معترضان همچنان خواستار برکناری رییسجمهوری کره جنوبی هستند
رییسجمهوری کره جنوبی با درخواست اداره تحقیقات فساد اداری به دلیل تلاش برای اعمال حکومت نظامی، ممنوعالخروج شد. همزمان رهبر حزب حاکم اعلام کرد مدیریت امور خارجی و اداری به نخستوزیر واگذار شده است.
روزنامه فایننشال تایمز به نقل از یک منبع ایرانی گزارش داد که عباس عراقچی در دیدار هفته گذشته خود با بشار اسد در دمشق گفته بود که جمهوری اسلامی دیگر در موقعیتی نیست که برای حمایت از سوریه، نیرو اعزام کند. این مقام دولتی گفت: «ما انتظار نداشتیم که فروپاشی به این سرعت رخ دهد.»
پس از جلسه غیرعلنی مجلس با حضور عباس عراقچی، وزیر امور خارجه، یک عضو هیات رییسه مجلس گفت که وزیران خارجه جمهوری اسلامی و هفت کشور دیگر در قطر تصمیمهای خوبی گرفته بودند اما سقوط بشار اسد آنقدر سریع اتفاق افتاد که این تصمیمها موثر واقع نشدند.
محمد رشیدی، عضو هیات رییسه مجلس شورای اسلامی، گفت که وزیران خارجه جمهوری اسلامی، روسیه، ترکیه و پنج کشور عربی در نشست قطر «مصوبات خوبی» برای سوریه داشتند اما: «سرعت تحولات به قدری بالا بود که جمعبندی جلسه موثر نبود و دولت سوریه سقوط کرد.»
عراقچی شنبه ۱۷ آذر در «نشست آستانه» در دوحه حضور یافت و با امیر قطر و مقامات دیگر کشورهای عربی دیدار کرد. نشستهای موسوم به آستانه برای صلح در سوریه حدود هشت سال سابقه دارد و به پیشنهاد رییسجمهوری روسیه و حمایت ترکیه و جمهوری اسلامی آغاز شد.
دوشنبه ۱۹ آذر، وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی پس از جلسه غیرعلنی مجلس درباره احتمال حضور مخالفان حاکم بر دمشق در «روند آستانه»، گفت که دولت سوریه هیچگاه در این نشست حاضر نشده و روند آستانه بین ایران، ترکیه و روسیه بوده و ادامه کار آن نیز بستگی به تحولات آینده دارد.
در جلسه غیرعلنی مجلس، سه نفر از نمایندگان نیز نظرات خود را مطرح کردند.
احمد نادری، عضو هیات رییسه مجلس، با اشاره به این جلسه غیرعلنی گفت: «رویکرد ایران در آینده با سوریه بستگی به رفتار آنهایی دارد که در این کشور قدرت را در دست گرفتهاند و ما در آینده رفتار خودمان را بر اساس رفتارهای آنها تنظیم میکنیم.»
در روزهای گذشته تعدادی از نمایندگان مجلس از مشخص نبودن سیاست جمهوری اسلامی درباره پیشروی سریع مخالفان رژیم اسد انتقاد کردند و خواستار تشکیل جلسه غیرعلنی با وزیر امور خارجه شدند.
عراقچی پیش از این جلسه و شامگاه یکشنبه در یک برنامه تلویزیونی گفت: «سیستم اطلاعاتی ما و سوریه بهطور کامل از تحرکات ادلب اطلاعات داشتند و این به دولت سوریه منتقل شده بود.»
به گفته او، آنچه غافلگیرکننده بود، «یکی ناتوانی ارتش سوریه و دیگری سرعت غیرمنتظره تحولات» بود.
قرار است علی خامنهای، رهبر جمهوری اسلامی، چهارشنبه ۲۱ آذر درباره تحولات سوریه سخنرانی کند.
پس از سقوط اسد برخی رسانههای حکومتی ضمن بازنشر برخی سخنان خامنهای تلاش کردهاند کدهایی ارائه کنند و بگویند که او هشدارهای لازم را درباره اقدامات احتمالی در مورد سرنگونی اسد به او داده بود اما در سخنان منتشر شده، نشانی از این موضوع دیده نمیشود.
از سوی دیگر مایا کالاس، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، سقوط اسد را بیانگر ضعیف شدن روسیه و ایران به عنوان حامیان او دانست.
موسسه مطالعات جنگ مستقر در آمریکا نیز سقوط اسد را شکست سیاسی راهبردی بزرگ برای مسکو خواند.
