رسانه‌ها از تکمیل ۹۰ درصد از جزئیات توافق آتش‌بس موقت در غزه و درخواست اسرائیل برای افزودن ۱۱ گروگان جدید به فهرست گروگان‌هایی که قرار است آزاد شوند، خبر دادند.حماس در ازای آزادی این ۱۱ گروگان خواستار امتیازات بیشتری شده است.
در نتیجه حملات هوایی اسرائیل در روز پنج‌شنبه هم ۴۱ فلسطینی کشته شدند. براساس گزارش منابع بیمارستانی در غزه این ۴۱ نفر در زنجیره‌ای از حملات در این باریکه جان‌شان را از دست دادند.
بر این اساس، دست‌کم ۱۳ فلسطینی از جمله در حمله به دو خانه در شهر غزه و یک اردوگاه در مرکز این منطقه، در حملات هوایی جداگانه اسرائیل در طول شب کشته شده‌اند.
در حمله هوایی اسرائیل به نزدیکی اردوگاه پناهندگان الشاطی در شهر غزه هم ۹ نفر و در حمله دیگری به یک پروژه مسکونی نزدیک بیت لاهیا در شمال غزه ۴ نفر کشته شدند.
در حملات هوایی اسرائیل به دو پناهگاه که خانواده‌های آواره را در حومه شرقی محله تفاح در شهر غزه در خود جای داده بودند هم دست‌کم ۱۵ فلسطینی کشته شدند.
میانجی‌ها هنوز موفق نشده‌اند، پس از بیش از یک سال درگیری، آتش‌بسی میان اسرائیل و گروه اسلام‌گرای حماس برقرار کنند.
پیشتر رویترز گزارش داده بود میانجی‌گران که در مصر و قطر در حال مذاکره هستند، می‌کوشند تا به توافقی برای توقف جنگ ۱۴ ماهه در غزه تحت حاکمیت حماس برسند.
این توافق هم شامل آزادی گروگان‌هایی می‌شود که ۷ اکتبر ۲۰۲۳ حماس و جهاد اسلامی از اسرائیل ربودند و هم آزادی زندانیان فلسطینی که در اسرائیل زندانی هستند.
به گزارش رویترز و به نقل از منابع این خبرگزاری، میانجی‌گران توانسته‌اند برخی از شکاف‌ها در نقاط مورد اختلاف پیشین را کاهش دهند، اما همچنان اختلافاتی باقی مانده است.
آتش‌بس مرحله‌ای یا جامع؟
منابع نزدیک به تلاش‌های میانجی‌گری گفتند که حماس در پی یک توافق یک‌باره و جامع است، اما اسرائیل یک توافق مرحله‌ای را می‌خواهد. مذاکرات فعلا بر آتش‌بس موقت، مرحله نخست مبادله گروگان‌ها، زنده یا مرده، و همچنین تعداد مشخصی از زندانیان فلسطینی دربند اسرائیل متمرکز است.
یک منبع که به علت حساسیت مذاکرات نخواست نامش فاش شود به رویترز گفت روز سه‌شنبه طرفین درباره تعداد و گروه‌بندی افراد آزادشده گفتگو کرده‌اند، اما هنوز چیزی نهایی نشده است.
این منبع گفت یکی از مسائل، خواست اسرائیل برای حفظ حق اقدام علیه هرگونه تهدید نظامی احتمالی از غزه و چگونگی استقرار نیروهای اسرائیلی در مراحل اجرای توافق است.
اسرائیل کاتز، وزیر دفاع اسرائیل، روز سه‌شنبه گفت که اسرائیل پس از شکست حماس، کنترل امنیتی بر غزه را به دست خواهد گرفت و از آزادی عمل کامل برخوردار خواهد بود.
اسرائیل پس از آنکه حماس در اکتبر ۲۰۲۳ به جوامع اسرائیلی همسایه حمله کردند، ۱۲۰۰ نفر را کشتند و بیش از ۲۵۰ گروگان را به غزه بردند، حملات هوایی و زمینی به غزه را آغاز کرد.
اسرائیل می‌گوید حدود ۱۰۰ گروگان همچنان در اسارت نگه داشته می‌شوند، اما مشخص نیست چند نفر از آنان زنده‌اند.
