درخواست عراقچی از شورای امنیت برای واکنش به طرح ترامپ برای کنترل غزه
وزیر خارجه جمهوری اسلامی در تماس تلفنی با دبیرکل سازمان ملل خواستار واکنش شورای امنیت سازمان ملل به طرح دونالد ترامپ برای در اختیار گرفتن غزه از سوی آمریکا شد.
وزیر خارجه جمهوری اسلامی در تماس تلفنی با دبیرکل سازمان ملل خواستار واکنش شورای امنیت سازمان ملل به طرح دونالد ترامپ برای در اختیار گرفتن غزه از سوی آمریکا شد.
بر اساس این گزارش، جوزف پلزمَن، کارشناس اقتصاد و روابط بین‌المللی، این طرح را در ژوییه ۲۰۲۴ و در بحبوحه کارزارهای انتخابات ریاست‌جمهوری ایالات متحده در اختیار تیم ترامپ قرار داد.
پلزمن به‌عنوان مدیر «مرکز پیشبرد مطالعات اقتصادی خاورمیانه و شمال آفریقا» در دانشگاه جورج واشینگتن مشغول فعالیت است.
جزییات این طرح نخستین بار در ماه اوت ۲۰۲۴ در جریان مصاحبه پلزمن با کوبی باردا، تاریخ‌نگار اسرائیلی، در پادکست «آمریکا، بِیبی!» به‌صورت عمومی مطرح شد.
پلزمن در این پادکست گفت تیم ترامپ از او خواسته بود طرحی «خارج از چارچوب» درباره آینده نوار غزه پس از پایان مناقشه کنونی تهیه کند.
او افزود: «این مقاله در اختیار تیم ترامپ قرار گرفت زیرا آن‌ها کسانی بودند که در ابتدا به آن علاقه نشان دادند، نه تیم بایدن.»
این استاد دانشگاه جورج واشینگتن در طرح خود با استناد به داده‌های بانک جهانی، به وضعیت بحرانی اقتصاد غزه پرداخت و نوشت که رشد سالانه تولید ناخالص داخلی این منطقه بین سال‌های ۲۰۰۷ تا ۲۰۲۲، به‌طور میانگین ۰.۴ درصد بوده و سرانه تولید ناخالص داخلی به دلیل رشد بالای جمعیت، سالانه ۲.۵ درصد کاهش یافته است.
آمارها از غزه و نگرانی‌های جهانی
تا سال ۲۰۲۲، نرخ بیکاری در غزه ۴۵ درصد بود و ۵۳ درصد از ساکنان آن زیر خط فقر زندگی می‌کردند. این آمار برای فلسطینیان در کرانه باختری ۱۳ درصد است.
بر اساس برآوردهای بانک جهانی در سال ۲۰۲۴، حدود یک میلیون و ۲۰۰ هزار نفر از مردم غزه در پی مناقشه کنونی بی‌خانمان شده‌اند و در فقر به سر می‌برند. همچنین ۶۲ درصد از ساختمان‌هایی که برجا مانده‌اند، به دلیل شدت آسیب‌های وارده، غیرقابل سکونت هستند. ۹۰ درصد جاده‌های اصلی این باریکه نیز تخریب شده‌اند.
پلزمن با اشاره به دامنه ویرانی‌ها در غزه هشدار داد این منطقه دیگر قابل تعمیر یا بازسازی نیست و هیچ سرمایه‌گذار خصوصی و بین‌المللی‌ای در این راه پیش‌قدم نخواهد شد.
او تاکید کرد وضعیت در غزه به گونه‌ای است که «شما باید تمام این مکان را ویران کنید و همه چیز را از صفر کلید بزنید».
ترامپ طرح خود را در مورد تسلط آمریکا بر نوار غزه، نخستین بار ۱۶ بهمن در نشست مطبوعاتی مشترک با بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل، در واشینگتن مطرح کرد.
هر چند این طرح با انتقادات گسترده بین‌المللی روبه‌رو شده است اما او در روزهای گذشته بارها بر ضرورت اجرای آن تاکید کرده است.
رییس‌جمهوری ایالات متحده ۲۱ بهمن با تکرار مواضع خود گفت: «متعهد به خرید و مالکیت غزه هستم و ممکن است بخش‌هایی از آن را برای بازسازی به کشورهای دیگر خاورمیانه واگذار کنم.»
ظرفیت‌های نوار غزه برای توسعه و رونق اقتصادی
پلزمن در ادامه مصاحبه خود با پادکست «آمریکا، بِیبی!»، سه ظرفیت قابل توجه نوار غزه را گردشگری، کشاورزی و فن‌آوری‌های پیشرفته (های‌تِک) برشمرد و هم‌زمان تاکید کرد اجرای پروژه‌ها در این زمینه، مشروط به انجام اقدامات گسترده‌ای است.
