طائب، رییس پیشین سازمان اطلاعات سپاه: جنگ پینگ‌پنگی ما با اسرائیل را تا آخر ببینید
برخی رسانه‌ها گزارش داده‌اند که برایان هوک، نماینده آمریکا در امور ایران در دولت پیشین دونالد ترامپ، نقشی قابل توجه در روند تشکیل کابینه آتی رییس‌جمهوری منتخب ایالات متحده ایفا خواهد کرد. ناظران معتقدند این موضوع می‌تواند بیانگر رویکرد سخت‌گیرانه ترامپ در قبال تهران باشد.
شبکه سی‌ان‌ان به نقل از سه منبع آگاه خبر داد انتظار می‌رود هوک رهبری تیم انتقالی ترامپ را در وزارت امور خارجه آمریکا بر عهده بگیرد.
پایگاه خبری پولیتیکو نوشت هوک با تکیه بر تجربیات خود در دولت اول ترامپ، «نظارت بر برنامه‌های وزارت امور خارجه» را در دولت آتی او نیز عهده‌دار خواهد بود.
روزنامه گاردین هم گزارش داد مسئولیت دیپلمات‌های آمریکایی در دوران انتقال قدرت، به هوک که به رویکرد سخت‌گیرانه‌اش در قبال جمهوری اسلامی شهرت دارد، محول شده است.
او می‌کوشید حتی پس از خروج ترامپ از برجام، راهی برای حل برنامه هسته‌ای جمهوری اسلامی بیابد اما در نهایت در سال ۲۰۲۰ از سمت خود به‌عنوان نماینده آمریکا در امور ایران کناره‌گیری کرد، رویدادی که می‌توان آن را شکست تلاش‌های دیپلماتیک برای رسیدن به توافق با تهران برشمرد.
ترامپ در دوران پیشین حضور خود در کاخ سفید بین سال‌های ۲۰۱۷ و ۲۰۲۱، سیاست فشار حداکثری را در برابر جمهوری اسلامی در پیش گرفت و از توافق بر سر برنامه هسته‌ای حکومت ایران، موسوم به برجام، خارج شد.
این سیاست با کاهش قابل توجه صادرات نفتی جمهوری اسلامی همراه بود و اقتصاد ایران را به شدت تحت تاثیر قرار داد.
در آن مقطع زمانی، ترامپ می‌کوشید تهران را تحت فشار به تسلیم وادارد و در همین راستا، هوک نقشی محوری در اعمال تحریم‌ها علیه حکومت ایران داشت؛ این امر باعث شد بسیاری او را مسئول فروپاشی اقتصاد ایران و بحران مالی جمهوری اسلامی قلمداد کنند.
هوک پس از کناره‌گیری از مقام خود، در مصاحبه با روزنامه نیویورک تایمز گفت: «گاهی مقصد مهم است و گاهی مسیر. در مورد استراتژی ما در قبال ایران، هر دو مهم هستند. ما خواهان یک توافق جدید با رژیم [ایران] هستیم. اما در همین حین، فشار ما فروپاشی مالی آن‌ها را در پی داشته است.»
او همچنین رویکرد دولت ترامپ در برابر جمهوری اسلامی را یک «موفقیت» ارزیابی کرد و افزود: «تقریبا با هر معیاری، رژیم و نیروهای تروریستی وابسته به آن ضعیف‌تر از سه سال و نیم گذشته هستند. با توافق یا بدون توافق، ما [در برابر ایران] بسیار موفق بوده‌ایم.»
اما در مقطع کنونی که شبه‌نظامیان تحت حمایت تهران در سراسر منطقه به فناوری‌های پیشرفته مجهز شده‌اند، نیروهای آمریکایی را تهدید می‌کنند، با اسرائیل در نبرد هستند و کشتی‌رانی بین‌المللی را هدف قرار می‌دهند، موفقیت مد نظر هوک چندان آشکار به نظر نمی‌رسد.
