آیا باندهای اسلامگرا کنترل امنیتیترین زندان انگلیس را در دست گرفتهاند؟
نشریه اسپکتیتور در گزارشی از زندان فوق امنیتی فرانکلند در دورهام در انگلیس نوشت بهنظر میرسد باندهای اسلامگرا کنترل زندانی را که قرار بود بهطور کامل تحت کنترل دولت باشد، در دست گرفتهاند.
به نوشته اسپکتیتور، گروههای اسلامگرا به اندازهای در زندان فرانکلند نفوذ کردهاند که زندانیانی که حاضر به پیوستن به این گروهها نیستند، مجبورند برای حفظ جان خود به بخشهای جدایی منتقل شوند.
در این زندان که محل نگهداری تروریستها و قاتلان خطرناک، از جمله یان هانتلی، قاتل کودکان در پرونده «سوهام» است، زندانیانی که از تغییر دین به اسلام خودداری میکنند نیز هدف حمله قرار میگیرند.
تونی وایات، وکیلی که این را موارد را در بازدید از زندان فرانکلند کشف کرده، به روزنامه تایمز گفت: «تعداد اعضای باندهای اسلامی در زندانها به قدری زیاد است که کنترل آنها غیرممکن شده. واقعیت این است که واحدهای جداسازی به پناهگاهی برای افرادی تبدیل شدهاند که هدف این باندهای افراطی قرار میگیرند. زندانیانی که در برابر باندهای اسلامگرا ایستادگی میکنند، حاضر به تغییر دین نیستند یا با آنها مخالفت میکنند، برای حفظ جان خود به این بخشها منتقل میشوند.»
اسپکتیتور با اشاره به سخنان وایات در گزارش خود نوشته است اینکه مسئولان زندان تا این حد کنترل خود را بر زندانیان از دست دادهاند، شوکهکننده است و میتواند عواقب مرگباری داشته باشد.
نفوذ اسلامگرایان در زندانهای بریتانیا
سایمون یک زندانی سابق در زندان بلمارش، که یکی دیگر از زندانهای امنیتی بریتانیا با جمعیت بالای زندانیان مسلمان و تروریست است، از شنیدن این گزارشها تعجب نکرد. او که در سال ۲۰۲۰ از زندان آزاد شد، به اسپکتیتور گفت که باندهای اسلامگرا در آن زمان نیز قدرت و نفوذ گستردهای داشتند. سایمون به یاد میآورد که یک زندانی جوان به نام سودش آمان در دوران محکومیت خود تحت تاثیر افراطگرایان قرار گرفته بود.
او در این باره گفت: «آنها متوجه شدند که او باهوش نیست و بهدنبال هدفی برای زندگیاش میگردد.»
سایمون آنقدر نگران شد که این موضوع را به یک افسر ارشد زندان گزارش داد. با این حال، آمان در ۲۳ ژانویه ۲۰۲۰ از زندان آزاد شد و تنها دو هفته بعد، پس از اینکه در خیابانهای استراتام لندن به دو نفر حمله کرد و آنها را با چاقو مجروح ساخت، بهدست پلیس کشته شد.
بهنوشته اسپکتیتور در بیشتر زندانها، در میان زندانیان سلسلهمراتبی وجود دارد که معمولا متجاوزان جنسی در پایینترین رده آن قرار دارند.
اما سایمون میگوید که وضعیت در بلمارش متفاوت بود؛ زندانیان مسلمان در آنجا از یک مجرم که مرتکب تجاوزهای وحشتناک شده بود، محافظت میکردند. او گفت: «در بلمارش، هیچ زندانی مسلمانی به این موضوع اهمیت نمیداد که همدینش چه جرمی مرتکب شده باشد. مذهب از هر چیزی مهمتر است.»
گسترش فرهنگ باندهای اسلامگرا در زندانها
این نوع روابط نزدیک میان زندانیان مسلمان تنها بخشی از چیزی است که یان آچسون، استاد دانشگاه، آن را «فرهنگ باندهای اسلامگرا» مینامد.
