رییس‌جمهوری لهستان از آمریکا خواست برای بازدارندگی در برابر احتمال حمله روسیه در آینده، سلاح هسته‌ای در خاک این کشور مستقر کند. مسکو احتمالا این درخواست را «تحریک‌آمیز» تلقی خواهد کرد.
وزیران خارجه گروه هفت، شامل آلمان، ایالات متحده، ایتالیا، بریتانیا، ژاپن، فرانسه و کانادا، همراه با اتحادیه اروپا، برای دو روز به منظور برگزاری نشستی در شهر توریستی لا مالبای، واقع در تپه‌های کبک کانادا گرد هم آمده‌اند.
نشست‌‌های گروه هفت معمولا بر اجماع در خصوص مسائل کلیدی بین‌المللی متمرکز بوده است.
پیش از این مارکو روبیو، وزیر خارجه آمریکا، گفته بود که در نشست گروه هفت درباره «تصرف کانادا» بحث نخواهد شد.
مهم‌ترین موضوع در دستور کار شرکای واشینگتن، دریافت گزارشی از مذاکرات روبیو با مقام‌های اوکراینی در جده عربستان سعودی است. کی‌یف در این مذاکرات آمادگی خود را برای توافق آتش‌بس فوری ۳۰ روزه اعلام کرده است.
هم‌زمان خبرگزاری رویترز به نقل از دو فرد آگاه گزارش داد مسکو فهرستی از مطالبات خود را به آمریکا ارائه کرده تا توافقی برای پایان جنگ علیه اوکراین و بازتنظیم روابط با واشینگتن حاصل شود.
اختلافات بر سر تعرفه‌ها و رویکرد نسبت به روسیه و چین
در آستانه اولین نشست گروه هفت در دوران ریاست کانادا بر این گروه، تدوین یک بیانیه نهایی جامع و مورد توافق، با چالش‌هایی روبه‌رو بوده است.
تصمیم واشینگتن برای اعمال تعرفه ۲۵ درصدی بر تمام واردات فولاد و آلومینیوم، واکنش فوری کانادا و اتحادیه اروپا را در پی داشته و بر میزان تنش‌ها افزوده است.
از سوی دیگر ایالات متحده تلاش کرده است برای گفتمان مرتبط با اوکراین خطوط قرمز تعیین کند و در عین حال با صدور بیانیه درباره محدودسازی «ناوگان سایه» روسیه – شبکه‌ای از کشتی‌های نفت‌کش که تحریم‌ها را دور می‌زنند – مخالفت کرده و در عوض خواهان لحنی شدیدتر علیه چین شده است.
روبیو دوشنبه هشدار داد واشینگتن مخالف هرگونه گفتمانی است که بتواند به تلاش‌ها برای گفت‌وگو میان روسیه و اوکراین آسیب بزند.
او چهارشنبه در گفت‌وگو با خبرنگاران گفت که یک بیانیه خوب از سوی گروه هفت، باید تلاش ایالات متحده را برای پیشبرد فرایند پایان دادن به جنگ، به رسمیت بشناسد.
دیپلمات‌های گروه هفت اظهار کرده‌اند که نتایج مثبت نشست جده دست‌کم می‌تواند گفت‌وگوها درباره اوکراین را تسهیل کند.
از زمان بازگشت ترامپ به قدرت در اول بهمن ماه، ایالات متحده رویکرد حمایت حداقلی نسبت به اوکراین اتخاذ کرده و ضمن اعمال فشار برای رسیدن به یک توافق سریع به منظور پایان دادن به جنگ، از توجه به نقش شرکای اروپایی در مذاکرات آینده خودداری کرده و هم‌زمان روابط خود را با مسکو بهبود بخشیده است.
از تعرفه‌ها تا الحاق پنجاه‌ویکمین ایالت
با به قدرت رسیدن ترامپ، حتی ژاپن که به‌شدت به تضمین‌های امنیتی آمریکا متکی است، خود را در تیررس حملات او دیده است.
