جِی‌دی ونس، معاون رییس‌جمهور آمریکا جمعه در جریان سخنرانی خود در کنفرانس امنیتی مونیخ، رهبران اروپایی را به سانسور آزادی بیان و ناتوانی در کنترل مهاجرت متهم کرد. این اظهارات با واکنش تند وزیر دفاع آلمان روبه‌رو شد و گفتگوهای مربوط به جنگ اوکراین در کنفرانس را تحت‌الشعاع قرار داد.
ترامپ پس از پیروزی در انتخابات، ماسک را به عنوان رییس اداره بهره‌وری دولت (دوج)، منصوب کرد. اداره‌ای که قصد دارد با برکناری هزاران نفر از کارکنان، دولت ایالات متحده را کوچک کرده و بهره‌وری آن را بالا ببرد.
به گزارش خبرگزاری رویترز، سوزی وایلس ، رییس دفتر ترامپ که مدتی طولانی با ترامپ همکاری داشته و مورد اعتماد اوست، و دستیاران وایلس احساس می‌کنند چندان در جریان تصمیمات دوج قرار نمی‌گیرند.
به گفته چهار منبع آگاه که با رویترز صحبت کرده‌اند، وایلس و برخی از دستیاران ارشدش اخیرا درباره این نگرانی‌ها با ماسک گفت‌وگو کرده‌اند.
انتقادات به ماسک و دوج پس از آغاز اصلاحات او افزایش یافته، با این وجود ماسک سه‌شنبه ۲۳ بهمن‌ماه، در گفت‌وگو با خبرنگاران در کاخ سفید، تاکید کرد او و کارکنان تیم دوج با ترامپ همراه و همسو هستند.
با وجود شایعات، سه‌شنبه ترامپ یک فرمان اجرایی صادر کرد که بر اساس آن با اعطای اختیاراتی بی سابقه، قدرت ماسک بر بوروکراسی دولت آمریکا افزایش می یابد.
در زمان امضای این فرمان، ماسک به همراه فرزندش چهار ساله‌اش که ایکس نام دارد در کنار رئیس‌جمهور آمریکا بود و با خبرنگاران صحبت کرد.
یکی از منابع آگاه به رویترز گفته است، ایده این حضور به این شکل از سوی خود ماسک ارائه شده است. ماسک در اظهارات سه شنبه خود بار دیگر تاکید کرد: «مردم به اصلاحات گسترده دولتی رای داده‌اند، و همان را هم خواهند دید. تمامی اقدامات ما کاملا شفاف هستند.»
طبق دستور اخیر ترامپ، آژانس‌های فدرال موظف‌اند با دپارتمان دوج برای کاهش گسترده نیروها و محدودیت در استخدام همکاری کنند. علاوه بر این طبق این فرمان، یک نماینده از طرف دوج در هر مرکز دولتی مستقر می‌شود تا بر تمامی تصمیمات استخدامی نظارت کند.
تنش در بین مدیران
به گزارش رویترز، اقدامات ماسک و دوج، باعث شده برخی مقامات کاخ سفید چالش‌هایی را برای ترامپ در ایجاد توازن میان تیم اصلی خود و کارکنان دوج ایجاد کنند. عملکرد این تیم علاوه بر اینکه قدرت کنگره را به چالش کشیده، با شکایت‌های زیادی روبرو شده است.
با این‌وجود این گزارش‌ها، یک مقام مطلع از موضوع، روایت منابع از تنش‌ها را رد کرده و به رویترز گفته است مشکلات اولیه در روند اجرایی برطرف شده‌اند. به گفته این مقام، ماسک در پایان هر روز گزارش‌هایی برای سوزی وایلس ارسال می‌کند و تقریبا هر روز با او تلفنی صحبت می‌کند.
کرولاین لیویت، سخنگوی کاخ سفید، چهارشنبه ۲۵ بهمن‌ماه، به خبرنگاران راجع به تیم دوج گفت: «این یک تیم واحد است. ایلان ماسک، مانند همه افراد این تیم، به اختیار رییس‌جمهور خدمت می‌کند. او مستقیما دستورات خود را از رییس‌جمهور ایالات متحده دریافت می‌کند.»
دوج در تاریکی
با وجود گفته‌های سخنگوی کاخ سفید، رویترز ماسک را «یک مقام غیر منتخب» توصیف کرده که «اختیارات بی‌سابقه‌ای از سوی رییس‌جمهور جمهوری‌خواه دریافت کرده است.»