در سال ۲۰۲۲، جاناتان هال گزارشی درباره «تروریسم در زندانها» ارائه داد که در آن اشاره شده بود این فرهنگ از اواخر دهه ۲۰۰۰ در زندانها شکل گرفته است. در این گزارش توضیح داده شده بود که گروههایی از زندانیان، رویکردی اسلامگرایانه اتخاذ کردهاند که خشونت علیه غیرمسلمانان، افسران زندان و حتی عموم مردم را ترویج یا توجیه میکند.
در بلمارش، مانند فرانکلند، به نظر نمیرسد که شرایط تغییر کرده باشد. بهگفته سایمون: «در بلمارش، اگر کسی به یک زندانی مسلمان حمله میکرد، همه آنها برای انتقامگیری اقدام میکردند.»
هال همچنین در گزارش خود از وجود «باندهای اسلامگرای بسیار سازمانیافته در زندانها» پرده برداشت و اشاره کرد که مدیران زندانها تمایل دارند رفتار این گروهها را بهعنوان «عاملی برای ایجاد آرامش و ثبات» تلقی کنند، بهطوری که آن را بهعنوان یک مشکل جدی در نظر نمیگیرند. در برخی موارد، حتی افسران زندان برای حفظ نظم، به رهبران این باندها متوسل میشوند.
با این همه، آخرین گزارش هیئت مستقل نظارت بر فرانکلند این زندان را مکانی با «بندهای آرام و باثبات» توصیف کرده است. خطر اینجاست که مدیران و افسران زندان برای جلوگیری از تنش و درگیری، عملا کنترل زندان را بهدست افراطگرایان سپرده باشند.
واکنش مقامات و تردیدها در مورد گزارشها
اسپکتیتور در پایان گزارش خود نوشت که سرویس زندانهای بریتانیا ادعاهای مطرحشده درباره فرانکلند را «کاملا نادرست» خوانده و اعلام کرده که هیچگونه نشانهای مبنی بر صحت این گزارشها وجود ندارد. گفته میشود که مدیر این زندان نیز چنین گزارشهایی را تکذیب کرده و به وزارت دادگستری اطلاع داده است که هیچ مشکلی در این زمینه وجود ندارد. با این حال، برای کسانی که از ماهیت و گستردگی تهدید اسلامگرایی در زندانهای بریتانیا آگاه هستند، این ادعاها کاملا باورپذیر به نظر میرسد.
ارتش اسرائیل و شینبت اعلام کردند که محمود صلاح محمد بردویل، مسئول جنگ روانی و تولید ویدیوهای تبلیغاتی حماس را در عملیاتی هدفمند کشتهاند. اسرائیل همچنین اعلام کرد سعید احمد العبد الخضری، مدیر صرافی الوفاق که در انتقالات مالی حماس نقش داشته، روز پنجشنبه در حمله هوایی کشته شد.
در حالی که حملات اسرائیل به سایتهای نظامی در سوریه ادامه دارد، هاکان فیدان، وزیر امور خارجه ترکیه، اعلام کرد که این کشور تمایلی به رویارویی با اسرائیل در سوریه ندارد.
دولت احمد الشرع، رییسجمهوری موقت سوریه، که پس از سرنگونی حکومت بشار اسد در این کشور مستقر شده، از متحدان نزدیک ترکیه محسوب میشود.
از زمان سرنگونی حکومت اسد تاکنون، حملات مکرر اسرائیل به سایتهای نظامی در سوریه، توانایی دولت جدید این کشور را در بازدارندگی تهدیدها تضعیف کرده است.
فیدان جمعه ۱۵ فروردین، در حاشیه نشست وزیران امور خارجه ناتو در بروکسل، در گفتوگو با خبرگزاری رویترز گفت که اقدامات اسرائیل در سوریه، در حال هموار کردن مسیر برای بیثباتی آینده منطقه است.
او درباره روابط احتمالی آینده میان دمشق و اسرائیل افزود: «اگر دولت جدید دمشق بخواهد با اسرائیل که مانند ترکیه همسایه سوریه است، به تفاهماتی دست یابد، این موضوع به خود آنها مربوط میشود.»