تاکنون بسیاری از بازگشت ترامپ به کاخ سفید ابراز خرسندی کرده‌اند، اما مقام‌های حکومت ایران در واکنش به پیروزی نامزد جمهوری‌خواهان در انتخابات، رویکردی محتاطانه را در پیش گرفته‌اند، زیرا می‌دانند روی کار آمدن دولتی با مواضع سخت‌گیرانه در واشینگتن، عواقبی گسترده برای تهران به همراه خواهد داشت.
جاناتان شانزر، معاون ارشد تحقیقات در بنیاد دفاع از دموکراسی‌ها، تاکید کرد قدرت گرفتن مجدد ترامپ در عرصه سیاسی ایالات متحده تنها حامل یک پیام برای حکومت ایران خواهد بود: «فشار حداکثری.»
علاوه بر اعمال تحریم‌های سنگین و خروج از برجام، ترامپ در اقدامی جسورانه، فرمان هدف قرار دادن قاسم سلیمانی، فرمانده پیشین نیروی قدس سپاه پاسداران، را صادر کرد، کسی که مسئول کشتن تعدادی از نیروهای آمریکایی بود و در حملات زیادی در سراسر جهان دست داشت.
سلیمانی در دی‌ماه ۱۳۹۸ در حمله پهپادی آمریکا به فرودگاه بغداد جان خود را از دست داد و از آن زمان تاکنون، مقام‌های جمهوری اسلامی بارها به‌صورت علنی از قصد خود برای هدف قرار دادن ترامپ و سایر مقام‌های دولت پیشین ایالات متحده به دلیل دست داشتن در کشته شدن سلیمانی خبر داده‌اند.
جیسون برادسکی، مدیر سیاست‌گذاری در سازمان اتحاد علیه ایران هسته‌ای، در مصاحبه با ایران‌اینترنشنال به حضور هوک در تیم انتقالی ترامپ پرداخت و بر اهمیت «نیروی انسانی» در تعیین سیاست‌های دولت آتی آمریکا تاکید کرد.
او گفت نقش‌آفرینی هوک در این برهه نشان می‌دهد «دولت آتی ترامپ سیاست کنونی ایالات متحده در قبال ایران را بازنگری و رویکرد فشار حداکثری را که بسیار موفق بود، احیا خواهد کرد».
پیشینه هوک باعث شده بسیاری از تحلیل‌گران مسائل ایران، مانند برادسکی، بازگشت او را به عرصه سیاست خارجی آمریکا مثبت ارزیابی کنند.
این در حالی است که وزارت امور خارجه ایالات متحده همچنان برای کنترل بحران ناشی از اخراج رابرت مالی، نماینده آمریکا در امور ایران در دولت بایدن، می‌کوشد.
مجوز امنیتی مالی در آوریل ۲۰۲۳ به حالت تعلیق درآمد و او به مرخصی بدون حقوق فرستاده شد. پیش‌تر و در روز ۲۱ اردیبهشت، پولیتیکو خبر داد بازرسان اف‌بی‌آی در حال بررسی این موضوع هستند که آیا مالی در زمینه اطلاعات محرمانه‌ای که در اختیار او بوده، مرتکب جرمی شده است یا نه.
برادسکی در ادامه مصاحبه خود با ایران‌اینترنشنال گفت: «برایان هوک زمانی که نماینده ویژه آمریکا در امور ایران بود، تیمی خلاق و قوی را رهبری می‌کرد و از اینکه می‌بینم او در فرآیند انتقال قدرت [در آمریکا] نقش خواهد داشت، خرسندم.»
پولیتیکو نوشت علاوه بر هوک، دیگر چهره‌های «تندرو» نیز در کنار ترامپ حضور خواهند داشت، از جمله مارک پائولِتا که قرار است رهبری برنامه‌های انتقالی وزارت دادگستری را بر عهده بگیرد و رابرت لایتیزر که برای رهبری تیم اقتصادی ترامپ معرفی شده است.