حملات هوایی و زمینی اسرائیل به نوار غزه موجب کشته شدن بیش از ۴۵ هزار فلسطینی و مجروح شدن بیش از ۱۰۰ هزار نفر شده و بخش عمده جمعیت ۲.۳ میلیونی غزه را آواره کرده و بخش زیادی از این باریکه ساحلی را به ویرانه‌ای کامل بدل کرده است.
پاکسازی قومی اسرائیل در نوار غزه
در همین حال، روز پنج‌شنبه سازمان پزشکان بدون مرز گزارشی منتشر کرد و هشدار داد که با توجه به این‌که فلسطینیان به زور آواره شده و زیر بمباران قرار دارند، نشانه‌های آشکاری وجود دارد که تائید می‌کند حمله اسرائیل به نوار غزه منجر به پاکسازی قومی شده است.
کریستوفر لاکیِر، رئیس این نهاد امدادی بین‌المللی، در این گزارش گفت: «نشانه‌های پاکسازی قومی و ویرانی‌های مداوم، از جمله کشتارهای جمعی، آسیب‌های شدید جسمی و روانی، جابه‌جایی اجباری و شرایط زندگی غیرممکن برای فلسطینیان تحت محاصره و بمباران در نوار غزه، انکارناپذیر است.»
در ادامه گزارش پزشگان بدون مرز گفته شده «فلسطینی‌ها در خانه‌هایشان و حتی روی تخت بیمارستان‌ها کشته شده‌اند... مردم حتی نمی‌توانند ابتدایی‌ترین نیازها مانند غذا، آب پاک، دارو و صابون را زیر محاصره وحشتناک و ممنوعیت ارسال کمک‌های بشردوستانه پیدا کنند.»
اسرائیل هنوز به گزارش پزشکان بدون مرز واکنشی نشان نداده است، اما پیشتر اتهام پاکسازی قومی را رد کرده و گفته هدفش نابود کردن حماس و جلوگیری از تجدید قوای آن است.
اسرائیل، گروه شبه‌نظامی حماس را متهم می‌کند که از زیرساخت‌های غیرنظامی و جمعیت به‌عنوان سپر انسانی بهره می‌برد، اتهامی که حماس رد می‌کند.
وزارت خارجه آمریکا در بیانیهای اعلام کرد اعلام کرد زندان قزل‌حصار را به دلیل نقش آن در نقض حقوق بشر در ایران و چهار نهاد دیگر را به دلیل نقش آنها در تجارت نفت جمهوری اسلامی تحریم کرده و دستور توقیف شش کشتی را نیز در این ارتباط صادر کرده است.
وزارت خارجه آمریکا در بیانیه خود گفت زندان قزل‌حصار مسئول نقض حقوق بشر و رفتارها و مجازات بی‌رحمانه و غیرانسانی علیه شهروندان ایرانی است که خواستار اعمال حق خود برای آزادی بیان بوده‌اند.
شرکت‌هایی که وزارت خارجه آمریکا تحریم کرده است در کشورهای چین، سیشل، سورینام و هند مستقر هستند.
وزارت خزانه‌داری آمریکا نیز در بیانیهای خبر داد تحریم‌هایی را علیه یک شبکه تامین مالی حوثی‌های یمن به‌دلیل نقش آن در انتقال و فروش غیرقانونی محموله‌های نفتی جمهوری اسلامی وضع کرده است.
این تحریم‌ها ۱۲ فرد و نهاد فعال در این شبکه را هدف قرار می‌دهند که علاوه بر انتقال نفت ایران، در پول‌شویی و قاچاق سلاح برای حوثی‌ها نیز دست دارند.
بنا بر اعلام دفتر کنترل دارایی‌های خارجی وزارت خزانه‌داری آمریکا، درآمد حاصل از فروش نفت جمهوری اسلامی از طریق این شبکه، در اختیار حوثی‌ها قرار می‌گیرد.
نام هاشم اسماعیل علی احمد المدنی، رییس بانک مرکزی یمن در صنعا، وابسته به حوثی‌ها، نیز در فهرست تحریم‌شدگان دیده می‌شود.
این شبکه با تامین مالی حوثی‌ها، زمینه را برای فعالیت‌های بی‌ثبات‌کننده آن فراهم می‌آورد و همچنین مجموعه‌ای از قطعات تسلیحاتی دومنظوره را در اختیار این گروه مورد حمایت تهران قرار می‌دهد.
