خبرگزاری رویترز به نقل از یک مقام مطلع گزارش داد که پیش‌نویس نهایی توافق آتش‌بس در نوار غزه از سوی میانجی‌ها به اسرائیل و حماس ارائه شد. این متن پس از پیشرفت در مذاکراتی تهیه شد که با حضور نمایندگان جو بایدن و دونالد ترامپ انجام شده بود.
بر اساس این گزارش که یکشنبه ۲۳ دی منتشر شد، از جمله موارد اختلافی در این مذاکرات میتوان به زمانبندی و میزان عقبنشینی ارتش اسرائیل از نوار غزه اشاره کرد.
نیویورک‌تایمز با اشاره به چالشهای پیشروی مذاکرهکنندگان افزود موضع اسرائیل درباره پایان دائمی مناقشه غزه هنوز مشخص نیست.
این در حالی است که دفتر نخستوزیری اسرائیل ۲۲ دی اعلام کرد در پی موافقت بنیامین نتانیاهو، یک هیات بلندپایه از این کشور برای ادامه مذاکرات آتش‌بس راهی دوحه، پایتخت قطر، می‌شود.
دیوید بارنیا، رییس موساد، رونن بار، رییس آژانس امنیت (شین بت)، اُفیر فالک، مشاور سیاسی نخست‌وزیر و نیتزان آلون، نماینده ارتش اسرائیل در امور گروگان‌ها، از جمله مقام‌های حاضر در این هیات هستند.
نیویورک‌تایمز در ادامه گزارش خود به نقل از یک منبع فلسطینی و دو مقام اسرائیلی نوشت اسرائیل در مذاکرات آتش‌بس بر یک «فرمول مبهم» تاکید دارد که راه را برای ارائه تفسیرهای گوناگون باز میگذارد.
این رسانه افزود آمریکا قرار بود به میانجیگران تضمین دهد که برای پایان مناقشه کنونی در غزه تلاش خواهد کرد اما اسرائیل تاکنون با «هیچ عبارت دقیقی» که این موضوع را بهطور واضح مشخص کند، موافقت نکرده است.
بدین ترتیب، اختلاف میان اسرائیل و حماس بر سر مساله اساسی «دائمی بودن آتش‌بس» همچنان ادامه دارد و نتانیاهو تاکنون از پذیرش پایان دائمی مناقشه کنونی خودداری کرده است.
اعضای حماس ۱۵ مهر سال گذشته (هفتم اکتبر ۲۰۲۳) با حمله به جنوب اسرائیل حدود هزار و ۲۰۰ نفر را کُشتند و بیش از ۲۵۰ تن را به گروگان گرفتند.
اسرائیل در واکنش به این تهاجم، عملیات نظامی گسترده‌ای را در نوار غزه آغاز کرد که بنا بر اعلام وزارت بهداشت حماس، تاکنون بیش از ۴۶ هزار کشته و ۱۰۹ هزار زخمی بر جای گذاشته است.
در روزهای اخیر، تلاش‌ها و رایزنی‌های بین‌المللی برای پایان دادن به درگیری‌ها در غزه شدت گرفته است. قطر و مصر نقش میانجی را در مذاکرات حماس و اسرائیل ایفا میکنند.
نیویورک تایمز نوشت نمایندگان دولت کنونی و آتی آمریکا در حال همکاری برای پیشبرد مذاکرات آتش‌بس غزه هستند.
جیک سالیوان، مشاور امنیت ملی کاخ سفید، ۲۳ دی اعلام کرد برت مکگرک، مشاور ارشد دولت جو بایدن در امور خاورمیانه، برای نهایی کردن جزییات توافق آتش‌بس در دوحه به سر میبرد.
سالیون افزود: «ما [به توافق] بسیار بسیار نزدیک هستیم، اما نزدیک بودن هنوز به معنای دستیابی به آن نیست، زیرا تا زمانی که واقعا از خط پایان عبور نکنیم، به مقصد نرسیدهایم.»
بایدن و نتانیاهو نیز شامگاه ۲۳ دی در تماسی تلفنی در خصوص آخرین تحولات مربوط به مذاکرات آتش‌بس گفت‌وگو کردند.
بنا بر اعلام کاخ سفید، بایدن در این تماس بر لزوم برقراری فوری آتش‌بس در غزه و آزادی گروگان‌های در بند حماس تاکید کرد.
بایدن همچنین درباره تغییرات اساسی اوضاع خاورمیانه پس از توافق آتش‌بس در لبنان، سقوط حکومت بشار اسد در سوریه و تضعیف قدرت جمهوری اسلامی در منطقه با نتانیاهو به بحث و تبادل نظر پرداخت.