این خبرگزاری نوشته است دوج تقریبا هیچ اطلاعاتی درباره افرادی که استخدام کرده، مکان‌هایی که در آن فعالیت می‌کند یا اقداماتش در آژانس‌های دولتی ارائه نکرده است.
آنها اطلاعات کمی در مورد کارهای خود منتشر می‌کنند و تنها ارقام مالی برای «کاهش‌های ادعایی در آژانس‌های خاص» ارائه می‌دهند، و از طرفی، جزئیات ملموسی به اشتراک نمی‌گذارند.
بر اساس این گزارش دوج کارکنان دولتی را شگفت‌زده کرده است، اعضای اداره تحت مدیریت ماسک، به حداقل ۱۵ آژانس فرستاده شده و به داده‌های حساس دسترسی پیدا کرده‌اند.
یکی از چهار منبع رویترز گفته است که سوزی وایلس از تلاش‌های ماسک برای «نابود کردن» آژانس‌های دولتی و کاهش نیروی کار دولت فدرال ناراضی نیست، بلکه از شیوه عملکرد او ناراحت است.
به گفته این منبع که اطلاعات دسته‌اول از موضوع دارد، وایلس که یکی از دو مدیر کارزار انتخاباتی ترامپ در انتخابات سال ۱۴۰۳ است، می‌خواهد ماسک و دوج تیم او را مطلع نگه دارند و به شکل منظم‌تری عمل کنند.
در مقابل، منبعی دیگر که یکی از همکاران مقامات ارشد کاخ سفید است در گفت‌وگو با رویتر، این اصطکاک را جدی‌تر توصیف کرده و گفته است، زیرمجموعه‌های وایلس ناخشنودی خود را از اطلاعاتی که ماسک قبل از تایید مقامات ارشد کاخ سفید در شبکه اجتماعی ایکس منتشر کرده است، ابراز کرده‌اند.
علاوه بر این، یکی دیگر از مسائلی که سبب چالش شده است، مجموعه‌ای از ایمیل‌ها است که منصوبان ماسک به کارکنان دولت فدرال ارسال کردند.
برای نمونه در یک مورد در نهم بهمن، ایمیلی به دو میلیون کارمند ارسال و در آن پیشنهاد شد کارکنان با دریافت مشوق‌های مالی استعفا دهند. دو منبع رویترز گفتند وایلس و تیم او برخی از این ایمیل‌ها را تایید نکرده بودند.
او ساعاتی پیش از این دیدار، به‌شدت از فضای نامناسب برای کسب‌وکارهای آمریکایی در هند انتقاد و از برنامه خود برای اعمال تعرفه‌های متقابل بر کشورهایی که بر واردات از آمریکا تعرفه وضع می‌کنند، رونمایی کرد.
ترامپ در یک کنفرانس خبری مشترک با مودی گفت: «نخست‌وزیر مودی به‌تازگی اعلام کرده که هند تعرفه‌های ناعادلانه و بسیار بالایی را که دسترسی ما به بازار این کشور را محدود می‌کند، کاهش خواهد داد. این واقعا یک مشکل بزرگ بود.»
نخست‌وزیر هند نیز اعلام کرد که قصد دارد خرید تجهیزات دفاعی آمریکایی، از جمله جنگنده‌های پیشرفته، را که ارزش آن به میلیاردها دلار می‌رسد افزایش دهد و ممکن است واشینگتن را به بزرگ‌ترین تامین‌کننده نفت و گاز خود تبدیل کند.
او همچنین ابراز امیدواری کرد که تجارت دو کشور تا سال ۲۰۳۰ دو برابر شود.
ترامپ نیز تایید کرد که آمریکا در حال بررسی امکان فروش جنگنده‌های رادارگریز اف ۳۵ به هند است. این جنگنده که از مهم‌ترین پروژه‌های دفاعی آمریکا به‌شمار می‌رود، در نمایشگاه هوایی هند نیز به نمایش گذاشته شده بود.
با وجود این اظهارات دوستانه، ترامپ بار دیگر از تعرفه‌های بالا در هند انتقاد کرد و وعده داد که آمریکا با اعمال تعرفه‌های متقابل، این موضوع را جبران خواهد کرد.
او در این نشست خبری افزود: «هر آنچه هند بر ما تحمیل کند، ما هم بر آنها تحمیل خواهیم کرد.»
با این حال، هر دو رهبر توافق کردند که به مذاکرات برای حل اختلافات تجاری ادامه دهند.
رویترز به‌نقل از یکی از مقامات ارشد دولت ترامپ گزارش داد که احتمال دارد این مذاکرات تا پایان سال جاری به نتیجه برسد.