او گفت: «اجرای این طرح مستلزم تخلیه کامل منطقه است تا بتن‌های تخریب‌شده بازیافت شوند و هیچ اثری از ساخت‌وسازهای عمودی که زیر زمین ریشه دارند، باقی نماند.»
این استاد دانشگاه، پیش از این با «آژانس توسعه جهانی ایالات متحده» موسوم به USAID، در زمینه توسعه اقتصادی چین همکاری کرده است.
تایمز اسرائیل نوشت طرح پلزمن برای غزه بر پایه روش «ساخت، بهره‌برداری، واگذاری» یا همان BOT بنا شده است که در کشورهای در حال توسعه به کار گرفته می‌شود.
در این روش، شرکت‌ها و سازمان‌های بخش خصوصی با نهادهای دولتی در قالب مشارکت‌های سرمایه‌گذاری قرارداد همکاری منعقد می‌کنند و در ازای آن، دولت مجوز بهره‌برداری از این املاک را به‌مدت ۵۰ تا ۱۰۰ سال در اختیار آن‌ها قرار می‌دهد.
به عبارت دیگر، یک نهاد خصوصی پس از ساخت یک پروژه، به مدت چند دهه از آن بهره‌برداری می‌کند و سپس مالکیت آن به یک نهاد دولتی منتقل می‌شود.
در طول دوره بهره‌برداری، این نهاد خصوصی مجاز خواهد بود در ازای استفاده سایرین از زیرساخت‌های این پروژه، هزینه دریافت کند.
بر اساس طرح پلزمن، رستوران‌ها، هتل‌ها و دیگر امکانات لوکس در سمت غربی نوار غزه و در کنار ساحل ساخته خواهند شد.
ساخت ساختمان‌های مسکونی ۳۰ طبقه نیز قرار است در سمت شرقی این باریکه انجام گیرد. این ساختمان‌ها با الهام از سبک معماری جمهوری خلق چین احداث خواهند شد.
خلیل الحیه، معاون رییس دفتر سیاسی حماس، ۲۲ بهمن طرح ترامپ را برای مالکیت آمریکا بر نوار غزه، «محکوم به شکست» خواند.
او در سخنرانی خود در مراسم حکومتی سالگرد انقلاب ۱۳۵۷ در تهران گفت: «ما این طرح را همانند پروژه‌های پیش از آن ناکام خواهیم گذاشت.»
در واکنشی دیگر به این طرح، دیمیتری پسکوف، سخنگوی کرملین، از موضع‌گیری در قبال طرح ترامپ برای «خرید نوار غزه» خودداری کرد و گفت که روسیه برای اظهار نظر، در انتظار اعلام جزییات بیشتر این پیشنهاد می‌ماند.
پسکوف دوشنبه ۲۲ بهمن گفت: «اگر قرار است درباره یک طرح عملی و منسجم صحبت کنیم، باید منتظر جزییات بیشتری باشیم. ما درباره یک میلیون و ۲۰۰ هزار فلسطینی که در آنجا زندگی می‌کنند، صحبت می‌کنیم و این موضوع احتمالا مساله اصلی به شمار می‌رود.»
پسکوف دوشنبه ۲۲ بهمن گفت: «اگر قرار است درباره یک طرح عملی و منسجم صحبت کنیم، باید منتظر جزییات بیشتری باشیم. ما درباره یک میلیون و ۲۰۰ هزار فلسطینی که در آنجا زندگی می‌کنند، صحبت می‌کنیم و این موضوع احتمالا مساله اصلی به شمار می‌رود.»
او افزود: «این افراد همان کسانی هستند که طبق قطعنامه‌های شورای امنیت، وعده راه‌حل دو کشوری برای حل مسئله خاورمیانه به آن‌ها داده شده است. سوالات زیادی از این دست وجود دارد. ما هنوز جزییات را نمی‌دانیم، پس باید صبور باشیم.»
دولت کنونی اسرائیل تاکنون به‌طور قاطع با تشکیل یک کشور مستقل فلسطینی مخالفت کرده است.
حماس: طرح ترامپ برای مالکیت بر غزه محکوم به شکست است
خلیل الحیه، معاون رییس دفتر سیاسی حماس، طرح رییس‌جمهوری آمریکا را برای مالکیت ایالات متحده بر نوار غزه، «محکوم به شکست» خواند.
الحیه در سخنرانی خود در مراسم حکومتی ۲۲ بهمن در تهران، گفت: «ما این طرح را همانند پروژه‌های پیش از آن، ناکام خواهیم گذاشت.»
ترامپ طرح خود را در مورد تسلط آمریکا بر نوار غزه، نخستین بار ۱۶ بهمن در نشست مطبوعاتی مشترک با بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل، در واشینگتن مطرح کرد.