شیرین عبادی، برنده نوبل صلح در خصوص وضعیت محمد نجفی، وکیل زندانی نوشت: جان محمد نجفی در خطر است و وکیل در بند با دست‌بند و پابند و با علائم حاد عارضه قلبی در بیمارستان لقمان بستری شده است. پیش‌تر نیز رسانه‌های حقوق بشری نسبت به وضعیت جسمی محمد نجفی ابراز نگرانی کرده بودند
خبرنامه دانشجویان امیرکبیر، با اعلام اینکه آهو دریائی، دختر دانشگاه علوم تحقیقات در بیمارستان اعصاب و روان در قرنطیه و تحت نظر ماموران امنیتی است، نوشت: «پزشکان امنیتی که مسئولیت او را برعهده گرفتند، تلاش می‌کنند با تجویز قرص و آمپول‌های ناشناخته او را به مرز جنون بکشانند.»
خامنه‌ای در اولین سخنرانی خود پس از انتخابات آمریکا درباره ترامپ چیزی نگفت. پزشکیان هم یک روز پس از پیروزی ترامپ، بدون اشاره به نتیجه، گفت انتخابات آمریکا برای «ما» تفاوتی نخواهد داشت. اما برخی مقام‌ها، مطبوعات و چهره‌ها واکنش‌های مشخص‌تری داشتند.
شامگاه چهارشنبه ۱۶ آبان ۱۴۰۳، در ساعت‌هایی که با اعلام تدریجی نتایج انتخابات آمریکا بازگشت دونالد ترامپ قطعی شده بود، مسعود پزشکیان در ایران با اعضای ستاد مسئولان «ستاد امید» دیدار داشت. او بدون اشاره مستقیم به پیروز انتخابات آمریکا گفت برای «ما» هرگز تفاوتی نخواهد داشت که چه کسی در انتخابات آمریکا پیروز شده، چرا که کشور و نظام ما به قدرت درونی خود با ملتی با عزت و عظمت متکی است.
پزشکیان ادامه داد: «ما در توسعه روابط خود با دیگر کشورها به هیچ عنوان نگاه بسته و محدودی نخواهیم داشت.»
رئیس دولت چهاردهم با اشاره به اینکه اولویت خود را توسعه روابط با کشورهای اسلامی و همسایه قرار داده‌ایم، تاکید کرد: «عمیقا معتقد به ایجاد وحدت و انسجام میان کشورهای اسلامی هستیم و باور داریم اگر همه کشورهای جهان اسلام با یکدیگر برادر و متحد بودند، رژیم صهیونیستی جرات نداشت اینگونه مردم فلسطین و لبنان مظلوم را به خاک و خون بکشد.»
به جز پزشکیان، تا کنون مقام رده بالایی در جمهوری اسلامی حتی به صورت غیر مستقیم هم واکنشی به پیروزی ترامپ نداشته است.
سخنگوی دولت و سخنگوی وزارت امورخارجه، بلندپایه‌ترین مقامات دولتی هستند که تا اینجای کار به بازگشت ترامپ واکنشی محتاطانه و کلیشه‌ای نشان دادند.
فاطمه مهاجرانی، سخنگوی دولت گفته جمهوری اسلامی «آب‌دیده» شده و بازگشت ترامپ برای جمهوری اسلامی چندان تفاوتی ندارد.
اسماعیل بقائی، سخنگوی وزارت امور خارجه هم با اشاره به اینکه انتخاب رییس جمهور در آمریکا به عهده مردم آن کشور است تاکید کرد جمهوری اسلامی از رویکرد دولت‌های گذشته آمریکا «تجربه تلخی» دارد. او در عین حال تاکید کرد انتخابات اخیر آمریکا فرصتی برای بازبینی و بازنگری در رویکردهای «ناصواب» گذشته است.
احمد نادری، نماینده تهران در مجلس شورای اسلامی، در واکنش به پیروزی دونالد ترامپ در انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا از هشتگ «حاج قاسم» برای اشاره به هدف قرار گرفتن سلیمانی استفاده کرد و نوشت: «ما با ترامپ پدرکشتگی داریم.»
چهره‌های سیاسی
علی عبدالعلی زاده، رئیس ستاد انتخاباتی و از دوستان نزدیک پزشکیان پیش از اعلام نتیجه، گفته بود ترامپ تاجر است و اتفاقا چون تاجر است، ما هم خوب زبان تجارت را می‌فهمیم.