اسرائیل: ترکیه به دنبال یک کشور تحت الحمایه است
پیشتر گیدون سعار، وزیر امور خارجه اسرائیل، ترکیه را متهم کرده بود که در تلاش است سوریه را به یک «منطقه تحتالحمایه ترکیه» تبدیل کند.
او پنجشنبه ۱۴ فروردین، در یک کنفرانس خبری در پاریس گفت: «آنها تمام تلاش خود را میکنند تا سوریه را به یک منطقه تحتالحمایه ترکیه تبدیل کنند، این کاملا مشخص است که این نیت آنهاست.»
وزیر امور خارجه اسرائیل افزود: «ما فکر نمیکنیم که سوریه بهعنوان یک نیروی نیابتی ایران وضعیت خوبی داشت و ما معتقد نیستیم که سوریه باید تحتالحمایه ترکیه باشد.»
در پاسخ، وزارت امور خارجه ترکیه بیانیهای صادر کرد و اسرائیل را به «تضعیف تلاشها برای برقراری ثبات در سوریه» متهم کرد.
در این بیانیه آمده است: «اسرائیل با حملاتی که تمامیت ارضی و وحدت ملی کشورهای منطقه را هدف قرار داده، به بزرگترین تهدید برای امنیت منطقه تبدیل شده است.»
تنشها میان اسرائیل و ترکیه در روزهای اخیر و همزمان با اعتراضات سراسری در ترکیه در واکنش به بازداشت شهردار استانبول افزایش یافته است.
وزارت امور خارجه اسرائیل شنبه ۹ فروردین در بیانیهای اعلام کرد: «در ترکیه تحت حکومت اردوغان، نه عدالت وجود دارد، نه قانون و نه آزادی.»
این وزارتخانه همچنین رییسجمهوری ترکیه را به «سرکوب خشونتآمیز شهروندان خود و انجام بازداشتهای گسترده مخالفان سیاسی» متهم کرد.
اعتراضها به بازداشت اماماوغلو، بزرگترین موج اعتراضی در ترکیه طی بیش از یک دهه گذشته به شمار میرود.
دولت اردوغان در واکنش به این اعتراضات، حدود دو هزار نفر را بازداشت کرد.
روابط ترکیه و اسرائیل که پیش از آغاز مناقشه کنونی غزه نیز چندان گرم نبود، با آغاز این جنگ پرتنش شده و اردوغان بارها علیه بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر اسرائیل، موضعگیری کرده است.
نتانیاهو در سال ۱۳۹۶ اردوغان را یک «دیکتاتور بیرحم» خواند که از «سازمانهای تروریستی فلسطینی» حمایت میکند.
ادامه حملات اسرائیل به سوریه
خبرگزاری آسوشیدپرس جمعه گزارش داد که حملات اسرائیل در سوریه جان حداقل ۹ نفر را در جنوب غربی کشور گرفت.
خبرگزاری رسمی سوریه سانا نیز گزارش داد که افرادی که در این حملات جان خود را از دست دادند غیرنظامی بودند، اما جزئیات بیشتری ارائه نکرد.
با این حال، دیدهبان حقوق بشر سوریه که مقر آن در بریتانیاست، اعلام کرد که این افراد، ساکنان مسلح استان درعا بودهاند.
اسرائیل همچنین چهارشنبه، پنج شهر در سوریه را هدف حملات هوایی قرار داد که شامل بیش از دوازده حمله در نزدیکی یک پایگاه هوایی استراتژیک در شهر حماه بود.
بر اساس گزارشها، ترکیه، که از متحدان کلیدی رییسجمهوری موقت سوریه احمد الشراء محسوب میشود، به دنبال ایجاد حضور نظامی در این پایگاه است.
وزارت امور خارجه سوریه در بیانیهای اعلام کرد که این حملات منجر به «تخریب تقریبا کامل فرودگاه نظامی حماه و زخمی شدن دهها غیرنظامی و نیروهای نظامی» شده است.
