نیویورک‌تایمز روز سهشنبه ۳۰ مرداد، در گزارشی مفصل نوشت که استراتژی بازدارندگی ایالات متحده تغییر جهت داده است و برای اولین بار بر گسترش زرادخانه هسته‌ای چین متمرکز شده است. کاخ سفید در واکنش می‌گوید که مصوبه جدید پاسخ به یک کشور یا یک تهدید نیست.
شان ساوت، سخنگوی کاخ سفید،ساعاتی بعد در واکنش به گزارش روزنامه نیویورک‌تایمز اعلام کرد که یک طرح استراتژیک و طبقه‌بندی شده هسته‌ای که جو بایدن، رییس‌جمهوری آمریکا، آن را در ماه مارس امسال تصویب کرد، پاسخ به یک تهدید یا علیه یک کشور نیست.
او در پاسخ به سوالی در مورد این گزارش گفت: «این دولت، مانند چهار دولت قبلی، در بازنگری وضعیت هسته‌ای و استراتژی آمریکا در این زمینه، دستورالعمل برنامه‌ریزی و به‌کارگیری سلاح‌های هسته‌ای را صادر کرد.
سخنگوی کاخ سفید افزود:«در حالی که متن خاص راهنما طبقه‌بندی شده است، وجود آن به هیچ وجه مخفی نیست. رهنمودی که در اوایل سال جاری صادر شد، پاسخی به هیچ نهاد، کشور یا تهدیدی نیست.»
انجمن کنترل تسلیحات مستقر در ایالات متحده هم گفت بر این باور است که استراتژی و موضع هسته‌ای ایالات متحده همان چیزی است که در بررسی وضعیت هسته‌ای دولت در سال ۲۰۲۲ توضیح داده شده است و هیچ تغییر جهتی از روسیه به سمت چین نگرفته است.
نیویورک‌تایمز در گزارش خود نوشته است که بایدن در ماه مارس یک طرح استراتژیک هسته‌ای بسیار طبقه‌بندی شده را برای ایالات متحده تصویب کرد که برای اولین بار، جهت استراتژی بازدارندگی آمریکا را تغییر می‌دهد و بر گسترش سریع زرادخانه هسته‌ای چین تمرکز می‌کند.
به نوشته این روزنامه این تغییر جهت در استراتژی هسته‌ای آمریکا پس از آن صورت گرفته که پنتاگون به این نتیجه رسیده است که زرادخانه هسته‌ای چین در دهه آینده از نظر اندازه و تنوع با ایالات متحده و روسیه رقابت خواهد کرد.
به نوشته نیویورک‌تایمز، کاخ سفید هرگز اعلام نکرد که جو بایدن استراتژی اصلاح‌شده موسوم به «راهنمای به‌کارگیری تسلیحات هسته‌ای» را تصویب کرده است که هدف آن آماد‌ه‌سازی ایالات متحده برای چالش‌های هسته‌ای هماهنگ احتمالی چین، روسیه و کره شمالی است.
این سند که هر چهار سال یک بار به روز می‌شود، به‌قدری طبقه‌بندی شده است که هیچ نسخه الکترونیکی از آن وجود ندارد و فقط تعداد کمی از نسخه‌های چاپی آن بین چند مقام امنیت ملی و فرماندهان پنتاگون توزیع شده است. هرچند مدتی پس از تصویب، به دو مقام ارشد اجازه داده شد که در سخنان خود به این مصوبه اشاره کنند.
انتظار می‌رود که بایدن قبل از ترک کاخ سفید، یک گزارش طبقه‌بندی نشده از این مصوبه را به کنگره ارایه کند.
در ماه ژوئن، پرانای وادی، مدیر ارشد کنترل تسلیحات و منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای شورای امنیت ملی، نیز به این سند اشاره کرد که اولین سندی است که به‌طور مفصل این مساله را بررسی کرده است که آیا ایالات متحده آماده پاسخ به بحران‌هایی هسته‌ای با ترکیبی از سلاح‌های هسته‌ای و غیرهسته‌ای است که به‌طور هم‌زمان یا پیاپی ممکن است رخ دهند.
به نوشته نیویورک‌تایمز، در گذشته این نکته که دشمنان آمریکا بتوانند تهدیدات هسته‌ای را برای پیشی گرفتن از زرادخانه هسته‌ای آمریکا هماهنگ کنند، امری دور از ذهن به نظر میرسید، اما مشارکت همهجانبه و در حال افزایش روسیه و چین و تسلیحات متعارفی که کره شمالی و جمهوری اسلامی برای جنگ در اوکراین در اختیار روسیه قرار میدهند، دیدگاه واشینگتن را از بنیان تغییر داده است.
چشمانداز تغییریافته هسته‌ای
به نوشته این روزنامه، سند جدید به معنای آن است هر کسی که در روز ۲۰ ژانویه سال آینده بهعنوان رییس‌جمهوری آمریکا سوگند یاد کند، با چشمانداز هسته‌ای تغییر یافته و بسیار بی ثباتتری از چشمانداز سه سال پیش مواجه خواهد شد.
ولادیمیر پوتین، رییس‌جمهوری روسیه، پس از حمله به اوکراین بارها تهدید به استفاده از سلاح‌های هسته‌ای کرده است.