در همین حال آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه آمریکا، تاکید کرد: «تن ندادن رژیم اسد به مشارکت سیاسی و اتکای این رژیم به حمایت ایران و روسیه لاجرم منجر به فروپاشیاش شد.»
یسرائیل کاتز، وزیر دفاع اسرائیل به ارتش این کشور دستور داد فورا از بازسازی مسیر قاچاق تسلیحات از ایران به لبنان از طریق خاک سوریه، بهویژه در نقاط مرزی و گذرگاهها، جلوگیری و خنثی کند. او در بیانیهای از ارتش اسرائیل خواست به نابود کردن «سلاحهای استراتژیک» در سوریه ادامه دهد.
دونالد ترامپ، رییسجمهور منتخب ایالات متحده، در نخستین مصاحبه تلویزیونی پس از پیروزی مجدد، تصویری تهاجمی از آغاز دوره دوم ریاستجمهوریاش ترسیم کرد. او تهدید کرد منتقدانش از جمله لیز چنی و اعضای کمیته تحقیق درباره حمله ۶ ژانویه را زندانی کند و به مهاجمان کنگره عفو عمومی بدهد.
روز اول: عفو مهاجمان کنگره
ترامپ در گفتوگو با کریستن ولکر، مجری برنامه «میت د پرس» شبکه انبیسی، که یکشنبه پخش شد، با صراحت گفت در نخستین روز آغاز دوره دوم ریاستجمهوریاش که ۲۰ بهمن شروع میشود، «صدها نفر» از حامیانش را که در جریان یورش خشونتآمیز به ساختمان کنگره در ۶ ژانویه ۲۰۲۱ دستگیر و محکوم شدند، عفو میکند.
این وعده درحالی مطرح میشود که بسیاری از این افراد به اعمال خشونتآمیز و حمله به ماموران پلیس متهم شدهاند.
ترامپ در صحبتهایش تاکید کرد این افراد قربانی شرایطی ناعادلانه شدهاند و در محیطهای بازداشت «کثیف و غیرقابل تحمل» نگهداری میشوند.
رییسجمهور منتخب گفت البته درباره کسانی که به افسران پلیس حمله کردهاند، «ممکن است استثنائاتی وجود داشته باشد» اما در کل این افراد «بیگناه» بودند که چارهای جز حمله نداشتند.
به نوشته نیویورک تایمز، این رویکرد عملا این پیام روشن را به طیفی از حامیان او میدهد که دوره جدید ریاستجمهوری ترامپ با عفو و قدردانی از کسانی آغاز میشود که نماد خشونتبارترین لحظه انتقال قدرت در تاریخ معاصر آمریکا هستند.
قضات فدرال که برخی منصوب ترامپ بودند، پیشتر به سیاست احتمالی عفو گسترده مهاجمان کنگره واکنش منفی نشان دادند. قاضی کارل جی. نیکولز، منصوب ترامپ، ماه گذشته اعلام کرد که عفوهای همگانی برای محکومان ۶ ژانویه «بسیار ناامیدکننده» خواهد بود.
این موضع نشان میدهد که بخش مهمی از دستگاه قضایی آمریکا آماده مقاومت در برابر تلاش ترامپ برای پاککردن سابقه این خشونت تاریخی است.
تهدید به زندانی کردن مخالفان
ترامپ در این گفتگوی به تهدید صریح رهبران و اعضای کمیته تحقیق مجلس نمایندگان درباره حمله ۶ ژانویه هم پرداخت.
لیز چنی، نماینده جمهوریخواه سابق از ایالت وایومینگ و از چهرههای مطرح این کمیته، در صدر اهداف ترامپ قرار دارد که به گفته ترامپ «برای آنچه کردند، صادقانه باید به زندان بیفتند.»
ترامپ تاکید کرد که شخصا به دادستان کل یا رییس جدید افبیآی دستور نخواهد داد که اعضای کمیته تحقیق را تحت پیگرد قرار دهند، اما انتظار دارد این مقامات «خودشان به این نتیجه برسند.»
به نوشته نیویورک تایمز، این موضع رییسجمهور منتخب، نوعی فشار غیرمستقیم بر نهادهای قضایی و امنیتی است تا منتقدان و مخالفان سیاسی او را مجازات کنند.
