طرح احتمال میانجیگری ریاض میان ایران و آمریکا همزمان با سفر روبیو به عربستان سعودی
وزیر خارجه آمریکا وارد ریاض شد و نورنیوز، رسانه نزدیک به شورای عالی امنیت ملی، با اشاره به برخی گمانهزنیها درباره تمایل ریاض به میانجیگری میان تهران و واشینگتن، گزارش داد یکی از اهداف اصلی عربستان سعودی از این سیاست، جلوگیری از دستیابی جمهوری اسلامی به سلاح هستهای است.
خبرگزاری رویترز گزارش داد بانک مرکزی عراق قصد دارد پنج بانک دیگر این کشور را از انجام معاملات به دلار آمریکا منع کند. ناظران معتقدند این تصمیم، فشار اقتصادی و ارزی را بر جمهوری اسلامی تشدید خواهد کرد.
رویترز به نقل از دو منبع آگاه نوشت هدف از این اقدام بانک مرکزی عراق مقابله با پولشویی، قاچاق دلار آمریکا و دیگر تخلفات ارزی است.
این خبرگزاری شامگاه یکشنبه ۲۸ بهمن افزود این تصمیم پس از دیدار هفته گذشته مسئولان بانک مرکزی عراق و مقامهای وزارت خزانهداری و بانک مرکزی ایالات متحده در دبی اتخاذ شده است.
بانک مرکزی عراق سال گذشته میلادی نیز ممنوعیت مشابهی را علیه هشت بانک این کشور وضع کرد.
عراق که دومین تولیدکننده بزرگ نفت در میان کشورهای عضو اوپک به شمار میرود، بیش از ۱۰۰ میلیارد دلار ذخایر ارزی در آمریکا دارد و برای دسترسی به درآمدهای نفتی و منابع مالی خود، بهشدت به واشینگتن وابسته است.
بغداد همزمان یکی از متحدان اصلی تهران در منطقه است و حکومت ایران با پشتیبانی از گروههای شبهنظامی و برخی احزاب سیاسی در عراق، نفوذ نظامی، سیاسی و اقتصادی قابل توجهی در این کشور دارد.
رویترز نوشت جمهوری اسلامی از عراق بهعنوان «مجرای تنفس» اقتصادی خود بهره میبرد و از سیستم بانکی این کشور برای تامین ارزهای خارجی و دور زدن تحریمهای ایالات متحده استفاده میکند.
ایراناینترنشنال مرداد ۱۴۰۲ گزارش داد جمهوری اسلامی و گروههای متحد آن از طریق ایجاد شرکتهای صوری، خرید کارت الکترونیکی و استفاده از چمدان و صرافی، میلیونها دلار ارز را از عراق به ایران قاچاق کردهاند.
دونالد ترامپ، رییسجمهوری آمریکا، ۱۶ بهمن دستورالعملی برای از سرگیری سیاست فشار حداکثری علیه جمهوری اسلامی و به صفر رساندن صادرات نفت ایران امضا کرد تا تهران را برای متوقف کردن برنامه هستهای خود تحت فشار بگذارد.
در نخستین اقدام پس از صدور این فرمان، وزارت خزانهداری آمریکا ۱۸ بهمن یک شبکه بینالمللی را به دلیل نقش آن در انتقال و فروش محمولههای نفتی جمهوری اسلامی، در فهرست تحریمهای خود قرار داد.
تصمیم اخیر بانک مرکزی عراق نشان میدهد دولت ترامپ قصد دارد در حوزه معاملات ارزی نیز عرصه را بیش از پیش بر حکومت ایران تنگ کند.
بانکهای تحریمشده به فعالیت خود در عراق ادامه میدهند
رویترز در ادامه گزارش خود نوشت بانکهایی که بر اساس تصمیم بانک مرکزی عراق مجاز به استفاده از دلار آمریکا نیستند، منعی برای ادامه فعالیت خود در این کشور ندارند و میتوانند از سایر ارزها در معاملات خود بهره ببرند.
منع استفاده از دلار، بیشتر فعالیتهای این بانکها را در خارج از عراق تحت تاثیر قرار خواهد داد.
بانک اسلامی المشرق العربی، بانک المتحد للاستثمار، بانک اسلامی الصنم، بانک اسلامی مسک و بانک اسلامی امین العراق، پنج بانکی هستند که ممنوعیت استفاده از دلار آمریکا برای آنها به اجرا گذاشته خواهد شد.
سه شرکت ارائهدهنده خدمات پرداخت بانکی نیز طبق تصمیم بانک مرکزی عراق مشمول ممنوعیت مشابهی شدهاند.
رویترز، آذر ماه از وجود یک شبکه پیچیده قاچاق نفت کوره مرتبط با حکومت ایران در عراق خبر داد که از زمان به قدرت رسیدن محمد شیاع سودانی، نخستوزیر این کشور، در سال ۲۰۲۲ رونق گرفته است.
