دانشگاه طباطبایی روز سه‌شنبه از برکناری علی (اردشیر) انتظاری، رییس دانشکده علوم اجتماعی، خبر داد. انتظاری به دلیل به کار بردن عبارت «نفله شدن یک دختر کُرد سنی» در اشاره به قتل حکومتی مهسا ژینا امینی، مورد انتقادهای گسترده‌ای قرار گرفته و ساعاتی پیش، متن عذرخواهی او منتشر شده بود.
در این دوره از مسابقات، پس از ایران، کشورهای آمریکا، رومانی، کانادا، سنگاپور، بریتانیا، آلمان، مجارستان، هند و تایلند به ترتیب در رتبههای بعدی قرار گرفتند.
المپیاد جهانی نجوم و اخترفیزیک با حضور ۲۵۰ دانشآموز از ۵۳ کشور در روزهای ۲۷ مرداد تا پنج شهریور در شهر واسوراس برزیل برگزار شد.
در مسابقات سال ۱۴۰۲ در کشور لهستان، ایران با کسب سه نشان طلا و دو نشان نقره پس از تیمهای انگلستان و هند در رتبه سوم قرار گرفت.
این المپیاد یکی از ۱۲ المپیاد بینالمللی علمی است که نخستین بار در سال ۱۳۸۶ به وسیله کشورهای اندونزی، ایران، تایلند، چین و لهستان و با هدف ترویج علم نجوم و تقویت همکاریهای علمی و فرهنگی میان کشورهای شرکتکننده، تاسیس شد.
کسب نشان رویداد خنثی
این المپیاد با کسب نشان «رویداد خنثی» از نظر انتشار کربن، به عنوان نمونهای از برگزاری رویدادهای بینالمللی بهصورت پایدار شناخته شد.
این نشان به رویدادهایی اعطا می‌شود که با استفاده از روشهای شناخته شده بینالمللی، میزان انتشار دیاکسید کربن را کاهش داده و آن را جبران کنند.
پروژه «کربن قهوه» در برزیل که از فنآوریهای نوین برای مدیریت خاک و کاهش انتشار گازهای گلخانهای استفاده میکند، حامی المپیاد امسال در این کشور بود.
تمرکز بر پایداری و توسعه پایدار
المپیاد امسال با محوریت «پایداری» و در راستای اهداف توسعه پایدار سازمان ملل برگزار شد.
برزیل که میزبان این رویداد بود، هم‌زمان با میزبانی نشست جی-۲۰ در سال ۱۴۰۳، بر اهمیت مقابله با تغییرات اقلیمی و نابرابریهای اجتماعی تاکید دارد.
گروه ۲۰ (G20)، یک سازمان بین دولتی متشکل از ۱۹ کشور، از جمله اتحادیه اروپا (EU) و اتحادیه آفریقا (AU) است و به بررسی مسائل عمده مرتبط با اقتصاد جهانی مانند ثبات مالی بینالمللی، تغییرات آب و هوا و توسعه پایدار میپردازد.
سازماندهی این رویداد با استفاده از تکنولوژیهای نوین و تلاش برای کاهش اثرات زیست محیطی، نمادی از مسئولیتپذیری اجتماعی و محیط زیستی این المپیاد است.
فروردین ۱۳۸۷، محمود رضاییان، مدیرعامل وقت بهشت زهرا، با بیان اینکه از پنج ماه دیگر این سازمان برای دفن اموات با بحران روبه‌رو خواهد شد، گفت: «از ۱۰ ماه دیگر نیز بهشت زهرا برای دفن اموات جا ندارد.»
بیش از ۱۶ سال از این گفته‌ها می‌گذرد و هشدارهای مشابهی هم در سال‌های بعدی مطرح شد؛ از جمله خرداد ۱۳۹۲ که استانداری تهران اعلام کرد بهشت زهرا تا سه سال آینده جا دارد - که از آن سه سال، حالا حدود هشت سال گذشته است.