لیز چنی در واکنش اعلام کرد ادعای ترامپ «ادامه حمله به حاکمیت قانون» است و هیچ مبنای حقوقی یا قانونی برای زندانی کردن اعضای کمیته تحقیق ۶ ژانویه وجود ندارد و این سخنان اساسهای جمهوریت و حاکمیت قانون در آمریکا را تهدید میکند.
هدفگیری اصلاحیه چهاردهم قانون اساسی و لغو حق شهروندی با تولد
ترامپ در ادامه صحبتهایش وعده داد حق شهروند بر اساس تولد را که بر اساس متمم چهاردهم قانون اساسی آمریکا به هر فرد متولدشده در خاک این کشور اعطا میشود، لغو کند: «ما باید آن را تغییر دهیم.»
او از ارائه جزئیات درباره روش اجراییکردن این وعده خودداری کرد و به احتمال زیاد، هر تلاشی در این مسیر، با چالشهای قضایی گسترده مواجه خواهد شد.
کارشناسان حقوقی میگویند اصل اعطای شهروندی با تولد به روشنی در قانون اساسی تضمین شده و با یک فرمان اجرایی یا اقدام یکجانبه رییسجمهور لغو نمیشود.
اصلاح قانون اساسی نیازمند دوسوم رای موافق اعضا کنگره و رای موافق کنگرههای محلی سهچهارم از ۵۱ ایالات تشکیلدهنده ایالات متحده است، امری که تحقق آن بهشدت بعید به نظر میرسد.
ترامپ در دفاع از ایدهاش برای لغو این حق گفت آمریکا تنها کشوری است که چنین حقی را اعطا میکند، در حالی که در واقع دهها کشور دیگر نیز در دنیا، حق شهروندی از جمله بر اساس تولد در خاک آن کشورها اعطا میشود.
نگاه متضاد به مهاجران: از رویاییها تا اخراج همه مهاجران غیرقانونی
در همین حال، ترامپ موضعی ملایمتر درباره گروه موسوم به «رویاییها/دریمرها» (کسانی که در کودکی بدون مدارک قانونی وارد آمریکا شدهاند) گرفت.
او گفت قصد دارد با دمکراتها همکاری کند تا این افراد که غالبا اکنون میانسال هستند و زبان و فرهنگ کشور مبدا را نمیدانند، از خطر اخراج مصون بمانند.
این موضع ترامپ تفاوت چشمگیری با دوره پیشین او دارد که تلاش کرد برنامه «داکا» (معافیت دریمرها از اخراج) را لغو کند.
بسیاری از ناظران سیاسی میگویند این امر میتواند تلاش ترامپ برای جلب بخشی از رأیدهندگان میانهروتر را نشان دهد، در همان حال او وعده داد جز این گروه، همه مهاجران غیرقانونی را در دوره چهارساله ریاست جمهوریاش از ایالات متحده اخراج کند.
خشم نسبت به افبیآی و احتمال انتصاب نیروهای وفادار
ترامپ آشکارا از کریستوفر ری، مدیر افبیآی که در دوره نخست ریاستجمهوری خود منصوب کرده بود، ابراز نارضایتی کرد.
او دلیل اصلی این خشم را حمله ماموران افبیآی در سال ۲۰۲۲ به ویلای شخصی ترامپ در مارالاگو جهت بازیابی اسناد طبقهبندیشده عنوان کرد: «او به خانه من حمله کرد. من خیلی از این کار او ناراحت شدم.»
رییسجمهور منتخب از موضع ری در ماجرای سوءقصد به جان خودش هم انتقاد کرد. ترامپ گفت در حملهای که به زخمی شدن گوش او منجر شد، ری ابتدا تردید داشت که آیا این جراحت ناشی از شلیک گلوله بوده یا ترکش. ترامپ با تمسخر گفت: «ترکش از کجا میآید؟ از آسمان؟»
او بهطور غیرمستقیم اشاره کرد که ممکن است ری با کسی چون کش پاتل، یکی از وفاداران به ترامپ، جایگزین شود.
پاتل قبلا گفته بود علیه «دشمنان عمق دولت» که از نظر او در نهادهای امنیتی جا خوش کردهاند، اقدام خواهد کرد.
هرچند ترامپ گفت تصور نمیکند پاتل به دنبال انتقام از مخالفان باشد، اما بلافاصله افزود البته اگر افرادی «خلاف قانون عمل کردهاند» تعقیب خواهند شد.
چندگانگی در مواضع؛ از بایدن تا رئیس فدرالرزرو
هرچند ترامپ درباره تعقیب منتقدان خود با تند صحبت کرد، درباره جو بایدن، رییسجمهور فعلی و خانوادهاش، لحن ملایمتری اختیار نمود.
