سازمان انرژی اتمی ایران: اگر شورای حکام بخواهد علیه ما قطعنامه بدهد اقدام بلادرنگ می‌کنیم
معاون وزارت کشاورزی ایران اعلام کرد ۱۶ محموله پسته صادراتی این کشور به اتحادیه اروپا به دلیل «اختلاف فنی بر سر پروتکل‌های بهداشتی» برگشت خورد. این مقام دولت ایران افزود سالانه نزدیک به ۱۴۰ هزار تن پسته از ایران صادر می‌شود که از این رقم هفت هزار و ۵۰۰ تن سهم اتحادیه اروپاست.
تحلیلگران مشغول بررسی رویکرد احتمالی دولت آینده آمریکا در قبال جمهوری اسلامی هستند. به گزارش ایران‌اینترنشنال، انتخاب‌های دونالد ترامپ برای پست‌های کلیدی کابینه، نشان‌دهنده بازگشت به سیاست فشار حداکثری علیه تهران است.
با اعلام تدریجی نام‌های پیشنهادی برای کابینه، مشخص می‌شود که دولت آتی مسیری متفاوت از رویکرد دولت بایدن-هریس را در پیش خواهد‌گرفت.
برخلاف سیاست فعلی که بر تحریم‌های محدودتر و راهکارهای دیپلماتیک تکیه دارد، به نظر می‌رسد دولت جدید فشار بر تهران را افزایش خواهد‌داد.
هدف این فشار، کسب امتیازات بیشتر و دستیابی به توافقی جامع‌تر است که هم برنامه هسته‌ای و هم سیاست‌های منطقه‌ای جمهوری اسلامی را در بر می‌گیرد.
الیز استفانیک، سفیر آمریکا در سازمان ملل
ترامپ، الیز استفانیک را به عنوان نماینده آمریکا در سازمان ملل متحد برگزید. استفانیک که هم‌اکنون نماینده منطقه بیست‌ویکم نیویورک و رییس کنفرانس جمهوری‌خواهان مجلس است، به عنوان حامی سرسخت اسرائیل شناخته می‌شود و از پیشگامان سیاست «صلح از طریق قدرت» ترامپ به شمار می‌رود.
او در تازه‌ترین موضع‌گیری خود، بر ضرورت بازگشت به راهبرد فشار حداکثری علیه ایران تاکید کرده‌است.
مایک والتز، مشاور امنیت ملی دولت آینده
رییس‌جمهور منتخب، مایک والتز را به عنوان مشاور امنیت ملی دولت آینده معرفی کرد. والتز، نماینده جمهوری‌خواه کنگره و از نیروهای ویژه پیشین ارتش، از منتقدان سرسخت سیاست‌های دولت بایدن در قبال تهران است و مواضع سختگیرانه‌ای علیه جمهوری اسلامی دارد.
دیدگاه‌های والتز همسو با سیاست‌های ترامپ است، او شکست کامل حماس را ضروری می‌داند و خواستار مهار حامی اصلی آن یعنی جمهوری اسلامی است. والتز بر این باور است که سیاست فشار حداکثری تنها راه جلوگیری از دستیابی تهران به توانمندی هسته‌ای است.
مارکو روبیو، وزیر امور خارجه پیشنهادی
ترامپ، سناتور مارکو روبیو را برای تصدی وزارت خارجه معرفی کرد. روبیو که با مواضع تند خود علیه جمهوری اسلامی شناخته می‌شود، از منتقدان جدی سیاست‌های دولت بایدن است و به تازگی از حق اسرائیل برای حمله به تاسیسات هسته‌ای ایران دفاع کرده‌است.
هرچند انتخاب روبیو و دیگر چهره‌های پیشنهادی کابینه باید به تایید سنا برسد، اما این گزینش‌ها نشان می‌دهد دولت آینده سیاستی به مراتب سختگیرانه‌تر از دولت بایدن را در قبال ایران دنبال خواهد‌کرد.
بازگشت سیاست فشار حداکثری علیه ایران
گرگوری برو، تحلیلگر مسائل ایران در گروه اوراسیا، بر این باور است که انتخاب‌های ترامپ برای کابینه و تیم امنیت ملی، نشانگر بازگشت به سیاست فشار حداکثری است.