به گزارش رویترز، یکی از دیپلمات‌های اروپایی به طعنه گفت: «اوضاع بسیار پیچیده است. شاید بهتر باشد صبر کنیم تا دوباره گروه هشت تشکیل شود!»
ترامپ پیش‌تر پیشنهاد داده بود که با بازگرداندن روسیه به این گروه، گروه هشت دوباره احیا شود. روسیه در سال ۲۰۱۴ و پس از الحاق کریمه به خاک خود، از گروه هشت کنار گذاشته شد.
رویترز نوشت که شاید هیچ کشوری بیش از کانادا شاهد اختلافات عمیق با واشینگتن نبوده است.
روابط میان ایالات متحده و کانادا به پایین‌ترین سطح خود رسیده؛ به‌ویژه پس از تهدیدهای ترامپ برای اعمال تعرفه بر تمامی واردات از کانادا و اظهارنظرهای مداوم او درباره امکان الحاق کانادا به ایالات متحده به عنوان پنجاه‌ویکمین ایالت.
روبیو در پاسخ به این گمانه‌زنی‌ها گفت: «ما در گروه هفت روی تمام این مسائل تمرکز خواهیم کرد. این نشست درباره تصاحب کانادا نیست.»
با این حال، این سخنان نتوانسته است نگرانی‌های اوتاوا را کاهش دهد.
موضع تهاجمی کانادا در گروه هفت
ملانی جولی، وزیر خارجه کانادا، چهارشنبه اعلام کرد که قصد دارد در نشست گروه هفت موضعی تهاجمی اتخاذ کند.
او اظهار داشت: «در هر نشست، موضوع تعرفه‌ها را مطرح خواهم کرد تا واکنشی هماهنگ با اروپایی‌ها تنظیم کرده و بر آمریکایی‌ها فشار بیاورم.»
دیپلمات‌های اروپایی نیز گفته‌اند که امیدوارند در نشست گروه هفت، به‌طور مستقیم ارزیابی کنند که روبیو تا چه حد در تعیین سیاست خارجی آمریکا تاثیرگذار است.
ترامپ تاکنون از مقامات مختلفی خارج از وزارت خارجه برای هدایت مذاکرات حساس، از اوکراین گرفته تا خاورمیانه، استفاده کرده است. این امر باعث نگرانی متحدان واشینگتن شده که اظهارات متناقض و غیرمنتظره‌ای از مقامات آمریکایی دریافت کرده‌اند.
مشخص نیست روسیه دقیقا چه مواردی را در این فهرست گنجانده است و آیا پیش از پذیرش این شرایط، حاضر به مذاکره صلح با کی‌یف خواهد بود یا نه.
به گفته این منابع، مقام‌های روس و آمریکایی در سه هفته گذشته از طریق دیدارهای حضوری و گفتوگوهای مجازی، این شرایط را بررسی کرده‌اند.
این افراد شرایط کرملین را گسترده و مشابه خواستههایی توصیف کردند که پیش‌تر به اوکراین، آمریکا و ناتو ارائه شده است.
شرایط قبلی شامل عدم عضویت اوکراین در ناتو، توافق برای عدم استقرار نیروهای خارجی در اوکراین و به رسمیت شناخته شدن بین‌المللی ادعای ولادیمیر پوتین، رییس‌جمهوری روسیه مبنی بر تعلق کریمه و چهار استان دیگر به روسیه بود.
رویترز نوشت برخی مقامات آمریکا، قانونگذاران و کارشناسان نگرانند که پوتین از آتش‌بس به عنوان فرصتی برای تشدید اختلافات بین ایالات متحده، اوکراین و اروپا استفاده کند.
درخواست لهستان برای استقرار سلاح‌های اتمی آمریکا در این کشور
در همین حال فایننشالتایمز خبر داد که آندری دودا، رییس‌جمهوری لهستان، از آمریکا خواسته است سلاح‌های هسته‌ای را به عنوان عاملی بازدارنده در برابر حمله احتمالی روسیه به اروپا، به این کشور منتقل کند.