جنبش فتح در این بیانیه که شنبه ۲۲ دی منتشر شد، تاکید کرد اجازه نخواهد داد حماس «ماجراجوییهای خود را در کرانه باختری تکرار کند».
جبنش فتح با اشاره به حمله هفتم اکتبر حماس، این گروه را مسئول «شرایط فاجعهبار» کنونی در نوار غزه دانست و افزود ساکنان این باریکه به دلیل اقدامات حماس، از تامین «ابتداییترین نیازهای انسانی» محروم شده‌اند و با فقر، گرسنگی و فروپاشی سیستم آموزش، بهداشت و درمان دست و پنجه نرم میکنند.
اعضای حماس ۱۵ مهر سال گذشته (هفتم اکتبر ۲۰۲۳) با حمله به جنوب اسرائیل حدود هزار و ۲۰۰ نفر را کُشتند و بیش از ۲۵۰ تن را به گروگان گرفتند.
اسرائیل در واکنش به این تهاجم، عملیات نظامی گسترده‌ای را در نوار غزه آغاز کرد که بنا بر اعلام وزارت بهداشت حماس، تاکنون بیش از ۴۶ هزار کشته و ۱۰۹ هزار زخمی بر جای گذاشته است.
با کاهش قدرت حماس در نوار غزه، بیم آن میرود که این گروه مورد حمایت جمهوری اسلامی اکنون به دنبال افزایش نفوذ خود در کرانه باختری باشد.
جنبش فتح در ادامه بیانیه خود حماس را به تلاش برای «راه انداختن بینظمیهای امنیتی و هرج و مرج از طریق حمایت علنی از گروه‌های قانونشکن» متهم کرد و هشدار داد این گروه همچنان به سیاستهای خود که «جز فاجعه، مرگ و ویرانی برای مردم فلسطین چیزی به همراه نداشته است»، ادامه میدهد.
فتح اضافه کرد حماس طی این سالها در «اعدامهای میدانی، آدمربایی، سیاست شکستن استخوانها، تهدید به نام دین و مقاومت، و حتی سرقت کمکهای بشردوستانه و مشروعیت بخشیدن به جرایم سازمانیافته» دست داشته است.
در بیانیه این سازمان آمده است: «نهادهای امنیتی فلسطین با فداکاری، از پروژه ملی فلسطین حفاظت میکنند و مانع تسلط گروه‌های وابسته به ایران خواهند شد که در پی بهرهبرداری از مساله فلسطین برای منافع خود هستند.»
نیروهای امنیتی تشکیلات خودگردان در هفته‌های اخیر کوشیده‌اند با افزایش حضور خود در کرانه باختری، نفوذ خود را در این منطقه، به‌ویژه شهر جنین، تثبیت کنند. جنین از دیرباز یکی از مراکز اصلی گروه‌های مسلح فلسطینی در کرانه باختری بوده است.
مقام‌های تشکیلات خودگردان می‌گویند نمی‌خواهند حماس و جهاد اسلامی فلسطین دست بالا را در کرانه باختری داشته باشند و حکومتی مانند حکومت حماس در غزه، در این منطقه به وجود آورند، زیرا چنین رویدادی می‌تواند بار دیگر به رویارویی با اسرائیل منجر شود.
انور رجب، سخنگوی نیروهای امنیتی تشکیلات خودگردان، ۲۰ دی در یک نشست خبری اعلام کرد از زمان آغاز عملیات این نهاد در جنین، ۲۴۷ نفر بازداشت شده‌اند که از این تعداد، هشت تن به تامین مالی گروه‌های مسلح فلسطینی در شمال کرانه باختری متهم هستند.
یک مقام اسرائیلی شهریورماه در گفت‌وگو با ایران‌اینترنشنال اعلام کرد «تروریست‌ها» با حمایت جمهوری اسلامی، در شهرها و اردوگاه‌های پناهندگان در کرانه باختری پایگاه‌های نظامی ساخته‌اند.
پیشتر در مردادماه نیز یسرائیل کاتز، وزیر امور خارجه وقت اسرائیل، هشدار داد جمهوری اسلامی می‌کوشد جبهه شرقی جدیدی در جنگ نیابتی خود علیه اسرائیل ایجاد کند.
به گفته او، این جبهه با حمایت سپاه پاسداران انقلاب اسلامی علیه کرانه باختری و اردن هدف‌گذاری شده است.
یک منبع حماس شنبه ۲۲ دی به روزنامه قطری العربی الجدید گفت که این گروه موافقت کرده چند موضوع حل نشده با اسرائیل را تا مرحله بعدی پیشنهادی آتش‌بس به تاخیر بیندازد.