اد شیرن، خواننده و ترانهسرای بریتانیایی، با انتشار تکآهنگ «عزیزم» به همکاری با هنرمندان ایرانی روی آورده است.
نشریه گاردین این اثر را «تجربهای میانفرهنگی با ریشههای فارسی» توصیف کرد که در عین حال، به شکلی شگفتانگیز، انگلیسی به نظر میرسد.
این تکآهنگ که با همکاری ایلیا سلمانزاده، آهنگساز و تهیهکننده ایرانی-سوئدی ساخته شده، بخشی از آلبوم تازه شیرن با عنوان «Play» خواهد بود.
گاردین در توصیف «عزیزم» نوشت که این تکآهنگ در نقطه جالبی از مسیر حرفهای شیرن منتشر میشود. آلبومهای قبلی او، «Subtract» و «Autumn Variations» که در سال ۲۰۲۳ منتشر شدند، با تهیهکنندگی آرون دسنر (The National)، لحنی متفاوت و کمی آرامتر از کارهای معمول او داشتند و بهویژه آلبوم «Subtract» تحسین منتقدانی را برانگیخت که معمولا به آثار شیرن روی خوش نشان نمیدهند.
این دو آلبوم، نخستین آثار شیرن بودند که هیچکدام از آهنگهای آنها به رکورد یک میلیارد بار پخش دست نیافتند. این در حالی است که آلبوم «Divide» که در سال ۲۰۱۷ منتشر شد، شامل پنج آهنگ با بیش از یک میلیارد پخش بود، از جمله «Shape of You» که یکی از تنها دو آهنگی است که بیش از چهار میلیارد پخش در اسپاتیفای داشته است.
تکآهنگ «عزیزم» با همکاری گروهی از نوازندگان سازهای سنتی خاورمیانه مانند سازهای کوبهای، دف و سنتور تولید شده است. در این اثر همچنین گروه کُر «Citizens of the World» که متشکل از پناهندگان است نیز حضور یافتند.
گاردین در ادامه نوشت: «اما وقتی به نتیجه نهایی گوش میدهید، میان این اثر و موسیقی ایرانی همان نسبتی برقرار است که میان آهنگ "Galway Girl" و موسیقی اصیل ایرلندی. ریتم خاص آهنگ شاید ریشه در موسیقی ایرانی داشته باشد اما به همان میزان میتواند برگرفته از ریتمهای موسیقی گِلم راک (glam rock) اوایل دهه ۷۰ میلادی باشد.»
بر اساس این گزارش، در ملودی فرعی که همراه با کُر اجرا میشود، حال و هوای خاورمیانهای احساس میشود اما: «بقیه آهنگ کاملا انگلیسی به گوش میرسد؛ گیتار آکوستیک ضربی که نقش محوری دارد، گروه کُر قدرتمند و خوانندگی پرشور با ترانهای که درباره رقص با همسرش است.»
اد شیرن
منتقد گاردین معتقد است آهنگ «عزیزم» با همان تاثیرگذاری که از شیرن در حالت پاپ عامهپسند انتظار میرود، عمل میکند: «ملودی اصلی آهنگ از همان بار نخست شنیدن در ذهن مینشیند و پس از آن بیرون کردن آن از ذهن تقریبا غیرممکن است. اینکه این ویژگی را جذاب یا آزاردهنده بدانید، کاملا به دیدگاه شما نسبت به شیرن و آثارش بستگی دارد.»
جواب این پرسش که آیا این آهنگ میتواند شیرن را به جرگه هنرمندانی با آثار میلیاردی بازگرداند یا خیر، هنوز مشخص نیست. موسیقی پاپ امروز وارد عصر تازهای شده که جسورانهتر، نوآورانهتر و شخصیتیتر از دورانی است که شیرن در آن به شهرت رسید. با این حال، کمتر به این نکته توجه شده که شیرن همچنان تاثیر عمیقی بر دنیای پاپ دارد و هنرمندانی چون نواکاهان، بنسون بون و الکس وارن که اکنون در صدر جدول موسیقی بریتانیا قرار دارند، بخش قابل توجهی از سبک و روح موسیقی شیرن را در آثار خود حفظ کردهاند.
