علی لاریجانی، مشاور رهبر جمهوری اسلامی، با اشاره به نامه دونالد ترامپ به علی خامنه‌ای درباره گزینه نظامی در صورت عدم مذاکره، گفت که که اگر آمریکا یا اسرائیل «به بهانه هستهای» ایران را بمباران کنند، جمهوری اسلامی مجبور خواهد شد به سمت تولید بمب اتم برود.
این مقام در تهران اظهار داشت: «فرماندهان ارشد به‌شدت زیر فشار هستند که در صورت جدی‌تر شدن تهدیدهای ترامپ، حملات پیش‌دستانه‌ای به این جزیره و پایگاه نظامی مستقر در آن انجام دهند.»
او افزود که بحث‌ها درباره پایگاه دیه‌گو گارسیا پس از استقرار بمب‌افکن‌های آمریکایی در این پایگاه شدت گرفته است.
به گفته این مقام، برخی پیشنهاد داده‌اند که موشک‌هایی به سمت این جزیره شلیک شود، «نه برای اصابت به هدفی خاص، بلکه برای سقوط در آب شلیک شوند تا پیامی روشن به آمریکایی‌ها ارسال شود که نشان دهد ایران تهدیدها را جدی گرفته و آماده پاسخ است.»
تصاویر ماهواره‌ای نشان می‌دهد که حداقل سه فروند بمب‌افکن بی۲ اسپیریت هفته گذشته در این پایگاه استراتژیک آمریکا-بریتانیا مستقر شده‌اند.
این بمب‌افکن‌ها که به «ارواح آسمان» شهرت دارند، قادرند از پیشرفته‌ترین سامانه‌های دفاع هوایی عبور کرده و محموله‌های مرگبار را حمل کنند.
جزیره دیه‌گو گارسیا، جزیره اصلی مجمع‌الجزایر چاگوس است، منطقه‌ای در اقیانوس هند تحت مالکیت بریتانیا که «سر کی‌یر استارمر» قصد دارد آن را به موریس بازگرداند.
آینده این پایگاه نظامی، یکی از نقاط اصلی اختلاف در توافق برای واگذاری جزایر است.
طبق پیشنهاد استارمر، جزیره دیه‌گو گارسیا به بریتانیا اجاره داده خواهد شد، با هزینه‌ای گزارش‌شده در حدود ۹۰ میلیون پوند در سال، تا آمریکا بتواند عملیات نظامی خود را در آن ادامه دهد.
یکی از حامیان جمهوری اسلامی گفته که باید مدت‌ها پیش از استقرار بمب‌افکن‌های آمریکا، این جزیره هدف حمله قرار می‌گرفت.
این پایگاه از بمب‌افکن‌های بی۱ لنسر، بی۲ اسپیریت، و بی-۵۲ استراتوفورترس پشتیبانی می‌کند، و بنابراین در عملیات نظامی در آفریقا، آسیا و اقیانوسیه نقش حیاتی دارد.
نزدیک به ۴ هزار نیروی نظامی و پیمان‌کار، که اکثرشان آمریکایی هستند، در این پایگاه مستقرند.
رسانه‌های دولتی ایران گزارش داده‌اند که احتمالا بمب‌افکن‌های بی۲ اسپیریت از پایگاه دیه‌گو گارسیا برای حمله احتمالی به تاسیسات زیرزمینی ایران استفاده خواهند کرد.
تنش‌ها میان ایران و آمریکا پس از بازگشت ترامپ به کاخ سفید به‌شدت افزایش یافته است.
ماه گذشته، ترامپ کارزار «فشار حداکثری» خود علیه ایران را از جمله تلاش برای رساندن صادرات نفت ایران به صفر با هدف جلوگیری از دستیابی این کشور به سلاح هستهای از سر گرفت.
با این حال، ترامپ ابراز علاقه کرده که «توافق صلح هستهای تاییدشده‌ای» را به‌سرعت با ایران به امضا برساند.
ترامپ روز یکشنبه هشدار داد که اگر ایران با آمریکا به توافق نرسد، با «بمباران‌هایی روبرو خواهد شد که تاکنون نظیر نداشته‌اند.»
او در هواپیمای ایر فورس وان به خبرنگاران گفت: «باید ببینیم آیا می‌توانیم به توافقی برسیم یا نه. اگر نه، اوضاع خیلی بد خواهد شد.»
