تظاهرات صدها هزار نفر در یونان و درگیری با پلیس در دومین سالگرد مرگبارترین حادثه ریلی کشور
پلیس یونان در آتن به سوی معترضانی که در دومین سالگرد مرگبارترین سانحه ریلی این کشور به خیابان آمده بودند، گاز اشکآور شلیک کرد. بر اساس گزارشها، درگیریها زمانی شدت گرفت که برخی معترضان، بمبهای آتشزا پرتاب کردند.
صدها هزار نفر، جمعه دهم اسفند در شهرها و شهرکهای سراسر یونان تظاهرات کردند و خواستار «اجرای عدالت» شدند.
در این روز همچنین کارگران حمل و نقل اعتصاب کردند و حرکت قطارها و کشتیها متوقف شد.
دو سال پیش و در تصادف مرگبار قطار مسافربری که از آتن به سمت شمال شهر تسالونیکی در حال حرکت بود، با یک قطار باری که از تسالونیکی به شهر لاریسا در خارج از شهر ادامه مسیر میداد، ۵۷ نفر کشته شدند. قطار مسافربری پر از دانشجو بود که در نزدیکی دره تمپی در مرکز یونان با یک قطار باری برخورد کرد.
پس از آن، گروهی از شهروندان تجمع و به فرسودگی شبکه ریلی، مشکلات متعدد در سیستم سیگنالینگ (علامتدهی) و ایمنی در راهآهن اعتراض کردند اما تحقیقات قضایی درباره این سانحه ناتمام مانده و تاکنون هیچ فردی در آن، مجرم شناخته نشده است.
دو سال پس از این فاجعه، گزارش تحقیقاتی منتشرشده نشان داد نواقص ایمنی که عامل این حادثه بودند، همچنان برطرف نشدهاند.
دولت کیریاکوس میتسوتاکیس که پس از سقوط در سال ۲۰۲۳ دوباره در انتخابات ریاستجمهوری پیروز شد، با انتقاد مکرر بستگان قربانیان به دلیل ناتوانی در تحقیق درباره این تصادف مواجه است.
احزاب مخالف، دولت را به «سرپوش گذاشتن بر مدارک» متهم کرده و خواستهاند که از قدرت کنارهگیری کند.
از ساعات اولیه صبح جمعه، دهها هزار نفر در میدان سینتاگما در مرکز آتن تجمع کردند و پلیس ضدشورش از نزدیک وضعیت را زیر نظر داشت.
معترضان شعارهایی علیه دولت سر دادند و روی یکی از پلاکاردها نوشته شده بود: «دولت قاتلان.»
پس از حادثه برخورد دو قطار در دو سال پیش نیز تظاهرکنندگان سطلهای زباله را آتش زدند و کوکتل مولوتف پرتاب کردند.
پلیس هم در مقابل برای متفرق کردند آنان گاز اشکآور و نارنجکهای صوتی شلیک کرد.
ارتش اسرائیل در بیانیهای اعلام کرد محمد مهدی علی شاهین، از اعضای کلیدی حزبالله، در حمله شامگاه پنجشنبه ۹ اسفند به منطقه الهرمال لبنان کشته شده است. اسرائیل، شاهین را از اعضای کلیدی واحد جغرافیایی حزبالله در منطقه بقاع معرفی کرد.
در بیانیه ارتش اسرائیل آمده است که شاهین پس از اجرای آتشبس میان اسرائیل و لبنان، هماهنگی معاملات برای خرید تسلیحات در مرز سوریه و لبنان را بر عهده داشته است.
به گفته اسرائیل، او با شبکهای از بازرگانان و قاچاقچیان فعال در مرز لبنان و سوریه که با حزبالله همکاری دارند، ارتباط داشت و مسئول هماهنگی و واسطهگری معاملات تسلیحاتی و توزیع محمولههای نظامی برای این گروه بود تا بتواند توانمندیهای خود را بازسازی کند.
وزارت بهداشت لبنان پیش از این اعلام کرده بود در حمله پهپادی اسرائیل به یک خودرو، یک نفر کشته و یک نفر زخمی شدند.
ارتش اسرائیل دو روز پیش نیز اعلام کرد در حمله به شمال لبنان، مهران علی ناصرالدین، از عوامل کلیدی حزبالله در قاچاق سلاح از ایران را کشته است.
