فریدون شهبازیان، آهنگساز پیشکسوت و رهبر پیشین ارکستر ملی ایران، درگذشت
فریدون شهبازیان، آهنگساز برجسته و رهبر پیشین ارکستر ملی ایران، شنبه ۲۲ دی در اثر بیماری ریوی در بیمارستانی در تهران درگذشت. او ساخت موسیقی متن فیلمها و سریالهای متفاوتی را بر عهده داشت و برای خوانندگانی از جمله شجریان، عهدیه، سیمین غانم و سراج آهنگسازی کرده بود.
روزنامه واشینگتنپست در یادداشتی ضمن بررسی سناریوهای احتمالی تقابل تهران و دولت جدید آمریکا نوشت دونالد ترامپ ممکن است دستور حمله نظامی مستقیم به تاسیسات اتمی ایران را صادر کند یا با حمله اسرائیل موافقت کند، اما این ممکن است به جمهوری اسلامی برای بسیج کردن افکار عمومی کمک کند.
سازمان دفاع از جریان آزاد اطلاعات در گزارش جدید خود درباره سرکوب رسانهها و روزنامهنگاران در ایران نوشت در سال ۲۰۲۴، جمهوری اسلامی در ۳۸۵ مورد برخورد قضایی و امنیتی، دستکم ۲۵۶ روزنامهنگار و رسانه را هدف قرار داد.
این گزارش بر پایه ۳۴۴ پرونده مستند شده از سوی پژوهشگران سازمان دفاع از جریان آزاد اطلاعات تهیه شده است.
بر اساس این گزارش که شنبه ۲۲ دی منتشر شد، در سال ۲۰۲۴ احکام زندان صادر شده علیه ۱۱ روزنامهنگار به اجرا درآمد و دستکم ۳۶ روزنامهنگار و فعال رسانهای در ایران بازداشت شدند.
دستگاه قضایی جمهوری اسلامی همچنین در سال گذشته میلادی با صدور احکامی در مجموع ۶۹ سال و ۱۰ ماه زندان، ۱۱۰ ضربه شلاق و بیش از ۲۰۰ میلیون تومان جزای نقدی علیه روزنامهنگاران و فعالان رسانهای در نظر گرفت.
اتهام «نشر اکاذیب» با ۲۰۵ مورد، پرتکرارترین اتهام علیه روزنامهنگاران و رسانهها در ایران بود و نهادهای قضایی و امنیتی جمهوری اسلامی دستکم در ۴۱۰ مورد حقوق قانونی آنها را نقض کردند.
پیشتر در ۱۸ آبان، سازمان دفاع از جریان آزاد اطلاعات با اشاره به توسعه الگوهای سرکوب آزادی بیان در ایران در ۱۰۰ روز نخست ریاستجمهوری مسعود پزشکیان، گزارش داده بود ۷۸ رسانه و روزنامهنگار در این بازه زمانی، برخوردهای قضایی و امنیتی جمهوری اسلامی را تجربه کردند.
طبق این گزارش، از زمان روی کار آمدن پزشکیان بهعنوان رییس دولت، نهتنها تغییری معنادار در شاخصهای آزادی مطبوعات در ایران مشاهده نشده، بلکه اختلال سازمانیافته در جریان اطلاعرسانی آزاد ادامه پیدا کرده است.
سازمان دفاع از جریان آزاد اطلاعات در جدیدترین گزارش خود، سال ۲۰۲۴ را سالی پر از رویدادهای چالشبرانگیز و دشوار برای روزنامهنگاران و رسانهها در ایران توصیف کرد و نوشت رویدادهای تاریخی در ایران و خاورمیانه در این سال، تاثیری معنادار بر اختلال در جریان اطلاعرسانی آزاد در کشور داشتند.
در این گزارش با اشاره به توسعه الگوهای سرکوب آزادی بیان از سوی جمهوری اسلامی در سال ۲۰۲۴ آمده برخوردهای قضایی و امنیتی با روزنامهنگاران و رسانهها در ایران بیوقفه ادامه پیدا کرد و تهدیدات فرامرزی علیه روزنامهنگاران ایرانی، ابعادی نگرانکننده به خود گرفت.
این سازمان ضمن اشاره به سخنرانیهای علی خامنهای، رهبر جمهوری اسلامی و دستور او برای «برخورد» با روزنامهنگاران، رسانهها و کاربران شبکههای اجتماعی تاکید کرد این اظهارات نقشی پررنگ در تشدید سرکوب آزادی بیان در سال ۲۰۲۴ ایفا کرد.
به گفته سازمان دفاع از جریان آزاد اطلاعات، روزنامهنگاران زن در ایران در سال ۲۰۲۴، سطحی کمسابقه از سرکوب را تجربه کردند و برای ماههای متوالی، تعداد زنان روزنامهنگاری که بهدلیل انجام وظایف حرفهای خود در زندان بودند، بیشتر از مردان روزنامهنگار بود.