او اضافه کرد: «من ترجیح می‌دهم توافقی حاصل شود تا آن گزینه دیگر، که فکر می‌کنم همه‌ی افراد داخل این هواپیما می‌دانند منظورم چیست، و آن گزینه هرگز خوشایند نخواهد بود.»
ترامپ اوایل این ماه نامه‌ای برای رهبر جمهوری اسلامی فرستاده و از او خواسته بود وارد مذاکره شود و هشدار داده بود که مداخله نظامی «فاجعه‌بار» خواهد بود.
مسعود پزشکیان، رئیس‌جمهور ایران، روز یکشنبه اعلام کرد که جمهوری اسلامی مذاکره مستقیم با آمریکا درباره برنامه هستهای رو به رشد خود را رد می‌کند.
در پاسخ، وزارت خارجه آمریکا اعلام کرد: «رییس‌جمهور ترامپ صراحتا گفته است: ایالات متحده اجازه نخواهد داد ایران به سلاح هستهای دست یابد.»
علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی، روز دوشنبه به تهدیدهای ترامپ واکنش نشان داد و گفت: «دشمنی آمریکا و اسرائیل همیشه وجود داشته است. آنها ما را تهدید به حمله می‌کنند، که ما احتمال نمی‌دهیم اما اگر شرارتی کنند، قطعا پاسخ متقابل و شدیدی دریافت خواهند کرد.»
بنا بر گزارش رزونامه بریتانیایی تلگراف، پس از این تهدیدها، جمهوری اسلامی موشک‌های خود را «در وضعیت شلیک و آماده» قرار داده تا در صورت صدور فرمان حمله از سوی ترامپ، پاسخ دهد.
فرمانده نیروی هوافضای سپاه پاسداران نیز تهدید کرده که ۵۰٬۰۰۰ نیروی آمریکایی مستقر در منطقه را هدف قرار خواهند داد.
امیرعلی حاجی‌زاده گفت: «آمریکایی‌ها حداقل ۱۰ پایگاه در اطراف ایران دارند، با بیش از ۵ هزار نیرو، یعنی در خانه‌ای شیشه‌ای نشسته‌اند و کسی که در خانه شیشه‌ای است به دیگران سنگ نمی‌اندازد.»
مقام جمهوری‌اسلامی که با تلگراف گفت‌وگو کرد، افزوده: «پاسخ به تهدیدهای ترامپ باید اقدام باشد، نه حرف، همه پایگاه‌‌های آمریکا در منطقه در برد موشک‌های ماست.»
او افزود: «موشک‌ها در وضعیت شلیک و آماده قرار دارند تا هر مکانی را که از آن تهدیدی متوجه ایران شود، چه از دیه‌گو گارسیا یا بحرین، هدف قرار دهند.»
او همچنین گفت: «به فرماندهان دستور داده شده که تمام سکوهای پرتاب موشک آماده باشند و سایت‌های هستهای کاملا محافظت شوند. آنها برای جنگی تمام‌عیار آماده می‌شوند و همه‌چیز مهیاست برای زمانی که ترامپ حمله را آغاز کند.»
بر اساس این بیانیه، این دو نفتکش که در مجموع ۲۵ خدمه دارند، «حامل بیش از سه میلیون لیتر سوخت گازوئیل قاچاق» بودند و به عنوان «سرشبکههای قاچاق سوخت» معرفی شده‌اند.
در ادامه بیانیه آمده است: «نفتکشها جهت تخلیه سوخت قاچاق به اسکله نفتی بوشهر منتقل می‌شوند تا فرآیند ضبط و تخلیه انجام شود.»
موضوع قاچاق سوخت در خلیج فارس، پیش از این هم سابقه داشته است. در آخرین مورد ۲۹ اسفند سال گذشته، نیروی دریایی عراق از توقیف یک کشتی ایرانی در خلیج فارس به دلیل قاچاق سوخت خبر داد.
ناخدای ایرانی، هشت خدمه هندی و دو خدمه عراقی این کشتی بازداشت شدند و نیروی دریایی ارتش عراق اعلام کرد که این کشتی به پایگاه دریایی ام قصر در استان بصره منتقل شده است.
پیش از این نیز، تعدادی از شناورهای ایرانی در عراق توقیف شده‌اند. از جمله در اردیبهشت ماه سال گذشته، سرکنسول جمهوری اسلامی در استان بصره از آزادی یک کشتی ایرانی همراه هفت تن خدمه ایرانی بعد از هفت ماه توقیف و بازداشت خبر داد.