به گفته برو، دوره دوم ریاست‌جمهوری ترامپ شباهت زیادی به دوره نخست خواهد داشت. یعنی احیای سیاست فشار حداکثری با تمرکز بر اهرم‌های اقتصادی و دیپلماتیک علیه جمهوری اسلامی، به‌ویژه از طریق تحریم‌ها و انزوای منطقه‌ای این کشور.
این تحلیلگر معتقد است انزوای دیپلماتیک و تحریم‌های اقتصادی در صدر اولویت‌های احتمالی دولت آینده ترامپ قرار خواهد‌داشت.
روابط پرتنش ترامپ و تهران، از رویارویی تا احتمال مذاکره
دوره نخست ریاست‌جمهوری ترامپ، با رویارویی جدی با جمهوری اسلامی از خروج از برجام و کارزار فشار حداکثری علیه رهبران جمهوری اسلامی گرفته تا صدور دستور کشتن سردار قاسم سلیمانی، همراه بود.
گزارش‌های سازمان‌های اطلاعاتی آمریکا حاکی از تلاش‌های تهران برای ترور ترامپ است و کانال‌های تلگرامی منتسب به سپاه پاسداران نیز تهدیدهایی علیه جان او منتشر کرده‌اند.
تازه‌ترین نمونه این تلاش‌ها در هشتم نوامبر فاش شد، زمانی که وزارت دادگستری آمریکا از طرح ترور ترامپ توسط فردی افغانستانی مرتبط با جمهوری اسلامی پرده برداشت.
گرگوری برو، تحلیلگر مسائل ایران، بر این باور است که این تهدیدها می‌تواند بر تصمیم‌گیری‌های ترامپ درباره ایران تاثیرگذار باشد. با این حال، او تاکید می‌کند که این تنش‌ها لزوما به معنای بسته شدن درهای گفتگو نیست.
الکس وطن‌خواه، مدیر برنامه ایران در موسسه خاورمیانه، بر تمایل ترامپ به گفتگو با ایران تاکید می‌کند. او یادآور می‌شود که در سال ۲۰۱۹، ترامپ از شینزو آبه، نخست‌وزیر وقت ژاپن، خواست تا نقش میانجی را ایفا کند.
سفر آبه به عنوان نخستین رهبر ژاپن پس از چهار دهه به ایران، با پاسخ منفی علی خامنه‌ای روبرو شد و بی‌نتیجه ماند.
به باور وطن‌خواه، ایران اکنون در برابر تصمیمی سرنوشت‌ساز قرار دارد. او می‌گوید تکرار رویکرد گذشته در برابر تلاش‌های میانجی‌گرانه به سود ایران نخواهد‌بود و با توجه به ترکیب سختگیرانه کابینه احتمالی ترامپ، تهران باید راهی برای تعامل با آمریکا و احتمالا اسرائیل در موضوعات مختلف بیابد.
احتمال درگیری نظامی
در صورت به بن‌بست رسیدن مذاکرات، پرسش کلیدی درباره احتمال وقوع جنگ با ایران مطرح می‌شود.
بر اساس تحلیل الکس واتانکا در گفتگو با ایران اینترنشنال، برای یافتن پاسخ این پرسش باید به جای تمرکز بر تصمیم‌های ترامپ، به افرادی که او از انتخابشان خودداری کرده توجه کرد.
نکته قابل تامل، کنار گذاشتن چهره‌هایی مانند نیکی هیلی (سفیر پیشین) و مایک پمپئو (وزیر خارجه سابق) است. این دو از نومحافظه‌کارانی هستند که از برتری نظامی جهانی آمریکا حمایت می‌کنند و عدم انتخاب آن‌ها می‌تواند نشانگر گرایش ترامپ به اجتناب از رویارویی نظامی باشد.
این برداشت با اظهارات مکرر ترامپ همخوانی دارد. او در سخنرانی پیروزی خود در ششم نوامبر در فلوریدا تاکید کرد: «من آغازگر جنگ نخواهم بود، من به جنگ‌ها پایان می‌دهم.»
تحلیل واتانکا نشان می‌دهد که اگرچه تیم ترامپ در شرایط کنونی تمایلی به درگیری‌های طولانی‌مدت ندارد، اما نمی‌توان درباره پایداری این رویکرد با قطعیت سخن گفت.