بر اساس برخی گزارشها، در توافق موجود، آتش‌بس در سه مرحله پیشبینی شده است.
این منبع تاکید کرد اکنون طرفین در نزدیکترین نقطه به توافق هستند.
برخی رسانه‌ها نیز خبر دادند که قطر پیام حماس را درباره تعداد گروگان‌های زنده و موضوعات دیگر به اسرائیل ابلاغ کرده و میانجی‌ها در انتظار پاسخ هستند.
از سوی دیگر استیو ویتکاف، نماینده ویژه دونالد ترامپ در امور خاورمیانه، جمعه شب در دوحه با محمد بن عبدالرحمن آل ثانی، نخست وزیر و وزیر خارجه قطر دیدار و از جمله درباره آتش‌بس در غزه گفت‌وگو کرد.
ترامپ سه‌شنبه ۱۸ دی بار دیگر هشدار داد اگر تا پیش از آغاز کار دولت جدید آمریکا در اول بهمن، حماس گروگان‌ها را آزاد نکند، در خاورمیانه جهنم به راه خواهد افتاد.
در همان روز، اسامه حمدان، از مقام‌های ارشد حماس، گفت ترامپ باید با «نزاکت و دیپلماسی بیشتری» اظهارنظر کند.
یک روز بعد آنتونی بلینکن، وزیر خارجه آمریکا، در پاریس گفت که توافق بر سر آتش‌بس در نوار غزه که موضوع مذاکرات غیرمستقیم اسرائیل و حماس در قطر است، «بسیار نزدیک» است.
در هفته‌های گذشته نیز اسرائیل و حماس از پیشرفت در مذاکرات آتش‌بس غزه و آزادی گروگان‌ها خبر دادند اما دو طرف چهارشنبه یکدیگر را در ارتباط با نهایی نشدن این توافق مقصر دانستند.
علاوه بر مساله آزادی گروگان‌ها و پایان درگیری‌ها در غزه، چگونگی اداره این باریکه بدون حضور حماس، یکی از مهمترین چالشهای پیش روی اسرائیل است.
خبرگزاری رویترز سه‌شنبه ۱۸ دی گزارش داد امارات متحده عربی با اسرائیل و ایالات متحده در مورد مشارکت در اداره موقت نوار غزه پس از جنگ کنونی مذاکره کرده است.
هم‌زمان با انتشار گزارشها درباره آتش‌بس در غزه، حملات اسرائیل به این منطقه ادامه دارد.
مجله پزشکی لَنسِت بر اساس یک تحقیق، تعداد افراد کشته شده در غزه از زمان حمله حماس به اسرائیل در هفتم اکتبر ۲۰۲۳ را بیش از ۶۴ هزار نفر و حداقل ۴۰ درصد بیش از آمار وزارت بهداشت حماس اعلام کرد.
وزارت بهداشت غزه این آمار را بیش از ۴۶ هزار نفر اعلام کرده است.
عملیات تشیکلات خودگردان در جنین اوایل دسامبر ۲۰۲۴ (اواسط آذر) کلید خورد و نیروهای امنیتی در اطراف شهر و همچنین اردوگاه پناهندگان مجاور آن، ایست‌های بازرسی برپا کردند.
خبرگزاری رویترز پنج‌شنبه ،۲۰ دی، نوشت پایان احتمالی مناقشه غزه می‌تواند به تغییراتی بزرگ در صحنه سیاسی فلسطین بینجامد و تشکیلات خودگردان با آگاهی از این موضوع، در تلاش است تا موقعیت خود را در جنین تثبیت کند.
مقام‌های تشکیلات خودگردان می‌گویند نمی‌خواهند حماس و جهاد اسلامی فلسطین دست بالا را در کرانه باختری، به‌ویژه جنین، داشته باشند و حکومتی مانند حکومت حماس در غزه، در این منطقه به وجود آورند، زیرا چنین رویدادی می‌تواند بار دیگر به رویارویی با اسرائیل منجر شود.
انور رجب، سخنگوی نیروهای امنیتی تشکیلات خودگردان، ۲۰ دی در یک نشست خبری اعلام کرد از زمان آغاز عملیات این نهاد در جنین، ۲۴۷ نفر بازداشت شده‌اند که از این تعداد، هشت تن به تامین مالی گروه‌های مسلح فلسطینی در شمال کرانه باختری متهم هستند.
نیروهای تشکیلات خودگردان علاوه بر کشف و ضبط مقادیری تسلیحات و مهمات، ۲۴۵ دستگاه انفجاری را نیز خنثی کردند.