مقامات جمهوری‌اسلامی هنوز اعلام نکردهاند دو نفتکش توقیفشده با چه پرچمی حرکت می‌کردند و خدمه آنها اهل چه کشورهایی هستند.
با توجه به این که عراق نفتکش ایرانی را ده روز پیش با نفت قاچاق توقیف کرد، مشخص نیست این اقدان سپاه واکنشی به اقدام نیروی دریایی ارتش عراق است یا نه.
پیشتر در سال ۱۳۹۸، سپاه پاسداران، شناور حیتا، حامل ۷۰۰ هزار لیتر «گازوئیل قاچاق» را در نزدیکی جزیره فارسی توقیف کرد و رسانهها اعلام کردند که این نفتکش عراقی است اما وزارت نفت عراق هرگونه ارتباط با این شناور را رد کرد.
مسعود پزشکیان سهشنبه ۱۱ دی سال گذشته هم از قاچاق روزانه ۲۰ تا ۳۰ میلیون لیتر بنزین در ایران خبر داد و آن را یک فاجعه خواند و گفت:«این حجم از قاچاق از چرخهای که «تولید و توزیع آن در دست خود ماست» به هیچ وجه قابل قبول نیست.»
پزشکیان گفت: «با این میزان قاچاق سوخت آیا مردم از ما میپذیرند که برای مدیریت مصرف انرژی، گاز و برق صنایع را قطع کنیم؟»
قاچاق بنزین از ایران
۳۰ آبان ۱۴۰۳، علی محمودیان مدیر اتحادیه سوختهای جایگزین با اعلام شکاف ۲۵ میلیون لیتری تولید و مصرف بنزین در کشور گفت روزانه ۱۰ میلیون لیتر بنزین از کشور قاچاق میشود.
پیش از آن هم موسی غنینژاد، اقتصاددان، قاچاق روزانه بنزین را بین ۲۰ تا ۵۰ میلیون لیتر برآورد کرده بود.
محمودیان با اشاره به سابقه رشد هشت درصدی سالانه مصرف بنزین در ۵۰ سال اخیر گفت:«اگر با همین روند مصرف هر ساله اضافه شود در سال ۱۴۰۸ رقم مصرف به ۲۵۰ میلیون لیتر در روز میرسد.»
اظهارات محمودیان در حالی عنوان شده است که روز ۱۸ آبان ۱۴۰۳، ناصر عاشوری، دبیرکل انجمن صنفی کارفرمایی صنعت پالایش گفته بود متوسط مصرف روزانه بنزین در کشور به ۱۱۲ میلیون لیتر رسیده، در حالی که تولید بنزین بین ۹۸ تا ۱۰۴ میلیون لیتر است و روزانه هشت تا ۱۴ میلیون لیتر کسری بنزین وجود دارد.
ارائه آمار متناقض در ماه‌های اخیر درباره مصرف، تولید و قاچاق سوخت افزایش یافته است. محمودیان در همین نشست خبری درباره میزان قاچاق سوخت در کشور گفت روزانه ۱۰ میلیون لیتر بنزین و هشت میلیون لیتر گازوئیل قاچاق میشود.
بیشتر بخوانید: یک مقام صنفی: روزانه ۱۰ میلیون لیتر بنزین قاچاق میشود
شبکه پیچیده قاچاق سوخت در منطقه
خبرگزاری رویترز ۱۳ آذر سال گذشته، به نقل از منابع آگاه از فعالیت‌های یک شبکه پیچیده قاچاق نفت کوره در عراق خبر داد.
بنا بر این گزارش، درآمد قاچاق این شبکه که به سود حکومت ایران و گروههای نیابتی آن فعالیت می‌کند، از زمان آغاز نخستوزیری محمد شیاع السودانی در سال ۲۰۲۲، بین یک تا سه میلیارد دلار در سال برآورد میشود.
بر اساس گزارش رویترز، شبکهای از شرکتها، گروهها و افراد در عراق، ایران و کشورهای خلیج فارس در عملیات قاچاقی دست دارند که نفت کوره عراق را با استفاده از سیاستهای دولت این کشور با قیمتهای یارانهای به کارخانههای آسفالت در این کشور میفروشند.
