رجب طیب اردوغان، رییس‌جمهوری ترکیه، هم‌زمان با ادامه تظاهرات ضد دولتی گفت که اعتراضات اخیر به بازداشت شهردار استانبول به یک «جنبش خشونت‌آمیز» تبدیل شده و حزب جمهوری‌خواه خلق، حزب اصلی مخالف دولت، «باید پاسخگوی آسیب‌های وارده به نیروهای پلیس و اموال عمومی باشد».
اردوغان دوشنبه، چهارم فروردین، پس از جلسه کابینه دولت در آنکارا، حزب جمهوری‌خواه خلق را به «تحریک» شهروندان متهم کرد و گفت که این حزب باید از این اقدامات دست بردارد.
بازداشت اکرم امام‌اوغلو، شهردار استانبول و رقیب اصلی اردوغان، موجی از اعتراضات خیابانی را در ترکیه به راه انداخته است. این اعتراضات، گسترده‌ترین اعتراضات در این کشور طی بیش از یک دهه گذشته محسوب می‌شود.
یک دادگاه یکشنبه حکم بازداشت امام‌اوغلو را تا زمان برگزاری دادگاه صادر کرد. امام‌اوغلو که با اتهامات فساد مالی روبه‌رو شده، این اتهامات را رد می‌کند.
حزب جمهوری‌خواه خلق (CHP)، حزب مخالف دولت و حامیان آن، این اتهامات را «سیاسی و غیر دموکراتیک» توصیف کرده‌اند، اما دولت اردوغان این ادعاها را رد می‌کند.
با وجود ممنوعیت تجمعات خیابانی در بسیاری از شهرهای ترکیه، تظاهرات عمدتا مسالمت‌آمیز علیه دولت یکشنبه شب برای پنجمین شب متوالی ادامه یافت. صدها هزار نفر در این اعتراضات شرکت کردند و اوزگور اوزل، رهبر حزب جمهوری‌خواه خلق، خواستار ادامه تظاهرات سراسری شد.
اکرم امام‌اوغلو، شهردار استانبول و مهم‌ترین رقیب سیاسی اردوغان که به اتهام فساد مالی بازداشت شده پیش از انتقال به زندان اعلام کرد که «تسلیم» نخواهد شد. او بازداشت خود را اقدامی فراقضایی خواند و از مردم خواست در اعتراض به این اقدام دست به تظاهرات سراسری بزنند.
واکنش اردوغان و اتهام تحریک به خشونت
رجیب طیب اردوغان دوشنبه در سخنان خود اظهار داشت: «به‌عنوان یک ملت، ما با تعجب شاهد وقایعی بودیم که پس از درخواست رهبر اصلی اپوزیسیون برای حضور در خیابان‌ها رخ داد. عملیات ضدفساد در استانبول به یک حرکت خشونت‌آمیز تبدیل شد.»
او همچنین تاکید کرد: «اپوزیسیون مسئول مجروح شدن نیروهای پلیس، شکستن شیشه‌های مغازه‌ها و خسارات وارده به اموال عمومی است. آن‌ها در این مورد، هم در پارلمان و هم از طریق قوه قضاییه، پاسخگو خواهند بود.»
پیش از این، علی یرلکایا، وزیر کشور ترکیه، برخی از معترضان را به «ایجاد رعب و وحشت در خیابان‌ها» و «تهدید امنیت ملی» متهم کرده بود. او گفت که در جریان پنج روز اعتراضات، هزار و۱۳۳ نفر بازداشت و ۱۲۳ افسر پلیس مجروح شده‌اند.
در همین حال، هیئتی از حزب جمهوری‌خواه خلق با استاندار استانبول دیدار کرد تا درباره برخورد خشونت‌آمیز پلیس با معترضان گفت‌وگو کند.
اوزگور چلیک، رییس حزب جمهوری‌خواه خلق در استانبول، اعلام کرد که برخوردهای پلیس در شامگاه یکشنبه «خشونت‌بارتر از قبل» بوده و بسیاری از معترضان به بیمارستان منتقل شده‌اند.
بازداشت امام‌اوغلو؛ اقدامی با انگیزه سیاسی؟
اکرم امام‌اوغلو، ۵۴ ساله، یکشنبه هفته گذشته در حالی که حزب جمهوری‌خواه خلق انتخابات داخلی خود را برای معرفی نامزد ریاست‌جمهوری برگزار می‌کرد، بازداشت شد. در این انتخابات، حدود ۱۵ میلیون رای در حمایت از او به صندوق‌ها ریخته شد.
