌گیرند، احساس می‌کنند «دشمنی از هر سویی» می‌آید.

پاسخ رسانه‌ها اندک بوده است

تجربیات روزنامه‌نگاران از گزارش آزار آنلاین به طور کلی منفی بوده است. بسیاری از روزنامه‌نگاران گفته‌اند شکایاتی که به رسانه‌ها ارسال می‌شود، یا نادیده گرفته می‌شوند یا به نحو نامطلوبی بررسی می‌شوند.

رفتار از سوی پلیس متفاوت بوده است

سازمان‌های رسانه‌ای بزرگ اعلام کرده‌اند با ارائه آموزش‌های لازم به کارکنان خود توسط پلیس از آنان حمایت کرده‌اند. با این حال در سطح فردی، بسیاری از روزنامه‌نگاران تجربیاتی منفی از ارسال گزارش حملات برای پلیس داشته‌اند که متوجه مفهوم یا جدیت تهدیدها نشده‌اند.

عدم پیگیری یا پیگیری‌های قضایی منجر به شکست، باعث ایجاد خلل در اعتماد این روزنامه‌نگاران شده‌ است: «تنها ۱۳ درصد از پاسخ‌دهندگان گفته‌اند در پنج سال گذشته آزارها را به پلیس گزارش داده‌اند و بسیاری احساس می‌کنند که این کار، وقت تلف کردن است.

دولت باید کارهای بیشتری بکند

گزارش‌گران بدون مرز از دولت بریتانیا خواسته است سرکوب بین‌المللی روزنامه‌نگاران را در «برنامه ملی ایمنی روزنامه‌نگاران» درج کند، به مکانیسم‌های حمایت سریع در برابر روزنامه‌نگارانی که تهدیدهای جدی را تجربه می‌کنند توجه کند، رسانه‌های اجتماعی را برای حفاظت از خبرنگاران در برابر خشونت آنلاین مسوول بداند و با نهادهای مدنی همکاری کند تا جرایم بین‌المللی علیه روزنامه‌نگاران به طور سیستماتیک تحقیق و پیگیری شوند: «بریتانیا همچنین باید مسیرهای قانونی روشنی برای ورود روزنامه‌نگاران تبعیدی و گریخته از کشورهای خود ایجاد کند.»

سازمان گزارش‌گران بدون مرز در سال ۱۹۸۵ به وسیله چهار روزنامه‌نگار در شهر مون‌پلیه فرانسه تاسیس شد تا «خط مقدم دفاع از ترویج دسترسی به اطلاعات» باشد.

این سازمان که از سال ۱۹۹۵ در فرانسه به عنوان خدمتی همگانی شناخته می‌شود، از مشاوران سازمان ملل، یونسکو، شورای اروپا و سازمان جهانی فرانسوی‌زبان‌ها است.

تهران، نیمه‌شب ۲۵ فروردین آغاز حملاتش را به اسرائیل تایید کرد. ساعتی پیش از آن خبرها درباره ارسال موجی از پهپادها به سوی اسرائیل از فاصله هزار و ۲۰۰ کیلومتری منتشر شد.

ارتش اسرائیل روز ۲۶ فروردین تایید کرد جمهوری اسلامی در حمله خود به اسرائیل، بیش از ۳۰۰ پهپاد، موشک کروز و بالستیک را به خاک این کشور پرتاب کرده است.

خلاف اظهار نظر مقام‌های نظامی جمهوری اسلامی که مدعی شدند این حمله «به تمام اهداف خود دست یافته است»، سخنگوی ارتش اسرائیل گزارش داد ۹۹ درصد از تهدیدات، از سوی سامانه پدافند هوایی رهگیری شد و تاثیری ناچیز بر جای گذاشت.

دستاورد ایران از حمله به اسرائیل

روزنامه جمهوریت که وابسته به حزب جمهوری‌خواه خلق و از مخالفان اردوغان است، در مطلبی تحلیلی به بررسی «دستاوردهای ایران از حمله به اسرائیل» پرداخت و تاکید کرد عواقب آن همچنان در راه است.

این روزنامه به بررسی پرتابه‌هایی پرداخت که تهران در حمله به اسرائیل از آن‌ها استفاده کرد و نوشت جمهوری اسلامی دهه‌های گذشته را صرف توسعه تولید پهپاد و موشک‌های بالستیک کرده است که اگرچه بیشتر تجربه میدانی خود را در سوریه به دست آوردند اما روسیه اولین آزمایش اصلی آن‌ها را در جنگ با اوکراین انجام داد.

بخشی از این مطلب به بررسی هزینه ۲۰ هزار دلاری تولید هر پهپاد «شاهد»، برد دو هزار و ۵۰۰ کیلومتری آن و موفقیت گنبد آهنین اسرائیل در سرنگون‌سازی پرتابه‌ها اختصاص داشت.

