صدراعظم آلمان در پیامی مرگ ابراهیم رئيسی را به دولت ایران تسلیت گفت

اعضای مجلس خبرگان رهبری که وظیفه انتخاب رهبر بعدی جمهوری اسلامی را برعهده دارند، روز سه‌شنبه ۳۱ اردیبهشت ماه آیت‌الله محمدعلی موحدی کرمانی را برای یک دوره دو ساله به عنوان رییس مجلس خبرگان برگزیدند.

موحدی کرمانی که پیش از این ریاست سنی این مجلس را برعهده داشت، با ۵۵ رای موافق به ریاست مجلس خبرگان انتخاب شد. در این جلسه سیدهاشم حسینی بوشهری و علیرضا اعرافی، روسای حوزه‌های علمیه ایران به ترتیب به عنوان نواب اول و دوم رییس مجلس خبرگان انتخاب شدند.

ابراهیم رئیسی، پیش از مرگش در سانحه سقوط هلیکوپتر در روز یکشنبه، به عنوان نماینده خراسان جنوبی در مجلس خبرگان، در غیاب افرادی چون احمد جنتی، حسن روحانی و صادق لاریجانی محتمل‌‌ترین نامزد برای این پست بود.

احمد جنتی، رییس پیشین این مجلس، ۹۷ سال دارد، نمی‌تواند مستقل راه برود، صحبت کند و از خودش مراقبت کند. او برای انتخابات روز سه‌شنبه مجلس خبرگان نامزد نشد. همچنین، صادق آملی لاریجانی به دلیل به دست نیاوردن آرای مورد نیاز و حسن روحانی در پی رد صلاحیت از سوی شورای نگهبان نتوانستند راهی این مجلس شوند.

پس از درگذشت رئیسی، مجلس خبرگان و در واقع علی خامنه‌ای، در انتخاب فرد مورد اعتماد از میان روحانیون سالخورده مجمع دچار مشکل شدند. هیچ تضمینی وجود ندارد که آن‌ها فرد مناسبی را برای یکی از حساس‌ترین دوره‌های تاریخ جمهوری اسلامی انتخاب کرده‌باشند، هرچند یکی از تواناترین‌ها را انتخاب کرده‌اند.

سیاستمداران و تحلیلگران ایرانی موافق هستند که این دور از مجلس خبرگان اهمیت ویژه‌ای دارد، زیرا ممکن است در این دوره برای جانشینی خامنه‌ای تصمیم‌گیری شود. برخی از اعضای سابق، مانند حسن روحانی، با توجه به سن و سال و بیماری خامنه‌ای، اجتناب‌ناپذیر بودن این تصمیم را گوشزد کرده‌اند. اما جالب این‌جاست که خامنه‌ای حدود ۱۰ سال از رییس پیشین و کنونی این مجلس جوان‌تر است.

موحدی کرمانی متولد ۱۳۱۰ است و ۹۳ سال دارد. او در مقایسه با سایر نمایندگان سالخورده و بیمار این مجلس، نسبتا ظاهری سلامت دارد. او از چهره‌های قدیمی جمهوری اسلامی است و اگرچه هیچ‌گاه جایگاه بالایی در مجلس خبرگان نداشته اما اکنون به فرد مورد نظر آن‌ها تبدیل شده‌است. شاید علیرضا اعرافی که مورد اعتماد خامنه‌ای نیز هست، از نظر توانایی‌های مدیریتی می‌توانست گزینه بهتری برای این سمت باشد.

موحدی کرمانی، روحانی محافظه‌کار، راست‌گرا و با سابقه‌، از بنیانگذاران جامعه روحانیون مبارز و از اعضای حزب جمهوری اسلامی است. او پنج بار به مجلس خبرگان راه یافته‌است و از ابتدای انقلاب عضو مجلس شورای اسلامی نیز بوده‌است. او همچنین عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام است.

موحدی کرمانی در مورد برخی مسائل فرهنگی از جمله حرام اعلام کردن پیام‌رسان تلگرام موضع‌گیری کرده‌است.

موحدی کرمانی در سال‌های اول جمهوری اسلامی به سپاه پاسداران نزدیک بود اما ارتباط او با نسل جدید افسران سپاه پاسداران چندان روشن نیست.

در جلسه روز سه‌شنبه مجلس خبرگان از مجموع ۸۶ نماینده مجلس، ۸۳ نفر حضور داشتند که که برخی از آن‌ها با کمک پرستاران مرد توانستند در جلسه شرکت کنند. موحدی کرمانی با کسب ۵۵ رای، ریاست جلسات مجمع را تا دو سال آینده بر عهده خواهد‌داشت. مدیریت جلساتی که بیش از ۳۰ درصد از شرکت‌کنندگان از انتخاب او حمایت نکرده‌اند، می‌تواند چالش‌برانگیز باشد.