حوثی‌ها کنترل صنعا، پایتخت یمن، را از سال ۲۰۱۴ در دست دارند. این گروه پس از شدت گرفتن مناقشه حماس و اسرائیل، حملات خود را به کشتی‌های بین‌المللی در دریای سرخ، تنگه باب‌المندب و خلیج عدن آغاز کرده و امنیت دریانوردی را در منطقه در طول ماه‌های گذشته به خطر انداخته است.
حوثی‌ها همچنین با شلیک موشک و پهپاد، بارها خاک اسرائیل را هدف قرار داده‌اند.
بردلی اسمیت، سرپرست معاونت وزارت خزانه‌داری آمریکا در امور تروریسم و اطلاعات مالی، با اشاره به تحریم‌های جدید واشینگتن علیه حوثی‌ها گفت: «اقدام امروز ما تعهدمان را به استفاده از تمامی ابزارهای موجود برای مختل کردن تلاش حوثی‌ها در دستیابی به سلاح، تهیه قطعات دومنظوره و کسب درآمد بیشتر نشان می‌دهد.»
او افزود ایالات متحده افراد و نهادهایی را که پشتیبان اقدامات «بی‌ثبات‌کننده» حوثی‌ها هستند، پاسخگو خواهد کرد.
آمریکا همچنین پنج کیف پول رمزارز متعلق به سعید الجمل، مقام ارشد مالی حوثی‌ها، را شناسایی و تحریم کرده است. او تحت حمایت نیروی قدس سپاه پاسداران فعالیت می‌کند.
الجمل از طریق فروش غیرقانونی نفت ایران به مشتریانی در شرق آسیا، برای حوثی‌ها درآمدزایی می‌کند.
پیشتر گزارش‌های متعددی درباره استفاده جمهوری اسلامی از رمزارز برای دور زدن تحریم‌های بین‌المللی و همچنین تامین مالی گروه‌های مسلح مورد حمایت تهران در منطقه منتشر شده بود.
با وجود تضعیف گروه‌های نیابتی جمهوری اسلامی در منطقه در ماه‌های اخیر، مقام‌های حکومت ایران همچنان بر حمایت از این گروه‌ها، موسوم به «محور مقاومت»، تاکید دارند.
نعیم قاسم، دبیرکل حزب‌الله، ۱۵ آذر از اختصاص ۱۲ تا ۱۴ هزار دلار به هر خانوار لبنانی از سوی جمهوری اسلامی خبر داد.
ادامه تامین مالی گروه‌های نیابتی تهران در منطقه در حالی صورت می‌گیرد که در روزهای اخیر، فرسودگی زیرساخت‌های انرژی در ایران و ناتوانی حکومت در تامین برق و گاز مورد نیاز شهروندان، شمار زیادی از استان‌های کشور را به تعطیلی کشانده است.
این سازمان نیروهای اسرائیلی را به انجام اقدامات عمدی متهم کرده است که هدف آن کاهش شدید دسترسی به آب پاک بوده، به‌گونه‌ای که جمعیت غزه مجبور شده‌اند به منابع آلوده روی آورند. این اتفاقات باعث شیوع بیماری‌های مرگبار، به‌ویژه در میان کودکان شده است.
در گزارش دیده‌بان حقوق بشر آمده است: «این سیاست که در چارچوب کشتار گسترده غیرنظامیان فلسطینی در غزه اعمال شده، نشان می‌دهد که مقامات اسرائیلی مرتکب نسل‌کشی و همچنین جنایت علیه بشریت شده‌اند و این جنایت همچنان ادامه دارد.»
اسرائیل بارها هرگونه اتهام نسل‌کشی را رد کرده و گفته که به قوانین بین‌المللی احترام می‌گذارد اما حق دفاع از خود را به‌ویژه پس از حملات هفت اکتبر حماس دارد.
وزارت امور خارجه اسرائیل در بیانیهای در شبکه اجتماعی ایکس نوشت: «حقیقت کاملا برعکس دروغ‌های دیده‌بان حقوق بشر است. از ابتدای جنگ، اسرائیل باوجود حملات مداوم حماس، جریان پیوسته انتقال آب و کمک‌های بشردوستانه به غزه را تسهیل کرده است.»
