دیده‌بان حقوق بشر سوریه: بشار اسد ساعت ۱۰ شب گذشته از دمشق خارج شد

دونالد ترامپ، رییس‌جمهوری منتخب ایالات متحده، مهمان خاص مراسم بازگشایی کلیسای نوتردام پاریس بود. استقبال دولت فرانسه از ترامپ همانند یک رییس‌جمهور مستقر، مورد توجه رسانه‌ها قرار گرفت.

در جریان این سفر، امانوئل مکرون، رییس‌جمهوری فرانسه، دیداری میان ترامپ و زلنسکی ترتیب داد.

فرانس۲۴ گزارش داد دفتر مکرون این دیدار سه‌جانبه را تنها اندکی پیش از ورود ترامپ به فرانسه برنامه‌ریزی کرد. جزییات چندانی از مباحث مطرح شده در این دیدار گزارش نشده است.

این دیدار در حاشیه مراسم بازگشایی کلیسای تاریخی نوتردام که پنج سال پیش در جریان یک آتش‌سوزی آسیب دید، برگزار شد.

در حالی که جو بایدن، رییس‌جمهوری کنونی آمریکا، با وجود دعوت قبلی، در این مراسم حضور نداشت، ترامپ با فرش قرمز مورد استقبال مکرون قرار گرفت.

رسانه‌ها برگزاری این مراسم استقبال را نشانه‌ای از علاقه مکرون به جلب نظر ترامپ ارزیابی کردند.

هرچند در دور پیشین حضور ترامپ در کاخ سفید روابط او با مکرون در ابتدا گرم بود، اما این روابط رفته رفته رو به سردی گذاشت.

ایالات متحده به‌عنوان عضو تعیین‌کننده ناتو، برای کشورهای اروپایی اهمیتی منحصر به‌ فرد دارد. ترامپ در بهمن‌ماه ۱۴۰۳ به کاخ سفید باز خواهد گشت و یک دوره چهارساله جدید را آغاز خواهد کرد.

دور نخست ریاست جمهوری ترامپ نشان می‌دهد او به دنبال احیای نقش اول آمریکا در معادلات بین‌المللی است.

همین امر باعث شده کشورهای متحد واشینگتن، حتی پیش از آغاز رسمی ریاست‌جمهوری‌ ترامپ، در تلاش برای جلب نظر او باشند.

ترامپ وعده داده است خیلی زود تکلیف جنگ اوکراین را مشخص خواهد کرد. تداوم حمایت‌های مالی و نظامی آمریکا از اوکراین در جنگ با روسیه، هم برای کی‌یف و هم برای کشورهای عضو ناتو، از اهمیت بالایی برخوردار است.

۳۰ آبان خبرگزاری رویترز به نقل از پنج منبع آگاه از مواضع کرملین گزارش داد ولادیمیر پوتین، رییس‌جمهوری روسیه، آماده گفت‌وگو با ترامپ درباره توافق آتش‌بس اوکراین است اما هرگونه امتیاز بزرگ ارضی را رد می‌کند و اصرار دارد کی‌یف از خواست خود برای پیوستن به ناتو چشم‌پوشی کند.

زلنسکی نهم آذرماه برای اولین بار از واگذاری موقت بخشی از سرزمین اوکراین به روسیه سخن گفت تا جنگ کنونی پایان یابد به شرط آنکه «چتر ناتو» بر فراز قلمرویی که کی‌یف در اختیار دارد، گشوده شود.

زلنسکی افزود این به معنای عضویت کامل اوکراین در ناتو نیست. او ۲۶ آبان هم ابراز علاقه کرده بود درباره خاتمه مناقشه کنونی، با ترامپ مذاکره کند.

جنگ اخیر روسیه و اوکراین از اسفند ۱۴۰۰ آغاز شده و روسیه توانسته است بخش‌هایی از خاک اوکراین را اشغال کند.

همزمان سی‌ان‌ان به نقل از یک مقام آگاه خبر داد که بشار اسد در هیچ‌یک از مکان‌هایی که انتظار می‌رود حضور ندارد و گارد ریاست جمهوری در محل اقامت معمول او مستقر نیست

«سوریه در آستانه سقوط است و ما داریم خونسرد تماشا می‌کنیم.» این جمله‌ای است که احمد نادری، نماینده مجلس شورای اسلامی، در توصیف رخداد‌های اخیر سوریه به کار برد.

نادری هشدار داد در صورت سقوط دمشق، جمهوری اسلامی لبنان و عراق را هم از دست خواهد داد. او با بیان اینکه «علت این سکوت را نمی‌فهمم»، تاکید کرد: «تا دیر نشده باید کاری کرد.»

تلفات جمهوری اسلامی در حمایت از اسد

به‌طور رسمی از خرداد ۱۳۹۲، در پی اعتراضات گسترده مردم سوریه علیه بشار اسد، جمهوری اسلامی اعزام نیروی نظامی به این کشور را آغاز کرد.