خبر انتشار ترانه «عزیزم» با واکنش مثبت شماری از چهرههای شناختهشده ایرانی همراه بوده است.
بسیاری از کاربران فارسیزبان در شبکههای اجتماعی نیز از انتخاب عنوان فارسی «عزیزم» استقبال کردهاند.
این آهنگ بهعنوان بخشی از آلبوم جدید شیرن با عنوان «Play» منتشر خواهد شد.
مارکو روبیو، وزیر امور خارجه ایالات متحده، اعلام کرد که این کشور «در عرض چند هفته» خواهد دانست که آیا روسیه در زمینه برقراری صلح با اوکراین جدی است یا نه. متحدان اروپایی آمریکا مسکو را به اتلاف زمان در مورد درخواست دولت دونالد ترامپ برای آتشبس در اوکراین متهم کردهاند.
دولت دونالد ترامپ، رییسجمهوری آمریکا، وعده داده جنگ سهساله اوکراین را به سرعت به پایان برساند و طی هفتههای اخیر گفته که باور دارد ولادیمیر پوتین، رییسجمهوری روسیه، به صلح متعهد است.
رویترز به نقل از منابع آگاه گزارش داد که کاخ سفید اخیرا به نیتهای پوتین مشکوک شده، با این حال ترامپ همچنان بهطور عمومی نشان میدهد که باور دارد پوتین میخواهد جنگ را تمام کند.
روبیو جمعه در پایان یک جلسه دوروزه ناتو گفت: «ما به زودی خواهیم دانست، در عرض چند هفته، نه ماهها، که آیا روسیه به صلح جدی است یا نه. امیدوارم که باشد.»
وزیر خارجه آمریکا تاکید کرد: «اگر این مسئله به درازا بکشد، رییسجمهوری ترامپ به دام مذاکرات بیپایان نمیافتد.»
او افزود: «ما در حال آزمایش این هستیم که آیا روسها علاقهمند به صلح هستند یا نه. عمل آنها - نه کلماتشان، بلکه عمل آنها - تعیین خواهد کرد که آیا آنها جدی هستند یا نه، و ما قصد داریم این را زودتر از دیرتر بفهمیم.»
روسیه در ماه گذشته میلادی پیشنهاد آتشبس ۳۰ روزهای را که از سوی ایالات متحده مطرح شده بود رد کرد.
رد این پیشنهاد در شرایطی بود که اوکراین گفته بود آماده است با چنین پیشنهادی با روسیه توافق کند.
طرفین درگیر در اوکراین سپس به یک وقفه محدود در حملات به زیرساختهای انرژی یکدیگر توافق کردند، اما اکنون هر دو طرف یکدیگر را به نقض آن متهم میکنند.
واشینگتن میگوید که هنوز در حال مذاکره با هر دو طرف است.
کشورهای اروپایی از واشینگتن میخواهند که از مسکو بخواهد ثابت کند در مورد صلح جدی است و برخی پیشنهاد کردهاند که یک ضربالاجل صریح تعیین شود.
ژان-نوئل بارو، وزیر امور خارجه فرانسه، گفت که مسکو «باید پاسخی به ایالات متحده بدهد» که «تلاش زیادی برای ارائه یک پیشنهاد صلح و آتشبس کرده است.»
دیوید لامی، وزیر امور خارجه بریتانیا، گفت که پوتین به اقدامات خود «ادامه میدهد که بازی کند، ادامه میدهد تا زمان را کش دهد.»
او افزود: «او میتواند هماکنون آتشبس را بپذیرد، اما همچنان به بمباران اوکراین، مردم غیرنظامی آن و تاسیسات انرژیاش ادامه میدهد. ما تو را میبینیم، ولادیمیر پوتین، ما میدانیم که تو چه میکنی.»