عوامل بیرونی می‌توانند این معادله را دگرگون کنند. در این میان، تنش‌های موشکی بین ایران و اسرائیل و پیشرفت‌های برنامه هسته‌ای ایران از اهمیت ویژه‌ای برخوردارند.
گرگوری برو در این باره می‌گوید: «گرایش ترامپ به گزینه نظامی علیه ایران، تابعی از شرایط مختلف خواهد‌بود. دو عامل کلیدی در این زمینه، تحولات مربوط به برنامه هسته‌ای ایران و احتمال تشدید درگیری نظامی میان ایران و اسرائیل، مشابه تبادل حملات موشکی اخیر، خواهند بود.»
دیدگاه فعالان ایرانی-آمریکایی
سارا راویانی، بنیان‌گذار گروه «ایرانیان برای ترامپ»، از گزینه‌های پیشنهادی کابینه آینده استقبال می‌کند.
راویانی که پیش از این با همکاری سازمان اِن‌یو‌اِف‌دی‌آی در تصویب «قانون مهسا» نقش داشته، معتقد است تیم در حال شکل‌گیری اطراف ترامپ، رویکردی دوگانه دارد، از یک سو نسبت به مردم ایران همدلی نشان می‌دهد و از سوی دیگر موضعی سختگیرانه در برابر حکومت ایران اتخاذ می‌کند.
راویانی در گفتگو با ایران اینترنشنال تاکید کرد: «تمامی این افراد، شناخت عمیقی از تهدیدهای حکومت ایران دارند.»
با وجود ابهامات فراوان، به نظر می‌رسد ترامپ که به تازگی در انتخابات پیروز شده، در مسیر تشکیل دولتی است که ضمن حمایت از اسرائیل، مخالفتی جدی با سیاست‌های ایران دارد.
پس از درخواست شاهزاده رضا پهلوی برای پایان اعتصاب غذای منوچهر بختیاری، زندانی سیاسی و پدر پویا بختیاری از کشته‌شدگان اعتراضات سراسری، صبا بختیاری، خواهر این زندانی در شبکه ایکس اعلام کرد که او به اعتصاب غذای خود پایان داده، اما همچنان از برقراری تماس تلفنی محروم است.
علی لاریجانی که به عنوان نماینده ویژه علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی، به سوریه سفر کرده است با بشار اسد دیدار کرد. هنوز مشخص نیست لاریجانی با چه ماموریتی به سوریه رفته اما سخنگوی وزارت امور خارجه اعلام کرده لاریجانی بعد از انجام رایزنی با مقامات ارشد سوریه به لبنان سفر می‌کند.
اسماعیل بقایی، سخنگوی وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی، شامگاه چهارشنبه اعلام کرده بود لاریجانی در صدر هیاتی رسمی و به منظور دیدار و گفت‌وگو با مقامات ارشد سوریه، به‌ویژه بشار اسد، رییس‌جمهوری این کشور، پنجشنبه عازم دمشق می‌شود.
رسانه‌ها جزییات چندانی از علت و اهداف این سفر منتشر نکرده‌اند اما هم‌زمان با این سفر، حومه دمشق هدف حملاتی قرار گرفت که منابع خبری سوریه آن‌ها را به اسرائیل نسبت دادند.
رسانه‌های ایران گزارش دادند که در جریان حملات اسرائیل به دمشق، برخی موشک‌ها به ساختمانی در نزدیکی محل جلسه علی لاریجانی، مشاور خامنه‌ای، با رییس شورای عالی امنیت ملی سوریه برخورد کرد اما او «در سلامت کامل است».
خبرگزاری تسنیم، وابسته به سپاه پاسداران، هم در خبری نوشت که گزارش‌ها درباره مرگ علی لاریجانی، مشاور خامنه‌ای، در جریان حملات اسرائیل به دمشق را رد می‌کند.
این دومین دیدار لاریجانی با اسد است. بهمن ماه ۱۳۹۸ کمی پس از هدف قرار گرفتن قاسم سلیمانی، فرمانده نیروی قدس سپاه پاسداران به وسیله نیروهای آمریکایی در عراق، لاریجانی که در آن زمان رییس مجلس شورای اسلامی بود به سوریه سفر و با اسد دیدار کرد.
