مطالعات اخیر نجومی منجر به کشف هفت دنباله‌دار تاریک جدید شده است. این اجرام آسمانی که رفتارهایی شبیه به سیارک‌ها و دنباله‌دارها دارند، مرزهای سنتی طبقه‌بندی نجومی را به چالش کشیده و پرسش‌های جدیدی درباره ماهیت آن‌ها ایجاد کرده‌اند.
در گذشته، تمایز میان سیارک‌ها و دنباله‌دارها واضح بود؛ سیارک‌ها عمدتا از سنگ ساخته شده‌اند، در حالی که دنباله‌دارها متشکل از یخ و غبار هستند.
با این حال، ظهور پدیده‌هایی مانند «دنباله‌دارهای کمربند اصلی» که ویژگی‌های هر دو گروه را ترکیب می‌کنند و در مقابل آن، دنباله‌دارهای تاریک که فاقد گازهای مرئی هستند، این مرزها را کم‌رنگ کرده است.
دنباله‌دار تاریک چیست؟
دنباله‌دار تاریک، جرمی آسمانی است که برخلاف دنباله‌دارهای معمولی، هیچ دنباله یا گازی مرئی از خود منتشر نمی‌کند.
این دنباله‌دارها به دلیل رفتارهای دینامیکی خاص، مانند شتاب‌های غیرگرانشی، مورد توجه دانشمندان قرار گرفته‌اند. این شتاب‌ها می‌توانند ناشی از تصعید بسیار اندک یخ زیر سطح آن‌ها باشند.
آزمایشگاه پیشرانه جت ناسا با استفاده از مشاهدات داویده فارنوکیا، دانشمند این مرکز، ناهنجاری‌هایی را در حرکات این اجرام آسمانی شناسایی کرده است.
در حالی که معمولا این انحرافات به انتشار گازها نسبت داده می‌شود، دنباله‌دارهای تاریک هیچ نشانه مرئی‌ای از چنین فعالیتی ندارند.
مشابه این پدیده در سال ۲۰۱۷ در یک شی بین‌ستاره‌ای نیز مشاهده شد که با وجود شتاب‌های غیرعادی، هیچ اثری از دنباله گازی یا فعالیت دنباله‌داری نشان نداد.
دو دسته دنباله‌دار تاریک
به گفته داریل سلیگمن، پژوهشگر دانشگاه میشیگان، دنباله‌دارهای تاریک به دو دسته اصلی دنباله‌دارهای تاریک بیرونی و دنباله‌دارهای تاریک درونی تقسیم می‌شوند.
دنباله‌دارهای تاریک بیرونی در نواحی بیرونی منظومه شمسی، نزدیک غول‌های گازی مانند مشتری و زحل می‌چرخند. آن‌ها بسیار بزرگ هستند، قطرشان گاهی به صدها متر می‌رسد و مداری بیضوی و غیرعادی دارند.
دنباله‌دارهای تاریک درونی، اجرامی کوچک‌تر هستند و در نواحی داخلی منظومه شمسی، نزدیک عطارد، زهره، زمین و مریخ قرار دارند. مدار آن‌ها دایره‌ای‌تر و قطرشان تنها چند ۱۰ متر است.
منشا و پیامدهای علمی
این اجرام آسمانی پرسش‌های مهمی درباره منشا و ترکیب خود ایجاد کرده‌اند. احتمال می‌رود دنباله‌دارهای تاریک در کمربند سیارکی شکل گرفته باشند اما وجود آن‌ها در مدارهای خاص، سوالاتی درباره مکانیسمهای جابهجاییشان ایجاد کرده است.
علاوه بر این، میزان یخ موجود در این اجرام با توجه به موقعیتشان نسبت به «خط برف» منظومه شمسی، موضوعی مهم برای بررسی است.
خط برف ناحیهای در منظومه شمسی اولیه است که آب میتواند در آن به یخ تبدیل شود.
کشف این دنباله‌دارهای تاریک، افقهای جدیدی برای مطالعه تکامل منظومه شمسی باز کرده است.
ارتباط احتمالی آن‌ها با توزیع آب در منظومه شمسی داخلی و نقش آن‌ها در شکلگیری حیات روی زمین، یکی از حوزههای کلیدی تحقیقات جدید نجومی است.