بیشتر بخوانید: شبکه قاچاق نفت کوره عراق میلیاردها دلار درآمد برای جمهوری اسلامی دارد
طبق گفته دو منبع آگاه به رویترز، هر ماه بین ۵۰۰ تا ۷۵۰ هزار تن نفت کوره سنگین، شامل نفت کوره با گوگرد بالا (معادل ۳/۴ تا پنج میلیون بشکه نفت)، از این کارخانهها منحرف شده و عمدتا به آسیا صادر میشود.
ابعاد این شبکه قاچاق و مشارکت نهادهای مختلف عراقی در این تجارت غیرقانونی تاکنون گزارش نشده بود و مقامات در بغداد و تهران، تاکنون حاضر به اظهارنظر درباره این موضوع نشدهاند.
لاریجانی در گفت‌وگو با صدا و سیما گفت: «ایران می‌گوید ما قابلیت داریم اما فتوای رهبری این است که ما به سمت سلاح اتمی نمی‌رویم.»
او افزود: «وقتی شما فشار آوردید توجیه ثانویه پیدا می‌کند. مردم فشار می‌آورند که برای حفظ امنیت کشور باید این کار انجام شود... و این به نفع شما نخواهد بود.»
لاریجانی گفت: «کار نظامی با ایران بدون تبعات نیست. محتوای نامه ترامپ تقریبا همان حرف‌هایی است که مرتب می‌زند. حرف آمریکایی‌ها دقیق نیست چون برای آنها مضر است و مشکلات ایجاد می‌کند.»
او افزود: «مذاکرات غیرمستقیم برای فهمیدن مطالبات طرف مقابل و امتیازهای مقابل است.»
مشاور علی خامنه‌ای گفت: «اغلب سیاستمداران، حرف‌های ترامپ را نوعی لفاظی می‌دانند. در دنیا، رفتار ترامپ مسئله شده است. برای روسیه و کانادا خط نشان کشید ولی اتفاق مهمی نیفتاد. نیروهای نظامی احتمال کم را هم محاسبه می‌کنند و آماده هستند.»
علی لاریجانی در حالی به‌صراحت از احتمال تلاش برای ساخت سلاح هستهای سخن گفته که علی خامنه‌ای، کمتر از سه هفته پیش، پنج‌شنبه ۲۳ اسفند ۱۴۰۳ گفته بود: «ما اگر می‌خواستیم سلاح هستهای درست کنیم، آمریکا نمی‌توانست جلو ما را بگیرد. اینکه ما سلاح هستهای نداریم و دنبال سلاح هستهای هم نیستیم، به‌خاطر این است که خودمان به‌دلایلی نمی‌خواهیم، که این دلایل را قبلا گفته‌ایم و بحث کرده‌ایم. خودمان نخواستیم؛ وَالّا اگر خودمان می‌خواستیم، آنها نمیتوانستند جلو ما را بگیرند.»
این نخستین بار نیست که مقام‌های نزدیک به علی خامنه‌ای، از احتمال تغییر مسیر برنامه هستهای جمهوری اسلامی و حرکت به سمت ساخت سلاح اتمی سخن می‌گویند.
به‌دنبال شدیدتر شدن لحن هشدارهای دونالد ترامپ درباره فعالیت‌های منطقه‌ای و هستهای تهران، شماری از رسانه‌های وابسته به حکومت واکنش‌های احتمالی جمهوری اسلامی به تحولات اخیر را بررسی کردند و از خروج از ان‌پی‌تی و اتمی شدن به‌عنوان گزینه‌های موجود نام بردند.
نورنیوز، رسانه نزدیک به شورای عالی امنیت ملی، تنها پنج روز پس از اظهارات رهبر جمهوری اسلامی، ۲۸ اسفند نگرانی جامعه جهانی از گسترش برنامه هستهای تهران را «توهم» خواند و با اشاره به مواضع اخیر ترامپ تهدید کرد جمهوری اسلامی می‌تواند از پیمان منع گسترش سلاح‌های هستهای (ان‌پی‌تی) خارج شود.
در ماه‌های اخیر شماری از مشاوران علی خامنه‌ای و فرماندهان سپاه پاسداران نیز به ضرورت و یا احتمال تغییر دکترین هستهای جمهوری اسلامی اشاره کرده بودند.
روزنامه تلگراف ۲۰ بهمن ۱۴۰۳، به نقل از یک مقام آگاه ایرانی چندین فرمانده ارشد نظامی جمهوری اسلامی در ماه‌های اخیر، به‌ویژه پس از انتخاب دونالد ترامپ، تغییر موضع داده و در «مداخله‌ای بی‌سابقه» به‌طور جدی خواستار تولید بمب اتمی شده‌اند.