دور زدن دولت با فرستاده ویژه
لاریجانی در مورد مشابه دیگری هم به ایفای نقش پرداخت. او مسئول انعقاد قرارداد محرمانه با چین شد. سندی که به «قرارداد ۲۵ ساله ایران و چین» مشهور است.
هر چند در مواردی رسانه‌ها برخی جزییات این سند را منتشر کردند اما مقامات رسمی جمهوری اسلامی به بهانه محرمانگی، از انتشار آن خودداری کرده‌اند.
این قرارداد در حالی منعقد شد که لاریجانی هیچ سمت رسمی‌ای در دولت نداشت و در واقع مسیر رسیدن به آن، خارج از روند عادی انعقاد قراردادهای مشابه طی شد.
سال ۱۳۹۹ وقتی دولت حسن روحانی هنوز روی کار بود، انتشار ویدیویی از پشت صحنه یک برنامه تلویزیونی درباره قرارداد مناقشه‌برانگیز ۲۵ ساله با چین، خبر‌ساز شد.
در این ویدیو مجید‌رضا حریرچی، رییس اتاق بازرگانی ایران و چین، گفت: «ما پیام نظام را به چینی‌ها دادیم نه پیام دولت را.»
به گفته حریرچی، لاریجانی پیام کتبی خامنه‌ای را تسلیم شی چین پینگ، رییس‌جمهوری چین کرد.
بشار اسد و جمهوری اسلامی
رییس‌جمهوری سوریه که بقای خود را پس از اعتراضات گسترده این کشور تا حد زیادی به کمک‌های جمهوری اسلامی مدیون است، نقش مهمی در درگیری مستقیم و غیر‌مستقیم جمهوری اسلامی و اسرائیل دارد.
در جریان درگیری‌های یک سال اخیر، نیروهای نیابتی جمهوری اسلامی در سوریه، که از نظر جغرافیایی با عراق، لبنان و البته اسرائیل مرز مشترک دارد، بارها هدف قرار گرفتند.
فراتر از نیروهای نیابتی، فرماندهان سپاه پاسداران نیز در سوریه از سوی نیروهای اسرائیل هدف قرار داده شدند. در یک مورد نیز ساختمان کنسولگری جمهوری اسلامی در دمشق هدف حمله قرار گرفت که در جریان آن، محمدرضا زاهدی، از فرماندهان بلندپایه سپاه پاسداران کشته شد.
اگرچه جمهوری اسلامی با اعزام نیروهای نظامی، امنیتی و کمک‌های مالی، نقشی محوری در بقای اسد داشت اما اسد در جریان تنش تهران با ریاض، خود و کشورش را نسبتا از معرکه دور نگه داشت.
در نهایت او که پس از سرکوب خونین مخالفانش از سوی کشورهای عربی منزوی شده بود، در اردیبهشت ۱۴۰۲، با استقبال گرم آن‌ها دوباره به اتحادیه عرب بازگشت.
پس از حمله هفتم اکتبر حماس به اسرائیل، سوریه بارها هدف حمله هوایی قرار گرفته است که تقریبا در تمام موارد، اسد ترجیح داده است واکنش مشخصی نشان ندهد.
حالا لاریجانی، معتمد خامنه‌ای، شخصی که معمولا برای رد و بدل کردن پیام‌های مهم از سوی رهبر جمهوری اسلامی مامور می‌شود، به سوریه رفته تا با اسد دیدار کند.
هنوز جمهوری اسلامی انتقام وعده داده شده خود را از اسرائیل نگرفته اما مقامات نظامی ایران آن را قطعی می‌دانند؛ هر چند درباره زمان آن اظهار نظر نمی‌کنند.
در هر سناریویی که جمهوری اسلامی طرح‌ریزی کند، سوریه به عنوان کشور هم‌مرز با لبنان و اسرائیل، نقشی مهمی دارد.
محمدرضا میرشمسی، معاون ستاد امر به معروف و نهی از منکر به سایت دیده‌بان ایران گفت که راه‌اندازی کلینیک‌های «ترک بی‌حجابی» از سوی این ستاد در راستای دغدغه‌های مسعود پزشکیان، رییس‌جمهور، صورت گرفته است. این در حالی است که معاون پزشکیان در امور زنان گفت این تصمیم مرتبط با دولت نیست.