دودا در مصاحبه با این رسانه گفت: «مرزهای ناتو در سال ۱۹۹۹ به سمت شرق حرکت کردند، بنابراین ۲۶ سال بعد باید زیرساخت‌های ناتو نیز به شرق بروند.»
از سوی دیگر هم‌زمان با بحثها درباره آتش‌بس ۳۰ روزه، پوتین در حالی که لباس نظامی به تن داشت، در سفر به منطقه کورسک به فرماندهان ارشد دستور داد تا در اسرع وقت نیروهای اوکراینی را از منطقه غربی کورسک بیرون برانند.
این نخستین سفر او به کورسک پس از تصرف بخشهایی از آن به دست ارتش اوکراین است.
نیروهای اوکراینی ۱۶ مرداد مرز روسیه را در هم شکستند و بخشی از سرزمین این کشور را تصرف کردند تا تمرکز نیروهای مسکو را از خطوط مقدم در شرق اوکراین منحرف کنند و به یک ابزار بالقوه چانهزنی دست یابند.
در همین حال والری گراسیموف، رییس ستاد کل ارتش روسیه، به پوتین گفت که نیروهای روسیه، نیروهای اوکراینی را از بیش از ۸۶ درصد منطقه‌ای که در کورسک در اختیار داشتند (معادل ۱۱۰۰ کیلومتر مربع)، بیرون راندهاند.
گراسیموف گفت که طرحهای اوکراین برای استفاده از کورسک به عنوان ابزار چانهزنی در مذاکرات احتمالی آینده با روسیه شکست خورده است.
در مقابل، الکساندر سیرسکی، فرمانده ارشد ارتش اوکراین، چهارشنبه گفت که نیروهای کی‌یف تا زمانی که نیاز باشد در کورسک به عملیات خود ادامه خواهند داد و نبردها در شهر سودژا و اطراف آن ادامه دارد.
در همین روز، دونالد ترامپ، رییس‌جمهوری آمریکا، ابراز امیدواری کرد پوتین با پیشنهاد واشینگتن برای آتش‌بس ۳۰ روزه میان روسیه و اوکراین که کی‌یف آن را پذیرفته است، موافقت کند.
ترامپ همچنین اعلام کرد گروهی از نمایندگان دولت او برای رایزنی به روسیه سفر خواهند کرد.
در همین حال خبرگزاری رویترز گزارش داد روسیه در برابر پیشنهاد برقراری آتش‌بس ۳۰ روزه در مناقشه اوکراین، «رویکردی محتاطانه اتخاذ کرده» است.
دیمیتری پسکوف، سخنگوی کرملین، ۲۲ اسفند اعلام کرد مارکو روبیو، وزیر خارجه آمریکا و مایک والتز، مشاور امنیت ملی کاخ سفید، قرار است جزییات نشست جده و طرح پیشنهادی آتش‌بس را در اختیار مسکو قرار دهند.
او افزود کرملین پیش از موضعگیری درباره طرح آتش‌بس، باید اطلاعات لازم را دریافت کند.
آمریکا و اوکراین ۲۱ اسفند پس از دیدار مقام‌های ارشد دو کشور در جده، در بیانیهای مشترک اعلام کردند کی‌یف با پیشنهاد واشینگتن برای برقراری آتش‌بس فوری ۳۰ روزه موافقت کرده و ایالات متحده هم پذیرفته که ارائه کمکهای نظامی و اطلاعاتی به اوکراین را بلافاصله از سر بگیرد.
آندری دودا، رییس‌جمهوری لهستان پنج‌شنبه ۲۳ اسفند گفت «بدیهی» است که دونالد ترامپ، رییس‌جمهوری ایالات متحده، می‌تواند کلاهک‌های هسته‌ای مستقر در اروپای غربی یا داخل ایالات متحده را به لهستان منتقل کند.
