هزینههای جمهوری اسلامی از جیب مردم؛ از «وعده صادق» تا بودجه حماس و حزبالله
بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر اسرائیل، در پیامی خطاب به مردم ایران گفت جمهوری اسلامی برای حملات موشکی به اسرائیل ۲/۳ میلیارد دلار هزینه کرده است. اما صورتحساب هزینههای منطقهای تهران، از دلارهای چمدانی که محمود الزهار گرفت تا دهها میلیارد خرج در سوریه، خیلی بیشتر از این است.
عباس علیآبادی، وزیر نیرو، با بیان اینکه «به لحاظ فنی آمادگی داریم ۲۰ درصد بیشتر از نیاز فعلی برق تولید کنیم»، گفت: «تامین سوخت مانع بزرگی است که امکان تولید برق را با چالش مواجه کرده است.»
او افزود: «صنعت برق کشور به لحاظ فنی در لیست سرآمدان جهانی قرار دارد.»
بابک پاکنیا، وکیل دادگستری، در پستی در حساب ایکس خود نوشت در «پرونده اکباتان»، برای میلاد آرمون، علیرضا برمرزپورناک، امیرمحمد خوشاقبال، علیرضا کفایی، نوید نجاران و حسین نعمتی، با رای مستشاران شعبه سیزدهم دادگاه کیفری یک حکم قصاص نفس صادر شده است که این حکم قابل فرجامخواهی است.
پاکنیا در پست خود نوشت: «رییس شعبه با این حکممخالف بود و رای اقلیت صادر نمود.»
در مورد حکم دو نفر دیگر از متهمان این پرونده یعنی مهدی ایمانی و محمدمهدی حسینی اطلاعاتی منتشر نشده است.
شیرین عبادی، حقوقدان و برنده جایزه نوبل صلح، در واکنش به انتشار خبر صدور حکم اعدام برای شش متهم پرونده اکباتان در اینستاگرام خود به این موضوع پرداخت و نوشت: «پرونده شهرک اکباتان یکی از قدیمیترین پروندههای جنبش "زن زندگی آزادی" است. متهمان زیادی در این رابطه بازداشت، بازجویی و شکنجه شدند. این شهرک به عنوان یکی از نقاط حائز اهمیت برای حکومت به شمار میرفت.»
او در ادامه تاکید کرد: «بدون شک باید اعلام کرد برای میلاد آرمون، علیرضا کفایی، امیرمحمد خوشاقبال، نوید نجاران، حسین نعمتی و علیرضا برمرزپورناک که به قصاص نفس محکوم شدهاند، کلیه حقوق متهم و تمام قوانین در حوزه آیین دادرسی در خصوص ایشان نقض شده است.»
جلسه آخرین دفاع آرمون، ایمانی، برمرزپورناک، حسینی، خوشاقبال، کفایی، نجاران و نعمتی، هشت متهم پرونده «شهرک اکباتان»، در روزهای ۱۲ و ۱۳ آبان در دادگاه کیفری تهران برگزار شد.
آنان پس از برگزاری دادگاه به زندان منتقل شدند.
پس از برگزار شدن این جلسات، پیام درفشان، وکیل مدافع نعمتی، با انتشار مطلبی در حساب ایکس خود نوشت که پس از برگزاری جلسه اخذ آخرین دفاع در روز یکشنبه ۱۳ آبان، قرار تامین وثیقه موکلش و سه تن دیگر از متهمان آزاد شده، «در اقدامی غیرقابل پیشبینی»، به قرار بازداشت تبدیل و به زندان کرج منتقل شدند.
این وکیل دادگستری با بیان این که هیچ گونه اتهام جدیدی از سوی شعبه ۱۳ دادگاه کیفری یک استان تهران به این اشخاص تفهیم نشده، نوشت علت تبدیل قرار آنها برای وکلا نامشخص است.
او در این باره اضافه کرد که مستشاران حاضر در جلسه اخیر در سایر جلسات رسیدگی سابق حضور نداشتهاند و به همین دلیل «امکان مذاکره درباره پرونده با آنها میسر نشد».