این شبکه سالانه بین یک تا سه میلیارد دلار برای جمهوری اسلامی و نیروهای نیابتی آن در منطقه درآمدزایی میکند.
با وخامت اوضاع اقتصادی در ایران، احیای سیاست فشار حداکثری ترامپ و مخالفت علی خامنهای، رهبر جمهوری اسلامی، با مذاکره با آمریکا، نرخ دلار در بازار ایران در هفتههای اخیر با افزایش قابل توجهی همراه شده است.
بهای دلار در بازار آزاد ایران ۲۱ بهمن از ۹۳ هزار تومان عبور کرد و حد نصاب جدیدی را در تاریخ معاملات ارزی به ثبت رساند.
محمد بطحایی، رییس سازمان امور اجتماعی کشور و وزیر اسبق آموزش و پرورش با تاکید بر اینکه آمار ترک تحصیل در دانشآموزان دختر بیشتر است، گفت که این عدد در میان دانشآموزان دختر عدد قابل توجهی است و این موضوع یک زنگ خطر است.
بطحایی دوشنبه ۲۹ بهمن در گفتوگویی با روزنامه ایران، رسانه رسمی دولت مسعود پزشکیان، از خارج شدن از گردونه تحصیل و تکرار پایه به دلیل عدم موفقیت در گذراندن سال تحصیلی با نمره قبولی، به عنوان برخی عوامل ارتقا پیدا نکردن دانشآموزان از پایه نهم به دهم و ترک تحصیل نام برد.
رییس سازمان امور اجتماعی کشور با تاکید بر اینکه خارج شدن از گردونه تحصیل بیشتر از عامل تکرار پایه رخ میدهد، گفت دلیل عمده این موضوع وضعیت اقتصادی و معیشتی است که موجب میشود دانشآموزان از ادامه تحصیل منصرف شوند.
وزیر اسبق آموزش و پرورش در ادامه هشدار داد باید به این زنگ خطر که آمار ترک تحصیل در دانشآموزان دختر نسبت به پسرها بیشتر است، توجه ویژه کرد.
۲۷ بهمن، عباس بیات، مدیرکل دفتر آموزشهای فنیوحرفهای وزارت آموزش و پرورش اعلام کرد که بهطور میانگین در سالهای مختلف بین پنج تا هفت درصد دانشآموزان پایه نهم به پایه دهم نمیروند.
شهلا کاظمیپور، جمعیتشناس، اردیبهشت سال جاری با برآورد جمعیت زنان زیر ۳۰ سال در کشور گفت که ۳۰ درصد دختران در مقطع دبیرستان ترک تحصیل میکنند.
با توجه به آمار وزارت آموزش و پرورش، این ۳۰ درصد رقمی حدود ۶۲۱ هزار دانشآموز دختر برآورد میشود که از تحصیل باز ماندهاند.
عوامل ترک تحصیل
بطحایی در بخشی از گفتوگوی خود با روزنامه ایران درباره عوامل ترک تحصیل دانشآموزان گفت همه عوامل به معضل اقتصادی مربوط نمیشود و یک بخش از آن ناشی از کیفیت مدارس است که باید ارتقا پیدا کند.
مدیرکل دفتر آموزشهای فنیوحرفهای وزارت آموزش و پرورش نیز به روزنامه ایران گفت دلیل ترک تحصیل دانشآموزان صرفا اقتصادی نیست و بخشی از آن فرهنگی است.
بیات از «ازدواج زودهنگام دانشآموزان دختر» و «دسترسی دشوار و صعبالعبور بودن مسیر مدرسه در مناطق کمبرخوردار»، به عنوان برخی دیگر از عوامل ترک تحصیل دانشآموزان نام برد.
فروغ تیموریان، کارشناس حوزه آموزش در گفتوگو با روزنامه ایران از ترکتحصیل به عنوان یکی از موانع رشد و توسعه کشور و درجا زدن جامعه نام برد و گفت: «یک سیستم آموزشی مناسب، نهتنها میتواند مقابل ترک تحصیل بایستد، بلکه میتواند به رشد هرچه بیشتر دانشآموزان کمک کند.»
اول مهر امسال، رسانههای ایران با استناد به آخرین آمار آموزش و پرورش گزارش دادند ۷۹۰ هزار دانشآموز (تا آن تاریخ) در مدارس ثبتنام نکردهاند.
محمد مولوی، نایب رییس کمیسیون آموزش مجلس، چهارم مرداد گفت: «۹۱۱ هزار دانشآموز در کشور از تحصیل بازماندهاند که ۴۰۰ هزار دانشآموز بازمانده از تحصیل مربوط به مقطع ابتدایی است.»