به گفته اسرائیل، ناصرالدین نقش مهمی در انتقال تسلیحات در ساختار حزبالله داشت و بهطور مستقیم با قاچاقچیان سلاح در مرز سوریه و لبنان همکاری میکرد.
بر اساس اعلام ارتش اسرائیل، ناصرالدین از اعضای کلیدی واحد ۴۴۰۰ حزبالله بوده و این حمله در منطقه القصیر در شمال لبنان انجام شده است.
به گفته ارتش اسرائیل، هدف عملیات ارتش کسی بوده که بارها توافق آتشبس را نقض کرده و «در قاچاق سلاح برای گروه تروریستی حزبالله» نقش داشته است.
ارتش اسرائیل در بیانیه خود اعلام کرد این عضو حزبالله هنگام برنامهریزی برای قاچاق بیشتر تسلیحات هدف قرار گرفت.
در هفتههای اخیر، اسرائیل چندین بار مواضع حزبالله را در مناطق مرزی سوریه و لبنان هدف حملات هوایی قرار داده است.
به گفته ارتش، واحد ۴۴۰۰ حزبالله همچنان به قاچاق تسلیحات به این گروه ادامه میدهد؛ اقدامی که از نظر اسرائیل، تهدیدی مستقیم برای امنیت این کشور محسوب میشود.
اسرائیل و حزبالله؛ از درگیری تا آتشبس
گروه حزبالله لبنان که تحت حمایت جمهوری اسلامی است، از هشتم اکتبر ۲۰۲۳، یک روز پس از حمله گسترده گروه حماس به جنوب اسرائیل، حملات خود را به مرزهای اسرائیل آغاز کرد.
در حمله حماس به اسرائیل، حدود هزار و ۲۰۰ نفر کشته و ۲۵۱ نفر گروگان گرفته شدند.
حملات موشکی و پهپادی حزبالله منجر به تخلیه ۶۰ هزار نفر از ساکنان مناطق شمالی اسرائیل شد، دهها کشته برجای گذاشت و خسارات زیادی به زیرساختها وارد کرد.
در پاسخ، اسرائیل حملات هوایی گستردهای علیه حزبالله انجام داد و تا سپتامبر، این درگیریها به جنگی تمامعیار تبدیل شد که در آن اسرائیل بسیاری از رهبران و ذخایر تسلیحاتی حزبالله را نابود کرد.
این جنگ سرانجام در اواخر نوامبر و با یک آتشبس پایان یافت اما از آن هنگام دو طرف یکدیگر را به نقض این توافق متهم میکنند.
طبق توافق آتشبس که در ۲۷ نوامبر نهایی شد، قرار بود نیروهای اسرائیلی از جنوب لبنان خارج شوند و حزبالله نیز به آن سوی رود لیتانی عقبنشینی کند و هیچ حضوری در نزدیکی مرز لبنان و اسرائیل نداشته باشد.
با این حال، اسرائیل هنوز نیروهای خود را در پنج نقطه استراتژیک که از نظر نظامی حیاتی هستند، حفظ کرده است و تنشها در این منطقه همچنان ادامه دارد.
هاکان فیدان، وزیر خارجه ترکیه، در مصاحبه با شبکه خبری الجزیره گفت که جمهوری اسلامی برای حفظ نفوذ خود در عراق و سوریه، بهای سنگینی پرداخت کرده و هزینهای که کرده است، بسیار بیشتر از دستاوردهایش بوده است.
فیدان که پیش از انتخاب شدن به عنوان وزارت خارجه، حدود هشت سال رییس سازمان امنیت ترکیه بود، گفت که این موضوع را به قاسم سلیمانی، فرمانده نیروی قدس سپاه پاسداران نیز گفته بوده است.
او در ادامه گفت: «معتقدم که ایران در دوره جدید از تحولات اخیر درسهای بزرگی گرفته است.»
وزیر خارجه ترکیه پیش از این نیز به الحدث گفته بود جمهوری اسلامی از وضعیت جدید درس خواهد گرفت.
رسانههای حکومتی در ایران مانند روزنامه کیهان و خبرگزاری تسنیم، سهشنبه ۲۷ آذر، اظهارات فیدان را «گزافهگویی» و «کنایهآمیز» خواندند.