در این گزارش آمده است که اسرائیل برای شکست دادن ایران و نیروهای نیابتی‌اش به آمریکا نیاز دارد. به همین دلیل است که دولت بنیامین نتانیاهو از بمباران سوریه و لبنان ابایی ندارد.

از سوی دیگر، جمهوری اسلامی و اسرائیل نیروی دریایی قدرتمندی برای عملیات در دریاهای آزاد ندارند. رسیدن به برتری هوایی نسبت به یکدیگر نیز برای ایران و اسرائیل به تنهایی دشوار و با توجه به فاصله بین دو کشور، انجام عملیات زمینی تقریبا غیر‌ممکن است.

اسرائیل با آگاهی از این پیش‌زمینه‌ها، همواره از طریق عملیات‌ دقیق با مهمات هدایت‌شونده، چهره‌های کلیدی جمهوری اسلامی را هدف قرار داده است.

جمهوری اسلامی که در چهار دهه گذشته از رویارویی مستقیم با اسرائیل خوداری کرده، با حمله شنبه شب نشان داد قدرت‌نمایی‌اش تنها به نیروهای نیابتی‌اش در منطقه محدود نمی‌شود.

به گفته جمهوریت، تهران با اطلاع‌رسانی زودهنگام درباره این حمله، از واکنش بیش از حد آمریکا جلوگیری کرد اما اگر ایران بخواهد در چنین حمله‌هایی خسارات سنگین وارد کند، باید هفته‌ای چندین بار در مقیاس مشابه به اسرائیل حمله کند.

این مطلب در پایان تاکید کرد اکنون همه نگاه‌ها به اسرائیل است و ائتلاف نتانیاهو هنوز درباره واکنش فوری به ایران تصمیمی نگرفته است. با این‌ حال، بدیهی است که تنش در خاورمیانه بیش از پیش تشدید خواهد شد.

جمهوریت در مطلبی دیگر به بازنشر گزارشی از بی‌بی‌سی تُرک درباره انتقادها از تصمیم اردن برای پیوستن به نیروهای آمریکا، بریتانیا و فرانسه در مقابله با حمله پهپادی و موشکی جمهوری اسلامی به اسرائیل پرداخت.

اردن به‌عنوان کشور هم‌مرز اسرائیل، میزبان بیشترین تعداد فلسطینی‌ها و از نظر تاریخی، بزرگ‌ترین حامی آن‌ها در منطقه است اما نیروی هوایی این کشور پهپادهای تهران را متوقف و سرنگون کرد؛ موضوعی که خشم جمهوری اسلامی، انتقاد مفسران فلسطینی و استقبال اسرائیلی‌ها را به دنبال داشت.

جمهوریت نظر یک کارشناس اسرائیلی را منتشر کرد که با تاکید بر حیاتی بودن توافق‌های دیپلماتیک برای «ثبات»، به توافق‌نامه صلح اردن و اسرائیل در سال ۱۹۹۴ اشاره کرده و گفته است با وجود تنش در روابط دو کشور در سال‌های اخیر، این توافق همچنان معتبر است.

در این مطلب نظر یک مفسر فلسطینی آمده که با اشاره به کمک پادشاه اردن به سرنگونی پهپادها گفته است: «این مرد، به اصطلاح رهبر عرب و همسرش فلسطینی است. رسوایی بزرگ‌تر از این وجود ندارد. اینها تروریست‌هایی هستند که غرب برای محافظت از اسرائیل و میزبانی آن‌ها در خانواده سلطنتی قرار داده است.»

گمانه‌زنی‌ها درباره پاسخ احتمالی اسرائیل و ابعادش

روزنامه ملیت که وابسته به جناح راست محافظه‌کار ترکیه است، در مطلبی با عنوان «اسرائیل چگونه به ایران ضربه می‌زند؟» به‌ نقل از تحلیل‌گران نوشت در این معادلات پای قیمت نفت جهانی و آثارش بر انتخابات ریاست‌جمهوری پیش روی آمریکا نیز در میان است.

کوزان سلچوک ارکان، کارشناس دفاعی و دریایی ترکیه به این روزنامه گفت جمهوری اسلامی با حملات شنبه‌شب خود نشان داد می‌تواند تهدیدی مستقیم برای اسرائیل باشد؛ حملاتی که به گفته او، با اطلاع‌رسانی قبلی انجام شد.

به گفته او، پرواز پهپادها با سرعت ۲۰۰ کیلومتر بر ساعت و مدت زمان پنج ساعته رسیدن آن‌ها به مقصد و پروازشان بر فراز مناطق پرجمعیت عراق این نتیجه را حاصل می‌کند که جمهوری اسلامی به شکلی غیرمستقیم حمله خود را به اسرائیل و آمریکا گزارش داده است تا از تلفات احتمالی و پاسخ «بسیار سنگین اسرائیل» جلوگیری کند.