عباس آخوندی، وزیر راه و شهرسازی دولت حسن روحانی و از چهره‌های جریان اصلاح‌طلب، با اشاره به فرصت‌هایی که با پیروزی ترامپ در اختیار جمهوری اسلامی قرار گرفته است گفت جمهوری اسلامی باید در دوره ترامپ روابط خود با اروپا و چین را تقویت کند. او همچنین پیشنهاد داده است جمهوری اسلامی با دور شدن ترامپ از اروپا، به سمت تغییر موضع در رابطه با جنگ اوکراین پیش برود.
احمد زیدآبادی، زندانی سیاسی سابق و از چهره‌های جریان اصلاح‌طلب، در مطلب کوتاهی با عنوان «گندش بزنند» که پس روشن شدن نتیجه انتخابات در کانال تلگرامی‌اش منتشر کرد نوشت به دوره چهارسال ریاست جمهوری اول ترامپ اشاره و او را سیاستمداری غیرقابل پیشبینی توصیف کرد. زیدآبادی در بخشی از یادداشت خود نوشت: « اگر (ترامپ) در منطقه ما خرابکاری کرد، چگونه باید در برابر او موضع بگیریم؟! به هر حال توان ما محدود و قدرت دستگاه تحت کنترل و رهبری او غول‌آساست!»
صادق زیباکلام، دیگر چهره اصلاح‌طلب که به تازگی از زندان مرخصی گرفته است، در پستی که در حساب شبکه ایکس خود منتشر کرده، با اشاره به استقبال برخی چهره‌های اپوزیسیون از پیروزی ترامپ به طعنه نوشته است: «ببینیم ترامپ نژادپرست، ضد زن، ضدسیاه‌پوستان، ضد مهاجران و آمریکای‌لاتین تبارها، ضدفلسطینی‌ها و ضد مسلمانان برای پیشبرد دموکراسی و بهبود حقوق بشر در ایران -آنگونه که اپوزیسیون تصور می‌کند- چه خواهد کرد!»
دنیای اقتصاد: هرکار می‌کنید مثل سال ۱۳۹۷ نباشید
روزنامه دنیای اقتصاد، نزدیک به جریان کارگزاران سازندگی و اصلاح‌طلبان در سرمقاله‌ای با اشاره به تجربیات اقتصادی سال‌های ۱۳۹۷ به بعد که ترامپ از برجام خارج خارج شد، توصیه کرده دولتمردان از تجربیات آن دوره درس بگیرند و آن را تکرار نکنند. این مطلب تاکید کرده است: «نه اقتصاد ایران ظرفیت تکرار دارد و نه رای‌دهندگان به دولت.»
این روزنامه در مطلبی دیگر با اشاره به وضعیت بازارها پس از اعلام پیروزی ترامپ نوشته است شوک اقتصادی این خبر به بازارهای ایران، کنترل شده بود. دنیای اقتصاد از قول کارشناسان با اشاره به دور قبلی ریاست جمهوری ترامپ نوشته است: «وضعیت اقتصاد ایران مقاوم‌تر از دوره‌های قبلی بوده و وضعیت ذخایر ارز و طلا نیز در شرایط نسبتا مناسب است.»
کنایه هم‌میهن به سخنگوی دولت
روزنامه هم‌میهن، ارگان حزب کارگزاران سازندگی، با اشاره به سخنان مهاجرانی، سخنگوی دولت، آن را کلیشه‌ای توصیف کرده است. این روزنامه رخدادهای دور قبل ریاست جمهوری ترامپ، از جمله خروج از برجام و هدف قرار دادن قاسم سلیمانی را یادآوری، اما تاکید کرده است: «برای سیاستمداران، مرغ سیاست یک پا ندارد. سیاست باید منعطف باشد. اگر متصلب باشد، احتمال شکست آن بیشتر می‌شود؛ چون طرف مقابل دست سیاستمدار متصلب را پیشاپیش خوانده است.»
این روزنامه در همین حال تاکید کرده است نباید بازگشت ترامپ به کاخ سفید طوری در داخل توصیف شود که «بیش از حد متعارف» تحت تاثیر تغییرات سیاسی در سایر کشورها قرار گیرد. هم‌میهن هشدار داده است«چنین وضعی تا حدی موجب بی‌ثباتی و وابستگی سیاست‌های کشور می‌شود؛ واقعیتی که در سیاست خارجی ایران کمابیش دیده می‌شود.»
