هم‌زمان با انتشار گزارش‌های پیروزی دونالد ترامپ در انتخابات آمریکا، بازار در ایران صبح چهارشنبه ۱۶ آبان با دلار ۷۰ هزار تومانی گشایش یافت. نرخ گشایش دلار در روز ۱۵ آبان، ۶۸ هزار و ۹۶۰ تومان بود. این اولین واکنش اقتصاد ایران به پیروزی ترامپ است.
این پایگاه خبری-تحلیلی روز چهارشنبه ۱۶ آبان در گزارشی سه دلیل عمده را برای ورود مجدد ترامپ به کاخ سفید برشمرد.
آخرین خبرها از انتخابات ریاست جمهوری آمریکا و نتایج آن را در صفحه ویژه ایران‌اینترنشنال دنبال کنید. در این صفحه لحظه به لحظه همراه با نقشه‌ها، تصاویر و تحلیل‌ها از نتایج انتخابات و پیامدهای آن مطلع می‌شوید.
۱. افزایش حمایت از ترامپ در مناطق روستایی
واکس نوشت انتظار می‌رفت ترامپ همچون گذشته از حمایت ساکنان مناطق روستایی ایالات متحده برخوردار باشد اما پرسش اصلی این بود که سهم این افراد از سبد رای نامزد جمهوری‌خواه در مقایسه با چهار سال گذشته، افزایش می‌یابد یا خیر.
بر اساس این گزارش، به نظر می‌رسد ترامپ در این راه موفق بوده است.
نتایج اولیه انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا نشان داد ترامپ در ایالت‌های کنتاکی، جورجیا، کارولینای شمالی و ایندیانا با حمایت گسترده‌ای روبه‌رو شده است.
روند کلی شمارش آرا در مناطق روستایی ایالت پنسیلوانیا هم نشان داد که ترامپ موفق شده هم میزان مشارکت شهروندان واجد شرایط را افزایش دهد و هم پایگاه سنتی حزب جمهوری‌خواه را در این مناطق توسعه بخشد.
یک نمونه برجسته دیگر را نیز می‌توان برای حمایت گسترده مناطق روستایی از ترامپ مثال زد: شهرستان لاکاوانا در پنسلیوانیا که اسکرانتون، زادگاه جو بایدن، رییس‌جمهوری فعلی آمریکا نیز در آن قرار دارد.
آمار حاکی از آن است که میزان حمایت از ترامپ در لاکاوانا در مقایسه با سال ۲۰۲۰، حدود ۵.۶ درصد رشد داشته است. با این حال، هریس توانست با اختلافی اندک از رقیب خود، در رتبه اول آرای این شهرستان بایستد.
۲. کاهش حمایت از دموکرات‌ها در حاشیه شهرها
برای جبران محبوبیت فزاینده ترامپ در مناطق روستایی، دموکرات‌ها نه تنها باید در مراکز شهری پیروز می‌شدند بلکه باید سبد رای خود را در حاشیه شهرها نیز تقویت می‌کردند.
واکس نوشت حومه شهرها از سال ۲۰۱۶ به سمت دموکرات‌ها گرایش پیدا کرد اما به نظر نمی‌رسد این گزاره در مورد انتخابات اخیر نیز صادق بوده باشد.
اولین نشانه از تغییر این روند در شهرستان لادِن در شمال ویرجینیا مشاهد شد؛ منطقه‌ای که جمعیت زیادی از افراد تحصیل‌کرده را در خود جای داده است.
بایدن در سال ۲۰۲۰ با اختلاف ۲۵ درصد ترامپ را در لادن پشت سر گذاشت اما فاصله هریس با رقیب خود در این انتخابات تنها ۱۷ درصد بود.
اما در شهرستان همیلتون ایالت ایندیانا، ورق کاملا به نفع جمهوری‌خواهان برگشت و هریس در این شهرستان رقابت را با اختلاف شش درصد آرا به ترامپ واگذار کرد.
این در حالی است که چهار سال پیش، بایدن توانسته بود با اختلاف هفت درصد، ترامپ را در همیلتون شکست دهد.
واکس افزود با وجود چالش‌های موجود، دموکرات‌ها توانستند پایگاه خود را در مناطق حاشیه‌ای شهرها در سایر نقاط آمریکا حفظ کنند.
برای مثال، هریس در مناطق حومه‌ای آتلانتا عملکرد بهتری در مقایسه با بایدن داشت و حتی توانست آرای حزب دموکرات را در دو شهرستان کاب و گوینِت، یک درصد بهبود ببخشد.
۳. کاهش حمایت لاتین‌تباران از دموکرات‌ها
نظرسنجی‌های پیش از انتخابات نشان می‌داد ترامپ در مسیر ثبت دستاوردی تاریخی در جذب حمایت شهروندان غیرسفیدپوست قرار دارد.
واکس نوشت اگرچه هنوز داده‌های انتخابات اخیر در سطح ملی در دسترس عموم قرار نگرفته است اما همین حالا هم می‌توان از تغییرات چشمگیری سخن گفت که در آرای مناطقی با جمعیت بالای لاتین‌تبارها رخ داده‌اند.
فلوریدا واضح‌ترین نمونه برای این روند است. این ایالت در انتخابات اخیر به سوی جمهوری‌خواهان تمایل پیدا کرد و رای‌دهندگان لاتین‌تبار آن نیز از این روند پیروی کردند.
