حسن شماعی‌زاده: جمهوری اسلامی خانه شخصی من را جزو غنائم اسلام کرد
محسن رنانی، اقتصاددان، با اشاره به وضع اقتصادی جمهوری اسلامی و تشدید تنش‌ها با اسرائیل، عدم افزایش قیمت دلار تا ۲۰۰ هزار تومان را معجزه دانست و تاکید کرد اگر حکومت ایران از فرصت بر سر کار آمدن مسعود پزشکیان استفاده نکند، دیگر راهی برای مدیریت فاجعه‌ای که دچار آن شده، نخواهد داشت.
انجمن اقتصاد ایران در سومین نشست با عنوان «دولت چهاردهم، چالش‌ها و افق پیش رو» میزبان محسن رنانی، اقتصاددان و عضو هیات علمی دانشگاه اقتصاد بود.
روزنامه هم‌میهن گزارشی از سخنان این اقتصاددان نهادگرا در تشریح اوضاع اقتصادی جمهوری اسلامی منتشر کرد.
رنانی در این نشست اوضاع کشور را به «هواپیمای انقلاب» تشبیه کرد که ۴۰ سال پس از نشستن و پایان سفر، خلبان همچنان اجازه نمی‌دهد مسافران کمربندها را باز کنند.
او گفت: «اگر دولت مسعود پزشکیان می‌خواهد موفق شود، باید وفاق خود را به افق تبدیل کند.»
به گفته رنانی، جمهوری اسلامی برای عبور از بحران‌های متعددی که گرفتار آن است، تنها یک مسیر دارد و آن تبدیل وفاق «همه با من» به وفاق «همه با هم» است.
رنانی گفت: «اگر توسعه را تبدیل به شش طبقه کنیم، ما در طبقه دوم و در زمان هشدار هستیم.»
به گفته او، از ۳۷۶ شاخص توسعه، حدود ۱۹۰ شاخص در ایران قرمز شده است: «حدود ۱۰۰ شاخص سفید و تنها بقیه شاخص‌ها سبز هستند.»
رنانی با اشاره به این که اقتصاد ایران در مرحله «نااطمینانی پیچیده» قرار گرفته است، گفت: «اگر یک مرور سریع کنیم، در دوره ریاست‌جمهوری اکبر هاشمی رفسنجانی، سرمایه‌گذاران از اقتصاددانان و مشاوران اقتصادی می‌پرسیدند اگر در استان سیستان و بلوچستان کارخانه بزنیم، می‌توانیم وام با بهره پایین بگیریم یا خیر؟»
به گفته این اقتصاددان، در دوران ریاست جمهوری محمد خاتمی سوال این بود که می‌خواهم در استان‌های دارای کلان‌شهر سرمایه‌گذاری کنم اما وام استان‌های کم‌برخوردارتر، بهتر است. چه کاری انجام دهم مناسب‌تر است؟
رنانی در ادامه گفت: «در دوران ریاست‌جمهوری محمود احمد‌ی‌نژاد سوال این بود که می‌خواهم سرمایه‌گذاری کنم، دلار بخرم یا سکه و طلا؟ در دولت حسن روحانی هم سوال این بود که پول‌های خود را به کدام کشور ببرم که بهتر باشد؟ ارمنستان یا ترکیه و امارات؟ در دولت ابراهیم رئیسی سوال تبدیل به این شد که من کجا مهاجرت کنم و پول‌های خود را سرمایه‌گذاری کنم؟»
به گفته او، دولت چهاردهم وارث چنین مسیر تاریخی‌ای است.
رنانی ادامه داد که شرایط جدید با اسرائیل هم‌اکنون در کشور مشکل‌ساز شده است: «به همین دلیل این معجزه است که تا این لحظه دلار ۲۰۰ هزار تومان نشده است. این نشان می‌دهد که همچنان مردم اطمینان دارند و عدم تمایلشان به جنگ را نشان می‌دهند.»
روندهای نزولی
رنانی با بررسی وضعیت اقتصاد کشور در دوره‌ها و نقاط عطف تاریخ جمهوری اسلامی تاکید کرد که اقتصاد ایران از زمانی که برجام شکست خورد، وارد فاز «عدم اطمینانی پیچیده» شد.