ملیت به همکاری و مشارکت بالای آمریکا و بریتانیا با اسرائیل در مقابله با این حملات پرداخت و نوشت این هماهنگی اکنون حتی در میان متحدان غربی ناتو نیز دیده نمی‌شود.

اسرائیل با این حمله فرصت پیدا کرد تا تمامی سامانه دفاعی خود را آزمایش و از موفقیت آن‌ها اطمینان حاصل کند. با این‌ حال به گفته سلچوک ارکان، پاسخ احتمالی اسرائیل به جمهوری اسلامی «چندان شدید» نخواهد بود.

ارکان نوشت نیروی هوایی اسرائیل می‌تواند خطوط تدارکاتی جمهوری اسلامی را هدف قرار دهد، نیروهای نیابتی‌اش را در لبنان، سوریه، عراق و یمن بزند، به سفارت ایران در سوریه حمله کند یا به برنامه هسته‌ای تهران آسیب برساند.

او تاکید کرد: «من فکر می‌کنم این حملات سطحی خواهد بود و آسیبی متوسط به همراه خواهد داشت.»

به گفته این تحلیل‌گر، حمله‌ای شدید از سوی اسرائیل و تنش‌های گسترده می‌تواند قیمت جهانی نفت را افزایش دهد؛ موضوعی که به ویژه در آستانه انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا «به نفع هیچ‌ کسی از جمله ایالات‌ متحده نخواهد بود».

ارکان نوشت با توجه به ضعف شبکه دفاع هوایی و هشدار اولیه ایران، حملات اسرائیل به اهداف از پیش تعیین‌شده موثر خواهد بود. حملاتی که به جای تلفات انسانی، آسیب به زیرساخت‌های تاسیساتی ایران را در پی خواهد داشت.

او درباره اتفاقات بعدی پس از پاسخ اسرائیل نوشت جمهوری اسلامی احتمالا یک‌بار دیگر با استفاده از موشک‌ها و پهپادهای بیشتر از حمله قبل، ‌تلافی خواهد کرد.

کارشناس دفاعی و دریایی ترکیه در همین زمینه گفت: «با این حال من انتظار دارم تنش‌ها کاهش و پایان یابد چرا که نتانیاهو نمی‌خواهد جبهه دومی را باز کند. آمریکا تمایلی به افزایش تنش در منطقه ندارد و چین از مدت‌ها پیش به دنبال کاهش تنش‌ها با عادی‌سازی روابط تهران و ریاض بوده است.»

بنابراین به گفته او، بدون احتساب روسیه، افزایش تنش در این منطقه برای هیچ قدرتی که در جهان حرفی برای گفتن دارد، فایده‌ ندارد: «پس نباید از شروع یک جنگ جهانی دیگر نگران بود.»

بازی شطرنج خاورمیانه متفاوت است

ملیت در یادداشت تحلیلی دیگری با تیتر «در خاورمیانه،‌ شطرنج متفاوت بازی می‌شود» به بررسی وقایع به‌هم پیوسته‌ چهار دهه مجادله لفظی میان جمهوری اسلامی و اسرائیل پرداخت.

بر اساس این یادداشت، جمهوری اسلامی با کمک‌هایی که از شبه‌نظامیان نیابتی و شیعه خود در لبنان، سوریه، عراق و حوثی‌ها در یمن دریافت می‌کند، این فرصت را داشت که حملات موشکی و پهپادی سنگین‌تری علیه اسرائیل انجام دهد اما از این فرصت استفاده نکرد زیرا ایران خطراتی را محاسبه کرده بود که انتقام‌جویی اسرائیل به همراه خواهد داشت.

اوزای شندیر، نویسنده این یادداشت با اشاره به این‌که جمهوری اسلامی یک استراتژی محدود را دنبال کرد و به اسرائیل فرصت داد تا اقدامات احتیاطی انجام دهد، گفت: «بنابراین ایران خطر مات شدن را به حداقل رساند. همان‌طور که گفتم شطرنج در خاورمیانه متفاوت بازی می‌شود.»

به گفته او، در خاورمیانه باید به آن‌چه پشت سر وقایع وجود دارد نگریست نه صرفا جملاتی که بین مقام‌های کشورها رد و بدل یا در تیتر خبرها منتشر می‌شوند.

شندیر در یک نمونه به ماجرای حمله هوایی اسرائیل به تاسیسات هسته‌ای اوسیراک در عراق در خرداد ۱۳۶۰ و هم‌زمان با جنگ هشت ساله ایران و عراق پرداخت و نوشت این یک عملیات ساده از سوی تل‌آویو نبود چرا که نخستین حمله به این تاسیسات حدود یک سال پیش از آن و از سوی ایران انجام شد اما آسیبی دائمی بر جای نگذاشت. پس از آن، برخی منابع مدعی شدند جمهوری اسلامی عکس‌هایی از توسعه این تاسیسات با اسرائیل به اشتراک گذاشته است.