مودی پیش از دیدار خود با ترامپ به خبرنگاران گفت: «یکی از مواردی که من از ترامپ یاد گرفته‌ام این است که او منافع ملی را در اولویت قرار می‌دهد. من هم همین کار را برای هند انجام می‌دهم.»
رییس‌جمهوری آمریکا و نخست‌وزیر هند در دیدار خود همچنین بر تعمیق همکاری‌های امنیتی در منطقه هند- اقیانوسیه تاکید کردند، که می‌تواند اشاره‌ای تلویحی به همکاری دو کشور در رقابت با چین باشد.
هند ممکن است در راهبرد آمریکا برای مقابله با چین نقشی کلیدی ایفا کند. بسیاری از مقامات دولت ترامپ چین را مهم‌ترین رقیب آمریکا می‌دادند. هند نیز از افزایش قدرت نظامی چین نگران است و در بسیاری از بازارها با این کشور رقابت دارد. بااین‌حال، مودی نگران است که ترامپ ممکن است توافقی با چین منعقد کند که هند را کنار بگذارد.
ترامپ در این دیدار ابراز امیدواری کرد که بتواند به حل درگیری‌های مرزی بین هند و چین کمک کند.
هند همچنان به روابط خود با روسیه ادامه داده و حتی پس از آغاز جنگ اوکراین، خریدار عمده انرژی روسیه باقی مانده است.
مودی در واکنش به انتقادات غرب گفت: «دنیا این تصور را داشت که هند در این ماجرا بی‌طرف است، اما این درست نیست. هند طرفی دارد و آن طرف صلح است.»
خواست‌های ترامپ از هند
با این همه به‌نظر می‌رسد مسئله تعرفه‌ها همچنان به‌عنوان یکی از مهم‌ترین مسائل در روابط میان دو کشور باقی خواهد ماند.
ریچارد روسو، رییس برنامه هند در مرکز مطالعات راهبردی و بین‌المللی واشینگتن، به رویترز گفت: «این یک نبرد سخت خواهد بود. هند حاضر است تا حدی فشارها را تحمل کند، اما محدودیت‌هایی نیز دارد.»
کسری تجاری آمریکا با هند به بیش از ۴۵ میلیارد دلار می‌رسد.
رهبران هند و آمریکا همچنین توافق کردند که همکاری‌های خود در زمینه‌های هوش مصنوعی و انرژی هسته‌ای را نیز افزایش دهند.
برخی منابع خبری گزارش داده‌اند که که اقدامات هند در کاهش تعرفه واردات از آمریکا به‌عنوان یک «هدیه» به ترامپ و با هدف کاهش تنش‌های تجاری صورت گرفته است.
یکی از دستیاران ترامپ نیز گفت که رییس‌جمهوری معتقد است که فروش تجهیزات دفاعی و انرژی به هند می‌تواند به کاهش کسری تجاری آمریکا کمک کند.
ترامپ همچنین از هند خواست تا در مورد مهاجرت غیرقانونی همکاری بیشتری از خود نشان دهد. هند یکی از منابع اصلی مهاجرت به آمریکا، به‌ویژه در بخش فناوری، است.
ترامپ در عین حال اعلام کرد که آمریکا استرداد یکی از متهمان حملات تروریستی سال ۲۰۰۸ در بمبئی را تایید کرده است. در آن حملات بیش از ۱۶۰ نفر جان باختند.
مودی در جریان سفر خود به واشینگتن، قبل از دیدار با دونالد ترامپ، با ایلان ماسک، مدیرعامل شرکت استارلینک و مالک شبکه اجتماعی ایکس، دیدار کرد.
رویترز احتمال داده که ممکن است موضوع ورود این شرکت به بازار هند نیز در مذاکرات مطرح شده باشد.
مودی همچنین با تولسی گابارد، مدیر جدید اطلاعات ملی آمریکا، دیدار و با او در مورد همکاری‌های ضدتروریسم و امنیت سایبری بحث و تبادل نظر کرد.
قرار بود چشم‌انداز مذاکرات صلح پس از گفت‌وگوی تلفنی این هفته میان دونالد ترامپ، رییس‌جمهور آمریکا و ولادیمیر پوتین، رهبر روسیه، محور اصلی کنفرانس امنیتی مونیخ باشد. اما ونس در سخنرانی خود در این نشست تقریبا هیچ نامی از روسیه یا اوکراین نبرد.