رجب افزود نیروهای تشکیلات خودگردان همچنین وجوهی را مصادره کردند که قرار بود به خانواده‌های «شهدا و زندانیان» فلسطینی تعلق بگیرد اما «قانون‌شکنان» از آن «سوءاستفاده» می‌کردند.
رویترز در ادامه گزارش خود نوشت تشکیلات خودگردان می‌کوشد هم‌زمان با عملیات خود در جنین، اعتماد ساکنان این منطقه را نیز به دست آورد.
تحلیل‌گران معتقدند تشکیلات خودگردان امیدوار است با تحکیم قدرت و نفوذش در کرانه باختری، شانس خود را برای نقش‌آفرینی در نوار غزه پس از خاتمه مناقشه کنونی افزایش دهد.
اعضای حماس ۱۵ مهر سال گذشته (هفتم اکتبر) با حمله به جنوب اسرائیل حدود هزار و ۲۰۰ نفر را کُشتند و بیش از ۲۵۰ تن را به گروگان گرفتند.
اسرائیل در واکنش به این تهاجم، عملیات نظامی گسترده‌ای را در نوار غزه آغاز کرد که بنا بر اعلام وزارت بهداشت حماس، تاکنون بیش از ۴۶ هزار کشته و ۱۰۹ هزار زخمی بر جای گذاشته است.
در روزهای اخیر، تلاش‌ها و رایزنی‌های بین‌المللی برای پایان دادن به درگیری‌ها در غزه شدت گرفته است.
دونالد ترامپ، رییس‌جمهوری منتخب ایالات متحده، ۱۸ دی هشدار داد اگر گروگان‌های در بند حماس تا زمان آغاز به کار دولت جدید آمریکا آزاد نشوند، «در خاورمیانه جهنم به راه خواهد افتاد».
مقام‌های اسرائیلی بارها تاکید کرده‌اند حماس نمی‌تواند در اداره غزه پس از پایان جنگ، نقش داشته باشد.
اما غزه تنها دغدغه مقام‌های اسرائیلی در روزهای اخیر نیست. مردان مسلح ۱۷ دی با تیراندازی به سوی یک اتوبوس و شماری از خودروهای غیرنظامی در کرانه باختری، سه نفر را کشتند و هفت تن دیگر را زخمی کردند.
کانال ۱۲ اسرائیل گزارش داد در پی این حمله مرگبار، بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل، شامگاه ۲۰ دی در جلسه‌ای با شماری از وزیران و مقام‌های امنیتی این کشور، راه‌های مقابله با تهدیدات در کرانه باختری را مورد بررسی قرار داد.
بر اساس این گزارش، رونن بار، رییس آژانس امنیت (شین بت) در این جلسه از دولت اسرائیل خواسته است مجوز عملیات گسترده ارتش این کشور در کرانه باختری را صادر کند.
احتمال تشدید درگیری‌ها در کرانه باختری موجب شده تشکیلات خودگردان به دنبال افزایش دامنه نفوذ خود در کرانه باختری باشد اما تحقق این موضوع به‌آسانی ممکن نخواهد بود.
رویترز نوشت نیروهای امنیتی تشکیلات خودگردان در هفته‌های اخیر در جنین با «مقاومت شدید» روبه‌رو بوده و با گروه‌های مسلح در این منطقه درگیر شده‌اند.
خشونت‌ها در جنین تاکنون دست‌کم ۱۳ کشته بر جای گذاشته که در میان آنان، شش نیروی امنیتی و یک عضو گروه‌های مسلح فلسطینی دیده می‌شوند.
دامنه این مناقشه حتی به شهرهای طوباس و طولکرم نیز کشیده شده است.
یکی از ساکنان جنین با نام محمد جربو که در جریان درگیری‌های اخیر زخمی شده، شرایط در منطقه را «فاجعه‌آمیز» خواند و گفت در پی عملیات تشکیلات خودگردان، برخی غیرنظامیان جان خود را از دست داده‌اند.
شماری دیگر از ساکنان جنین هم از این عملیات گله‌مند هستند. رویترز با اشاره به این نارضایتی نوشت تشکیلات خودگردان در نگاه بسیاری در جنین، «فاسد و ناکارآمد» است.
یک مقام اسرائیلی شهریورماه در گفت‌وگو با ایران‌اینترنشنال اعلام کرد «تروریست‌ها» با حمایت جمهوری اسلامی، در شهرها و اردوگاه‌های پناهندگان در کرانه باختری پایگاه‌های نظامی ساخته‌اند.