ترامپ گفت قصد ندارد وقت خود را صرف انتقام از رییسجمهور کنونی کند و افزود: «من به دنبال موفقیت کشور هستم، نه بازگشت به گذشته.»
این اظهارات، البته با مواضع ستیزهجویانهاش در قبال اعضای کمیته تحقیق کنگره که حمله ۶ ژانویه را بررسی کردند، در تضاد است.
او همچنین گفت برنامهای برای برکناری جروم پاول، رئیس فدرالرزرو، ندارد. پاول از منصوبان خود ترامپ است که از سیاستهای پولی او چندان خشنود نبود، اما حالا ترامپ میگوید در نظر ندارد او را اخراج کند.
یک مقام آمریکایی به واشینگتن پست گفت دولت بایدن درباره تحریر شام، میزان استقلال آن از ترکیه، دیدگاههای ترکیه در مورد کردهای سوریه و اینکه آیا تحریر شام باید از فهرست سازمانهای تروریستی خارجی حذف شود یا خیر، به طور مرتب در حال انجام «ارزیابی لحظهای» است.
یک مقام آمریکایی دیگر هم در پاسخ به این پرسش که آیا آمریکا گروه تحریر شام را از فهرست سازمانهای تروریستی حذف خواهد کرد، این احتمال را رد نکرد و گفت: «باید هوشمندانه عمل کنیم.»
او افزود: «همچنین در مورد واقعیتهای موجود بر روی زمین آگاه و عملگرایانه برخورد کنیم.»
بائه سانگ آپ، یکی از مقامات وزارت دادگستری کره جنوبی، خبر داد که دستور ممنوعیت سفر یون سوک یول اجرا شده است.
هیات تحقیقات فساد اداری برای مقامات عالیرتبه در کره جنوبی، اعلام کرده بود که خواستار ممنوعالخروج شدن رییسجمهور شده است.
هیات تحقیقات فساد اداری در سال ۲۰۲۱ برای تحقیق در مورد مقامات بلندپایه تاسیس شد اما اختیاری برای پیگرد قانونی رییسجمهوری ندارد و موظف است موضوع را به دادسرا ارجاع دهد.
حکومت نظامی در کره جنوبی از سوی رییسجمهوری، سهشنبه گذشته و چند ساعت پس از مقاومت نمایندگان پارلمان و مخالفان دولت، لغو شد.
شنبه ۱۷ آذر، طرح استیضاح رییسجمهوری به دلیل نرسیدن به حد نصاب کافی، ناکام ماند.
حزب محافظهکار «قدرت مردم(پپپ)»، حزب حاکم کره جنوبی، با استیضاح یون مخالفت کرد و نمایندگان این حزب جلسه پارلمان را ترک کردند. با این حال این حزب وعده داده که رییسجمهور کنارهگیری خواهد کرد.
هان دونگ هون، رهبر حزب حاکم، دوشنبه ۱۹ آذر گفت که رییسجمهوری از مدیریت امور خارجی و اداری کنار گذاشته شده و هان داک سو، نخستوزیر، این وظایف را انجام خواهد داد.
مخالفان این اقدام را مخالف قانون اساسی کره جنوبی دانسته و خواستار برکناری رییسجمهوری شدهاند.
احزاب مخالف همچنین اعلام کردهاند بار دیگر طرح استیضاح رییسجمهوری را ارائه خواهند کرد.
در جلسه روز شنبه پارلمان ۱۹۵ نفر از ۳۰۰ نماینده شورای ملی در رایگیری در مورد لایحه استیضاح شرکت کردند و در نتیجه آرا شمارش نشد. حد نصاب شمارش آرا دو-سوم از کل نمایندگان یعنی ۲۰۰ نفر است و مخالفان به چند رای نمایندگان حزب حاکم نیز نیاز دارند.
یکشنبه کیم یونگ هیون، وزیر دفاع سابق کره جنوبی، به دلیل نقشش در اعلام حکومت نظامی بازداشت شد. رییسجمهوری اما با وجود افزایش نارضایتی در میان افسران ارشد نظامی، همچنان فرمانده کل قوا باقی مانده است.
در این میان چند مقام نظامی از جمله سرپرست وزارت دفاع، گفتهاند که از هیچ دستور جدیدی برای اعمال مجدد حکومت نظامی پیروی نمیکنند.