یادداشت مصطفی تاجزاده از زندان: خامنه‌ای بداند فنای نظام به نارضایتی ملت وابسته است
دو روز پس از انتشار جزئیاتی از گزارش محرمانه آژانس بین‌المللی انرژی اتمی درباره فعالیت اتمی جمهوری اسلامی، رافائل گروسی مدیرکل این آژانس اعلام کرد که توافق هسته‌ای پیشین با ایران موسوم به برجام نیاز به «اصلاحات بسیار مهمی» دارد.
گروسی روز شنبه به شبکه العربیه گفت که واقعیت‌های مربوط به برنامه هسته‌ای ایران فراتر از برجام رفته است.
این اظهارات پس از آن صورت گرفته که عباس عراقچی، وزیر خارجه جدید جمهوری اسلامی نیز اعلام کرده که برجام قابل احیا نیست.
او گفته است: «اکنون احیای آن مذاکرات به آسانی گذشته نیست. همه باید این را بدانیم که شرایط بین‌المللی عوض شده است.»
اما گروسی همچنین در گفت‌وگو با العربیه اضافه کرد: «ما به شفافیت بیشتر ایران در مورد پرونده هسته‌ای نیاز داریم.»
او به ۱۷۰ کیلوگرم ذخیره اورانیوم در ایران اشاره کرد و ادامه داد که آژانس از طریق بازرسان خود در ایران به نظارت خود ادامه می‌دهد.
مدیرکل نهاد نظارتی سازمان ملل متحد نسبت به دستیابی مخفیانه ایران به سلاح هسته‌ای هشدار داد و تاکید کرد که چنین چیزی جمهوری اسلامی را به یک دولت منزوی در جهان تبدیل می‌کند.
گروسی همچنین گفت که مسعود پزشکیان، رییس جمهوری جدید ایران با برگزاری دیدار جدیدی میان مقامات جمهوری اسلامی و آژانس موافقت کرده اما تاریخی را برای آن تعیین نکرده است.
پزشکیان شامگاه شنبه در گفت‌وگو با صداوسیمای جمهوری اسلامی به موضوع پرونده هسته‌ای ایران اشاره‌ای نکرد.
اما محمد اسلامی، رییس سازمان انرژی اتمی ایران، شامگاه شنبه به صداوسیما گفت که سفیر جمهوری اسلامی در آژانس با مدیرکل این نهاد بین‌المللی ملاقات کرده و قرار شده زمان این سفر برنامه‌ریزی شود.
او نیز از ارائه یک تاریخ مشخص خودداری کرد.
اسلامی درباره بازرسی‌های آژانس نیز گفت: «اگر تشخیص دادیم که بازرسی مانعی ندارد، آن را تایید می‌کنیم و اگر تایید نکردیم کسی نمی‌تواند به ما فشار بیاورد که بپذیریم.»
این در حالی است که بر اساس آخرین گزارش‌های محرمانه آژانس بین‌المللی انرژی اتمی که روز پنج‌شنبه هشت شهریور به رویت خبرگزاری رویترز رسیده است، جمهوری اسلامی همچنان برنامه تولید اورانیوم با غنای بالای خود را که می‌تواند برای ساخت سلاح هسته‌ای به کار گرفته شود، ادامه می‌دهد.
در این گزارش‌ها همچنین آمده است که حکومت ایران، بدون توجه به قطعنامه اخیر شورای حکام، از بهبود روند همکاری‌های خود با آژانس بین‌المللی سرباز زده است.
در این گزارش‌ها تاکید شده است که به‌رغم همه نگرانی‌ها، جمهوری اسلامی ذخایر اورانیوم غنی‌سازی‌شده با غلظت بالا را افزایش داده است.
کشورهای غربی می‌گویند غنی‌سازی اورانیوم به این غلظت، هیچ توجیه غیرنظامی ندارد.