مولوی همان زمان خبر داد ۲۷۹ هزار دانشآموز در کشور به دلیل مشکلات مالی ترک تحصیل کردهاند.
مسعود پزشکیان، رییس دولت گفت: «اینکه ادعا میکنند ما حقوق بشر را رعایت نمیکنیم و آنها رعایت میکنند، بیانصافی است.»
او ادامه داد: «ما به دنبال جنگ نیستیم، از نظر شغلی پزشکیم و حتی جانیان و قاتلان را هم طبابت میکنیم، کس دیگری باید او را محاکمه بکند.»
چند روز پس از درگیری بین نیروهای ارتش لبنان و سوریه و سخنان یک نماینده پارلمان لبنان درباره ورود ۱۳۰ هزار سوری و ایرانی به این کشور، ارتش لبنان از مسدود کردن چند گذرگاه غیرقانونی در مرز با سوریه خبر داد.
بر اساس اعلام ارتش لبنان، دوشنبه ۲۹ بهمن چند گذرگاه غیرقانونی در مناطق «حوش السید علی» و «القاع» و محدوده جادههای «القصیر-الهرمل» و «الدوره-القاع» مسدود شدند.
مقامات حاکم بر سوریه هفته گذشته از آغاز عملیات امنیتی در منطقه مرزی حمص برای «بستن مسیرهای قاچاق اسلحه و کالا» خبر دادند.
به گفته دیدهبان حقوق بشر سوریه، این عملیات همچنین «قاچاقچیان تحت تعقیب مواد مخدر و شخصیتهای نزدیک به حزبالله» را هدف قرار میدهد.
در همین حال به گزارش روزنامه جروزالمپست، ارتش سوریه پنجشنبه ۱۸ بهمن، نخستین بار از زمان سقوط رژیم بشار اسد و کاهش نفوذ حزبالله در سوریه، وارد مناطقی از لبنان شده و با نیروهای حزبالله درگیر شد.
در این حین، درگیریهایی نیز بین نیروهای مرزی سوریه و لبنان رخ داد و خبرگزاری دولتی لبنان از زخمی شدن هشت نفر در منطقه مرزی هرمل در شمال شرقی لبنان بر اثر تیراندازی از سوی سوریه خبر داد.
پس از این درگیریها، ارتش لبنان شنبه ۲۰ بهمن اعلام کرد پیرو دستورات ژوزف عون، رییسجمهوری لبنان، «فرماندهی ارتش به یگانهای نظامی مستقر در مرزهای شمالی و شرقی دستور داد تا به منابع آتش پرتابشده از خاک سوریه پاسخ دهند».
بنا بر اعلام دفتر ریاستجمهوری لبنان، عون جمعه ۱۹ بهمن با احمد الشرع، رییسجمهوری سوریه در دوره انتقالی، تماس گرفت و با او درباره «کنترل اوضاع در مرز لبنان و سوریه و جلوگیری از حملات به غیرنظامیان» گفتوگو کرد.
سوریه ۳۳۰ کیلومتر مرز مشترک با لبنان دارد. این مرز در چند نقطه مرزبندی رسمی ندارد و این امر زمینه را برای قاچاق مساعد میکند.
حزبالله در بخش وسیعی از مرزهای لبنان و سوریه نفوذ دارد و سالها در کنار نیروهای اسد در جنگ سوریه علیه مخالفان رژیم او جنگید.
بيار بو عاصی، نماینده پارلمان لبنان، هشدار داد که بر اساس گزارش معاون وزیر خارجه این کشور، ۱۳۰ هزار شهروند ایرانی و سوری پس از سقوط حکومت اسد، از سوریه وارد لبنان شدهاند.
روزنامه الشرقالاوسط نیز به نقل از یک منبع امنیتی نوشت هزاران نفر پس از سقوط حکومت اسد، مخفیانه وارد لبنان شدهاند که هنوز مشخص نیست در میان آنان نیروهای سپاه پاسداران و نیروهای امنیتی سوریه نیز وجود دارند یا نه.
بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر اسرائیل، یکشنبه ۲۸ بهمن در نشست خبری مشترک خود با مارکو روبیو، وزیر خارجه آمریکا، گفت که اسرائیل اجازه نخواهد داد جمهوری اسلامی از سوریه بهعنوان پایگاهی برای «عملیات خصمانه» استفاده کند و این کشور جلوی هر تهدیدی را که در جنوب غربی سوریه و در مرزهایش ظهور پیدا کند، میگیرد.
اسماعیل بقائی، سخنگوی وزارت خارجه جمهوری اسلامی در واکنش به تهدید از سوی نخست وزیر اسرائیل گفت: «هیچ غلطی نمیتواند بکند.»
او اضافه کرد: «این تهدیدها بر خلاف اصول و حقوق بینالملل است و اگر قانون در جهان حکمفرما میبود، نتانیاهو بهدلیل تهدیدهایش مواخذه میشد.»