به گفته درفشان، چهار متهم مورد اشاره (برمرزپورناک، خوشاقبال، کفایی و نعمتی که با وثیقه آزاد بودند)، «به زندان رجاییشهر کرج» منتقل شدهاند.
بررسیهای ایراناینترنشنال نشان میدهد با تعطیل شدن زندان رجاییشهر، دستگاه قضایی جمهوری اسلامی در مکاتبات اداری نام زندانهای قزلحصار و مرکزی کرج را با عنوان رجاییشهر درج میکند و این زندانیان در زندان قزلحصار هستند.
سایت حقوق بشری هرانا روز ۱۲ آبان در گزارشی نوشت متهمان «پرونده اکباتان» آخرین دفاعیات خود را از بابت اتهامات «مشارکت در قتل و ضرب و جرح عمدی» ارائه دادند.
رسیدگی به پرونده این افراد در دادگاه انقلاب نیز ادامه دارد اما زمان تشکیل جلسات تاکنون مشخص نشده است.
از میان این افراد، آرمون، ایمانی، حسینی و نجاران از حدود دو سال پیش به صورت بلاتکلیف در زندان قزلحصار کرج بهسر میبرند.
پرونده آرمون، ایمانی، حسینی و نجاران که از سوی دادگاه محرمانه عنوان شده، اواخر فروردین امسال از شعبه ۱۳ دادگاه کیفری یک استان تهران برای رفع نقص و ایرادات به شعبه چهار بازپرسی دادسرای امور جنایی ناحیه ۲۷ تهران بازگردانده شد.
این پرونده اوایل شهریور امسال پس از رفع نقص در دادسرای امور جنایی ناحیه ۲۷ تهران به شعبه ۱۳ دادگاه کیفری یک تهران و شعبه ۱۵ دادگاه انقلاب تهران به ریاست ابوالقاسم صلواتی ارسال شد.
هرانا روز ۱۴ مهر در گزارشی به نقل از یک منبع مطلع نزدیک به خانواده این افراد نوشت: «پس از ارسال پرونده به شعب دادگاه انقلاب و کیفری برای رفع نقص، به وکلای این افراد اجازه دسترسی به تغییرات صورت گرفته، داده نشده است.»
اوایل آبان ۱۴۰۱ و در جریان خیزش «زن، زندگی، آزادی»، یکی از نیروهای بسیجی جمهوری اسلامی به نام «آرمان علیوردی» در شهرک اکباتان کشته شد.
پس از آن، نهادهای امنیتی بیش از ۵۰ تن از جوانان ساکن این شهرک را بازداشت کردند که برای ۱۴ نفر از آنها کیفرخواست صادر شد.
بنا بر این کیفرخواست، آنها به مواردی از جمله «محاربه از طریق تمسک به سلاح سرد و اقدام علیه امنیت ملی، اجتماع و تبانی علیه امنیت ملی، مشارکت در قتل عمد، و ضرب و جرح عمدی و اخلال در نظم و آرامش عمومی» متهم شدند و پروندهشان به دادگاه ارجاع داده شد.
از میان این افراد تاکنون ۱۰ نفر با تودیع قرار وثیقه آزاد و چهار تن دیگر با اتهامات سنگین، همچنان در بازداشت به سر میبرند.
شهرک اکباتان در غرب تهران که ساکنان آن عموما از طبقه متوسط هستند، یکی از کانونهای اعتراضات در جریان خیزش انقلابی ۱۴۰۱ مردم علیه جمهوری اسلامی بود.
از ابتدای خیزش، ویدیوهای فراوانی از اعتراض هماهنگ و یکپارچه این شهرک در رسانههای اجتماعی همرسانی شد.
از زمان آغاز خیزش «زن، زندگی، آزادی» در شهریور ۱۴۰۱، سرکوب فعالان مدنی، سیاسی و معترضان از سوی حکومت شدت گرفته و همچنان ادامه دارد.