آنا لِنابربوک، وزیر امور خارجه آلمان، نیز گفت که صحبتهای پوتین در مورد مذاکرات «هیچ چیزی جز وعدههای توخالی نیست» و رهبر روسیه «برای کسب زمان، همیشه درخواستهای جدید مطرح میکند.»
وزیران امور خارجه کانادا و استونی از جمله کسانی بودند که خواستار تعیین مهلت زمانی برای پذیرش آتشبس از سوی روسیه شدند.
یک مقام ارشد وزارت امور خارجه ایالات متحده شامگاه پنجشنبه اعلام کرد که لزوما توافقی در مورد زمانبندی فشار بر روسیه وجود ندارد، اما این موضوع بهطور مشترک پذیرفته شده که «هرچه زودتر بهتر است.»
او افزود: «توافق عمومی بر این بود که روسیه باید بیشتر عمل کند و روسیه باید در زمینه آتشبس توافق کند.»
رویترز نوشت که اعتماد اروپاییها به ایالات متحده بهعنوان محافظ نهایی قاره در برابر هرگونه حمله از سوی روسیه در ماههای اخیر با توجه به نزدیکی ترامپ به مسکو دچار تزلزل شده است.
وقتی از اسپن بارت اید، وزیر امور خارجه نروژ، پرسیده شد که آیا وزیران خارجه ناتو تضمینهایی از روبیو دریافت کردند که واشینگتن هیچ گونه امتیازاتی به روسیه که برای منافع اروپاییها مضر باشد نخواهد داد، او به رویترز گفت: «من احساس کردم که در اتاق توافق گستردهای درباره خطوط قرمز وجود داشت.»
رویترز نوشت که وقتی همان سوال از یک دیپلمات ارشد اروپایی پرسیده شد، او گفت: «باید بگویم که او (روبیو) همه حرفهای درست را زد. اما نکته این است که آیا اعتماد کافی بین ایالات متحده و متحدانش باقیمانده است یا نه.»
آمریکا شبکهای وسیع از پایگاههای نظامی را در سراسر خاورمیانه و اقیانوس هند حفظ کرده است. این پایگاهها که با پیشرفتهترین تجهیزات نظامی جهان تجهیز شدهاند، برای حضور عملیاتی پیشدستانه به منظور بازدارندگی، توانایی حمله سریع و نفوذ منطقهای طراحی شدهاند.
برای مخاطبان، درک این شبکه از قدرت آمریکا، کلید فهم تهدیدها و موقعیتگیریهای راهبردی است که وضعیت فعلی منطقه را شکل میدهد. این مطلب به بررسی گستردگی، ساختار و تاثیر این معماری نظامی در زمینه روابط ایالات متحده و ایران میپردازد.
دیهگو گارسیا: ناو هواپیمابر غرقنشدنی در اقیانوس هند
دیهگو گارسیا یکی از مهمترین بخشهای حضور جهانی ارتش آمریکا محسوب میشود. این جزیره که بیش از هزار و ۶۰۰ کیلومتر از سواحل جنوبی هند فاصله دارد، قلمرو بریتانیاست که از زمان جنگ سرد به ایالات متحده اجاره داده شده. به آن «ناو هواپیمابر غرقنشدنی» میگویند چرا که میزبان بمبافکنهای دوربرد، کشتیهای پیشموضعگیریشده، ایستگاههای ماهوارهای زمینی و امکانات پشتیبانی نیروی دریایی است.
در سال ۲۰۲۴، تصاویر ماهوارهای، استقرار بمبافکنهای بی-۲ اسپریت (B-2 Spirit) در دیهگو گارسیا را تایید کردند؛ اقدامی که نشان از موقعیتگیری استراتژیک آمریکا در پاسخ به تنشهای منطقهای دارد.
این پایگاه با باند فرودی به طول ۱۲ هزار پایی، قادر به میزبانی تقریبا هر هواپیمای نظامی آمریکایی، از جمله پرندههای هستهای است.