به گفته برخی منابع، مقام‌های ارشد اسرائیلی پیش از این حمله با مقام‌های جمهوری اسلامی در پاریس دیدار کرده بودند چون اگر پدافند هوایی عراق فعال می‌شد، هواپیماهای اسرائیلی در فرودگاه تبریز فرود می‌آمدند.

شندیر به ذکر نمونه‌های دیگر از احتمال همکاری و تبادل اطلاعاتی تهران و تل‌آویو به ویژه در سال‌های نخست پس از انقلاب ۵۷ پرداخت و هم‌زمان تاکید کرد از آن زمان تا کنون جهان بسیار تغییر کرده و اتحادها شکل‌های جدیدی به خود گرفته‌اند اما درک ادامه بازی هرگز تغییر نکرده است.

به گفته او، گام‌هایی که در خاورمیانه برداشته می‌شود همیشه بر اساس یک محاسبه است: «بازی با درک مات نشدن به جای مات کردن طرف مقابل انجام می‌شود.»

راه انجام چنین ترفندی این است که اطمینان حاصل کنید حریف شما حرکت بعدیتان را می‌تواند حدس بزند و به او فرصت دهید در مورد حرکت بعدی‌اش در مقابل شما فکر کند.

این تحلیل‌گر نوشت: «به این ترتیب، حتی اگر نمی‌توانید حریف خود را مات کنید، از مات شدن خودتان جلوگیری می‌کنید، بازی طولانی‌تر می‌شود و همه بازیکنان همچنان روی تخته باقی می‌مانند.»

او تاکید کرد در خاورمیانه چیزهایی هست که دیده می‌شوند و اتفاقاتی هم هستند که رخ می‌دهند اما این دو اغلب با هم هم‌سو و در یک راستا نیستند.

آینده بحران ایران و اسرائیل چه می‌شود؟

ینی‌شفق که روزنامه‌ای نزدیک به رجب طیب اردوغان، رییس‌جمهوری کنونی ترکیه و حزب او «عدالت و توسعه» است، در مطلبی با عنوان «آینده بحران ایران و اسرائیل چیست؟» به بررسی گزینه‌های محتمل درباره ابعاد حملات تلافی‌جویانه اسرائیل، نقش آن در افزایش تنش‌های منطقه و بازیگری دیگر کشورهای خاورمیانه پرداخت.

این روزنامه با اشاره به ادامه‌دار بودن مذاکرات کابینه جنگ اسرائیل برای چگونگی پاسخ به ایران، نوشت احتمالا بنا بر خواست آمریکا، اسرائیل نه مستقیما به خاک ایران بلکه به نمایندگی‌های جمهوری اسلامی در کشورهای دیگر حمله خواهد کرد.

این رسانه به نقل از تایمز اسرائیل،‌ گزینه محتمل دیگر را هدف قرار دادن تاسیسات هسته‌ای جمهوری اسلامی و پایان دادن به فعالیت‌های آن‌ها دانست.

بر اساس این گزارش، احتمالا هدف نخست از کار انداختن سامانه‌های پدافند هوایی ایران در حوزه هسته‌ای با چند فروند اف-۳۵ خواهد بود.

در مرحله بعدی، اسرائیل باید برای انهدام پایگاه‌های زیرزمینی فردو و نطنز از مهمات نافذتری استفاده کند.

گفته شده است راکتور آب سنگین در شهر اراک، تاسیسات غنی‌سازی اورانیوم در نزدیکی اصفهان و راکتورهای تحقیقاتی بناب، رامسر و تهران احتمالا هدف این حمله خواهند بود.

با این حال آمریکا، ‌به‌عنوان متحد اصلی اسرائیل گفته است قصد ندارد بخشی از حمله تلافی‌جویانه به ایران باشد.

مقام‌های آمریکایی اظهار امیدواری کردند اسرائیل واکنش تهاجمی کم‌تری نسبت به تهران نشان دهد و پیش از حمله، اطلاعاتی را در رابطه با واکنش خود در اختیار واشینگتن قرار دهد.

ینی شفق در تحلیلی دیگر تاکید کرد خطر مقابله دو طرف و احتمال درگیری‌ها تمام نشده است.

بر اساس این مطلب، حتی اگر اسرائیل تلافی نکند این درگیری پایان نخواهد یافت.

نویسنده یادداشت تاکید کرد: «اگر اسرائیل به ایران حمله کند و جمهوری اسلامی خیلی سریع دوباره به آن پاسخ دهد، آن‌وقت صحبت از واقعیت‌های جدید ژئوپلیتیکی را آغاز خواهیم کرد.»