پیشتر در مردادماه نیز یسرائیل کاتز، وزیر امور خارجه وقت اسرائیل، هشدار داد جمهوری اسلامی می‌کوشد جبهه شرقی جدیدی در جنگ نیابتی خود علیه اسرائیل ایجاد کند.
به گفته او، این جبهه با حمایت سپاه پاسداران انقلاب اسلامی علیه کرانه باختری و اردن هدف‌گذاری شده است.
این مقام که نامش فاش نشده به رویترز گفت متن توافق پیشنهادی آتش‌بس در نوار غزه و آزادی گروگان‌ها در مذاکرات صورت گرفته در قطر ارائه شده که روسای آژانس‌های اطلاعاتی موساد و شین‌بت اسرائیل و نخست‌وزیر قطر در آن حضور داشتند.
به گفته این مقام، استیو ویتکاف، که پس از بازگشت ترامپ به ریاست جمهوری آمریکا در هفته آینده، نماینده آمریکا خواهد شد، در این مذاکرات شرکت کرد.
یک منبع آمریکایی گفت که برت مک‌گورک، فرستاده دولت بایدن نیز در این مذاکرات حضور داشت.
این مقام مسئول با اعلام این که این پیش‌نویس نتیجه پیشرفتی بود که در اولین ساعات دوشنبه به دست آمد، گفت: «۲۴ ساعت آینده برای دستیابی به توافق بسیار مهم خواهد بود.»
شبکه رادیویی کان اسرائیل به نقل از یک مقام اسرائیلی دوشنبه گزارش داد که هیات‌های اسرائیلی و حماس در قطر هر دو پیش‌نویسی دریافت کرده‌اند و هیات اسرائیلی رهبران اسرائیل را در جریان قرار داده است.
مقامات هر دو طرف پیشرفت در مذاکرات را تایید کردند و خبرگزاری رویترز به نقل از مقام‌های مطلع گزارش داد که دور جدید مذاکرات آتش‌بس غزه برای صبح روز سه‌شنبه در دوحه و با هدف نهایی کردن جزئیات باقیمانده برنامه‌ریزی شده است.
یکی از مقامات حماس دوشنبه به رویترز گفت: «مذاکرات بر سر برخی از موضوعات اصلی پیشرفت داشته و ما در تلاش هستیم تا در مورد آنچه باقی مانده به زودی به نتیجه برسیم.»
گیدون سعار، وزیر خارجه اسرائیل گفت که مذاکرات بین تیم‌های بایدن و ترامپ هماهنگ شده بود.
سعار در یک کنفرانس خبری گفت: «پیشرفتی وجود دارد، به نظر بسیار بهتر از گذشته است. من می‌خواهم از دوستان آمریکایی خود به خاطر تلاش‌های عظیمی که برای تضمین توافق آزادی گروگان‌ها انجام می‌دهند تشکر کنم.»
ایالات متحده، قطر و مصر بیش از یک سال بر روی گفت‌وگوها برای پایان دادن به جنگ غزه کار کرده‌اند اما تاکنون بی‌نتیجه بوده است.
در قاهره، یک مقام امنیتی مصر به رویترز گفت که پیش‌نویس ارسال شده به دو طرف متخاصم شامل توافق نهایی نیست، بلکه «هدف آن حل و فصل مسائل باقی مانده است که مانع از مذاکرات قبلی شده بود».
اعلام خبر ارائه پیش‌نویس توافق به طرفین درگیر چند روز پیش از مراسم تحلیف ریاست‌جمهوری ترامپ است. او پیشتر تاریخ تحلیف خود را به عنوان مهلتی برای آزادی گروگان‌های باقیمانده در دست حماس اعلام کرده است.
کاخ سفید پیشتر اعلام کرده جو بایدن در تماس با بنیامین نتانیاهو درباره «تغییرات اساسی وضعیت منطقهای پس از توافق آتش‌بس در لبنان، سقوط حکومت بشار اسد و تضعیف قدرت ایران در منطقه» گفت‌وگو کرده است.
دفتر نخستوزیری اسرائیل گفت نتانیاهو درباره «پیشرفت» مذاکرات آتش‌بس در غزه صحبت کرده است و واینت هم گزارش داد بنیامین نتانیاهو جلسه‌ای با روسای دستگاههای امنیتی اسرائیل برگزار کرده است.
بر اساس گزارش واینت، یکی از موضوعاتی که در این جلسه مورد بحث قرار گرفته، زمان ارائه توافق آتش‌بس با حماس به دولت برای تصویب است.
به نظر میرسد این توافق به تصویب کابینه امنیتی و دولت اسرائیل نیاز دارد، اما نیازی به رایگیری در پارلمان ندارد.