او گفت تهدیدی که بیش از همه او را در مورد اروپا نگران می‌کند، نه روسیه است و نه چین، بلکه آن چیزی است که وی «عقب‌نشینی از ارزش‌های بنیادی حفاظت از آزادی بیان» توصیف کرد و همچنین موضوع مهاجرت که به گفته او در اروپا «از کنترل خارج شده است.»
واکنش وزیر دفاع آلمان
بوریس پیستوریوس، وزیر دفاع آلمان، در سخنرانی خود در کنفرانس که ساعاتی پس از سخنرانی ونس انجام شد، اظهارات او را «غیرقابل قبول» خواند و گفت ونس، دموکراسی را نه‌تنها در آلمان بلکه در کل اروپا زیر سوال برده است.
رویترز گزارش داده این تقابل نشان‌دهنده تفاوت عمیق دیدگاه‌های دولت جدید ترامپ و رهبران اروپایی است که یافتن اشتراک نظر میان متحدان قدیمی، یعنی ایالات متحده و اروپا را در موضوعاتی از جمله اوکراین دشوار می‌سازد.
ابهام و سکوت حاضران
بسیاری از شرکت‌کنندگان در کنفرانس، سخنرانی ونس را در سکوتی توام با شگفتی دنبال کردند و هنگام سخنرانی او تشویق چندانی به چشم نمی‌خورد.
تماس تلفنی ترامپ با پوتین، دولت‌های اروپایی را به هراس انداخته است. آنها از زمان تهاجم روسیه به اوکراین در سال ۲۰۲۲ تلاش کرده‌اند رییس‌جمهور روسیه را منزوی کنند و بیم آن دارند که در مذاکرات صلحی که بر امنیت خودشان نیز تاثیرگذار است، کنار گذاشته شوند.
ونس که روز جمعه در مونیخ با ولودیمیر زلنسکی، رئیس‌جمهور اوکراین، دیدار کرد، پیش از برگزاری کنفرانس در مصاحبه با وال‌استریت ژورنال گفته بود ترامپ می‌تواند برای فشار بر پوتین از چندین اهرم اقتصادی و نظامی استفاده کند.
بعدتر، ویلیام مارتین، سخنگوی ونس، با تفسیر این روزنامه مبنی بر اینکه معاون رییس‌جمهور آمریکا، روسیه را تهدید کرده، مخالفت کرد.
مذاکرات صلح
زلنسکی در کنفرانس مونیخ گفت تنها زمانی حاضر است با پوتین گفتگو کند که اوکراین با ترامپ و رهبران اروپایی به یک طرح مشترک دست یافته باشد.
ونس و زلنسکی از بیان جزئیات مذاکراتشان در مونیخ خودداری کردند، اما رییس‌جمهور اوکراین بر این موضوع تاکید کرد کشورش به «تضمینهای امنیتی واقعی» نیاز دارد.
آنالنا بربوک، وزیر خارجه آلمان هم نسبت به هرگونه تلاش برای تحمیل توافق صلح به اوکراین هشدار داد.
او گفت: «یک صلح نمایشی بر سر مردم اوکراین و اروپاییها، هیچ دستاوردی نخواهد داشت. یک صلح ظاهری امنیت پایدار به ارمغان نمیآورد، نه برای مردم اوکراین و نه برای ما در اروپا یا ایالات متحده.»
روسیه سه سال پس از آغاز تهاجم همهجانبهاش و با این ادعا که تلاش اوکراین برای عضویت در ناتو، تهدیدی موجودیتی برای روسیه است. اکنون نزدیک به ۲۰ درصد از خاک اوکراین را در اختیار دارد.
ونس همچنین خواسته ترامپ از اروپا را تکرار کرد: اینکه اروپا کار بیشتری برای دفاع خود انجام دهد تا واشنگتن بتواند بر دیگر مناطق، به‌ویژه منطقهایندوپاسفیک متمرکز شود.
ونس در دیدار با فرانکوالتر اشتاینمایر، رییس‌جمهور آلمان، گفت: «در آینده معتقدیم که اروپا باید نقش بزرگتری در امنیت خود ایفا کند.»
مارک روته، دبیرکل ناتو، تاکید کرد که ونس درباره لزوم «بالا بردن توانایی اروپا» و افزایش اقدام در حوزه دفاع خود «کاملا محق» است. او گفت: «از این منظر ما باید به بلوغ برسیم و خیلی بیشتر هزینه کنیم.»
در این کنفرانس، چندین رهبر اروپایی صحبتهای ونس را تأیید کردند و گفتند که اروپا هزینههای دفاعیاش را افزایش خواهد داد، اما همچنین باید با واشنگتن در مورد کاهش تدریجی حمایت خود با آنها رایزنی کند.