طبق این گزارش، فرماندهان ارشد نظامی جمهوری اسلامی در «مداخله‌ای بی‌سابقه» به رهبر جمهوری اسلامی گفتهاند باید برای مقابله با «تهدیدهای موجودیتی» از سوی غرب، به سلاح هستهای دست یابند.
از ابتدای سال ۱۴۰۳ و در پی تشدید درگیری نظامی مستقیم جمهوری اسلامی و اسرائیل که در نتیجه آن دو کشور به خاک هم حمله نظامی کردند، دوباره موضوع تغییر فتوای خامنه‌ای و ساخت سلاح هستهای مطرح شده است.
۲۰ اردیبهشتماه، کمال خرازی، مشاور امور بینالملل رهبر جمهوری اسلامی، با اشاره به احتمال حمله نظامی اسرائیل به تاسیسات اتمی در ایران اعلام کرد در صورت تهدید موجودیت جمهوری اسلامی، حکومت ایران دکترین هستهای خود را تغییر خواهد داد.
او همین موضوع را ۲۲ اردیبهشت نیز در جریان سخنرانی در همایش گفتوگوهای ایرانی-عربی در تهران تکرار کرد.
۱۸ مهرماه، رسانه‌های داخلی خبر دادند ۳۹ نماینده مجلس شورای اسلامی در نامه‌ای خواستار تغییر فتوای خامنه‌ای درباره ممنوعیت سلاح هستهای شدند.
پس از آن، ۲۴ مهرماه، علیاصغر نخعیراد، نماینده مشهد با تاکید بر تغییر دکترین اتمی جمهوری اسلامی گفت «شرایط امروز کشور متفاوت شده است و مورد تهدید هستهای قرار گرفتیم. فقه شیعه پویاست و زمان و مکان در صدور فتوا موثر است.»
او افزود شورای عالی امنیت از خامنه‌ای بخواهد تغییر در صنعت اتمی را بپذیرد.
از تهدید سلاح هستهای تا تهدید به حمله به جزیره دیه‌گو گارسیا
تهدید علی لاریجانی در مورد اقدام جمهوری اسلامی برای ساخت سلاح اتمی، ساعاتی پس از آن اعلام شد که یک مقام ارشد جمهوری‌اسلامی به روزنامه تلگراف گفت که فرماندهان نظامی مامور شده‌اند در صورت جدی‌تر‌شدن تهدیدهای دونالد ترامپ، پایگاه مشترک آمریکا و بریتانیا در جزیره دیه‌گو گارسیا، در اقیانوس هند را در حمله‌ای پیش‌دستانه هدف قرار دهند تا او از حمله احتمالی به ایران منصرف شود.
این مقام در تهران اظهار داشت: «فرماندهان ارشد به‌شدت زیر فشار هستند که در صورت جدی‌تر شدن تهدیدهای ترامپ، حملات پیش‌دستانه‌ای به این جزیره و پایگاه نظامی مستقر در آن انجام دهند.»
او افزود که بحث‌ها درباره پایگاه دیه‌گو گارسیا پس از استقرار بمب‌افکن‌های آمریکایی در این پایگاه شدت گرفته است.
به گفته این مقام، برخی پیشنهاد داده‌اند که موشک‌هایی به سمت این جزیره شلیک شود، «نه برای اصابت به هدفی خاص، بلکه برای سقوط در آب شلیک شوند تا پیامی روشن به آمریکایی‌ها ارسال شود که نشان دهد ایران تهدیدها را جدی گرفته و آماده پاسخ است.»
تصاویر ماهواره‌ای نشان می‌دهد که حداقل سه فروند بمب‌افکن بی۲ اسپیریت هفته گذشته در این پایگاه استراتژیک آمریکا-بریتانیا مستقر شده‌اند.
این بمب‌افکن‌ها که به «ارواح آسمان» شهرت دارند، قادرند از پیشرفته‌ترین سامانه‌های دفاع هوایی عبور کرده و محموله‌های مرگبار را حمل کنند.
جزیره دیه‌گو گارسیا، جزیره اصلی مجمع‌الجزایر چاگوس است، منطقه‌ای در اقیانوس هند تحت مالکیت بریتانیا که «سر کی‌یر استارمر» قصد دارد آن را به موریس بازگرداند.