خبر بازداشت امام‌اوغلو دوشنبه گذشته به تیتر اول روزنامه‌های ترکیه تبدیل شد. رسانه‌های مخالف دولت مدعی شدند که او به‌دلیل آنکه جدی‌ترین رقیب اردوغان محسوب می‌شود، بازداشت شده است.
حامیان امام‌اوغلو این اقدام را نشانه «فقدان عدالت» در ترکیه دانسته‌اند.
آدم بالی، کارگر ۲۲ ساله، در واکنش به این اتفاق گفت: «فکر می‌کنم که در حق امام‌اوغلو بی‌عدالتی شده است. آن‌ها او را بدون هیچ دلیل مشخصی زندانی کردند.»
اردوغان: حزب جمهوری‌خواه خلق شایستگی اداره کشور را ندارد
اردوغان که بیش از دو دهه است بر سیاست ترکیه تسلط دارد و در حال حاضر با هیچ انتخابات فوری مواجه نیست، در سخنرانی خود مدعی شد که اعتراضات اخیر نشان داده است که حزب جمهوری‌خواه خلق حتی شایستگی اداره شهرداری‌ها را ندارد، چه رسد به مدیریت کشور.
وی همچنین تلاش کرد تا سرمایه‌گذاران را که پس از انتشار خبر بازداشت امام‌اوغلو اقدام به فروش دارایی‌های ترکیه‌ای کردند، آرام کند. در پی این تحولات، بازار سهام، اوراق قرضه و ارزش لیر ترکیه سقوط کرد و بانک مرکزی این کشور مجبور شد با فروش ارز و اتخاذ تدابیر تثبیت‌کننده وارد عمل شود.
اردوغان در این باره گفت: «اولویت اصلی ما حفظ ثبات اقتصاد کلان است. وزارت خزانه‌داری و دارایی، بانک مرکزی و سایر نهادهای مرتبط، با حمایت ما، شبانه‌روز در حال کار و هماهنگی برای انجام اقدامات لازم هستند.»
در پی این اظهارات، شاخص اصلی بورس استانبول که هفته گذشته ۱۶.۶ درصد سقوط کرده بود – شدیدترین افت از زمان بحران مالی جهانی در اکتبر ۲۰۰۸ – در معاملات روز دوشنبه بخشی از ضررهای خود را جبران کرد.
چشم‌انداز نامشخص سیاسی و اقتصادی ترکیه
به‌گزارش رویترز، تحلیلگران انتظار دارند که ترکیه با دوره‌ای طولانی از بحران سیاسی و بی‌ثباتی مواجه شود.
ولفانگو پیکولی، رییس مشترک مؤسسه مشاوره‌ای «تِنئو» در این باره گفت: «این اعتراضات گسترده‌ترین واکنش عمومی در بیش از یک دهه گذشته است و پیش‌بینی مسیر وقایع را دشوار می‌کند.»
او افزود: «بار دیگر، دستور کار سیاسی اردوغان ضربه‌ای جدی به چشم‌انداز اقتصادی ترکیه وارد کرده است.»
اعضای هیئت آمریکایی از هفتم تا دهم فروردین در گرینلند حضور خواهند داشت و قرار است در این مدت، ضمن بازدید از یک پایگاه نظامی ایالات متحده، به تماشای مسابقه سورتمه‌سواری با سگ‌ها بنشینند.
در راس این هیئت اوشا وَنس، همسر جی دی ونس، معاون ترامپ، مایک والتز، مشاور امنیت ملی کاخ سفید و کریس رایت، وزیر انرژی آمریکا، حضور دارند.
ترامپ در هفته‌های اخیر بارها خواهان پیوستن گرینلند به ایالات متحده شده و حتی احتمال استفاده از نیروی نظامی برای تحقق این موضوع را رد نکرده است.
به گزارش خبرگزاری رویترز، ترامپ این موضع را پس از سفر خصوصی پسر بزرگش، دونالد ترامپ جونیور، در ژانویه ۲۰۲۵ به گرینلند اتخاذ کرد.