تغییر موضع مدیرعامل
مدیرعامل بهشت زهرا، آذر ماه ۱۴۰۱ در گفت‌وگویی با روزنامه اعتماد گفته بود دلیل ساخت گورستان جدید برای تهران، پروتکل‌های جهانی است: «بهشت زهرا طوری جانمایی نشده که در زمان بروز بلایای طبیعی مانند سیل و زلزله، بتواند پاسخگوی حجم بالایی از اجساد باشد.»
تاجیک هم‌زمان گفته بود با احداث گورهای دو و سه طبقه، بهشت زهرا تا ۴۰-۵۰ سال آینده پر نخواهد شد.
حالا همین مقام مسوول گفته است اگر گورستان جدیدی برای تهران ساخته نشود، سال آینده روزی ۴۰ جسد روی زمین خواهد ماند.
بهشت زهرا بر اساس آخرین آمارها روزانه حدود ۱۸۰ ورودی جدید دارد که از این تعداد ۵۰ مورد در قطعات جدید دفن می‌شوند. با این حساب ۱۳۰ ورودی دیگر در قطعات قدیمی دفن می‌شوند؛ یعنی همان چیزی که تاجیک سال ۱۴۰۱ گفته است و طبیعتا آن‌ها در گورهای دو یا سه طبقه دفن می‌شوند.
تاریخچه بهشت زهرا
سال ۱۳۴۹، گورستان جدید تهران با مهندسی مدرن ساخته شد؛ نام گورستان از همان ابتدا بهشت زهرا بود.
شهرداری وقت تهران با تاسیس سالن‌های غسالخانه و انتظار کولر‌دار، همچنین ارائه خدمات رایگان تدفین و سالن‌های جدید سوگواری، در تلاش بود تدفین در گورستان‌های قدیمی را کاهش دهد.
در اطلاعیه سازمان جدید بهشت زهرا از شهروندان تهرانی خواسته شده بود برای رعایت بهداشت و حفظ روحیه شهروندان به خصوص کودکان، از تدفین مردگان در گورستان‌های پراکنده تهران خودداری کنند.
بهشت زهرا ابتدا ۳۱۴ هکتار بود اما در دو مقطع در سال‌های ۱۳۷۶ و ۱۳۸۷، به ترتیب از سمت شمال و شرق، ۱۱۰ و ۱۶۰ هکتار به آن اضافه شد و وسعت آن در حال حاضر حدود ۵۹۰ هکتار است.
جانمایی برای گورستان جدید
به گزارش خبرگزاری فارس، وابسته به سپاه پاسداران، شهرداری تهران مرداد ۱۴۰۳ برای احداث گورستان جدید، زمین گود آبعلی در مجاورت منطقه چهار به مساحت ۳۵۰ هکتار، زمینی در ابتدای جاده ساوه به مساحت ۲۰۰ هکتار، زمینی در محدوده ورد‌آورد با مساحت ۳۰۰ هکتار در منطقه ۲۲، زمینی در خاوران حوالی سه‌راه سیمان در منطقه ۱۵ با مساحت ۲۰۰ هکتار و زمینی در بی‌بی مریم با ۳۰۰ هکتار را برای احداث گورستان جدید تهران به شورای شهر پیشنهاد داد.
اعضای شورا یک فوریت لایحه را نپذیرفتند و تاکید کردند نباید در این زمینه «شتاب‌زده» تصمیم گرفت.
مهدی پیرهادی، رییس کمیسیون خدمات شهری شورای شهر تهران در این رابطه به فارس گفت: «از مکان‌های پیشنهادی شهرداری، دو نقطه مشکل ترافیکی دارد و ما اجازه احداث گورستان را در صورت تایید شورای عالی ترافیک خواهیم داد چرا که نمی‌خواهیم مشکل ترافیکی بهشت زهرا دوباره تکرار شود.»
