اعمال خاموشی زمانبندی شده؛ بازگشت ایران به سالهای دهه ۶۰
خبرگزاریهای داخلی از احتمال آغاز خاموشیهای زمانبندی شده از فردا خبر دادند. دو روز قبل مسعود پزشکیان دستور داد مازوتسوزی در سه نیروگاه متوقف و به جای آن خاموشی زمانبندی شده اعمال شود. در کنار مسائل فنی، دستاوردسازی حامیان دولت از این رویکرد، قابل توجه است.
روز ۱۷ آبان، فاطمه مهاجرانی، سخنگوی دولت چهاردهم در حساب شبکه ایکس خود با انتشار پستی نوشت که میتوان برای مدتی محدود، «خاموشی منظم» را جایگزین «تولید سم» برای عموم شهروندان کرد. همزمان خبرگزاریهای رسمی اعلام کردند به دستور رییسجمهوری، مازوتسوزی در سه نیروگاه اراک، اصفهان و کرج متوقف میشود.
بر اساس گزارشها، وزارت نیرو مکلف شده است ناترازی انرژی را از طریق قطع برق و تعیین برنامه شفاف خاموشی برق و اطلاع قبلی آن به مردم، رفع کند.
روز شنبه ۱۹ آبان، خبرگزاریهای داخلی نوشتند با توجه به اهمیت تامین برق در کشور و ناترازی موجود در حوزه تامین سوخت نیروگاهها و دستور رییسجمهوری مبنی بر جلوگیری از مازوتسوزی، احتمالا از روز ۲۰ آبان، برنامه منظم خاموشی خانگی در سراسر کشور منتشر خواهد شد.
برنامه خاموشیها بین ساعت ۹ تا ۱۷ خواهد بود و توزیع بیبرقی به صورت برنامهریزی شده و منظم صورت میگیرد.
ماجرا چیست؟
طبق آمارهای شرکت ملی پخش فرآوردههای نفتی، ابتدای شهریور سال ۱۴۰۳ مقدار ذخایر گازوئیل نیروگاهی یک میلیارد و ۸۱۰ میلیون لیتر بود که این عدد در مقایسه با شهریور سال گذشته، ۴۳ درصد کاهش داشته است.
همچنین در ابتدای شهریور سال ۱۴۰۳، ذخایر مازوت نیروگاهی یک میلیارد و ۴۰۸ میلیون لیتر بود که نسبت به شهریور سال گذشته، ۲۳ درصد کاهش نشان میدهد.
در مجموع و با احتساب مازوت و گازوئیل نیروگاهی، ذخایر سوخت مایع نیروگاهی کشور در شهریور ۱۴۰۳ نسبت به شهریور سال گذشته، ۳۶ درصد کاهش داشته است.
۸۰ درصد برق در ایران به وسیله نیروگاههای حرارتی تولید میشود که این نیروگاهها برای این تولید، بدون ایجاد وضعیت ناسالم آلودگی هوا، عمدتا به گاز متکیاند. در وضعیتی که گاز یا گازوئیل در دسترس نباشد، نیروگاهها به سمت استفاده از مازوت حرکت میکنند.
در مازوت مقادیر بالایی گوگرد و سایر ترکیبات سمی وجود دارد که سوزاندن آن منجر به تولید حجم زیادی از ذرات معلق و گازهای سمی میشود. این آلایندهها تاثیری مستقیم بر آلودگی هوا دارند و افزایش آنها در هوای تنفسی، خطر بیماریهای تنفسی و قلبی-عروقی را افزایش میدهد.
زمستان سال ۱۴۰۱ نیز خاموشیهای گستردهای در سراسر کشور رخ داد که علت آن ناتوانی شبکه تولید و انتقال در تامین گاز نیروگاهها بود.
نرسی قربان، کارشناس حوزه انرژی، پنجم شهریور ۱۴۰۳ در گفتوگو با خبرگزاری ایسنا ضمن تاکید بر این که حل مشکل صنعت گاز نیازمند توسعه تعاملهای بینالمللی است، گفت: «آنطور که در دولت قبل نیز مطرح شد، نیازمند ۲۵۰ میلیارد دلار سرمایهگذاری در صنعت نفت و گاز برای احیا هستیم که این موضوع تاکنون محقق نشده و اکنون احتمالا به بیش از این رقم نیاز داریم.»