دیهگو گارسیا در گذشته سکوی پرتاب عملیاتهایی در عراق و افغانستان بوده و در صورت وقوع درگیری با ایران نیز میتواند بار دیگر نقشآفرین شود.
پایگاه هوایی العُدید قطر، فرماندهی مرکزی در دل صحرا
پایگاه هوایی العُدید که در دهه ۱۹۹۰ ساخته شد و پس از حملات ۱۱ سپتامبر گسترش یافت، بزرگترین پایگاه آمریکا در خاورمیانه محسوب میشود. این پایگاه میزبان بیش از ۱۰ هزار نظامی و مقر و مرکز عملیات هوایی ترکیبی (CAOC) است؛ ساختاری که عملیاتهای هوایی را در ۲۱ کشور تحت فرماندهی سنتکام هماهنگ میکند.
این پایگاه مجهز به پناهگاههای مستحکم، باند فرودی ۱۵ هزار پایی و زیرساختهایی برای پشتیبانی از بمبافکنها، تانکرهای سوخترسان و پهپادهاست.
العُدید هم نقش لجستیکی دارد و هم در حفظ برتری هوایی آمریکا حیاتی است. این پایگاه پیشتر سکوی پرتابی برای عملیات در سوریه، عراق و افغانستان بوده و همچنان مرکز ماموریتهای اطلاعاتی و شناسایی بر فراز خلیج فارس محسوب میشود.
پایگاه پشتیبانی نیروی دریایی بحرین: مرکز عملیات دریایی
پایگاه اناسای (NSA) بحرین که مقر ناوگان پنجم نیروی دریایی آمریکاست، در قلب ماموریتهای دریایی ایالات متحده در خلیج فارس قرار دارد. با توجه به حساسیت تنگه هرمز -جایی که روزانه حدود ۲۰ درصد از نفت جهان از آن عبور میکند- این پایگاه مرکز اصلی بازدارندگی دریایی است.
ناوگان پنجم، مسئولیت نظارت بر یکی از پررفتوآمدترین مسیرهای دریایی جهان را دارد و ناوهای هواپیمابر، زیردریاییها، ناوشکنها و شناورهای مینروب در آن فعالاند.
حضور آمریکا در این منطقه، قابلیت واکنش سریع به تهدیدهای احتمالی دریایی از سوی ایران را فراهم میکند.
اسرائیل، اردن، امارات و فراتر از آن: شبکهای از پایگاههای کوچکتر
در کنار پایگاههای اصلی، ایالات متحده پایگاههای کوچکتر یا مشترکی در سراسر منطقه دارد:
پایگاه هوایی موفق السلطی (اردن): محل پرتاب پهپادهای MQ-9 ریپر.
صحرای نگِب (اسرائیل): دارای رادارها و زیرساخت دفاع موشکی تحت نظارت آمریکا.
این مکانها هر یک نقش تخصصی خود را ایفا میکنند؛ از جمعآوری اطلاعات گرفته تا آمادگی برای عملیاتهای فوری.
قدرت دریایی آمریکا و گروههای ضربتی ناو هواپیمابر
وقتی ناوهای هواپیمابر آمریکایی وارد آبهای خلیج فارس یا دریای عمان میشوند، این کار معمولا در قالب گروههای ضربتی ناو هواپیمابر (Carrier Strike Groups) انجام میشود؛ یگانهایی شناور که حول یک ناو هواپیمابر هستهای و چندین کشتی همراه سازماندهی شدهاند.
در اواخر سال ۲۰۲۳، ناوهای USS Gerald R. Ford و USS Dwight D. Eisenhower به منطقه اعزام شدند؛ پاسخی مستقیم به حملات علیه کشتیهای تجاری در منطقه.
این گروهها شامل ناوشکنهایی با سیستم دفاعی Aegis و موشکهای SM-3 هستند که توانایی رهگیری موشکهای بالستیک را دارند.
چنین آرایشی در سواحل جنوبی ایران هم نقش دفاعی ایفا میکند و هم ظرفیت حمله احتمالی را در اختیار قرار میدهد.