تبعات مالی و زاویه مالی گورستان
تهران، پایتخت ایران، پر‌جمعیت‌ترین شهر کشور است و بهشت زهرا بزرگ‌ترین گورستان است که بر خلاف بسیاری از سازمان‌های دولتی، سودآور محسوب می‌شود.
شهرداری تهران در بند پنجم از تبصره یک لایحه بودجه ۱۴۰۳، از سازمان بهشت زهرا خواست نسبت به واریز ۲۷۰ میلیارد تومان سود انباشه به خزانه شهرداری اقدام کند.
صرف‌نظر از روزی ۱۸۰ ورودی جدید برای این گورستان، پروژه‌ای در ابعاد گورستان جدید پایتخت، ظرایف و ابعاد پرشماری دارد.
به جز بحث ترافیک، بودجه ساخت، پیمانکاران ساخت و نگهداری و موارد دیگر، این گورستان جدید در هر نقطه از تهران ساخته شود، روی قیمت املاک حاشیه آن تاثیر خواهد گذاشت.
با توجه به اظهارات قبلی مدیرعامل بهشت زهرای تهران که گفته بود بهشت زهرا تا ۴۰-۵۰ سال آینده جا دارد و نیز امکان اضافه کردن زمین‌های جدید به آن مثل سنوات گذشته، به نظر می‌رسد اعلام تکمیل ظرفیت بهشت زهرا بیشتر توجیه ساخت گورستان جدید باشد تا اصل مساله.
روابط عمومی دانشگاه طباطبایی روز سه‌شنبه ششم شهریور اعلام کرد که انتظاری به‌دلیل طرح مباحثی «به دور از ادبیات ایرانی و اسلامی و استفاده از تعابیری نادرست» در برنامه تلویزیونی شیوه، از سمت خود برکنار شده است.
این اطلاعیه افزود که احمد غیاثوند، جانشین انتظاری و سرپرست دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه طباطبایی شده است.
ساعاتی پیش از این برکناری، برنامه تلویزیونی شیوه، نامه عذرخواهی علی انتظاری را در رسانه اجتماعی ایکس منتشر کرده بود.
این جامعه‌شناس حامی حکومت در یادداشت خود نوشت: «باید در انتخاب واژگان دقت بیشتری می‌کردم و به عرف محلی خود اکتفا نمی‌کردم.»
برنامه تلویزیونی شیوه نیز که انتظاری در آن این سخنان را مطرح کرده بود، «به سهم خود» پوزش طلبید.
این سخنان در آستانه دومین سالگرد قتل حکومتی مهسا ژینا امینی در تلویزیون جمهوری اسلامی مطرح شد.
شیرین عبادی، برنده جایزه نوبل صلح به این سخنان واکنش نشان داد و گفت نظام جمهوری اسلامی چیزی جز «فحاشی، رذالت، تقدیس جنایت و توجیه خون‌خواری» نیست.
او در اینستاگرام نوشت: «رسوایی پشت رسوایی برای حکومتی که نمازهای رهبرش بر تروریست‌های نفله شده از شماره خارج شده است.»
مژگان افتخاری، مادر مهسا هم توهین انتظاری را بی‌پاسخ نگذاشت و در اینستاگرام نوشت: «این توهین به همه ایرانیان است، این توهین نشانه‌ای از بی‌احترامی به کرامت انسانی و حقوق شهروندی است. تاریخ با افتخار از مهسا ژینا یاد خواهد کرد.»
انتظاری در این برنامه تلویزیونی گفته بود: «در ناآرامی سال ۱۴۰۱ پیش‌بینی دشمن این بود که وقتی این اتفاق رخ می‌دهد و جوانان برای به قتل رسیدن یا کشته شدن یا نفله شدن یک دختر خانم کُرد سنی وارد میدان می‌شوند، نظام مجبور است که به خشونت متوسل شود. این خشونت باعث خواهد شد که مردم به آن گروه شورش‌کرده ترحم کرده و به آن‌ها بپیوندند ... ولی این اتفاق نیفتاد.»