در سال ۲۰۲۴، در تمامی استانهای ایران برخوردهای قضایی و امنیتی جمهوری اسلامی با روزنامهنگاران و رسانهها به ثبت رسید. تنها در استان تهران، بیش از ۶۳ درصد از برخوردهای قضایی و امنیتی در سال گذشته میلادی علیه روزنامهنگاران و رسانهها اعمال شد.
جمهوری اسلامی از زمان روی کار آمدن خود همواره روزنامهنگاران، نویسندگان و فعالان مدنی و سیاسی منتقد حکومت را بازداشت، شکنجه و زندانی کرده است.
از زمان آغاز خیزش سراسری «زن، زندگی، آزادی» علیه جمهوری اسلامی در شهریور ۱۴۰۱، سیاستهای سرکوبگرانه حکومت علیه روزنامهنگاران شدت گرفته و همچنان ادامه دارد.
علیرضا سلیمی، نماینده تهران، خواستار استفاده از هوش مصنوعی برای حل بحران کمبود انرژی در ایران شد. او گفت: «لازم است که در شرایط کنونی هر فرد یک کارت انرژی داشته باشد تا میزان مصرف مشخص شود و اگر فردی استفاده نکرد بتواند آن را در بورس به فروش برساند.»
سپاه پاسداران تهران ثبتنام و استفاده از ۲۷ هزار نفر از اتباع افغانستان برای حضور در رزمایش «راهیان قدس» را تکذیب کرد.
سپاه تهران گزارش روزنامه شرق در این زمینه به نقل از فرمانده سپاه این شهرستان را «خبر ساختگی، عجیب و مشکوک» خواند.
پس از افزایش ۱۶ درصدی مصرف گاز در روزهای گذشته و همچنین بالا رفتن میزان مصرف برق، مراکز دولتی و عمومی و عمده فعالیتها در دوم-سوم استانهای ایران روز شنبه ۲۲ دی، به دلیل کمبود انرژی برای چندمین بار تعطیل شدند.
ادارات استان تهران در روز شنبه تعطیل شده و مدارس نیز به صورت غیرحضوری فعالیت میکنند. همچنین مدارس آذربایجان شرقی غیرحضوری بوده و فعالیت ادارات به صورت دورکاری است.
ادارهها و مراکز آموزشی اصفهان، فارس، قم، خراسان رضوی، خراسان شمالی، خراسان جنوبی، آذربایجان غربی، اردبیل، مازندران، همدان، زنجان و مرکزی در روز شنبه تعطیل اعلام شده است.
ادارات و مراکز آموزشی استان گیلان نیز امروز یک ساعت زودتر به کار خود خاتمه میدهند.
ادارهها و مراکز آموزشی استانهای گلستان، چهارمحال و بختیاری، البرز، کرمان، کرمانشاه، قزوین، سمنان و کردستان روز شنبه تعطیل هستند.
تعطیلیها اثرگذارند یا بیثمر؟
در هفتههای گذشته ادارات و مراکز آموزشی تهران و چند استان دیگر چندین بار به دلیل آلودگی هوا یا کمبود انرژی تعطیل شدند.
محمدصادق معتمدیان، استاندار تهران، چهارشنبه ۲۸ آذر گفت تصمیم دولت برای تعطیلیها در تهران فقط «بحران را از یک نقطه به نقطه دیگر برده» و مصرف سوخت را افزایش داده است.
۲۹ آذر، وزارت علوم، تحقیقات و فناوری اعلام کرد دانشگاههای کشور تا پایان ترم اول سال تحصیلی ۱۴۰۳-۱۴۰۴ میتوانند کلاسها را بهصورت غیرحضوری برگزار کنند.
همزمان دولت کمپینی با عنوان «دو درجه مصرف کمتر» راه انداخته است اما با این حال مصرف گاز افزایش یافته است.
در همین زمینه حسن موسوی، سخنگوی شرکت ملی گاز ایران، خبر داد مصرف گاز در ۱۹ دی نسبت به روز مشابه سال قبل، ۱۶ درصد افزایش داشته است.
غلامرضا کوشکی، رییس مرکز راهبری شرکت ملی گاز نیز روز ۱۹ دی از افزایش شدید مصرف گاز در مراکز استانها از جمله ایلام، لرستان، کرمان، فارس و یزد خبر داد.
تابستان بیبرق، زمستان بیگاز
شهروندان ایرانی تابستان ۱۴۰۳ را به دلیل ناتوانی شبکه تولید و توزیع برق کشور در تامین برق مورد نیاز، با خاموشیهای سراسری سپری کردند. اکنون و در زمستان نیز جمهوری اسلامی در تامین گاز شهروندان ناتوان شده است.