تشکر از دولت بابت خاموشی
چهرههای دولتی، رسانههای وابسته به دولت و حامیان پزشکیان در تلاشاند اعمال خاموشیهای زمانبندی شده و سراسری را که یادآور سالهای دهه ۶۰ است، علاوه بر توجیه، ستایش کنند.
در این رابطه علی ربیعی، دستیار پزشکیان در حساب شبکه ایکس خود، با ستایش دستور او، آن را «شجاعانه» توصیف کرد.
شینا انصاری، معاون پزشکیان و رییس سازمان حفاظت محیط زیست، بدون اشاره به اعمال خاموشیها، از دستور توقف مازوتسوزی از سوی پزشکیان سپاسگزاری و ابراز امیدواری کرد تلاش دولت برای رفع ناترازی، در آینده به نتیجه برسد.
محمد فاضلی، از چهرههای فعال ستاد انتخابات پزشکیان، در حساب توییتری خود پا را فراتر گذاشت و نوشت: «اگر دولت به مازوت نسوزاندن، خاموشی دادن محدود و توضیح دادن به مردم پایبند بماند، سه کار مهم کرده است: ۱. به سلامت اولویت داده ۲. ناترازی را زیر فرش پنهان نکرده ۳. فشار اجتماعی برای حل مساله از راه درست را به جان خریده. و این به رسمیت شناختن مساله، گامی در راه صداقت و حل کردن است.»
علی متقیان، مدیرعامل موسسه فرهنگی-مطبوعاتی ایران، صاحب امتیاز روزنامه ایران، ارگان مطبوعاتی دولت که همین سه روز پیش به این سمت منصوب شد، در سرمقاله امروز روزنامه ایران با عنوان «دولت صادق، وعده صادق» با ستایش پزشکیان، خطاب به منتقدان او نوشت: «منتقدان دولت باید به جای بیانصافی در قضاوت، از این تصمیم شجاعانه با وجود احتمال بروز برخی مشکلات در کوتاه مدت حمایت کنند تا امکان تداوم چنین تصمیمات شجاعانهای در آینده و در حوزههای مهمی چون اصلاحات اقتصادی، بیش از پیش تقویت شود.»
رسانههای ایران خبر دادند با توجه به کمبود سوخت برای تولید برق نیروگاهها در کشور و اطلاعیه شورای اطلاعرسانی دولت مبنی بر اعمال خاموشی منظم بهجای مازوتسوزی و آلودگی هوا، از روز ۲۰ آبان شاهد «خاموشیهای برنامهریزی شده» خواهیم بود.
آرمین و هاتف، متهمان ردیف اول و دوم سرقت از صندوق امانات بانک ملی شعبه دانشگاه، در دادگاه کیفری یک استان تهران به قطع دست محکوم شدند. این افراد از سوی دیوان عالی کشور نیز با اتهام افساد فیالارض مواجه هستند که میتواند برای آنها به صدور احکام سنگین نظیر اعدام بینجامد.
روزنامه اعتماد در شماره روز ۱۹ آبان خود نوشت که «آرمین و هاتف»، متهمان ردیف اول و دوم سرقت از صندوق امانات بانک ملی شعبه دانشگاه، روز ششم آبان امسال از سوی شعبه ۱۷ دیوان عالی کشور با اتهام «افساد فیالارض» مواجه شدهاند.
طبق این گزارش، آنها اواخر شهریور امسال در دادگاه کیفری یک استان تهران محاکمه شدند و با اتهام «سرقت حدی» به قطع دست محکوم شدند.
اعتماد با بیان این که این پرونده از لحاظ حقوقی با نقصهایی روبهرو است، نوشت: «باید دید روند پرونده چگونه جلو میرود و شعبه همعرض بعد از رسیدگی به پرونده چه حکمی را صادر میکند.»