او گفت بخش اعظم روندهای بهبود که از ۳۰ سال قبل آغاز شده بودند، از سال ۱۳۹۶ به بعد نزولی شدند: «از سال ۱۳۹۶، در دوران ریاست‌جمهوری روحانی و رئیسی، روندهای بهبود، همه نزولی شدند.»
استاد اقتصاد دانشگاه اصفهان با تشریح شرایط ناپایدار اقتصادی افزود زمانی که اقتصاد به سمت عدم اطمینان پیچیده می‌رود، بازیگران هم به سمت استفاده از «عقل معنایی» می‌روند.
به گفته او، اقتصاد برای «عقل ابزاری» نوشته شده است نه عقل معنایی: «زمانی که یک جامعه به سطح نااطمینانی بسیار می‌رسد، عقل ابزاری دیگر وجود ندارد. به همین دلیل در نظرخواهی انجام شده از کارآفرینان، ۹۰ درصد آنان گفته‌اند به اقتصاد ایران امید ندارند. این افراد به دلیل نااطمینانی در عقل ابزاریشان اختلال به وجود آمده است. عقل ابزاری، مختل شده چرا که عقل ابزاری، نیاز به چشم‌انداز دارد.»
رنانی که یکی از ۱۴۰ اقتصاددان حامی پزشکیان در انتخابات تیر ۱۴۰۳ بود، گفت تا زمانی که مردم باور کنند همه می‌خواهند مردم و سیستم با هم وفاق داشته باشند، مشکلات اقتصادی حل نمی‌شوند.
او گفت: «اکنون در مسائلی مانند بنزین، آب، تصادفات جاده‌ای و بسیاری مشکلات دیگر، دچار فاجعه شده‌ایم.»
به گفته رنانی، حکومت به تنهایی نمی‌تواند «این فاجعه» را مدیریت کند: «الان حکومت باید فراخوان دهد و از مردم کمک بگیرد. بنابراین اگر اکنون که اعتمادی به دولت چهاردهم هست راهی نیابیم، دیگر زمان می‌گذرد.»
محمدباقر محمدی لائینی، نماینده خامنه‌ای در استان مازندران گفت: «حوزه علمیه سربازخانه امام زمان است، اینکه این سربازخانه چند طلبه دارد ملاک نیست، ممکن است دو طلبه باشند اما خدا در درس‌شان برکتی ایجاد می‌کند.» او افزود: «سربازخانه امام زمان نباید با خط ولایت زاویه داشته باشد.»
بیش از هزار نویسنده، از جمله برندگان جایزه نوبل و جایزه پولیتزر در نامه‌ای به کمپین بایکوت گسترده ناشران اسرائیلی پیوسته و اعلام کردند موسسات فرهنگی اسرائیلی که اغلب مستقیم با دولت همکاری می‌کنند، در پنهان‌سازی سلب مالکیت و سرکوب میلیون‌ها فلسطینی طی دهه‌ها نقش اساسی داشته‌اند.
در پی انتشار ویدیویی از آزار و اذیت مهاجران اهل افغانستان در ایران، علی ربیعی، دستیار اجتماعی مسعود پزشکیان، برخوردها با مهاجران در ایران را «زشت و نژادپرستانه» خواند و گفت این‌گونه رفتارها غیرقابل توجیه و دردآور است و با فرهنگ و روحیه ایرانی سازگار نیست.
ربیعی روز ۹ آبان با انتشار ویدیویی از مورد آزار و خشونت قرار گرفتن زنان مهاجر افغانستان در ایران، در شبکه اجتماعی ایکس نوشت: «کارهای زشت نژادپرستانه در قبال مهاجرین غیرقابل توجیه بوده و با فرهنگ و روحیه ایرانی نیز سازگار نیست.»
دستیار اجتماعی پزشکیان با بیان این که «اگر یک دختر ایرانی در اثر ظلم، متحمل رنج شود، قلبمان می‌لرزد»، خاطرنشان کرد: «دیدن سیلی خوردن دختران افغانستانی هم باید موجب درد و تاسف شود.»
او با تاکید بر این که مساله پناهجویان صرفا در چارچوب منطقی و از طریق برنامه‌ریزی و سیاست‌گذاری قابل بررسی و تصمیم‌گیری است، نوشت: «انسان در هر جای دنیا که باشد باید کرامت انسانی‌اش حفظ شود.»