جمهوری اسلامی تاکنون دستکم ۱۰ معترض از جمله محمدمهدی کرمی، محمد حسینی، محسن شکاری، مجیدرضا رهنورد، مجید کاظمی، سعید یعقوبی، صالح میرهاشمی، میلاد زهرهوند، محمد قبادلو و رضا رسایی را در ارتباط با خیزش، اعدام کرده است.
حسین راغفر، استاد اقتصاد دانشگاه «الزهرا» در مصاحبه با سایت خبری جماران گفت در شرایط کنونی با خطر تکرار اعتراضاتی مانند آبان ۱۳۹۸ و پاییز ۱۴۰۱ روبهرو هستیم. او افزود اتفاقی که در آبان ۹۸ رخ داد، انفجار اعتراضها و تحقیرهای بر هم انباشته شده، روی طیف گستردهای از جوانان بود.
پزشکی قانونی اعلام کرد همسر منصوره قدیری جاوید، خبرنگار ایرنا، در زمان قتل این زن «دارای قوه تمیز و ادراک» بوده و از نظر سلامت روان که منتهی به سلب مسئولیت کیفری شود، «مشکلی ندارد.»
طبق این گزارش، خانواده این خبرنگار یک فرزند ۱۵ ساله دارد که در زمان قتل در خانه حضور داشت.
محمدرضا ظفرقندی، وزیر بهداشت ایران، گفت که مجروحان انفجار پیجرهای حزبالله لبنان که به ایران منتقل شدهاند «به طور کامل تحت پوشش شبکه درمانی» بیمارستانهای ایران قرار گرفتند و «اقدامات و عملهای لازم برای ۵۰۰ نفر از این مجروحان انجام شده است.»
در دو عملیات «وعده صادق» یک و دو، جمهوری اسلامی مجموعا ۳۵۰ موشک میانبرد، به سمت اسرائیل شلیک کرد. علاوه بر این، تعداد نامشخصی هم پهپاد برای حمله به اسرائیل استفاده شده است. ماجراجوییهای گرانقیمت جمهوری اسلامی به دو عملیات «وعده صادق» یک و دو ختم نمیشود.
جزئیات عدد اعلام شده از سوی نخست وزیر اسرائیل به طور دقیق اعلام نشده است، اما ایراناینترنشنال پیشتر ارزش موشکهای شلیک شده از ایران به اسرائیل را دو میلیارد و ۲۷۵ میلیون دلار برآورد کرده بود.
در حمله متقابل اسرائیل به ایران که پنجم آبان ۱۴۰۳ در عملیات «روزهای پاسخ» انجام شد، حجم خسارت به طور دقیق مشخص نشد. در حالی که آمریکا و اسرائیل اعلام کردند به سامانه پدافندی و توانایی تولید موشک جمهوری اسلامی خسارت جدی وارد شده است، مقامات جمهوری اسلامی گفتند خسارتها به زیرساختهای نظامی جزئی بوده است.
با وجود گفته مقامات جمهوری اسلامی، مرگ دستکم چهار نیروی کادر پدافند ارتش جمهوری اسلامی نشان میدهد احتمالا حجم خسارات بیشتر از «آسیب جزئی» بوده است.
به گزارش خبرگزاری رویترز، اسرائیل در حمله خود، سایتهای تولید سوخت جامد مورد استفاده در موشکهای بالستیک را در پارچین و خجیر هدف قرار داده است.
علاوه بر این، وال استریت ژورنال به نقل از یک مقام اسرائیلی گزارش داد پیش از حمله اسرائیل به جمهوری اسلامی، ایران چهار سامانه پدافند موشکی اس-۳۰۰ داشت که پیشرفتهترین سیستم پدافند هوایی آن محسوب میشدند، اما همه این سامانهها در حمله اسرائیل منهدم شدند.