نورنیوز، دوشنبه ۲۹ بهمن نوشت: «ریاض نگران است که ایران در شرایط کنونی تمایل بیشتری به توسعه برنامه هستهای خود پیدا کند. محمد بن سلمان اعلام کرده که اگر ایران به سلاح هستهای دست یابد، عربستان [سعودی] نیز به این مسیر خواهد رفت اما ریاض ترجیح میدهد این سناریو اتفاق نیفتد.»
این رسانه افزود سیاست ریاض در مقطع زمانی فعلی «کاهش تنشهای منطقهای و توقف حملات حوثیها به خاک عربستان» است و این کشور تمایلی به «درگیری مستقیم» با جمهوری اسلامی ندارد.
گزارش نورنیوز در حالی منتشر میشود که مارکو روبیو، وزیر امور خارجه ایالات متحده، در ادامه سفر منطقهای خود وارد ریاض شده است.
بررسی تحولات غزه و راههای پایان دادن به مناقشه اوکراین از جمله محورهای اصلی دیدارهای روبیو در عربستان سعودی خواهند بود. با این حال، هنوز روشن نیست که آیا در این گفتوگوها به موضوع برنامه هستهای جمهوری اسلامی نیز پرداخته خواهد شد یا خیر.
در ماههای اخیر و بهویژه پس از حمله پنجم آبان اسرائیل به دهها هدف نظامی در ایران، شماری از مقامهای جمهوری اسلامی از احتمال تغییر «دکترین هستهای» تهران خبر دادهاند.
مایک والتز، مشاور امنیت ملی کاخ سفید، ۲۸ بهمن اعلام کرد دونالد ترامپ، رییسجمهوری آمریکا، تنها به شرطی مایل به مذاکره با جمهوری اسلامی است که تهران بهطور کامل برنامه هستهای خود را کنار بگذارد.
والتز برنامه هستهای جمهوری اسلامی را تهدیدی وجودی نهتنها برای اسرائیل، بلکه برای کل جهان خواند و هشدار داد دستیابی تهران به بمب اتمی میتواند آغازگر «یک مسابقه تسلیحات هستهای در خاورمیانه» باشد.
نورنیوز: تهران پیش از مذاکره، به دنبال تضمینهای محکم برای کاهش تحریمهاست
نورنیوز در ادامه گزارش خود نوشت جمهوری اسلامی هنوز به گزارشها درباره تمایل ریاض به میانجیگری میان تهران و واشینگتن واکنش رسمی نشان نداده زیرا «نسبت به مذاکره تحت فشار، محتاط است».
این رسانه نزدیک به شورای عالی امنیت ملی افزود مقامهای جمهوری اسلامی «به دنبال تضمینهای محکم برای کاهش تحریمها پیش از ورود به مذاکرات جدید هستند».
علی خامنهای، رهبر جمهوری اسلامی، ۱۹ بهمن تاکید کرد مذاکره با آمریکا «عاقلانه، هوشمندانه و شرافتمندانه نیست» و «هیچ تاثیری» در حل مشکلات کشور نخواهد داشت.
یک مقام ارشد اروپایی ۲۷ بهمن از گفتوگوهای محرمانه میان تهران و واشینگتن خبر داد و اعلام کرد جمهوری اسلامی هرگونه توافقی را که شامل رفع تحریمها باشد، خواهد پذیرفت.
به گفته او، اگر دولت آمریکا تا پیش از مهر ۱۴۰۴ نتواند با جمهوری اسلامی به توافق برسد، اسرائیل ایران را هدف قرار خواهد داد.
اسماعیل بقایی، سخنگوی وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی، ۲۹ بهمن در پاسخ به پرسشی درباره نقشآفرینی ریاض در گفتوهای احتمالی میان تهران و واشینگتن گفت: «ما هم از رسانهها شنیدیم.»
او برنامه هستهای حکومت ایران را «صلحآمیز» خواند و افزود: «قطعا در این مورد ما هیچ سستی به خودمان راه نخواهیم داد.»
شبکه خبری سیانان ۲۸ بهمن گزارش داد عربستان سعودی آمادگی خود را برای میانجیگری میان دولت ترامپ و جمهوری اسلامی بهمنظور دستیابی به توافقی جدید با هدف محدود کردن برنامه هستهای تهران اعلام کرده است.
سیانان اضافه کرد ریاض نگران است در پی تضعیف قابل توجه گروههای نیابتی جمهوری اسلامی در منطقه، تهران تمایل بیشتری برای دستیابی به تسلیحات هستهای پیدا کرده باشد.
رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی، ۲۶ بهمن هشدار داد جامعه جهانی برای مهار برنامه اتمی جمهوری اسلامی زمان زیادی ندارد.