شورای حکام روز ۱۶ خرداد قطعنامه پیشنهادی بریتانیا، فرانسه و آلمان، موسوم به تروئیکا، را درباره برنامه هسته‌ای جمهوری اسلامی با ۲۰ رای موافق، ۱۲ رای ممتنع و دو رای مخالف به تصویب رساند.
در این قطعنامه از حکومت ایران خواسته شده تا همکاری با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را بهبود بخشد و ممنوعیت ورود «بازرسان مجرب» آژانس را لغو کند.
جمهوری اسلامی روز ۲۶ شهریور ۱۴۰۲ مجوز فعالیت گروهی از بازرسان آژانس در ایران را باطل کرد.
عبدالواحد موسوی‌لاری، وزیر کشور دولت اصلاحات گفت: «پزشکیان در زدوبندها گیر نکند و سراغ بده‌بستان با امام جمعه، نماینده مجلس و غیره نرود.» او افزود: «نباید استاندارانی را نگهدارند که بگویند رفتید زدوبند کردید و حالا می‌گویید این بماند.»
مسعود پزشکیان در یک مصاحبه تلویزیونی در پاسخ به سوالی درباره مطالبات کشاورزان گفت که از رهبر جمهوری اسلامی اجازه گرفتیم که برای تسویه برخی بدهی‌هایی که داریم از جمله به پرستاران و کشاورزان از صندوق (توسعه ملی) پول برداریم.
او افزود: «به ما گفتند وارث چیز خوبی شدید اما وارث چیزی شدیم که پول توش نیست.»
علی ولیپور گودرزی، رییس پلیس آگاهی تهران گفت: «برخی سارقان فقط به خاطر شرایط اقتصادی دست به سرقت می‌زنند که اگر شرایط بهتر شود، تعداد این افراد کم می‌شود.» او افزود: «اگر این افراد از چرخه سرقت حذف شوند، پلیس وقت خود را برای مبارزه با سارقان حرفه‌ای صرف می‌کند.»
یکی از موارد بخصوصی که علی خامنه‌ای در دیدار با کابینه دولت چهارم مطرح کرد برطرف کردن موانع فرزندآوری بود؛ چهار روز پس از آن دیدار، بانک مرکزی خبر داد که ۵۰ هزار میلیارد تومان، از محل سپرده‌های قانونی بانک‌ها، برای تسهیلات ازدواج و فرزندآوری تخصیص می‌دهد.
رهبر جمهوری اسلامی، روز ششم شهریور ۱۴۰۳، در اولین دیدار خود با اعضای کابینه مسعود پزشکیان با خطاب دادن وزیر بهداشت او گفت: «من از آقای ظفرقندی می‌خواهم شخصا موضوع جوانی جمعیت و برطرف کردن موانع آن را به‌طور جدی پیگیری کنند.» افزایش جمعیت یکی از دغدغه‌های مهم خامنه‌ای در سال‌های اخیر بوده است.
قانون جوانی جمعیت با توصیه و تاکیدهای خامنه‌ای مهر ۱۴۰۰ در مجلس یازدهم تصویب شد، قانونی که به آن انتقادهای پرشماری هم وارد است.
در این قانون به‌طور مکرر، به ارائه تسهیلات بانکی برای ازدواج و باروری تاکید شده است. در ماده ۱۰ این قانون نوشته شده: «بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران مکلف است برای متولین سال ۱۴۰۰ به بعد، از طریق کلیه بانک‌ها و موسسات اعتباری از محل پس‌انداز و جاری قرض‌الحسنه نظام بانکی و حذف تسهیلات قرض‌الحسنه ازدواج متقاضیان بالای پنجاه سال سن، نسبت به پرداخت تسهیلات قرض‌الحسنه تولد فرزند اقدام کند.»
اختصاص منابع ۵۰ هزار میلیارد تومانی
نصرالله پژمان‌فر، رییس کمیسیون اصل ۹۰ مجلس شورای اسلامی گفت بانک مرکزی از فردا ۵۰ هزار میلیارد تومان برای تسهیلات ازدواج و فرزندآوری تخصیص می‌دهد.