در ماه‌های گذشته و به دنبال افزایش سیاست‌های مهاجرستیزانه جمهوری اسلامی علیه شهروندان اهل افغانستان در ایران، گزارش‌های زیادی از برخوردهای توهین‌آموز با مهاجران اهل افغانستان منتشر شده است.
هم‌زمان با افزایش این خشونت‌ها، کارزارهایی افغان‌ستیزانه و با خواست اخراج مهاجران از ایران در شبکه‌های اجتماعی به راه افتاده‌اند.
اخراج مهاجران اهل افغانستان از ایران
در ماه‌های اخیر فشار نیروهای امنیتی و انتظامی به مهاجران اهل افغانستان در ایران افزایش یافته و گزارش‌ها از افزایش رد مرزهای غیر‌قانونی، همراه با برخوردهای شدید با این شهروندان حکایت دارند.
احمدرضا رادان، فرمانده کل انتظامی کشور، روز هفتم آبان از رد مرز شدن ۸۵۰ هزار نفر از مهاجران از ایران خبر داد و آن‌ها را «اتباع غیرمجاز» نامید.
پیش از آن، محمدصادق معتمدیان، استاندار تهران در روز اول آبان با اعلام اینکه از دو و نیم میلیون تبعه ساکن این استان بیش از ۴۰ درصد (یک میلیون نفر) به‌صورت غیرمجاز حضور دارند، بر لزوم اخراج این افراد تاکید کرد.
اسکندر مومنی، وزیر کشور دولت چهاردهم نیز تهران را مهاجرپذیر‌ترین استان کشور اعلام کرد و گفت ساماندهی و «طرد اتباع بیگانه غیرمجاز» باید در اولویت قرار بگیرد.
خبرگزاری باختر، رسانه تحت کنترل طالبان، روز اول آبان گزارش داد که دست‌کم ۲۲۷ خانواده مهاجر افغان در یک روز از ایران اخراج شدند.
ولی‌الله بیاتی، سخنگوی کمیسیون امور داخلی مجلس، ۱۴ مهر گفت که بر اساس طرح ساماندهی اتباع خارجی، دیگر چیزی به عنوان اقامت دائم اتباع در ایران وجود ندارد و تنها سه نوع اقامت موقت شامل یک ساله، سه ساله و احتمالا هفت ساله پیش‌بینی شده است.
بیاتی خبر داد که طرح ساماندهی اتباع خارجی و اساسنامه سازمان ملی مهاجرت در دستور کار کمیسیون امور داخلی مجلس است.
روزنامه شرق ۲۰ مرداد امسال در گزارشی از بازداشت شماری نوجوان افغانستانی بین ۱۰ تا ۱۷ سال با وجود داشتن مدارک خبر داد و نوشت گرچه رد مرز کودکان زیر ۱۸ سال و زنان به تنهایی غیر‌قانونی است اما این اتفاقات در حال رخ دادن است.
علاوه بر جمهوری اسلامی، پاکستان هم در ماه‌های گذشته فشارها بر اتباع خارجی را در خاک خود افزایش داده و بر اساس اعلام سازمان ملل، در یک سال گذشته ۷۳۳ هزار افغان را اخراج کرده و به افغانستان باز گردانده است.
به گزارش افغانستان‌اینترنشنال، تعداد قابل ملاحظه‌ای از افغان‌ها پس از به قدرت رسیدن دوباره طالبان در افغانستان، به ایران مهاجرت کردند.
تعداد زیادی از این مهاجران، زنان و دخترانی هستند که از حق آموزش و کار در افغانستان محروم مانده‌اند.
بخشی دیگر از مهاجران، نظامیان و کارمندان حکومت پیشین هستند که از ترس انتقام‌جویی طالبان به ایران فرار کرده‌اند.
شماری از مهاجران نیز به دنبال بحران اقتصادی و بیکاری گسترده در افغانستان تحت کنترل طالبان، برای کار کردن راهی ایران شده‌اند.
سرگئی لاوروف، وزیر خارجه روسیه گفت: «در توافق‌نامه‌ای که به زودی با جمهوری اسلامی امضا می‌شود، امکان همکاری نظامی نزدیک‌تری بین مسکو و تهران فراهم می‌شود.» پیش‌تر مسعود پزشکیان در دیدار با پوتین گفته بود «امیدواریم دو کشور بتوانند مقابل سیاست‌های تمامیت‌خواهانه آمریکا بایستند.»