رییس‌جمهوری ایالات متحده ۲۱ بهمن نیز با تکرار مواضع خود گفت: «متعهد به خرید و مالکیت غزه هستم و ممکن است بخش‌هایی از آن را برای بازسازی به کشورهای دیگر خاورمیانه واگذار کنم.»
ترامپ افزود: «غزه را به منطقه‌ای مناسب برای توسعه تبدیل خواهیم کرد و از فلسطینیان مراقبت می‌کنیم و اطمینان می‌دهیم که کشته نشوند.»
معاون رییس دفتر سیاسی حماس در ادامه سخنرانی خود در تهران، انقلاب ۱۳۵۷ را مورد ستایش قرار داد و گفت که این رویداد، «مسیر تاریخ را تغییر داد و از حق مردم فلسطین دفاع کرد».
الحیه ابراز اطمینان کرد که «ایران همواره حامی فلسطین و مقاومت باقی خواهد ماند».
اظهارات این مقام ارشد حماس در حمایت از حکومت جمهوری اسلامی در حالی مطرح شد که مردم ایران شامگاه ۲۱ بهمن در شب چهل و ششمین سالگرد پیروزی انقلاب ۵۷، علیه جمهوری اسلامی شعارهای اعتراضی سر دادند که از میان این شعارها می‌توان به «مرگ بر دیکتاتور» و «مرگ بر خامنه‌ای» اشاره کرد.
الحیه و شماری دیگر از رهبران ارشد حماس، ۲۰ بهمن با علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی، در تهران دیدار کردند.
حمایت نتانیاهو از طرح «انقلابی و خلاقانه» ترامپ درباره غزه
نتانیاهو پس از بازگشت از سفر خود به ایالات متحده، شامگاه ۲۱ بهمن در جلسه کابینه اسرائیل شرکت کرد.
او در این جلسه حمایت خود را از طرح مالکیت آمریکا بر نوار غزه اعلام کرد و گفت: «رییس‌جمهور ترامپ با یک دیدگاه کاملا متفاوت و بسیار بهتر برای اسرائیل وارد شد؛ رویکردی انقلابی و خلاقانه که هم‌اکنون در حال بحث درباره آن هستیم.»
نتانیاهو با بیان اینکه ترامپ برای اجرای این طرح «بسیار مصمم» است، افزود این پیشنهاد فرصت‌های زیادی را در اختیار اسرائیل قرار خواهد داد.
طرح جابه‌جایی ساکنان نوار غزه با انتقادات گسترده بین‌المللی مواجه شده است.
رجب طیب اردوغان، رییس‌جمهوری ترکیه، ۲۱ بهمن غزه را «میهن ابدی» فلسطینیان توصیف و تاکید کرد هیچ قدرتی نمی‌تواند آن‌ها را از این باریکه بیرون براند.
اولاف شولتس، صدراعظم آلمان نیز ۲۱ بهمن طرح ترامپ را «یک رسوایی» خواند و گفت جابه‌جایی فلسطینیان «غیرقابل قبول و خلاف قوانین بین‌المللی» است.
این عضو دفتر سیاسی حماس شنبه ۲۰ بهمن در مصاحبه با خبرگزاری فرانسه، ضمن اعلام مخالفت این گروه با عادی‌سازی روابط کشورهای عربی و اسرائیل گفت: «ما از همه کشورهای عربی، چه آن‌هایی که در حال حاضر با اسرائیل رابطه دارند و چه آن‌هایی که به عادی‌سازی فکر می‌کنند، می‌خواهیم که از این موضوع عقب‌نشینی کنند.»
این اظهارات پس از آن مطرح می‌شوند که بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل، گفت توافق برای برقراری روابط سیاسی با عربستان سعودی «اتفاق خواهد افتاد».
ریاض در واکنش به سخنان نتانیاهو اعلام کرد بدون تشکیل کشور مستقل فلسطین، عادی‌سازی روابط با اسرائیل امکان‌پذیر نخواهد بود و موضع عربستان سعودی در این خصوص «تزلزل‌ناپذیر» است.
پنج سال پیش، عربستان سعودی به‌منظور دستیابی به یک پیمان دفاعی با واشینگتن و دریافت کمک از آمریکا برای پیشبرد برنامه هسته‌ای غیرنظامی خود، حاضر به مذاکره با اسرائیل بر سر عادی‌سازی روابط شد.
آغاز مناقشه غزه اما این مذاکرات را به حالت تعلیق درآورد.
تاکید عربستان سعودی بر دستیابی به راه‌حل دو کشوری در مناقشه فلسطین و اسرائیل در شرایطی مطرح می‌شود که دونالد ترامپ، رییس‌جمهوری آمریکا، پیشتر گفته بود ریاض ایجاد کشور فلسطین را شرط توافق صلح با اسرائیل قرار نداده است.