تهران و آنکارا پس از سقوط دولت بشار اسد وارد تقابلی شدهاند که نشانههای آن را در سخنان مقامات جمهوری اسلامی و ترکیه و نیز برخی رسانههای حامی حکومت در ایران میتوان دید.
فیدان در آذر ماه در واکنش به سخنان علی خامنهای، رهبر جمهوری اسلامی، مبنی بر شکست نخوردن «محور مقاومت» و این که سقوط اسد نتیجه برنامهریزی آمریکا و اسرائیل بوده است، گفت که حضور جمهوری اسلامی در سوریه نتوانست از «وقوع یک نسلکشی بزرگ در غزه» جلوگیری کند.
او در مصاحبه با الجزیره تاکید کرد منطقه باید از فرهنگ سلطهجویی یک کشور بر دیگران رها شود: «نه عربها، نه ترکها، نه کردها و نه ایرانیها، نباید به دنبال تسلط بر دیگری، ایجاد مزاحمت یا تهدید باشند.»
وزیر خارجه ترکیه همچنین درباره احتمال حمایت جمهوری اسلامی از گروههای مخالف در کشورهای مختلف گفت که این سیاست درستی نیست و در دنیای امروز دیگر هیچ چیز پنهان نمیماند: «اگر شما با حمایت از یک گروه در کشوری دیگر بخواهید در آن کشور ناآرامی ایجاد کنید، کشور دیگری هم ممکن است در کشور شما از گروهی دیگر حمایت کند و برای شما ناآرامی ایجاد کند.»
وزیر خارجه ترکیه پیش از این خواستار «کنار زدن تفکرات سلطهگر و حکومت بر کشورهای دیگر از طریق نیروهای نیابتی» شده و گفته بود که این اقدامات، واکنش متقابل ایجاد و منطقه خاورمیانه را وارد یک چرخه معیوب میکند.
وزارت امور خارجه آمریکا مذاکرات پنجشنبه، ۹ اسفند، هیئتهای دیپلماتیک ایالات متحده و روسیه را سازنده خواند و اعلام کرد این مذاکرات صرفا به موضوعاتی مانند سطح و شرایط کارکنان سفارتخانه، صدور ویزا و خدمات بانکی دیپلماتیک اختصاص داشت.
بهگفته وزارت امور خارجه آمریکا، «ایالات متحده نگرانیهایی را درباره دسترسی به خدمات بانکی و قراردادها و همچنین نیاز به تضمین سطح پایدار کارکنان در سفارت آمریکا در مسکو مطرح کرد.»
تیمهای دیپلماتیک روسیه و ایالات متحده روز پنجشنبه در ترکیه به مدت شش ساعت مذاکره کردند تا شرایط عادیسازی فعالیت سفارتخانههای دو کشور را بررسی کنند.
خبرگزاری دولتی تاس روسیه گزارش داد که مذاکرات روز پنجشنبه، که در اقامتگاه محصور سرکنسول آمریکا در استانبول برگزار شد، پس از حدود شش ساعت بدون انتشار بیانیهای مطبوعاتی پایان یافت.
هیئت آمریکایی در استانبول به رهبری سوناتا کولتر، معاون دستیار وزیر خارجه، و تیم روسی به سرپرستی الکساندر دارچیف، رئیس دپارتمان آمریکای شمالی وزارت خارجه، هدایت شد. دارچیف بهعنوان گزینه اصلی سفیر بعدی روسیه در آمریکا دیده میشود؛ پستی که اکنون خالی است.
این گفتوگوها که صرفا بر شرایط کاری دیپلماتهای دو طرف متمرکز بود، آزمونی اولیه برای توانایی دو کشور در بازسازی روابط گستردهتر به شمار میرود. این در حالی است که تلاش دولت ترامپ برای نزدیک شدن به مسکو، نگرانیهایی را در میان متحدان اروپایی واشنگتن و کییف برانگیخته است.
وزارت امور خارجه آمریکا اعلام کرد که نشست بعدی در آینده نزدیک برگزار خواهد شد، اما تاریخ و مکان آن هنوز مشخص نشده است.
سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا پیش از نشست استانبول تاکید کرده بود که هیچ موضوع سیاسی یا امنیتی از جمله اوکراین در دستور کار قرار ندارد.
