عضو دفتر خامنه‌ای: خامنه‌ای پس از استقرار ترامپ، ۱۲۰ دقیقه از یک نمایشگاه بازدید کرد
پورخاقان، در مراسم گرامیداشت سالروز تصویب کنوانسیون‌های چهارگانه ژنو، با اشاره به مخالفت روح‌الله خمینی با به کار بردن سلاح شیمیایی در جنگ ایران و عراق گفت: «بر اساس همین دکترین هست که مقام معظم رهبری اجازه ساخت سلاح هسته‌ای را به نیروهای مسلح جمهوری اسلامی نمی‌دهند؛ چرا که سلاح هسته‌ای سلاحی است ویرانگر که علیه بشریت استفاده می‌شود و نباید به هیچ وجه از آن استفاده کرد.»
از ابتدای سال ۱۴۰۳ و در پی تشدید درگیری نظامی مستقیم جمهوری اسلامی و اسرائیل که در نتیجه آن دو کشور به خاک هم حمله نظامی کردند، برخی از مقامات خواستار ساخت سلاح هسته‌ای شدند.
۲۰ اردیبهشت ۱۴۰۳، کمال خرازی، مشاور امور بین‌الملل رهبر جمهوری اسلامی، با اشاره به احتمال حمله نظامی اسرائیل به تاسیسات اتمی در ایران اعلام کرد در صورت تهدید موجودیت جمهوری اسلامی، حکومت ایران دکترین هسته‌ای خود را تغییر خواهد داد.
او همین موضوع را ۲۲ اردیبهشت نیز در جریان سخنرانی در همایش گفت‌وگوهای ایرانی-عربی در تهران تکرار کرد.
روز چهارشنبه، ۱۸ مهر۱۴۰۳، رسانه‌های داخلی خبر دادند ۳۹ نماینده مجلس شورای اسلامی در نامه‌ای خواستار تغییر فتوای خامنه‌ای درباره ممنوعیت سلاح هسته‌ای شدند.
کاربرد فتوای خامنه‌ای در مذاکرات هسته‌ای
فتوا در ادبیات شیعی به معنای حکم شرعی است که «فقیه» آن را بر اساس آموزه‌های دینی و شرایط زمانی و مکانی بیان می‌کند و عمل به آن برای پیروان او لازم و واجب است.
ماجرای فتوای خامنه‌ای به سال ۱۳۸۲ بر می‌گردد. در متن آن فتوا آمده است علاوه بر سلاح هسته‌ای سایر سلاح‌های کشتار جمعی تهدیدی علیه بشریت است و ما (جمهوری اسلامی) کاربرد این سلاح‌ها را «حرام می‌دانیم».
این فتوا سال ۱۳۸۹ زمانی که مناقشه جمهوری اسلامی و غرب بر سر برنامه هسته‌ای ایران به اوج خود رسیده بود، مورد استقبال رهبران غربی قرار گرفت.
جان کری، وزیر امورخارجه سابق ایالات متحده، در آن زمان گفته بود او برای فتوا، احترام زیادی قائل است و آن را به عنوان یک نقطه شروع خوب در نظر می‌گیرد. او گفته بود خودش و باراک اوباما، رییس جمهوری پیشین آمریکا، قویا از صدور این فتوا از سوی خامنه‌ای استقبال می‌کنند.
همچنین در جریان مصاحبه‌هایی که مذاکره کنندگان جمهوری اسلامی داشتند، آنها بارها برای رفع اتهام تلاش جمهوری اسلامی برای استفاده نظامی از انرژی هسته‌ای از این فتوای خامنه‌ای یاد کرده بودند.
محمدجواد ظریف و همکارانش در کتابی شش جلدی به نام «راز سر به مهر» درباره مذاکرات اتمی، به صورت خاص به این فتوا و نقش آن در مذاکراتشان پرداختند.
بهمن ماه سال ۱۳۹۹، محمود علوی، وزیر اطلاعات دولت حسن روحانی در یک برنامه تلویزیونی، گفت: «مقام رهبری[علی خامنه‌ای] فتوا داده است که سلاح هسته‌ای حرام است اما اگر گربه را در گوشه‌ای گیر بیندازند، ممکن است رفتارش با وقتی که گربه آزاد است فرق کند و اگر ایران را به آن سمت هل بدهند دیگر تقصیر ایران نیست.»
