وزیر اقتصاد دولت پزشکیان: بخشی از مردم دلخورند، اما مخالف نظام نیستند
ماجرای کمیاب شدن سیب‌زمینی و افزایش قیمت آن تا هر کیلو ۹۰ هزار تومان، به صحن علنی مجلس شورای اسلامی نیز کشیده شده است. مهرداد لاهوتی، نماینده لنگرود، ضمن انتقاد از وضعیت کشاورزی کشور، گفت به‌دلیل عدم مدیریت، سیب‌زمینی‌ها در انبارها پوسیده‌اند و ایران به وارد کننده این محصول تبدیل شده است.
هم‌زمان، گزارش‌ها از بازار شهرهای بزرگ نشان می‌دهد قیمت هر کیلو سیب‌زمینی در بازارهای میوه و تره‌بار (که برای عرضه محصولات ارزان‌قیمت راه اندازی شدند) حدود ۵۰ هزار تومان، در میوه‌فروشی‌ها حدود ۶۰ تا ۷۰ هزار تومان و در سوپرمارکت‌ها به هر کیلو ۹۰ هزار تومان رسیده است.
در همین راستا، غلامرضا نوری قزلجه، وزیر جهاد کشاورزی، ۱۶ بهمن‌ماه ۱۴۰۳ اعلام کرد دولت برای تامین بازار، مجوز واردات ۵۰ هزار تن سیب‌زمینی را صادر کرده است.
صادرات ۳۰۰ هزار تن سیب‌زمینی در نه ماه اول و واردات در ماه یازدهم
بررسی گزارش نه ماه نخست سال جاری که از سوی گمرک جمهوری اسلامی منتشر شده است، نشان می‌دهد بیش از ۳۰۷ هزار تن سیب‌زمینی به ارزش حدود چهار هزار و ۲۹۵ میلیارد تومان، در این مدت صادر شده است.
میانگین قیمت سیب‌زمینی‌های صادراتی به ۱۵ کشور نزدیک به هر کیلو ۱۴ هزار تومان بوده است.
حدود ۱۱۰ هزار تن سیب‌زمینی به ارزش یک‌هزار و ۶۱۲ میلیارد تومان به عراق صادر شده است، میانگین قیمت هر کیلو سیب‌زمینی صادراتی به عراق حدود ۱۴۷۰۰ تومان بوده است.
افغانستان با نزدیک به واردات ۵۰ هزار تن، در رتبه دوم قرار دارد، ارزش صادرات سیب‌زمینی به افغانستان ۶۴۲ میلیارد تومان بوده است یعنی هر کیلو حدود ۱۳ هزار تومان.
بیش از ۴۵ هزار تن سیب‌زمینی نیز به امارات متحده عربی به ارزش ۶۶۱ میلیارد تومان صادر شده که هر کیلوی آن حدود ۱۴۶۰۰ تومان قیمت داشته است.
در رتبه بعدی ترکمنستان قرار دارد؛ میانگین قیمت سیب‌زمینی صادراتی به این کشور ۱۳۳۰۰ تومان بوده و نزدیک به ۴۲ هزار تن از این محصول به ارزش ۵۵۳ میلیارد تومان در نه ماه اول امسال به ترکمنستان صادر شده است.
مقصد پنجم سیب‌زمینی‌های ایرانی، جمهوری آذربایجان بوده است. بیش از ۳۳ هزار تن از این محصول به ارزش نزدیک به ۴۳۸ میلیارد تومان و میانگین قیمت هر کیلو ۱۳۲۰۰ تومان به جمهوری آذربایجان صادر شده است.
به عمان، کویت و ازبکستان بین چهار تا هشت هزار تن، به سوریه و قطر بین هزار تا چهار هزار تن و به ترکیه، پاکستان، قزاقستان، روسیه و گرجستان زیر هزار تن سیب‌زمینی صادر شده است. ارزان‌ترین سیب‌زمینی به گرجستان به قیمت هر کیلو ۹۶۰۰ تومان و گران‌ترین سیب‌زمینی به قزاقستان به قیمت هر کیلو حدود ۱۷۹۰۰ تومان صادر شده است.
آمار گمرک نشان می‌دهد بر خلاف ادعای لاهوتی که گفت: «اکنون به دلیل کمبود سیب‌زمینی ناچار باید سیب‌زمینی به کشور وارد کرد.» ایران همچنان سیب‌زمینی صادر می‌کند و قیمت سیب‌زمینی صادراتی به‌طور میانگین حدودا کمتر از قیمت مصرف‌کننده در بازار داخلی، پیش از افزایش قیمت اخیر بوده است و در این شرایط صادرات عملا توجیه اقتصادی چندانی نداشته است.
یارانه نقدی یک‌ماه برابر خرید ۳/۵ کیلو سیب‌زمینی
داده‌های مرکز آمار نشان می‌دهد قیمت هر کیلو سیب‌زمینی در بهمن‌ماه سال ۱۴۰۲ حدود ۱۶ هزار تومان بوده است. مرکز آمار هنوز گزارش مربوط به بهمن‌ماه را منتشر نکرده است، اما بر اساس گزارش رسانه‌های ایران، میانگین قیمت سیب‌زمینی از بازار تره‌بار تا سوپرمارکت، هم اکنون حدود ۶۷ هزار تومان است. این یعنی در بهمن‌ماه امسال، قیمت این محصول نسبت به زمان مشابه سال گذشته نزدیک به ۳۲۰ درصد افزایش قیمت داشته است.
گزارش مرکز آمار از قیمت مواد غذایی در دی‌ماه نیز نشان می‌دهد هر کیلو سیب‌زمینی ماه گذشته حدود ۲۷ هزار تومان قیمت داشته است، این یعنی قیمت این محصول پر مصرف، در یک ماه حدود ۱۵۰ درصد افزایش پیدا کرده است.
سیب‌زمینی بعد از گندم و برنج، از پر مصرف‌ترین اقلام مصرفی خانوارهای ایرانی برای تامین کالری مورد نیاز است. در سال‌های اخیر، هم‌زمان با افزایش قیمت مواد پروتئینی مانند گوشت قرمز و سفید و فراورده‌های آنها، مردم برای تامین کالری مورد نیاز خود، به سمت استفاده بیشتر از سیب‌زمینی روی آوردند، به‌طوری که هم اکنون سرانه مصرف این محصول برای هر ایرانی ماهانه حدود سه و نیم کیلو تخمین زده می‌شود که با قیمت‌های فعلی، تامین آن نزدیک به ۲۳۰ هزار تومان خرج بر می‌دارد؛ کمی کمتر از یارانه ۳۰۰ هزار تومانی که در حال حاضر به خانواده‌ها اختصاص داده می‌شود.