تاکید این جامعه‌شناس حکومتی بر «کُرد» و «سنی» بودن مهسا ژینا امینی در شرایطی است که کمیته رفع تبعیض نژادی سازمان ملل متحد در گزارش دوره‌ای و جدید خود، «قتل‌های غیرقانونی، شکنجه، تجاوز جنسی و آزار اقلیت‌های قومی و مذهبی در ایران» را در جریان اعتراضات پنج سال گذشته و از آبان ۹۸ به بعد، نقض فاحش حقوق بشر خواند.
اواسط اسفند سال گذشته نیز کمیته مستقل حقیقتیاب سازمان ملل اعلام کرده بود سرکوب خشونتبار اعتراضات پس از قتل حکومتی مهسا ژینا امینی مصداق «جنایت علیه بشریت» است.
این کمیته تاکید کرد نقض حقوق بشر به شکل خاص زنان، کودکان و اقلیت‌های اتنیکی و دینی و مذهبی را تحت تاثیر قرار داده است.
سخنان انتظاری در این برنامه تلویزیونی، واکنشهای پرشماری در رسانههای اجتماعی داشت و بسیاری از کاربران از آن با صفتهای «سخیف» و «بیشرمانه» یاد کردند.
امجد امینی، پدر مهسا ژینا امینی هم با انتشار متنی در اینستاگرام خود، حرفهای انتظاری را «رکیک، توهینآمیز و سراسر کذب» خواند و افزود این اظهارات «برخاسته از ذهن یک سفله است».
او در ادامه درباره این توهین نوشت: «شرمش باد و بهتر آن که جواب دیگری ندهیم.»
علی انتظاری در برنامه شیوه، معترضان خیزش انقلابی را نیز «گروه شورش‌کرده» و رفتار جمهوری اسلامی با آن‌ها را «پدرانه» خوانده بود.
او گفته بود جمهوری اسلامی «نظام مجازاتکننده نیست».
به گفته این جامعه‌شناس، حکومت در جریان خیزش انقلابی، «رفتار خشن نداشت و استاد دانشگاهی را اخراج نکرد».
انتظاری گفت که «چند نفر کشته شدند» و قرارداد چند استاد دانشگاه لغو شد اما اینها را مصداق «رفتار خشن» ندانست.
حسین مظفر، رییس کمیته ویژه منتخب ابراهیم رئیسی برای بررسی اعتراضهای پس از قتل حکومتی مهسا ژینا امینی نیز اواخر اسفند سال گذشته در بیانیهای، بار دیگر با تکرار مواضع پیشین مقامهای جمهوری اسلامی، جنبش «زن، زندگی، آزادی» را «اغتشاشات» و شهروندان معترض را «اغتشاشگر و تروریست» خوانده بود.
این بیانیه گفته بود نهادهای انتظامی و امنیتی حکومت در جریان خیزش انقلابی «با کمترین میزان توسل به زور و مبتنی بر خویشتنداری» با معترضان برخورد کردند.
در جریان اعتراضات، بیش از ۵۰۰ شهروند در سراسر ایران کشته، صدها نفر مجروح و هزاران نفر بازداشت و احضار شدند.
سازمان حقوق بشر ایران شهریور سال گذشته تعداد کشتهشدگان خیزش انقلابی شهروندان علیه جمهوری اسلامی را دست‌کم ۵۵۱ معترض، از جمله ۶۸ کودک گزارش کرد.
کمیته مستقل حقیقتیاب سازمان ملل نیز از موارد متعدد نقض حقوق بشر و جنایات تحت قوانین بینالمللی در بستر اعتراضات «زن، زندگی، آزادی» گزارش داده بود.
این موارد شامل قتل، اعدامهای فراقضایی و کشتنهای غیرقانونی، استفاده غیرضروری و بیرویه از قوای قهریه، سلب خودسرانه حق آزادی، شکنجه، تجاوز، ناپدیدسازیهای قهری و تعقیب و آزار مبتنی بر جنسیت علیه معترضان بود.