تهران همواره از مخالفان سرسخت عادی‌سازی روابط اسرائیل با کشورهای منطقه بوده است.
علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی، مهرماه ۱۴۰۲ عادی‌سازی روابط اسرائیل و کشورهای منطقه را به «شرط‌بندی روی اسب بازنده» تشبیه کرد و آن را قماری «محکوم به باخت» خواند.
سرنوشت توافق آتش‌بس حماس و اسرائیل
باسم نعیم در ادامه مصاحبه خود، از «تعویق و عدم تعهد اسرائیل در اجرای مرحله اول» توافق آتش‌بس غزه انتقاد کرد.
او افزود: «قطعا این امر، توافق را در معرض خطر قرار می‌دهد و در نتیجه، ممکن است متوقف شود یا سقوط کند».
بامداد شنبه ۲۰ بهمن، سه گروگان غیرنظامی اسرائیلی که از ۷ اکتبر ۲۰۲۳ در نوار غزه اسیر بودند، در ازای آزادی ۱۸۳ زندانی امنیتی فلسطینی در اسرائیل، در چارچوب توافق جاری آتش‌بس غزه آزاد شدند.
به گفته یک مقام اسرائیلی که نامش فاش نشده، نتانیاهو با اعزام هیاتی به دوحه برای مذاکره درباره جزییات مرحله دوم توافق آتش‌بس با حماس موافقت کرده است.
تصمیم نخست‌وزیر اسرائیل در پی آزادی سه گروگان در بند حماس اتخاذ شده است.
به گفته این مقام، نتانیاهو عصر شنبه پس از بازگشت به اسرائیل، جلسه کابینه امنیتی را برای بررسی مرحله دوم توافق آتش‌بس برگزار خواهد کرد.
نتانیاهو پیش از این در یک سفر شش روزه به آمریکا، با ترامپ و مقامات ارشد این کشور دیدار کرد.
عباس عراقچی همچنین در تماس‌هایی با وزرای خارجه کشورهای اسلامی، خواستار برگزاری نشست اضطراری سازمان همکاری اسلامی در این باره شد.
در تماس دوشنبه ۲۲ بهمن عراقچی با آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل، او طرح ترامپ را «خطرناک و تهدیدکننده صلح و امنیت بین‌المللی» خواند و خواستار واکنش شورای امنیت سازمان ملل به آن شد.
دونالد ترامپ، رییس‌جمهوری آمریکا، طرح خود را در مورد تسلط آمریکا بر نوار غزه، نخستین بار ۱۶ بهمن در نشست مطبوعاتی مشترک با بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل، در واشینگتن مطرح کرد.
او در هفته گذشته چند بار ایده در اختیار گرفتن غزه از سوی ایالات متحده و اجرای یک طرح بازسازی گسترده را مطرح کرد و یکشنبه ۲۱ بهمن با تاکید بر طرح خود گفت که ممکن است بخش‌هایی از غزه به کشورهای دیگر در خاورمیانه واگذار شود.
این طرح مخالفت گسترده کشورهای اسلامی را به دنبال داشته است.
اولاف شولتس، صدراعظم آلمان نیز ۲۱ بهمن طرح ترامپ را «یک رسوایی» و خلاف قوانین بین‌المللی خواند.
در همین حال دیمیتری پسکوف، سخنگوی کرملین، روز دوشنبه از موضع‌گیری در قبال طرح دونالد ترامپ برای «خرید نوار غزه» خودداری کرد و گفت که روسیه برای اظهار نظر، در انتظار اعلام جزییات بیشتر این پیشنهاد می‌ماند.
رویترز خبر داده بود که دستیاران ارشد دونالد ترامپ، رییس‌جمهور ایالات متحده، از طرح او برای انتقال و اسکان مجدد فلسطینی‌های غزه در کشورهای همسایه و تصرف این باریکه جنگ‌زده به دست آمریکا با جدیت دفاع کردند، اما در واکنش به محکومیت جهانی، بخش‌هایی از آن را تعدیل کردند.
وزیر خارجه جمهوری اسلامی در گفت و گوی تلفنی با محمد حسن، وزیر خارجه مالزی، نیز گزارشی از تماسهای خود با دبیرکل سازمان همکاری اسلامی برای برگزاری نشست اضطراری این سازمان در این باره ارائه کرد و خواستار حمایت از آن شد.
عراقچی در تماس تلفنی خود با دبیر کل سازمان ملل همچنین موضع نخستوزیراسرائیل مبنی بر انتقال فلسطینیان به عربستان سعودی را «وقاحتآمیز» خواند.
بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل، روز پنجشنبه ۱۸ بهمن گفته بود که عربستان سعودی زمین کافی برای ایجاد یک کشور فلسطینی دارد.