سامانههای دفاع هوایی: تاد، پاتریوت و لایهبندی دفاعی
برای مقابله با تهدیدهای موشکی ایران یا نیروهای نیابتی آن، ایالات متحده و متحدانش در منطقه از سامانههای چندلایه پدافند هوایی استفاده میکنند:
تاد (THAAD): در امارات متحده عربی و عربستان سعودی مستقر شده است.
پاتریوت PAC-3: در کویت، قطر و بحرین مستقر است.
این سامانهها با شبکههای راداری و ماهوارهای ادغام شدهاند و به فرماندهان آمریکایی امکان میدهند تهدیدهای هوایی را در لحظه شناسایی و رهگیری کنند.
شبکههای لجستیکی و اطلاعاتی
قدرت نظامی آمریکا صرفا محدود به پایگاهها و ناوهای جنگی قابل رویت نیست. ستون فقرات این قدرت، لجستیک است: انبارهایی مملو از سوخت، غذا، مهمات و قطعات یدکی که در سراسر منطقه پیشموضعگیری شدهاند. هواپیماهای شناسایی مانند RC-135 و ناوگانهای پهپادی نیز دادههای لحظهای جمعآوری میکنند.
عملیاتها از طریق سنتکام، ستاد فرماندهی مرکزی ایالات متحده (CENTCOM) که مقر اصلی آن در تامپای فلوریداست اما بخشهای منطقهای آن در قطر، بحرین و کویت نیز فعالند، هماهنگ میشوند.
پیامدهای حضور نظامی آمریکا برای ایران: بازدارندگی یا تحریک؟
از دید تهران، شبکه پایگاههای ایالات متحده در اطراف ایران میتواند نوعی محاصره تلقی شود.
بمبافکنهای آمریکا میتوانند از دیهگو گارسیا بدون شناسایی پرواز کنند و موشکهای کروز از زیردریاییهای مستقر در دریای عرب شلیک شوند. این به معنای سناریویی است که بر اساس آن، جمهوری اسلامی باید تهدیدها را از همه جهات در نظر بگیرد.
با این حال، همین حضور نظامی نقش بازدارنده نیز دارد.
فرماندهان آمریکایی تاکید دارند که آماده هستند اما الزاما قصد حمله ندارند.
پیام واضح است: هرگونه حمله به نیروهای آمریکایی یا متحدانش با پاسخی سریع و قاطع مواجه خواهد شد.
توان نظامی ایران و موازنه نامتقارن منطقهای
پاسخ جمهوری اسلامی بهجای رویارویی مستقیم، در قالب ابزارهای نامتقارن بوده است: از ساخت پایگاههای موشکی زیرزمینی و پهپادهای انتحاری گرفته تا تجهیز نیروهای نیابتی.
با این حال، بخش زیادی از مواضع مطرحشده درباره قدرت نظامی ایران، بهویژه در زمینه دقت موشکها، ظرفیتهای جنگ الکترونیک یا عمق استراتژیک در منطقه، بهدرستی قابل تایید نیست و عمدتا به منابع رسمی جمهوری اسلامی یا تحلیلهای رسانهای داخلی متکی است.
در حالی که توان بازدارندگی ایران در برخی حوزهها قابل توجه است، موازنه قدرت واقعی میان ایران و ساختار نظامی گسترده و جهانی ایالات متحده، بسیار نابرابر باقی میماند.
بسیاری از تحلیلگران معتقدند ایران توانایی تحمیل تلفات و هزینههایی به آمریکا و متحدانش را دارد اما وارد کردن ضربهای فلجکننده یا حفظ جنگی بلندمدت با نیروی نظامی همسطح در توان این کشور نیست.
حضور نظامی ایالات متحده در خاورمیانه و اقیانوس هند عمیق، مجهز و از لحاظ عملیاتی بسیار انعطافپذیر است. از باندهای دیهگو گارسیا گرفته تا ناوهای جنگی در خلیج فارس و سامانههای دفاعی در حاشیه خلیج فارس، چینش نظامی آمریکا پیام روشنی برای ایران دارد.