کاظم غریب‌آبادی، معاون امور حقوقی و بین‌الملل عباس عراقچی، وزیر امور خارجه دولت چهاردهم، سه‌شنبه دوم بهمن در حاشیه هفتاد‌و‌پنجمین سالگرد تصویب کنوانسیون‌های ۱۹۴۹ ژنو در جمع خبرنگاران، در پاسخ به سوالی در مورد زمان برگزاری دور جدید گفت‌وگوهای ایران و اروپا گفت: «ما توافق کردیم که گفت‌وگوها را ادامه دهیم و تاریخ بعدی را از طریق مشورت‌هایی که با یکدیگر خواهیم داشت، مشخص خواهیم کرد.»
در روزهای گذشته، گزارش‌هایی از تلاش‌های جمهوری اسلامی برای یافتن میانجی به منظور مذاکره مستقیم با آمریکا منتشر شده است.
غریب‌آبادی که از معاونان قوه قضاییه بود، پس از آغاز کار دولت چهاردهم، از سوی عراقچی به عنوان مذاکره کننده برنامه هسته‌ای جمهوری اسلامی منصوب شد.
او در مورد گفت‌وگوهای ایران و اروپا گفت که جمهوری اسلامی همانند گذشته برای آغاز و از سرگیری مذاکرات رفع تحریم، آمادگی دارد و تصریح کرد: «ما بر این باور هستیم که فرصت‌های مناسب برای گفت‌وگو و تفاهم وجود دارد.»
ترامپ سال ۱۳۹۷، در دور اول ریاست‌جمهوری خود با خروج از برجام، کارزار فشار حداکثری بر جمهوری اسلامی را آغاز کرد. سیاستی که در نتیجه آن، صادرات نفت جمهوری اسلامی به طور بی‌سابقه‌ای به کمتر از ۱۹۰ هزار بشکه در روز رسید.
دیپلمات ارشد جمهوری اسلامی در اظهارات سه‌شنبه خود گفت: «ما انکار نمی‌کنیم که تحریم در هر صورت بر زندگی مردم اثر می‌گذارد اما هدف تحریم‌کنندگان ایجاد تغییرات دیگری در کشورهای تحت تحریم است و تاکنون به اهداف خودشان دست پیدا نکرده‌اند.»
غریب‌آبادی تاکید کرد: «عاقلانه‌ترین راه این است که گفت‌وگوهای رفع تحریم آغاز شود و به مسیر درست و صحیح خودش برگردیم.»
علاوه بر اعمال فشارهای اقتصادی، ترامپ در دور اول ریاست‌جمهوری خود در حوزه نظامی نیز به طور بی‌سابقه‌ای تهران را تحت فشار گذاشت. او به نیروهای آمریکایی فرمان داد قاسم سلیمانی، فرمانده نیروی قدس سپاه پاسداران را در بغداد هدف قرار دهند که این حمله به کشته شدن سلیمانی انجامید.
پس از مرگ سلیمانی، جمهوری اسلامی وعده گرفتن انتقام از صادرکنندگان فرمان حمله به او را داد اما با انتخاب ترامپ به عنوان رییس‌جمهوری آمریکا پس از یک دوره ریاست‌جمهوری جو بایدن، مقام‌های جمهوری اسلامی به تکذیب طرح این موضوع پرداختند.
از سوی دیگر حسین شریعتمداری، نماینده علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی، در روزنامه کیهان، ۲۷ دی ماه در حمله به طرح موضوع مذاکره با آمریکا از سوی رییس دولت چهاردهم نوشت که مطرح کردن موضوع مذاکره با ایالات متحده، خارج از اختیارات مسعود پزشکیان بوده و وظیفه او «تلاش برای کشتن ترامپ» است.
وب‌سایت ارم‌نیوز، نزدیک به امارات متحده عربی، دوشنبه اول بهمن هم‌زمان با مراسم تحلیف ترامپ، به نقل از منابع آگاه خود خبر داد «یک شخصیت سیاسی» در عراق چراغ سبزی برای گشودن کانالی ویژه به منظور «وساطت میان آمریکا و ایران» دریافت کرده است.