روزنامه خامنه‌ای: ترامپ تفاوتی با دموکرات‌ها ندارد
روزنامه کیهان، وابسته به رهبر جمهوری اسلامی که مشهور به انعکاس غیرمستقیم نظرات علی خامنه‌ای است در مطلبی با عنوان «آمریکا شیطان بزرگ است فرقی نمی‌کند چه کسی رئیس‌جمهور باشد» با اشاره به دوره چهار ساله ریاست جمهوری جو بایدن نوشته است دوران او تفاوتی با دوران ریاست جمهوری اول ترامپ نداشته است.
این روزنامه با نگاهی تاریخی به روسای جمهوری دموکرات و جمهوری‌خواه آمریکا یادآوری کرده است فرمان اجرائی ۱۲۱۷ برای مقابله با تهدید ایران که پایه بسیاری از تحریم‌های آینده آمریکا علیه ایران بوده، همچنین عملیات نظامی طبس، در زمان دموکرات‌ها رخ داده است.
این روزنامه در ادامه با اشاره به تحریم‌ها در دوره اوباما به تصویب برجام در دوره او اشاره کرده و اصلاح‌طلبان هوادار دولت‌های دموکرات در آمریکا را «ساده‌لوح» توصیف کرده است. این روزنامه با «عشق یک‌طرفه» خواندن رابطه اصلاح‌طلبان و دموکرات‌ها در آمریکا نتیجه‌گیری کرده است تفاوت چندانی بین رئیس جمهور جمهوری‌خواه و دموکرات برای جمهوری اسلامی وجود ندارد.
روزنامه سپاه: بازگشت به صحنه جرم
روزنامه جوان،ارگان مطبوعاتی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، در شماره امروز ۱۷ آبان خود پیروزی ترامپ را با عنوان «بازگشت به صحنه جرم» پوشش داده است. این روزنامه با اشاره به پرونده‌های قضایی ترامپ پس از اتمام دوره اول ریاست جمهوری‌‌اش، هدف قرار گرفتن قاسم سلیمانی به فرمان ترامپ را یادآوری کرده است.
جوان نوشته «ترامپ در حوزه خارجی سابقه‌ای پرچالش دارد که از خروج از پیمان‌های بین‌المللی شروع شده و تا ترور سردار سلیمانی فرمانده سپاه قدس تداوم داشته، چیزی که باعث شده ایران برای او اعلام جرم کند.»
این روزنامه در ادامه به تشریح روابط ترامپ با اروپا و آسیا پرداخته و با اشاره به عدم صدور پیام تبریک توسط رهبران روسیه و چین، نقل قولی از دیمیتری پسکوف، سخنگوی کرملین را منتشر کرده که گفته بود: «مسکو ترامپ را بر اساس اقداماتش قضاوت خواهد کرد.»
مدیرعامل پیشین ایرنا: رهبر و سپاه از ترامپ هراس بیشتری دارند
اگرچه مقامات رسمی و مطبوعات نزدیک به حاکمیت در تلاشند نتیجه انتخابات آمریکا را کم اهمیت جلوه بدهد، اما عبدالله ناصری، استاد تاریخ و مدیرعامل پیشین خبرگزاری دولت (ایرنا) نوشت بازگشت دونالد ترامپ به کاخ سفید «حتما پای سپاه و ولی‌فقیه را در منطقه کوتاه‌تر می‌کند.» او افزود: «به احتمال زیاد حمله نابخردانه وعده صادق ۳ منتفی است، چون بی‌تردید رهبر و سپاه از ترامپ هراس بیشتری دارند.»
علی اصغر دریایی، مدیرکل اداره ارشاد استان کردستان گفت: «حجاب یک حکم الهی است و در خصوص اعتقاد به حجاب به عنوان یک امر الهی عقب‌نشینی نخواهیم کرد.» او افزود: «نگرش جامعه نسبت به مساله حجاب و عفاف باید با نگاه و منظومه فکری خامنه‌ای به پیش برود.»