او افزود که این پیشنهاد را اخیرا با کیت کلاگ، نماینده ویژه ایالات متحده در امور اوکراین، مورد بحث قرار داده است.
دودا در گفت‌وگو با فایننشال تایمز گفت مرزهای ناتو در سال ۱۹۹۹ به سمت شرق گسترش یافتند، پس از ۲۶ سال، زیرساخت‌های ناتو نیز باید به شرق منتقل شوند.
رییس‌جمهوری لهستان با بدیهی دانستن این انتقال تاکید کرد: «فکر می‌کنم نه‌تنها زمان آن فرا رسیده، بلکه اگر این سلاح‌ها از همین حالا اینجا باشند، امنیت بیشتری خواهیم داشت.»
دودا سال ۲۰۲۲ نیز پروژه به اشتراک گذاشتن تسلیحات هسته‌ای را به دولت جو بایدن ارائه کرده بود اما در آن زمان ناکام ماند. اکنون او به دنبال احیای این طرح در دولت ترامپ است.
در دوران جنگ سرد، حکومت کمونیستی لهستان میزبان کلاهک‌های هسته‌ای شوروی بود اما اکنون استقرار دوباره این تسلیحات در نزدیکی مرزهای روسیه -این بار تحت کنترل آمریکا- از سوی کرملین به‌عنوان تهدیدی جدی تلقی خواهد شد.
لهستان و روسیه حدود ۲۱۰ کیلومتر مرز مشترک دارند که این مرز بین لهستان و منطقه کالینین‌گراد است. منطقه‌ای جدا افتاده از خاک اصلی روسیه که در کنار دریای بالتیک قرار دارد. کالینین‌گراد بین لهستان و لیتوانی محصور شده و یکی از مناطق استراتژیک روسیه محسوب می‌شود.
دودا تاکید کرد که تصمیم‌گیری درباره استقرار تسلیحات هسته‌ای آمریکا بر عهده ترامپ است اما در عین حال به اعلامیه ولادیمیر پوتین، رییس‌جمهوری روسیه، در سال ۲۰۲۳ اشاره کرد که گفت مسکو سلاح‌های هسته‌ای تاکتیکی خود را به بلاروس، متحد خود در جنگ اوکراین، منتقل خواهد کرد.
رییس‌جمهوری لهستان گفت: «روسیه در انتقال تسلیحات هسته‌ای خود به بلاروس حتی لحظه‌ای تردید نکرد. آن‌ها از کسی اجازه نخواستند.»
درخواست دودا برای میزبانی از تسلیحات هسته‌ای نشان‌دهنده نگرانی فزاینده لهستان -و سایر کشورهای منطقه- از این مساله است که روسیه ممکن است با موضعی تقویت‌شده از مذاکرات صلح با اوکراین که با میانجی‌گری آمریکا برگزار می‌شود، خارج شود.
رییس‌جمهوری لهستان همچنین تاکید کرد که نمیتواند تصور کند ترامپ برخلاف تعهدی که در دیدار ماه گذشته خود داده، از تصمیم حفظ نیروهای آمریکایی در لهستان عقبنشینی کند.
او افزود: «نگرانیها درباره خروج نظامیان آمریکایی از لهستان بیاساس است. ما یک متحد قابل اعتماد برای ایالات متحده هستیم و آن‌ها نیز در اینجا منافع راهبردی خود را دارند.»
در بخش دیگری از این گفت‌وگو، دودا تاکید کرد که ترامپ در مذاکرات خود با مسکو، صرفا در حال فشار آوردن به اوکراین برای توقف جنگ نیست: «این دیپلماسی نرم نیست بلکه یک بازی سخت است. به نظر من، اینگونه نیست که ترامپ فقط با روسیه مهربان و ملایم باشد. فکر می‌کنم او در حال اعمال فشار بر روسیه است، هر چند شاید بهاندازه فشارهایی که بر اوکراین وارد میکند، آشکار و پر سر و صدا نباشد.»