عباس علیآبادی، وزیر نیرو، یکشنبه ۱۶ دی در جلسه کمیسیون انرژی مجلس شورای اسلامی با حضور محمدباقر قالیباف، رییس مجلس، صراحتا اعلام کرد: «کمبود گاز یک واقعیت است و وزارت نفت هم نمیتواند ظرف دو ماه آن را جبران کند.»
علیآبادی از کمبود ۲۰ هزار مگاوات برق و «تابستان سخت» سخن گفت و افزود: «خدا کند این اتفاق نیفتد چرا که سرمای زمستان با پوشیدن لباس گرم سپری میشود اما عبور از شرایط تابستان به این سادگی نیست.»
مسعود پزشکیان، رییس دولت چهاردهم، تا به حال چندین بار گفته است که ایران در برق، آب، گاز، محیط زیست و پول با کمبود مواجه است و در مورد برخی از این کمبودها، «در لبه پرتگاه» قرار دارد.
فریدون شهبازیان ۲۱ خرداد ۱۳۲۱ در تهران متولد شد و با تشویق و راهنمایی پدرش، حسین شهبازیان، به موسیقی گرایش پیدا کرد.
او در هنرستان عالی موسیقی به تحصیل موسیقی و فراگیری ساز ویولن پرداخت. نخستین معلم او عطاالله خادم میثاق بود که پس از چندی او را به معلم روسی خود، سرژ خوتسیف، معرفی کرد. او تا پایان دوره ابتدایی نزد خوتسیف آموزش دید.
شهبازیان پس از آن، فراگیری ویولن را تا اخذ دیپلم نوازندگی این ساز، در کلاسهای شبانه لوئیجی پاساناری که در آن زمان کنسرتمایستر ارکستر سمفونیک تهران بود، ادامه داد.
او در ۱۷ سالگی به عضویت ارکستر سمفونیک تهران به رهبری حشمت سنجری درآمد و پس از آن همکاری خود را با ارکستر گلهای رادیو آغاز کرد.
در آن هنگام، ارکستر گلها به رهبری روحالله خالقی و پس از او، جواد معروفی فعالیت میکرد. شهبازیان در سال ۱۳۴۵ رهبر گروه کر و ارکستر سمفونیک رادیو شد.
او با خوانندگانی چون «ایرج»، «عهدیه»، «اکبر گلپایگانی»، «مهستی» و «الهه» همکاری کرده بود و آهنگهای «پُر کن پیاله را» با صدای محمدرضا شجریان و «گریز» با صدای نادر گلچین از معروفترین آثار او به شمار میرود.
شهبازیان در زمینه ساخت موسیقی فیلم نیز فعالیت داشت و در دهه ۵۰ خورشیدی آهنگسازی برای فیلم را آغاز کرد.
موسیقی متن فیلمهای «آوار» به کارگردانی سیروس الوند، «شیر سنگی» به کارگردانی مسعود جعفری جوزانی، «پاییزان» به کارگردانی رسول صدر عاملی، «هیوا» به کارگردانی رسول ملاقلیپور، «اخراجیها» به کارگردانی مسعود دهنمکی و «خاموشی دریا» به کارگردانی وحید موساییان و سریال «باغ گیلاس» به کارگردانی مجید بهشتی از جمله آثار اوست.
شهبازیان همچنین در ساخت موسیقی برای دکلمهها نیز فعال بود که در این زمینه میتوان به «رباعیات خیام» و «کاشفان فروتن شوکران» با صدای احمد شاملو اشاره کرد. او در مجموعه «صدای شاعر» با شاعران دیگری از جمله مهدی اخوان ثالث و امیرهوشنگ ابتهاج همکاری کرد.
در حوزه موسیقی پاپ نیز میتوان به کارهای مشترک او با محمد اصفهانی اشاره کرد.
شهبازیان که فارغالتحصیل دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران بود، از مهر ۱۳۹۵ تا فروردین ۱۳۹۸ رهبری ارکستر ملی ایران را بر عهده داشت.
او درباره دلیل استعفا از این سمت گفت: «دسیسه کردند. نامه نوشتند که بازنشستهام، در حالی که پارهوقت با ارکستر همکاری میکردم.»
شهبازیان در خصوص وضعیت موسیقی ایران نیز گفت: «وقتی محمدرضا گلزار ویولن میزند و مهران مدیری میخواند، وضعیت همین میشود.»
او پس از استعفا از مدیریت هنری و رهبری دائم ارکستر ملی ایران، بهعنوان مشاور موسیقی بنیاد رودکی منصوب شد که در اردیبهشت ۱۳۹۸ از این سمت نیز کنارهگیری کرد.
شهبازیان در حرفههای دیگر نیز نقشآفرینی کرد و بهعنوان بازیگر در سینما و تلویزیون فعالیت داشت؛ مهمترین آثاری که او در آنها بازی کرده، دو فیلم «بنبست» و «زندگی» هستند.
شهبازیان بارها در جشنواره موسیقی فجر نامزد دریافت سیمرغ بلورین شد.