بایدن به همراه رهبران آلمان و بریتانیا، چین و هند را وادار کردند تا بیانیههایی عمومی منتشر و اعلام کنند هیچ امکانی برای استفاده از سلاح‌های هسته‌ای در اوکراین وجود ندارد. این امر موجب شد که بحران دستکم به‌طور موقت فروکش کند.
ریچارد هاس، مقام ارشد سابق وزارت امور خارجه و شورای امنیت ملی آمریکا درباره این بحران گفت:«این لحظه مهمی بود. ما با روسیهای روبهرو هستیم که رادیکال شده است. این ایده که سلاح‌های هسته‌ای در یک درگیری متعارف به کار گرفته نمیشوند، دیگر یک فرض از پذیرفته شده و مطمئن نیست.»
به نوشته نیویورک‌تایمز، دومین علت تغییر استراتژی هسته‌ای آمریکا ناشی از جاهطلبیهای هسته‌ای چین است. چین زرادخانه هسته‌ای خود را حتی سریعتر از آنچه دو سال پیش مقامات اطلاعاتی آمریکا پیشبینی کرده بودند، گسترش می‌دهد. این امر ناشی از عزم شی جین پینگ، رییس‌جمهوری چین، برای کنار گذاشتن استراتژی چند دههای حفظ «حداقل بازدارندگی» برای رسیدن به زرادخانههای آمریکا و روسیه و یا حتی فراتر رفتن از آن است. چین اکنون سریعترین رشد هسته‌ای را در جهان دارد.
در همین حال، کره شمالی نیز زرادخانه هسته‌ای خود را توسعه داده است. به نوشته نیویورک‌تایمز، این کشور اکنون بیش از ۶۰ سلاح هسته‌ای و مقادیر زیادی سوخت هسته‌ای در اختیار دارد.
نیویورک‌تایمز افزوده است: این امر، ماهیت چالش کره شمالی را تغییر داده است.زمانی که این کشور فقط تعداد انگشت شماری سلاح هسته‌ای در اختیار داشت، بازدارندگی با دفاع موشکی ممکن بود، اما زرادخانه گسترش یافته کره شمالی به سرعت به اندازه پاکستان و اسرائیل نزدیک می‌شود و به اندازه کافی بزرگ هست تا دست کم، در تئوری بتواند تهدیدها را با مسکو و پکن هماهنگ کند.
به نوشته این روزنامه، مقامهای آمریکایی میگویند که این فقط مساله زمان بود که آمریکا در یک محیط هسته‌ای اساسا متفاوت، شروع به تغییر برنامهها و استراتژی جنگ خود کند.
در مبارزات انتخاباتی، تاکنون به چالش‌های جدید استراتژی هسته‌ای آمریکا پرداخته نشده است. بایدن که بیشتر دوران زندگی سیاسی خود را بهعنوان مدافع منع گسترش سلاح‌های هسته ای گذرانده است، هرگز به‌طور علنی در مورد نحوه واکنش خود به چالش‌های بازدارندگی نیروهای توسعهیافته هسته‌ای چین و کره شمالی صحبت نکرده است. کامالا هریس، معاون رییس‌جمهوری و نامزد حزب دموکرات در انتخابات ۲۰۲۴، نیز این کار را نکرده است.
از زمان ریاست جمهوری هری ترومن، استراتژی هسته‌ای آمریکا بهشدت بر زرادخانه هسته‌ای کرملین متمرکز بوده است. دستورالعمل جدید جو بایدن نشان می‌دهد که این وضعیت با چه سرعتی در حال تغییر است.
بر اساس یک گزارش طبقه‌بندی نشده که در سال ۲۰۲۰ به کنگره ارائه شد، در آخرین دستورالعمل هسته‌ای که در پایان دولت ترامپ صادر شد، از چین نام برده شده است. اما آن دستورالعمل قبل از درک دامنه جا طلبیهای شی نوشته شده بود.
استراتژی بایدن بر دادههای متفاوتی استوار است. براساس برآوردهای پنتاگون، نیروی هسته‌ای چین تا سال ۲۰۳۰ به هزار و تا سال ۲۰۳۵ به۱۵۰۰ کلاهک و سلاح افزایش مییابد که تقریبا برابر با سلاح‌های مستقر ایالات متحده و روسیه است.
مقامات دولت آمریکا میگویند در واقع، بهنظر میرسد که پکن اکنون جلوتر از این برنامه است و بارگیری موشکهای هسته ای را در میادین سیلوی جدیدی که سه سال پیش با ماهوارههای تجاری مشاهده شده بودند، آغاز کرده است.
به نوشته نیویورک‌تایمز، نگرانی دیگری نیز در مورد پکن وجود دارد: چین در حال حاضر گفتگو با ایالات متحده در مورد بهبود ایمنی و امنیت هسته‌ای را متوقف کرده است. گفتگوهایی که از طریق دادن هشدار به یکدیگر در آزمایشهای موشکی یا ایجاد خط مستقیم تماس به دو طرف اطمینان میدادند که حوادث به رویارویی هسته‌ای تبدیل نشود.
آخرین گفتگوها در این زمینه اواخر پاییز گذشته و درست قبل از دیدار روسای جمهوری آمریکا و چین در کالیفرنیا صورت گرفت و پس از آن چین در اوایل تابستان امسال گفت که گفتگوها به پایان رسیده است. آنها از جمله به فروش تسلیحات از سوی آمریکا به تایوان معترض بودند که مدتها قبل از شروع مذاکرات ایمنی هسته‌ای نیز انجام میگرفت.