تنها ارزش سامانههای اس-۳۰۰ روسی که جمهوری اسلامی آنها را سال ۱۳۹۴، پس از سالها تلاش و مذاکره از روسیه دریافت کرده بود، ۷۰۰ میلیون دلار بود. این ۷۰۰ میلیون دلار به علاوه ۲.۳ میلیارد دلاری که نخست وزیر اسرائیل گفته، هزینه جمهوری اسلامی را به سه میلیارد دلار می رساند.
هیچ برآورد مشخصی از ارزش سایر اهداف منهدم شده در حمله اسرائیل وجود ندارد.
هزینه نیابتیها؛ حماس
دشمنی با اسرائیل هزینههای دیگری هم برای جمهوری اسلامی داشته که از محل ثروت ایران تامین شده است. اعداد و ارقام متفاوتی از کمکهای مالی جمهوری اسلامی به حماس اعلام شده است.
وزارت خارجه آمریکا سال ۲۰۲۰ میلادی برابر ۱۳۹۹ خورشیدی، رقم سالانه کمک جمهوری اسلامی به حماس را ۱۰۰ میلیون دلار اعلام کرد.
فروردین امسال روزنامه تایمز، چاپ لندن، در گزارشی اختصاصی خبر داد که نامهها و اسنادی را مشاهده کرده است که ثابت میکند جمهوری اسلامی در فاصله سالهای ۲۰۱۴ تا ۲۰۲۰ (۱۳۹۳ تا ۱۳۹۹)، یعنی در عرض شش سال، دست کم ۲۲۲ میلیون دلار به حماس پرداخته است.
این پایان صورتحساب جمهوری اسلامی نبود. سال ۱۳۹۹ محمود الزهار، از اعضای حماس در یک گفتوگوی تلویزیونی که قرار بود محلی برای تعریف خاطرات از قاسم سلیمانی، فرمانده کشته شده سپاه قدس باشد، فاش کرد پس از دیداری در سال ۱۳۸۵ با سلیمانی قرار بوده حجم زیادی از او پول بگیرند، اما چون فقط میتوانستند ۴۰ کیلو در چمدانهایشان حمل کند، تنها حدود ۲۲ میلیون دلار دریافت کردند.او تاکید کرد این دریافت به شکلی بود که چمدانهای آنها دیگر جا نداشته است.
ارقام متفاوت و زمان های متفاوتی برای کمکها به حماس اعلام شده است، اما بر اساس مصاحبه الزهار، میدانیم این کمکها دستکم از سال ۱۳۸۵ آغاز شده است. از طرفی کمترین برآورد که متعلق به تایمز لندن است، ارزش کمکها را سالانه ۳۷ میلیون دلار و وزارت خارجه آمریکا ارزش کمکها را ۱۰۰ میلیون دلار برآورد کرده است.
برآورد دستپایین از این ارقام، چیزی حدود ۷۰ میلیون دلار کمک سالانه است که اگر از سال ۱۳۸۵ آغاز شده باشد، یعنی جمهوری اسلامی در این سالها نزدیک به یک میلیارد و ۲۶۰ میلیون دلار به حماس کمک مالی کرده است.
هزینه نیابتیها؛ حزبالله لبنان
«نان، آب، پول، اسلحه و موشکهای ما همگی از ایران میرسد… و تا ایران پول دارد، حزبالله هم پول دارد.» این گفتههای حسن نصرالله رهبر سابق حزبالله لبنان است که در حمله هوایی مهر ۱۴۰۳ ارتش اسرائیل به لبنان کشته شد.
حزبالله لبنان برای سالهای طولانی نیروی نیابتی عظیم جمهوری اسلامی در مجاورت اسرائیل معرفی میشد که شکست آن کار سادهای نیست.
درباره تامین مالی حزبالله هم اعداد متفاوتی ارائه شده، میتوان گفت جمهوری اسلامی سالانه دستکم ۲۵۰ میلیون دلار خرج حزبالله لبنان میکرد. البته اعدادی تا ۵۰۰ میلیون دلار هم مطرح شدند.