بر اساس این گزارش، هم‌زمان با قدرت گرفتن احتمال حملات اسرائیل به ایران، عراقی‌ها نگران تاثیر منفی این اتفاق بر امنیت و ثبات کشورشان شده‌اند.
ارم‌نیوز به نقل از منابع خود نوشت: «رهبری سیاسی ایران به نمایندگی از دولت پزشکیان، به عراق اعلام کرده که آمادگی گشودن درهای گفت‌وگو و نشستن پشت یک میز با آمریکا را دارد.»
شامگاه دوشنبه اول بهمن در ایران، هم‌زمان با مراسم تحلیف ترامپ، همتی در گفت‌وگوی ویژه خبری شبکه خبر با بیان این که تهران برای ترامپ برنامه دارد و جلسات متعددی در این خصوص برگزار شده است، گفت: «امیدواریم [دولت جدید آمریکا] عاقلانه فکر کنند.»
او گفت که دولت جو بایدن پس از دور اول ریاست‌جمهوری ترامپ گفته است «سیاست فشار حداکثری نتیجه نداده و این طرح شکست خورده» است.
پیش از این و در ۲۵ دی، مسعود پزشکیان، رییس دولت جمهوری اسلامی، در مصاحبه با شبکه خبری ان‌بی‌سی آمریکا اعلام کرد تهران برای «مذاکره شرافتمندانه و برابر» با آمریکا آماده است.
وزیر اقتصاد دولت پزشکیان در ادامه اظهارات خود گفت: «آمریکایی‌ها اعتراف کردند در سال ۱۳۹۹ درآمد نفتی جمهوری اسلامی به هشت میلیارد دلار رسید؛ هر چند کرونا هم به آن افزوده شد اما ما [جمهوری اسلامی] اداره کردیم.».
همتی با بیان این که «البته قبول دارم که این موضوعات به مردم فشار آورد»، تاکید کرد: «اما این‌ها بازی‌های حیثیتی است و ما پیش‌بینی‌های لازم را کرده‌ایم.»
از آبان ماه و پس از پیروزی ترامپ در انتخابات آمریکا، گزارش‌های متعددی درباره بازگشت سیاست فشار حداکثری او، مشابه رویه‌ای که دولتش در سال‌های ۱۳۹۷ تا ۱۴۰۰ اعمال کرد، منتشر شده‌اند.
افزایش بهای دلار در ایران
اظهارات همتی درباره این که دولت برای بازگشت ترامپ آماده است در حالی بیان شد که صبح دیروز (دوشنبه اول بهمن)، قیمت دلار در بازار تهران ۸۱ هزار و ۲۵۰ تومان بود اما ظهر روز سه‌شنبه دوم بهمن و کمتر از یک روز پس از تحلیف ترامپ، این قیمت در بازار تهران به ۸۲ هزار و ۷۰۰ تومان رسید؛ یعنی تنها در یک روز حدود هزار و ۵۰۰ تومان گران شد.
۱۴ آبان، کمی پیش از اعلام خبر پیروزی ترامپ در انتخابات ریاست جمهوری سال ۲۰۲۴ آمریکا، هر دلار در بازار تهران حدود ۶۹ هزار تومان معامله می‌شد و در همین مدت دو ماه و نیم گذشته، این بها نزدیک به ۱۴ هزار تومان افزایش یافت.
۲۹ خرداد امسال، محمدجواد ظریف، چهره حامی پزشکیان که اکنون معاون راهبردی اوست، در جریان تبلیغات انتخابات زودهنگام ریاست جمهوری، در برنامه میزگرد سیاسی صداوسیما که از شبکه سه پخش شد، گفت: «بایدن پیچ را شل کرد که نفت فروختید؛ صبر کنید ترامپ برگردد ببینم چه می‌کنید.»
وقتی ظریف این هشدار را داد، هنوز نامزدهای نهایی انتخابات آبان ۱۴۰۳ در آمریکا مشخص نشده بودند اما حالا ترامپ به عنوان رییس‌جمهوری ایالات متحده رسما سوگند خورده و کار خود را آغاز کرده است.