او افزود: «سازنده بودن این گفتوگوها به سرعت مشخص خواهد شد؛ یا مشکلات حل میشوند یا خیر. به زودی خواهیم دانست که آیا روسیه واقعاً قصد تعامل با حسن نیت را دارد.»
سرگئی لاوروف، وزیر امور خارجه روسیه، نیز گفت که نتیجه این نشست «نشان خواهد داد که چقدر سریع و موثر میتوانیم پیش برویم.»
لاوروف تایید کرد که روسیه شرایط «ناخوشایندی» برای دیپلماتهای آمریکایی در مسکو ایجاد کرده است؛ اقدامی که به گفته او در پاسخ به رفتار واشینگتن با دیپلماتهای روس صورت گرفته است.
با وجود تمرکز این گفتوگوها بر فعالیت دیپلماتهای دو کشور در خاک یکدیگر، این مذاکرات میتواند در نهایت به پیشرفت در کل روابط روسیه و آمریکا، از جمله در زمینههایی چون خلع سلاح هستهای و همکاری اقتصادی، منجر شود.
ولادیمیر پوتین،رییس جمهوری روسیه، پنجشنبه ۹ اسفند، به سرویس امنیت ملی فدرال این کشور گفت که تماسها با دولت دونالد ترامپ امیدهایی را برانگیخته است.
او پیشتر نیز گفته بود که مسکو آماده است آمریکا را به پروژههای مشترک استخراج ذخایر کمیاب زمین در روسیه و بخشهایی از اوکراین که ادعای مالکیت آن را دارد، دعوت کند.
دمیتری پسکوف، سخنگوی کرملین، گفت که توسعه مشترک منابع طبیعی در قطب شمال نیز امکانپذیر است، هرچند هنوز مذاکرات جدی در این باره انجام نشده است.
تلاش برای بازسازی روابط
طی یک دهه گذشته، روسیه و آمریکا در اقدامات تلافیجویانه، دیپلماتهای یکدیگر را اخراج و انتصاب کارکنان جدید در ماموریتهای دیپلماتیک را محدود کردهاند؛ امری که باعث شده سفارتخانههای دو طرف با کمبود شدید نیرو مواجه شوند.
کرملین سال گذشته روابط با دولت جو بایدن را «پایینتر از صفر» توصیف کرده بود؛ دولتی که با کمکهای مالی و تسلیحاتی از اوکراین حمایت کرد و تحریمهایی را برای مجازات روسیه بهدلیل تهاجم به اوکراین در سال ۲۰۲۲ اعمال کرد.
اما ترامپ، که وعده پایان سریع جنگ را داده، با تغییر ناگهانی سیاست آمریکا، مذاکرات با مسکو را آغاز کرده است. از هنگام بازگشت ترامپ به کاخ سفید او از جمله ۱۲ فوریه تلفنی بهمدت ۹۰ دقیقه با پوتین صحبت کرد و شش روز پس از آن، مقامات ارشد دو کشور از جمله وزیران امور خارجه در عربستان سعودی با یکدیگر دیدار کردند.
اوکراین و متحدان اروپاییاش نگرانند که نزدیکی سریع ترامپ به مسکو به توافقی برای پایان جنگ منجر شود که آنها را کنار بزند و امنیتشان را تضعیف کند. ترامپ اعلام کرده که هدفش پایان دادن به خونریزی با برقراری آتشبس زودهنگام است.
پوتین این هفته انتظارات برای دستیابی به توافقی سریع را تعدیل کرد و گفت که اعتماد میان روسیه و آمریکا باید پیش از هر پیشرفتی بازسازی شود.
با این حال، او پنجشنبه گفت: «حس متقابلی برای همکاری در راستای بازسازی روابط بیندولتی و حل تدریجی انبوه مشکلات سیستمی و استراتژیک در معماری امنیتی جهان وجود دارد.»
ماریا زاخارووا، سخنگوی وزارت امور خارجه روسیه، نیز گفت که مذاکرات استانبول اولین گام در سلسله تماسهایی است که با هدف اعتمادسازی و حذف «عوامل مزاحم» در روابط دوجانبه انجام میشود.