امین گلریز، وکیل آرمین، متهم ردیف اول این پرونده، با اشاره به نقصهای موجود میگوید: «یک رفتار نمیتواند همزمان دو مجازات داشته باشد. اگر دست متهم باید قطع شود پس سرقت حدی است و نمیتواند افساد فیالارض باشد یا برعکس. اگر افساد فیالارض است، نمیتواند سرقت حدی باشد.»
حکم قطع دست برای این افراد در حالی صادر شده که کنوانسیون بینالمللی حقوق مدنی و سیاسی که جمهوری اسلامی آن را امضا کرده، صراحتا اعمال مجازاتهای موهن و غیرانسانی را ممنوع کرده است و حکم قطع دست، در زمره چنین مجازاتهایی قرار میگیرد.
این گونه مجازاتها ناقض اصل حفظ کرامت انسانی است که یکی از اصول بنیادین حقوق بشر به شمار میرود.
ایران یکی از معدود کشورهایی است که از مجازاتهای قطع عضو در مورد برخی جرایم استفاده میکند و به کنوانسیون بینالمللی منع شکنجه نپیوسته است.
رسانههای ایران خرداد ماه امسال نوشتند که سارقان بانک ملی شعبه دانشگاه تهران، از طریق در پشتی ساختمان واقع در پارکینگ داخلی، وارد شده و پس از برش دادن در گاوصندوقی بزرگ و بر هم زدن رمز آن، به محوطه صندوق امانات راه یافتند.
بر اساس این گزارشها، ۲۵۰ صندوق امانات تخریب و محتویات ۱۶۹ صندوق تخلیه شد.
به دنبال این ماجرا، مالباختگان و مشتریان بانک ملی در مقابل شعبه دانشگاه، تجمع و اعتراض کردند.
گلریز با بیان این که پرونده سرقت از صندوق امانات بانک ملی دو بخش دارد، گفت که بخش اول حکم دادگاه کیفری یک استان مبنی بر قطع دست است که سرقت حدی در نظر گرفته شده و پس از فرجامخواهی، در روند تعیین شعبه برای رسیدگی از سوی دیوان عالی کشور است.
این وکیل دادگستری در خصوص بخش دوم پرونده نیز گفت که دادگاه انقلاب، ارکان جرم را محرز ندانسته و اقدام به برائت کرده اما دیوان عالی کشور به خاطر گستردگی ابعاد جرم، این حکم را نقض کرده و به شعبه همعرض دادگاه انقلاب ارجاع داده است.
او با تاکید بر این که شعبه همعرض میتواند از استدلال دیوان عالی کشور تمکین کند و رای دهد یا میتواند معتقد باشد پرونده از مصادیق افساد فیالارض نیست و اقدام به صدور حکم برائت کند، گفت: «پرونده هنوز در روند بررسی قرار دارد.»
وکیل متهم ردیف اول این پرونده با برشمردن قیدهای اتهام افساد فیالارض گفت: «هر رفتاری موجب اخلال در نظم عمومی کشور شود، افساد فیالارض نیست.»
مالباختگان سرقت از صندوق امانات بانک ملی طی ماههای گذشته بارها با برگزاری تجمعات اعتراضی خواستار برگردانده شدن اموال خود شدند.
با وجود افزایش میزان سرقتها در ایران، دستبرد به بانکهای دولتی پیش از این بسیار کمسابقه بوده و به سرقت بردن صندوق امانات بانکها نیز کمتر روی داده است.
در یکی از موارد گزارش شده، فروردین ۹۸ بانک اقتصاد نوین اعلام کرد دستبرد به صندوق امانات این بانک ناموفق بوده و سارقان دستگیر شدند.
روزنامه شرق در گزارشی از مهسا گلستانی، دختر ۱۱ سالهای که به سرپرستی گرفته شده بود و بر اثر شکنجه پدرخوانده و مادرخوانده خود در کاشمر به قتل رسید، نوشت: در بدن مهسا رد سوختگی وجود دارد و این کودک و برادرش در خانه این دو نفر بارها مورد خشونت فیزیکی و سوءاستفاده قرار گرفتهاند.