روابط جمهوری اسلامی با حزبالله لبنان، قدیمیتر از حماس است، اما اگر آغاز حمایت مالی از حزبالله را مشابه حماس از سال ۱۳۸۵ در نظر بگیریم، طی این دوره حدود ۴/۵ میلیارد دلار هم خرج حزبالله لبنان شده است.
سایر هزینهها
جمهوری اسلامی مقادیر نامشخصی هم برای حمایت از نیروهای نیابتی خود در عراق برای جنگ با نیروهای آمریکایی، همچنین کمکهایی هم به انصارالله یمن، موسوم به حوثیها داشته است.
در جریان ناآرامیهای سوریه و اعتراضات مردم این کشور علیه حکومت بشار اسد که در ادامه به ظهور داعش در منطقه پیوند خورد، جمهوری اسلامی هزینههای بالایی داشت.
حشمتالله فلاحتپیشه، نماینده ادوار و عضو کمیسیون امنیت ملی مجلس شورای اسلامی، سال ۱۳۹۹ درباره سفری که به سوریه داشت در یک گفتوگوی مطبوعاتی فاش کرد جمهوری اسلامی تنها در سوریه ۲۰ تا ۳۰ میلیارد دلار هزینه کرده است.
با تمام اینها، این هزینهها صرفا برای مقابله با اسرائیل نبوده و در جهت اهدافی مثل نگهداشتن بشار اسد در قدرت، تقویت حوثیها علیه عربستان سعودی و امارات متحده عربی و همچنین حمله به نیروهای آمریکایی در منطقه هزینه شده است.
از جیب مردم ایران در جهت اهداف جمهوری اسلامی
جمهوری اسلامی بر خلاف دولتهای متعارف، منافع ملی کشور را قربانی ایدئولوژی خود کرده است. این مفهوم، موضوعی پنهانی نیست، علی خامنهای، رهبر جمهوری اسلامی با گذشت حدود نیم قرن از انقلاب اسلامی سال ۱۳۵۷، تاکید دارد که «انقلابی» است. او به وضوح از اقدامات گروههای شبه نظامی از علیه دولتهای منطقه و اسرائیل حمایت کرده و این را در سخنرانیهای خود بیان میکند.
این محدود به رهبر جمهوری اسلامی نیست. محمدجواد ظریف در یک مصاحبه تلویزیونی در بهمنماه سال ۱۳۹۷، زمانی که وزیر امور خارجه حسن روحانی بود، در پاسخ به اینکه چرا مردم ایران ۴۰ سال زیر فشار تحریمها نگه داشته شدند گفت «ما افتخار میکنیم که به خاطر فلسطین تحت فشار هستیم.»
پنج سال پس از آن گفتگو، در سال ۱۴۰۳، دسترسی مردم ایران به امکانات اولیه زندگی مدنی هم بیش از پیش دشوار شده است، این در حالی است که برخورداری از برق، گاز، آب آشامیدنی، اینترنت پرسرعت و آزاد در بسیاری از کشورهای جهان جزء پیش پا افتادهترین امکانات است.
اما مسعود پزشکیان، رییس دولت چهاردهم، صراحتا میگوید به دلیل کمبود سوخت، برای این که در زمستان به مشکل بر نخوریم، مردم باید قطعی برق را تحمل کنند.
در حالی که ایران یکی از کشورهای برتر دارای ذخایر نفت و گاز است، جمهوری اسلامی مردم را در دوراهی داشتن برق ۲۴ ساعته و تحمل آلودگی هوا قرار داده است.
سخنگوی دولت هم با افتخار میگوید رییسجمهوری شخصا برای کاهش آلودگی هوا و محدود کردن مازوتسوزی، جدول خاموشی را پیشنهاد داده و آن را پیگیری میکند.
از همین حالا، در حالی که هنوز در ماه دوم پاییز هستیم، مقامات در اظهارات خود برای کمبود گاز در زمستان زمینهچینی میکنند و هیات وزیران مصوب کرده، تعرفهگذاری طوری تغییر کند که جمهوری اسلامی بتواند از پنج درصد گاز مصرفی در بخش خانگی جریمه پرمصرف بودن دریافت کند.