کییر استارمر، نخستوزیر بریتانیا، در نشست مشترک خبری با دونالد ترامپ، رییسجمهوری ایالات متحده در کاخ سفید از او خواست تا از پذیرش هرگونه توافق صلحی در اوکراین که به روسیه یا متحدانش امتیاز دهد و به حکومتهای خطرناکی مانند حکومت ایران دلگرمی ببخشد، خودداری کند.
او پنجشنبه، ۹ اسفند، پس از دیدار و گفتوگو با ترامپ در این نشست خبری از تعهد شخصی و عمیق رییسجمهوری آمریکا به صلح و متوقف کردن کشتار استقبال کرد، اما افزود:«این کار را باید به درستی انجام دهیم. در بریتانیا، پس از جنگ جهانی دوم، یک شعار معروف وجود داشت: ما باید صلح را ببریم. اکنون نیز باید همین کار را انجام دهیم، زیرا این صلح نباید صلحی باشد که به متجاوز پاداش دهد یا به حکومتهای خطرناکی مانند حکومت ایران دلگرمی ببخشد.»
صلح اوکراین، هزینههای دفاعی اروپا و بند پنج پیمان ناتو
نخستوزیر بریتانیا همچنین در این نشست خبری به افزایش قابل توجه هزینههای دفاعی بریتانیا اشاره کرد و گفت که کشورش «بزرگترین افزایش مداوم بودجه دفاعی از زمان جنگ سرد به اینسو» را اجرایی کرده است.
نخستوزیر بریتانیا اوایل این هفته اعلام کرد که هزینههای نظامی کشورش را از ۲.۳ درصد تولید ناخالص داخلی به ۲.۵ درصد تا سال ۲۰۲۷ افزایش خواهد داد و در سال بعد، این میزان را به ۲.۶ درصد خواهد رساند.
او در عین حال با ستایش از روابط آمریکا و بریتانیا گفت که ارتش هیچ دو کشوری در جهان بهاندازه ارتشهای آمریکا و بریتانیا به یکدیگر نزدیک نیستند.
دونالد ترامپ، رییسجمهوری آمریکا، نیز در این نشست خبری گفت که از بند پنجم پیمان ناتو، درباره الزام اعضای این ائتلاف به حمایت از یکدیگر در صورتی که مورد حمله قرار گیرند، حمایت میکند.
او گفت:«فکر نمیکنم که نیازی به اجرای آن داشته باشیم. فکر میکنم که به یک صلح موفقیتآمیز و پایدار دست خواهیم یافت و امیدوارم که این اتفاق بهسرعت رخ دهد.»
ترامپ هشدار داد: «اگر این صلح بهسرعت محقق نشود، ممکن است اصلا اتفاق نیفتد.»
اظهارات قبلی ترامپ درباره این بند دفاعی مشترک موجب نگرانی برخی از نزدیکترین متحدان آمریکا شده بود. او سال گذشته گفته بود که روسیه را به انجام «هر کاری که بخواهد» علیه کشورهای عضو ناتو که به تعهدات مالی خود در زمینه دفاع مشترک عمل نمیکنند، تشویق خواهد کرد.
ترامپ گفت:«فاجعه اوکراین دقیقا نشان میدهد که چرا برای بریتانیا و سایر شرکای ناتو بسیار مهم است که سرمایهگذاریهای کلان در حوزه تواناییهای دفاعی انجام دهند، در بسیاری از موارد، این کار با اختصاص چهار یا پنج درصد از تولید ناخالص داخلی انجام میگیرد.»
رییسجمهوری آمریکا افزود: «همانطور که با نخستوزیر استارمر بحث کردیم، گام بعدی ما حرکت به سمت یک آتشبس کاملا دستیافتنی است. امیدواریم که این اتفاق بهسرعت رخ دهد.»
او تأکید کرد که آنها رویکردی «واقعبینانه» برای پایان دادن به جنگ در پیش گرفتهاند، به این معنا که هر دو طرف باید وارد مذاکرات شوند.
ترامپ درباره آتشبس گفت: «این اقدام زمینه را برای یک توافق صلح بلندمدت فراهم خواهد کرد که ثبات را به اروپای شرقی بازمیگرداند و امیدواریم که تضمین کند چنین جنگ وحشتناکی دیگر نه در خاک اروپا و نه در هیچ نقطه دیگری از جهان رخ ندهد.»