هم‌زمان، مهدی صحابی، مدیر اداره اعتبارات بانک مرکزی هم اعلام کرد بر اساس مصوبه هیات عالی بانک مرکزی مقرر شد از فردا، دهم شهریور ۱۴۰۳، ۵۰ هزار میلیارد تومان اعتبار جدید از محل آزادسازی سپرده‌های قانونی بانک‌ها به رقم تسهیلات قرض‌الحسنه ازدواج و فرزندآوری سال جاری تخصیص داده شود.
بانک‌ها موظفند، برای وضعیت‌های بحرانی نظیر هجوم مردم به بانک‌ها برای دریافت سپرده‌هایشان، حداقل ۱۰ درصد از کل سپرده‌های مشتریان خود را با عنوان «سپرده قانونی» ذخیره کنند.
در صورتی‌که این اعتبار ۵۰ هزار میلیارد تومانی تماما تامین شود، باز هم کفاف متقاضیان تسهیلات را نخواهد داد. با توجه به قانون بودجه مبنی بر افزایش دو برابری وام ازدواج به ۳۰۰ میلیون تومان در سال جاری و رشد منابع قرض‌الحسنه‌ای که حتی ۲۰ درصد هم نیست و اینکه اکنون ۳۰۰ هزار نفر در صف وام هستند، بانک‌ها باید ۹۰ هزار میلیارد تومان بابت وام ازدواج پرداخت کنند؛ این ۹۰ هزار میلیارد تومان تنها برای پاسخگویی به متقاضیان فعلی است، نه متقاضیان جدید.
سراشیبی ازدواج و فرزندآوری
با وجود تصویب قوانین و آیین‌نامه‌ها، تاکیدهای مکرر خامنه‌ای و وعده تسهیلاتی از این دست، آمارها نشان می‌دهد این اقدامات نتوانسته موثر واقع شود. طبق آمارهای رسمی تعداد ازدواج‌های ثبت‌شده در سال ۱۳۹۰ حدود ۸۷۵ هزار مورد بوده است. این عدد در میانه دهه ۹۰ و در سال ۱۳۹۴ به حدود ۷۰۱ هزار مورد رسید، در پایان دهه ۹۰ و سال ۱۳۹۹، به حدود ۵۶۲ هزار مورد رسید. تعداد کل ازدواج ثبت‌شده در سال ۱۴۰۲، حدود ۴۸۱ هزار مورد بوده که تقریبا با کاهش ۴۰۰ هزار موردی، نسبت به سال ۱۳۹۰ تقریبا نصف شده است. به‌طور میانگین در این ۱۳ سال، نرخ سالانه ازدواج حدود ۶ درصد کاهش داشته است.
میزان ناخالص ازدواج در این مدت از ۱۱.۹ مورد به ازای هر هزار نفر در کشور در سال ۱۳۹۰، به حدود ۵.۷ مورد به ازای هر هزار نفر در سال ۱۴۰۲ رسیده است.
بررسی نرخ تولد هم نشان می‌دهد در نه ماه نخست سال ۱۴۰۲ کمترین میزان تعداد تولد در یک دهه اخیر ثبت شده است. تعداد تولد ثبت‌شده در ۹ ماه نخست سال‌های ۱۳۹۲ تا ۱۳۹۷، بالای یک میلیون نوزاد بود، اما از سال ۱۳۹۸، تعداد متولدین کل کشور در ۹ ماه نخست سال به زیر یک میلیون نوزاد رسید. نهایتا در ۹ ماه نخست سال ۱۴۰۲، در کل کشور ۷۹۸ هزار و ۵۵۳ نوزاد متولد شدند. این عدد در ۹ ماه نخست سال ۱۳۹۴، یک میلیون و ۱۸۹ هزار و ۳۵۹ نوزاد بود.