رییس جدید مجلس خبرگان ممکن است در زمانی که جمهوری اسلامی بیشترین نیاز را به یک رییس مجلس قدرتمند برای دستیابی به اجماع بر سر تعیین جانشین دارد، با مشکل مواجه شود. مگر آن‌که تمامی تصمیمات از پیش گرفته شده‌باشد و صحنه توسط خود خامنه‌ای برای اعلام جانشین یا جانشینانش اداره شود.

نداشتن اطمینان به آینده، شرایط را برای بسیاری نامشخص، برای عده‌ای ناامن و برای برخی دیگر نیز ناپایدار می‌کند.

این طرح با ۱۵۶ رای موافق در برابر پنج رای مخالف به تصویب رسید. هشت نماینده نیز به این طرح رای ممتنع دادند.

سمیه رفیعی، رییس فراکسیون محیط زیست مجلس اعلام کرد در مجموع حدود «۵۱ میلیارد ریال» برای پروژه‌های احیای دریاچه ارومیه هزینه شده اما عملکرد ستاد احیای این دریاچه موفقیت‌آمیز نبوده است.

رفیعی گفت: «در کنار دستاوردها و نقاط قوت این ستاد نواقص مهمی وجود داشته که به صورت کلی موجب شده شاخص‌های این برنامه کمتر از ۲۵ درصد به هدف اصلی خود که احیای دریاچه ارومیه است، دست پیدا کند.»

این اظهارات یک ماه پس از آن مطرح می‌شوند که محمد درویش، عضو هیات علمی موسسه تحقیقات جنگل‌ها و مراتع کشور هشدار داد با افزایش گرما و مصرف آب در بخش کشاورزی، دریاچه ارومیه در شش ماه آتی «حتما» خشک خواهد شد.

پیش‌تر و در آذرماه ۱۴۰۲، روزنامه اعتماد نوشت در یک سال اخیر، آب دریاچه ارومیه حدود ۸۰ درصد خشک شده و حالا فقط چهار درصد از سطح آب دریاچه باقی مانده که «مساوی با مرگ قطعی ششمین دریاچه آب شور جهان و بزرگ‌ترین دریاچه داخلی ایران است».

رییس فراکسیون محیط زیست مجلس در ادامه سخنان خود درباره انتقادات به عملکرد ستاد احیای دریاچه ارومیه گفت: «طبق بررسی‌های انجام شده توسط هیات تحقیق و تفحص، مشکلات اصلی ستاد احیا در حوزه اجرا، نظارت و هدف‌گذاری نامناسب با شرایط اقتصادی و اجتماعی منطقه، موجب عدم تحقق اهداف و کاهش اثربخشی و کارایی برنامه‌های این ستاد شده است.»

رفیعی خواستار تشکیل کارگروهی ویژه با حضور نمایندگان مجلس، مقام‌های استان‌های مجاور دریاچه و همچنین نمایندگان وزارت‌خانه‌ها و دستگاه‌های ذی‌ربط برای بررسی و پیگیری گزارش تحقیق و تفحص مجلس از عملکرد ستاد احیای دریاچه ارومیه شد.

این ستاد در مهرماه ۱۳۹۲ و در دوران ریاست‌جمهوری حسن روحانی آغاز به کار کرد.

در خرداد ۱۴۰۲، عیسی کلانتری، رییس پیشین سازمان حفاظت محیط‌ زیست نسبت به پیامدهای اجتماعی و اقتصادی خشک شدن دریاچه ارومیه در شمال‌ غرب کشور هشدار داد و گفت در صورت وقوع این رویداد، باید چهار میلیون نفر را از تبریز و شهرهای اطراف آن تخلیه کرد.

علی سلاجقه، رییس کنونی سازمان حفاظت محیط‌ زیست هم در بهمن سال گذشته به موانع موجود بر سر راه احیای دریاچه ارومیه پرداخت و اعلام کرد کشت یونجه حدود ۳۳ تا ۳۴ درصد کل آب حوضه آبریز این دریاچه را مصرف می‌کند.

دریاچه ارومیه تنها اکوسیستم رو به نابودی ایران نیست و کارشناسان و حتی مسوولان درباره خشک شدن چندین تالاب‌ در سراسر کشور هشدار داده‌اند.