عباس پالیزدار، عضو هیات تفحص از قوه قضاییه در دهه ۸۰ به سایت دیدهبان ایران گفت: «اندازه پرونده فساد محمد یزدی، رییس پیشین قوه قضاییه به اندازه قد من بود.»
او افزود: «پسر یزدی ۳ هزار هکتار از اراضی جنگلهای شمال را برای خود برداشت و لاستیک دنا را برداشتند و پولش را هم ندادند.»
رسانهها در ایران خبر دادند ۷۰ نفر از دانشجویان خوابگاهی دانشگاه تربیت دبیر رجایی تهران، بامداد شنبه ۱۹ آبان دچار مسمومیت غذایی شده و به مراکز درمانی منتقل شدند. طبق گزارشهای منتشر شده، این دانشجویان پس از خوردن شام خوابگاه که تن ماهی و پوره سیب زمینی بوده است، مسموم شدهاند.
سایت رکنا در گزارشی به نقل از دانشجویانی که شاهد این رخداد بودهاند، نوشت که شام شب ۱۸ آبان خوابگاه دانشجویی دانشگاه تربیت دبیر رجایی تهران، تن ماهی و پوره سیب زمینی بود و دانشجویان با خوردن آن از ساعت چهار صبح روز شنبه با مسمومیت غذایی مواجه شدند و به سرپرست خوابگاه مراجعه کردند.
همزمان، بابک یکتاپرست، سخنگوی سازمان اورژانس کشور شمار دانشجویانی را که در این خوابگاه دچار مسمومیت شدهاند، ۳۶ تن اعلام کرد و گفت پس از اعلام گزارش، آمبولانسهای اورژانس به محل اعزام شده و همه دانشجویان مسموم برای طی کردن مراحل درمانی به مراکز درمانی منتقل شدند.
مسمومیت دانشجویان در پی سرو غذای مسموم در خوابگاههای دانشجویی پیش از این نیز سابقه داشته و اعتراضاتی را به همراه داشته است.
روز ۹ آبان، گروههای تلگرامی دانشجویان دانشگاه صنعتی همدان از مسموم و بستری شدن تعدادی از دانشجویان این دانشگاه خبر دادند و اعلام کردند علت مسمومیت دانشجویان، غذای دانشگاه بوده است.
پس از اعلام این خبر، دانشگاه صنعتی همدان در اطلاعیهای اعلام کرد تعدادی از دانشجویان این دانشگاه ظهر ٩ آبان با علائم ناراحتیهای گوارشی به بیمارستان طرف قرارداد دانشگاه منتقل شدند.
پس از این رخداد، دانشجویان دانشگاه صنعتی همدان روز ۱۲ آبان در اعتراض به مسمومیت گسترده دانشجویان از خوردن غذای دانشگاه امتناع کردند.
آنها در اعتراض به کیفیت پایین غذا، سینیهای غذا را در محوطه بیرونی و در مسیر سلف سرویس تا امور دانشجویی قرار دادند.
روز ۱۴ آبان نیز خبرنامه دانشجویان امیرکبیر در گزارشی نوشت پس از حذف یارانه غذای دانشجویان دانشگاه الزهرا در تهران، علاوه بر ارائه مواد غذایی تاریخ مصرف گذشته، در سالاد وعده غذایی این دانشگاه حشرات مختلف دیده شده است.
این تشکل صنفی روز ۱۹ آبان نیز با اشاره به مسموم شدن ۷۰ نفر از دانشجویان خوابگاهی دانشگاه تربیت دبیر رجایی تهران، نوشت: «هرچه زمان میگذرد بیشتر مشخص میشود که جان و امنیت دانشجویان برای دولت وفاق ملی و وزیر علوم پزشکیان ارزشی ندارد.»
دانشجویان دانشگاه الزهرا، مهر ماه سال گذشته نیز به کیفیت بد غذای سلف اعتراض کرده و سینیهای خود را روی زمین چیدند.