مقامات جمهوری اسلامی هدف از این اقدام را حفاظت از اماکن مقدس شیعیان در سوریه در مقابل «گروه‌های تکفیری» عنوان می‌کردند، اما شواهدی نشان می‌دهد این نیروها ماموریت حفظ اسد، متحد دیرین تهران را در همسایگی اسرائیل داشتند.

خبرگزاری فارس، وابسته به سپاه پاسداران، در گزارشی در بهمن‌ماه ۱۳۹۸ اذعان کرد ماموریت سپاه قدس در سوریه هم‌زمان با آغاز اعتراضات علیه اسد، حمایت و حفظ او در قدرت بود.

این خبرگزاری تایید کرد سپاه قدس به همراه نیروی انتظامی جمهوری اسلامی با تجربیاتی که از سرکوب اعتراضات در ایران داشتند، پلیس سوریه را آموزش دادند و آن را برای سرکوب مخالفان اسد تجهیز کردند.

در گزارش فارس به کمک‌های امنیتی و اطلاعاتی حکومت ایران به اسد هم اشاره شده بود.

جمهوری اسلامی در این مسیر، از طریق به خدمت گرفتن شهروندان افغانستان در لشکر فاطمیون و شهروندان پاکستان در لشگر زینبیون، در سوریه مداخله می‌کرد.

اما بخش بزرگی از نیروهای نظامی جمهوری اسلامی در سوریه را نیروهای سپاه قدس - شاخه برون مرزی سپاه پاسداران - تشکیل می‌دادند.

بر اساس برآوردها، دست‌کم دو هزار و ۱۰۰ نیروی ایرانی تحت عنوان «شهدای مدافع حرم» در سوریه کشته شده‌اند.

مردادماه ۱۴۰۲، امیرحسین قاضی زاده هاشمی، رییس وقت بنیاد شهید، در همایش تجلیل از خانواده های «مدافع حرم» گفت هفت هزار و ۳۰۸ «شهید و جانباز» با عنوان «مدافع حرم» در کشور وجود دارد.

به گفته او، بنیاد شهید متعهد به پرداخت مستمری به هزار و ۵۶۷ نفر از والدین «شهدای مدافع حرم» و پرداخت کمک معیشتی به هزار و ۶۳۴ نفر دیگر از آن‌ها است.

او همچنین تصریح کرد برای هزار و ۱۹۴ مورد از خانواده «شهدای مدافع حرم» مسکن خریداری شده است.

جمهوری اسلامی، شماری از فرماندهان ارشد خود را در سوریه از دست داد که مشهورترین آن‌ها حسین همدانی بود.

همدانی که از فرماندهان سرکوب اعتراضات سال ۱۳۸۸ ایران به شمار می‌رفت، با ساماندهی «اراذل و اوباش» مشهور، سه گردان برای سرکوب معترضان سیاسی در ایران تشکیل داده بود. او مهرماه ۱۳۹۴ در شهر حلب سوریه کشته شد.

هزینه‌های مالی حمایت از اسد

هزینه‌های حمایت از اسد به تلفات نیروی انسانی محدود نمی‌شود. حشمت‌الله فلاحت‌پیشه و بهرام پارسایی، دو نماینده پیشین مجلس شورای اسلامی، به‌طور جداگانه تایید کردند حکومت ایران دست‌کم ۳۰ میلیارد دلار در سوریه هزینه کرده است؛ هزینه‌ای به صورت بدهی که به گفته آنان هرگز بازپرداخت نشده است.

کمک هزینه ۳۰۰ تا ۴۰۰ دلاری که اخیرا نعیم قاسم، دبیرکل حزب‌الله، فاش کرد جمهوری اسلامی به ۲۳۳ هزار آواره لبنانی داده، جمعا ۷۷ میلیون دلار از سوی او تخمین زده شد؛‌ رقم ۳۰ میلیارد دلاری هزینه حکومت ایران در سوریه، نزدیک به ۳۹۰ برابر این مقدار است.

۳۰ میلیارد دلار معادل ۲۱۶۰ هزار میلیارد تومان است؛ ارزش کل یارانه نقدی کشور که اول آذر ۱۴۰۳، به دلیل کمبود منابع با تاخیر واریز شد، حدود ۱۵ هزار میلیارد تومان است. در واقع رقم هزینه‌کرد جمهوری اسلامی در سوریه تقریبا برابر ۱۴۰ ماه یارانه نقدی کل کشور است.

علاوه بر نیروهای نظامی، تجهیزات و اسلحه، سرمایه‌گذاری‌های دیگری هم در سوریه انجام شده بود. پیش از آغاز ناآرامی‌های سوریه، جمهوری اسلامی یک کارخانه سایپا هم در این کشور به راه انداخته بود که آبان‌ماه سال جاری مشخص شد تعطیل شده است.