این بیانیه افزود: «دیده‌بان حقوق بشر بار دیگر با هدف پیشبرد تبلیغات ضداسرائیلی خود، اتهامات خونینش را مطرح می‌کند... در این گزارش دروغ‌هایی آمده که حتی در مقایسه با استانداردهای پایین همیشگی این سازمان، شوکه‌کننده است.»
شیوع بیماری‌ها و افزایش مرگ و میر کودکان
از زمان آغاز جنگ غزه، نزدیک به ۸۰۰ هزار مورد از بیماری‌هایی در این منطقه ثبت شده که نشانه‌های هپاتیت هستند. همچنین بیماری‌های درمان‌پذیر کودکان به‌طور قابل توجهی افزایش یافته‌اند.
دیده بان حقوق بشر در گزارش خود تاکید کرد تحت «شرایط عادی» تنها یک درصد از کودکانی که به هپاتیت-آ مبتلا می‌شدند جان خود را از دست می‌دادند، اما اکنون این بیماری در پنج تا ۱۰درصد از موارد کشنده است.
کم‌آبی همراه با سوءتغذیه، باعث ضعیف شدن سیستم ایمنی ساکنان غزه در مقابل بیماری‌ها شده است.
قبل از جنگ ۸۰ درصد آب غزه از چاه‌ها و یک سفره آب زیرزمینی در زیر نوار ساحلی تامین می‌شد، اما این آب آلوده است و برای مصرف انسانی مناسب نیست.
بیشتر آب آشامیدنی غزه از سه سیستم لوله‌کشی که تحت کنترل سازمان آب اسرائیل و کارخانه‌های نمک‌زدایی بودند تامین می‌شد اما این سیستم‌ها در آغاز جنگ از کار افتادند و تنها بخشی از آنها راه‌اندازی شدند.
دیده‌بان حقوق بشر در گزارش خود گفت دولت اسرائیل انتقال آب به غزه را متوقف، برق را قطع و سوخت را محدود کرده است. اقداماتی که باعث شده زیرساخت‌های آب و فاضلاب غزه از کار بیفتند.
این گروه می‌گوید ساکنان غزه در بسیاری از مناطق تنها به چند لیتر آب در روز دسترسی دارند که بسیار کمتر از دست‌کم ۱۵ لیتر آب مورد نیاز برای بقاست.
لاما فقیه، مدیر بخش خاورمیانه دیده‌بان حقوق بشر، در یک نشست خبری گفت: «ما دریافته‌ایم که دولت اسرائیل عمدا فلسطینی‌ها را در غزه با محروم کردن از آبی که برای بقا نیاز دارند، به قتل می‌رساند.»
اسرائیل در پاسخ خود اعلام کرد که زیرساخت‌های آب را در غزه فعال نگه داشته است.
این بیانیه افزود شماری از کشورها طی هفته گذشته تانکرهای آب را از طریق گذرگاه‌های اسرائیلی به غزه فرستاده‌اند و اسرائیل ورود بیش از ۱/۲ میلیون تُن کمک‌های بشردوستانه به این منطقه را تسهیل کرده است.
دومین اتهام نسل‌کشی علیه اسرائیل در یک ماه
گزارش ۱۸۴ صفحه‌ای دیده‌بان حقوق بشر تاکید کرد که اثبات جرم نسل‌کشی مقامات اسرائیلی در زمینه محروم‌سازی اهالی غزه از آب، نیازمند اثبات نیت آنها نیز هست.
این گزارش به اظهارات برخی از مقامات ارشد اسرائیلی استناد کرد که «نشان می‌دهند آنها قصد نابودی فلسطینی‌ها را دارند».
در یک نمونه، یوآو گالانت، وزیر دفاع وقت اسرائیل در اواسط مهر سال گذشته گفته بود «هیچ برق، غذا، آب یا سوختی برای غزه در کار نخواهد بود. همه چیز بسته است.»
یسرائیل کاتز، وزیر انرژی وقت و وزیر دفاع فعلی اسرائیل هم پس از گالانت، درخواست مشابهی برای قطع جریان آب، برق و سوخت به غزه داشت.