ترامپ همچنین افزود که توافق مربوط به منابع معدنی، که قرار است جمعه ۱۰ اسفند در کاخ سفید میان او و ولودیمیر زلنسکی، رییسجمهوری اوکراین، امضا شود، «پایهای برای یک رابطه پایدارتر در آینده و رفاه بلند مدت اوکراین» خواهد بود.
روابط بریتانیا و آمریکا
رهبران دو کشور در این نشست خبری همچنین به روابط لندن و واشینگتن اشاره کردند.
کییر استارمر، نخستوزیر بریتانیا، خطاب به دونالد ترامپ گفت:«با ریشههای خانوادگی شما در اسکاتلند و پیوند نزدیک شما با پادشاه بریتانیا، خوب است بدانید که بریتانیا یک دوست واقعی در کاخ سفید دارد. دیدن نیم تنه وینستون چرچیل در جایگاه واقعی خود بسیار خوشحالکننده بود.»
دونالد ترامپ نیز در مقابل با تمجید از شخصیت کییر استارمر، در واکنش به دعوت مستقیمش از سوی چارلز سوم، پادشاه بریتانیا، گفت:« این افتخار نصیب هیچکس نشده است. من این دعوت را واقعا یک افتخار میدانم، اما نه فقط برای خودم. این افتخاری برای کشور ماست. احترام به کشور ماست. من از شما و از پادشاه چارلز تشکر میکنم.»
با این حال، ترامپ تاکید کرد که مذاکراتش با نخستوزیر بریتانیا پرچالش بوده است. او کییر استارمر را «مذاکرهکنندهای بسیار سرسخت» توصیف کرد و گفت: «شما در مذاکرات فوقالعاده عمل کردید، اما مذاکرهکنندهای بسیار سرسخت هستید. مطمئن نیستم که این را دوست داشته باشم، اما اشکالی ندارد.»
ترامپ افزود: «من و نخستوزیر شروعی عالی داشتیم. ایالات متحده و بریتانیا یک رابطه ویژه دارند، رابطهای بسیار خاص که در طول قرنها حفظ شده است. و ما این رابطه را حفظ خواهیم کرد. آن را بسیار قدرتمند نگه خواهیم داشت، همانطور که هست.»
واکنش تند استارمر به پرسش درباره تمایل ترامپ برای الحاق کانادا
کییر استارمر نیز در پاسخ به سوال خبرنگاری درباره احساس چارلز سوم، پادشاه بریتانیا در قبال سخنان ترامپ برای الحاق کانادا به آمریکا بهعنوان ایالت پنجاه و یکم، بهتندی واکنش نشان داد و گفت:«من فکر میکنم شما در تلاش هستید تا شکافی را بین ما پیدا کنید که وجود ندارد.
او افزود: «ما نزدیکترین کشورها به یکدیگر هستیم و امروز مذاکرات بسیار خوبی داشتیم، اما درباره کانادا گفتوگویی نداشتیم.»
با آنکه نخستوزیر بریتانیا هنوز پاسخ خود را تمام نکرده بود، ترامپ صحبت او را قطع کرد و با گفتن «کافی است» به خبرنگاران اشاره کرد که سؤال بعدی را مطرح کنند.
ترامپ بارها تمایل خود را برای الحاق همسایه شمالی آمریکا ابراز کرده و حتی بارها جاستین تورودو، نخستوزیر کانادا، را بهطعنه «فرماندار» خطاب کرده است.
به گزارش سیانان، ترودو اخیرا در نشستی خصوصی با رهبران تجاری کانادا گفته است که ترامپ در این مورد شوخی نمیکند.
کانادا که پیشتر مستعمره بریتانیا بوده است، همچنان پادشاه بریتانیا، چارلز سوم، را بهعنوان رئیس کشور خود به رسمیت میشناسد.
وزارت کشور بریتانیا اعلام کرد که بیش از ۱۰۸ هزار نفر در سال گذشته در این کشور درخواست پناهندگی دادند، رقمی که بالاترین میزان ثبتشده از سال ۲۰۰۱ تاکنون محسوب میشود.
بر اساس این گزارش، تعداد درخواستهای پناهندگی در سال ۲۰۲۴ نسبت به قبلتر ۱۸ درصد افزایش داشته است.