مارکو روبیو، وزیر امور خارجه آمریکا، نیز ۱۱ بهمن تاکید کرد تمایل ترامپ برای تسلط بر گرینلند «یک شوخی نیست».
در انتخابات پارلمانی گرینلند که ۲۱ اسفند برگزار شد، حزب اپوزیسیون دموکرات‌ها که طرفدار استقلال تدریجی از دانمارک است، به پیروزی رسید.
در پی اظهارات ترامپ درباره تسلط آمریکا بر گرینلند، احساسات ملی‌گرایانه در این منطقه خودمختار بالا گرفت و «استقلال» به محور اصلی انتخابات تبدیل شد.
نخست‌وزیر گرینلند: آمریکا متحد ما بود، اما آن دوران به سر آمده است
موته اگده، نخست‌وزیر گرینلند که به‌زودی از قدرت در این جزیره کنار خواهد رفت، چهارم اسفند در مصاحبه با یک روزنامه محلی، سفر آتی هیئت آمریکایی را «تحریک‌آمیز» خواند و گفت دولت او با این هیئت دیدار نخواهد کرد.
آگده افزود: «تا همین اواخر، می‌توانستیم به آمریکایی‌ها اعتماد کنیم. آن‌ها متحدان و دوستان ما بودند و همکاری نزدیکی با آن‌ها داشتیم، اما آن دوران به سر آمده است.»
ینس-فردریک نیلسِن، رهبر حزب دموکرات گرینلند و پیروز انتخابات پارلمانی اخیر، نیز از سفر هیئت آمریکایی در بحبوبه مذاکرات برای تشکیل دولت ائتلافی و همچنین رقابت‌های انتخابات شهرداری‌ها در گرینلند انتقاد کرد.
او بر لزوم اتحاد سیاسی در این منطقه تاکید کرد و افزود: «ما نباید مجبور به شرکت در بازی قدرتی شویم که خودمان آن را انتخاب نکرده‌ایم.»
گرینلند که پیش‌تر مستعمره دانمارک بود، از سال ۱۹۵۳ به‌عنوان یک قلمرو تحت حاکمیت این کشور شناخته می‌شود. این سرزمین سال ۱۹۷۹ با تشکیل نخستین پارلمان به خودمختاری نسبی رسید، اما کپنهاگ همچنان کنترل سیاست‌های خارجی، دفاعی و پولی آن را در اختیار دارد و سالانه کمتر از یک میلیارد دلار به اقتصاد این منطقه کمک می‌کند.
پس از برگزاری یک همه‌پرسی در سال ۲۰۰۹، گرینلند حق اعلام استقلال کامل از دانمارک را به دست آورد، اما به‌دلیل نگرانی از کاهش سطح رفاه در صورت قطع حمایت اقتصادی کپنهاگ، تاکنون از عملی کردن آن خودداری کرده است.
برایان هیوز، سخنگوی شورای امنیت ملی ایالات متحده، چهارم فروردین گفت هدف از سفر آتی هیئت آمریکایی «تقویت همکاری‌هایی است که به حق تعیین سرنوشت گرینلند احترام می‌گذارد و همکاری اقتصادی را پیش می‌برد».
او افزود: «این سفر به‌منظور آشنایی با گرینلند، فرهنگ، تاریخ و مردم آن انجام می‌شود و همچنین برای حضور در مسابقه سورتمه‌سواری با سگ‌ها است که ایالات متحده با افتخار از آن حمایت می‌کند.»
خبرگزاری رویترز گزارش داد در آستانه سفر مقام‌های ارشد ایالات متحده، تدابیر امنیتی در گرینلند افزایش یافته است.
بر اساس این گزارش، شامگاه سوم فروردین دو هواپیمای ترابری نظامی هرکولس آمریکا در نووک، پایتخت گرینلند، فرود آمد. این دو هواپیما حامل نیروهای امنیتی و خودروهای ضد گلوله بودند.
همچنین حدود ۶۰ افسر پلیس سوم فروردین از گرینلند وارد نووک شدند.
گرینلند در میانه رقابت ژئوپلیتیک قدرت‌های بزرگ برای تسلط بر منطقه قطب شمال گرفتار شده، منطقه‌ای که ذوب شدن یخ‌ها دسترسی به منابع آن را تسهیل کرده و مسیرهای دریایی جدیدی را گشوده است.