شهرستان میامی-دید فلوریدا که تعداد زیادی از شهروندان کوبایی-آمریکایی در آن ساکن هستند، پیش از این یک پایگاه قابل اعتماد برای دموکرات‌ها به شمار می‌رفت اما در این انتخابات، ترامپ را به هریس ترجیح داد و حتی درصد اختلاف آرای آن‌ها دو رقمی شد.
رای اول شهرستان اوسکئولا با جمعیت قابل توجهی از پورتوریکویی‌ها، در انتخابات چهار سال گذشته بایدن بود و او با اختلاف ۱۴ درصد از رقیب خود در صدر ایستاد اما اوسکئولا هم در انتخابات اخیر به نفع ترامپ تغییر جهت داد.
آمار نشان می‌دهد حمایت از حزب دموکرات در سایر مناطقی که کوبایی‌ها و پورتوریکوها در آن‌ها ساکن هستند، از جمله کیسیمی و هیالیا، کاهش یافته است.
۲۴ مهر ۱۴۰۳، ترامپ که هنوز رییس‌جمهوری ایالات متحده نشده بود، در گفت‌وگویی با شبکه فاکس نیوز، درباره دوران ریاست‌جمهوری‌اش و روابط با جمهوری اسلامی گفت: «من به چینی‌ها گفتم این کار را نکنید و گوش کردند؛ به آن‌ها گفتم که اگر به خرید نفت ایران ادامه دهید دیگر نمی‌توانید با آمریکا تجارت کنید.»
این حرف ترامپ را آمارها هم تایید می‌کنند.
فروش و صادرات نفت اصلی‌ترین راه تامین منابع خارجی جمهوری اسلامی است. در واقع از این راه دلار به دست جمهوری اسلامی می‌رسد.
فروش نفت جمهوری اسلامی که پاییز ۱۳۹۵، پس از توافق برجام به حدود سه میلیون و ۲۰۰ هزار بشکه در روز رسیده بود، در دولت ترامپ و زمستان ۱۳۹۸ به حدود ۱۹۰ هزار بشکه رسید. یعنی در واقع یک-هفدهم شد.
صادرات نفت جمهوری اسلامی با آغاز دولت جو بایدن دوباره رونق گرفت تا جایی که به بالای دو میلیون بشکه در مرداد ۱۴۰۲ نیز رسید. علاوه بر این، بایدن کمک‌های دیگری هم به جمهوری اسلامی کرد. مثل اجازه آزادسازی پول‌های بلوکه شده جمهوری اسلامی در کره جنوبی.
محمدجواد ظریف که مشاور و همراه مسعود پزشکیان در انتخابات زودهنگام ریاست‌جمهوری ۱۴۰۳ در ایران بود، در مناظره‌ای فاش کرد که دولت بایدن «پیچ» تحریم‌ها را «شل» کرده بود.
به این ترتیب در سایه دولت دموکرات آمریکا، جمهوری اسلامی با چشم‌پوشی کاخ سفید، توانست دوباره درآمدهای ارزی خود را افزایش دهد.
حالا ترامپ بازگشته و اگر به همان راهی برود که در دور قبل ریاست‌جمهوری خود رفت، وضعیت درآمدهای ارزی جمهوری اسلامی و به تبع آن، قیمت دلار، دوباره مثل سال‌های ۱۳۹۶ تا ۱۴۰۰ خواهد شد.
از سوی دیگر اوضاع جهان و خاورمیانه نسبت به سال‌های دوره اول ریاست‌جمهوری ترامپ تفاوت کرده و حالا جمهوری اسلامی و اسرائیل مستقیما با هم وارد درگیری نظامی شده‌اند.
زمستان سال ۱۳۹۵ ترامپ کارش را به عنوان رییس‌جمهوری آغاز کرد.
در آن زمان قیمت دلار در بازار آزاد ایران حدود سه هزار و ۶۵۰ تومان بود. سال ۱۳۹۶ قیمت دلار به بیش از چهار هزار تومان رسید و پس از آن که در بهار ۱۳۹۷ ترامپ از برجام خارج شد، قیمت دلار به حدود ۱۲ هزار تومان رسید.
به گفته بسیاری از تحلیلگران، اکنون و در آستانه زمستان ۱۴۰۳، جمهوری اسلامی با چشمی نگران به آمریکا نگاه می‌کند. در حالی که دولت چهاردهم بودجه سال ۱۴۰۴ را بسیار خوش‌بینانه پیش‌بینی کرده است، باید دید چقدر از سه میلیون و ۷۵۰ هزار بشکه تولید روزانه نفت را که در بودجه پیش‌بینی شده است، می‌تواند به فروش برساند.
آیا شبکه فروش نفت جمهوری اسلامی که با چشم‌پوشی دولت بایدن میتوانست مقادیری ارز به کشور وارد کند، همچنان کارایی سابق را خواهد داشت؟
محسن رنانی، اقتصاددان حامی پزشکیان، هفته گذشته گفت نرسیدن قیمت دلار به ۲۰۰ هزار تومان «معجزه» است.
با بازگشت ترامپ به کاخ سفید، ممکن است عمر این معجزه به پایان برسد.