سازمان دیده‌بان حقوق بشر دومین نهاد حقوق بشری بزرگ جهان است که در یک ماه اخیر از واژه «نسل‌کشی» برای توصیف اقدامات اسرائیل در غزه استفاده کرده است.
پیش از این، سازمان عفو بین‌الملل نیز در گزارشی نتیجه‌گیری کرده بود که اسرائیل مرتکب نسل‌کشی شده است.
اتهامات مطرح‌شده از سوی دیده‌بان حقوق بشر به گستردگی اتهامات عفو بین‌الملل نیست و به‌طور خاص بر مساله تامین آب در غزه متمرکز است اما این سازمان می‌گوید شواهد قاطعی وجود دارد که اسرائیل از آب به‌عنوان سلاحی علیه فلسطینیان استفاده کرده است.
هر دو گزارش تنها چند هفته پس از آن منتشر شدند که دیوان کیفری بین‌المللی احکام بازداشت بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر و یوآو گالانت، وزیر دفاع پیشین اسرائیل را به اتهام ارتکاب جنایات جنگی و جنایات علیه بشریت صادر کرد.
نتانیاهو و گالانت این اتهامات را رد کرده‌اند.
کنوانسیون نسل‌کشی ۱۹۴۸ که پس از قتل‌عام یهودیان در هولوکاست نازی به تصویب رسید، جرم نسل‌کشی را به‌عنوان «اقداماتی با نیت نابودی کلی یا جزیی یک گروه ملی، قومی، نژادی یا مذهبی» تعریف می‌کند.
شبکه الغد مصر خبر داد که اسرائیل خواستار افزودن نام ۱۱ گروگان به فهرست گروگان‌هایی شده که قرار است در مرحله اول توافق آتش‌بس احتمالی آزاد شوند.
بر اساس این گزارش، در مرحله اول توافق احتمالی ۲۵۰ زندانی فلسطینی در ازای گروگان‌های کودک، پنج سرباز زن و گروگان‌های مسن و بیمار آزاد خواهند شد.
بر اساس این گزارش، اسرائیل در مرحله اول درخواست آزادی ۳۴ گروگان از جمله ۱۱ گروگان به عنوان سرباز را کرده است. حماس همه مردان در سن جنگ اسرائیل را به عنوان سرباز طبقه بندی می‌کند.
حماس در قبال آزادی این ۱۱ نفر خواستار آزادی تعداد بیشتری از زندانیان فلسطینی شده است.
دیگر زمینه‌های مورد بحث شامل بازگشایی گذرگاه مرزی رفح بین غزه و مصر، خروج احتمالی نیروهای اسرائیلی از کریدور نتزاریم و بازگشت غیرنظامیان غزه به شمال نوار غزه با بازرسی است.
همچنین مذاکراتی در مورد عقب‌نشینی تدریجی اسرائیل از کریدور فیلادلفی در مرز غزه و مصر در حال انجام است. بنیامین نتانیاهو پیش از این اعلام کرده که ارتش اسرائیل در این کریدور باقی خواهد ماند.
نخست وزیر اسرائیل جمعه گفته بود که تنها با توقف موقت جنگ برای آزادی گروگان‌ها موافق است.
با این حال پس از آتش‌بس در لبنان و سقوط بشار اسد امیدها برای آتش‌بس در غزه افزایش یافته است.
بی‌بی‌سی به نقل از یک مقام فلسطینی نوشت که ۹۰ درصد از جزئیات توافق آتش‌بس موقت و آزادی گروگان‌های اسرائیلی در برابر زندانیان امنیتی فلسطینی تکمیل شده است.
در همین حال یک مقام اسرائیلی به روزنامه یدیعوت آحارونوت گفت: «در حال پیشرفت به دستیابی یک توافق جزئی [با حماس] هستیم که شامل آزادی همه گروگان‌ها از غزه نمی شود.»
حماس روز شنبه اعلام کرده بود که اگر بنیامین نتانیاهو شروط جدیدی مطرح نکند، امکان دستیابی به توافق از هر زمان دیگری بیشتر شده است.
مذاکرات آتش‌بس روز جمعه با حضور سه گروه حماس، جهاد اسلامی و جبهه خلق برای آزادی فلسطین در قاهره و با میانجی‌گری آمریکا، مصر و قطر و به طور غیرمستقیم با اسرائیل برگزار شد.
