جمعه چهارم آوریل، اد شیرن تک‌آهنگی به نام «عزیزم» منتشر کرد که به سرعت به یکی از پر‌گفت‌وگوترین قطعات سال ۲۰۲۵ تبدیل شد؛ نه فقط به خاطر امضای همیشگی شیرن، بلکه به‌دلیل ادای احترام صمیمانه و غیرمنتظره‌اش به فرهنگ ایرانی.
برای بسیاری از ایرانیان، از جمله خود من، «عزیزم» فراتر از یک ترانه، بلکه تجربه‌ای شخصی و بسیار جالب توجه است.
در اولین شنیدن، واژه «عزیزم» فورا توجه را جلب می‌کند چون واژه‌ای است گرم و آشنا. اما آنچه این آهنگ را از یک حرکت فانتزی به اثری صادقانه ارتقا می‌دهد، شیوه‌ای است که شیرن و تیم خلاقش نه فقط از نظر زبانی، بلکه از نظر صوتی، احساسی و ریتمیک، موسیقی پاپ رقصی ایرانی را به آغوش کشیده‌اند.
ادای احترام به پاپ ایرانی یا چیزی فراتر؟
جرقه این تعامل فرهنگی از سوی ایلیا سلمان‌زاده، پرودیوسر سوئدی-ایرانی که پشت بسیاری از آهنگ‌های جهانی بوده، زده شد.
در یک ویدیوی پشت‌صحنه در یوتیوب که فرآیند ساخت «عزیزم» را نشان می‌دهد، ایلیا پیشنهاد می‌دهد که چند فرهنگ موسیقی بیشتر، از جمله فرهنگ‌های ایرانی و عربی را بررسی کنند.
این لحظه، آغازمسیری است که حس ترانه‌سرایی شیرن را به بافت موسیقی پاپ رقصی ایرانی پیوند می‌زند.
چندین نوازنده ایرانی و هندی به پروژه پیوستند و با سازهای سنتی نظیر دف، سنتور، گاتام، دولسیمر چکشی و دیگر سازها نواختند و نتیجه قطعه‌ای شنیدی، غیر‌منتظره و متفاوت از موسیقی پاپ جریان اصلی غربی شد.
الهام یا کپی؟ منطقه خاکستری در موسیقی جهانی
اما پیچشی جالب در این میان وجود دارد: عده‌ای از ایرانیان در فضای مجازی، از جمله خود من، بلافاصله ملودی ریف اصلی آهنگ یا به عبارتی دیگر، موتیف موسیقایی‌ای را که در طول آهنگ نواخته می‌شود، بسیار آشنا یافتیم.
این ملودی شباهت زیادی دارد به قطعه معروف و خاطره‌انگیز «عسل» از داوود بهبودی، منتشرشده در سال ۱۳۶۵. این موضوع سؤالی جالب و مهم را مطرح می‌کند: آیا این یک ادای احترام آگاهانه است؟ یک برداشت ناخودآگاه؟ یا چیزی دیگر؟
بر اساس ویدیوهای مستند منتشرشده از فرآیند ساخت آهنگ، به نظر نمی‌رسد که این شباهت نتیجه نمونه‌برداری مستقیم یا کپی آشکار باشد. در مراحل ابتدایی ساخت آهنگ، شیرن دیده می‌شود که نسخه‌ای ساده از ملودی را زمزمه می‌کند که بعد ایلیا آن را با استفاده از صداهای سنتی خاورمیانه‌ای بلافاصله اجرا می‌کند.
به نظر می‌رسد که به‌مرور، این ملودی تکامل می‌یابد. دیرتر ملودی‌ای تکامل یافته‌تر، در حالی که بر یک لوپ ریتمی ۶/۸ سوار شده، به شکلی بسیار نزدیک به ملودی «عسل» داوود بهبودی به گوش می‌رسد.
این‌که این شباهت عمدی بوده، تصادفی، یا محصول ناخودآگاه، مشخص نیست اما بدون تردید حاصل یک فرآیند گروهی و تدریجی بوده است.
از منظر قانونی، مسائلی چون نقض کپی‌رایت معمولا به نیت و میزان شباهت بستگی دارند. با توجه به ماهیت تکاملی ساخت آهنگ و اصالت در متن و تنظیم، این اثر به احتمال زیاد در منطقه خاکستری «الهام» قرار می‌گیرد تا «تقلید». با این حال، به دلیل شباهت بسیار زیاد و اهمیت این ریف در حس کلی این آهنگ، شایسته است که تیم تولید «عزیزم» برای احترام و شفافیت، با خانواده داوود بهبودی تماس بگیرند یا به او اشاره‌ای داشته باشند.
صعود جهانی ریتم «شیش و هشت»
فراتر از ملودی‌ها و موتیف‌ها، یکی از جذاب‌ترین عناصر «عزیزم» ریتم آن است. این آهنگ بر مبنای میزان ۶/۸ ساخته شده. ساختاری که مدت‌هاست قلب موسیقی رقص پاپ ایرانی است اما به‌ندرت در موسیقی پاپ غربی شنیده شده است.
همان‌طور که ریتم «تِرِسیو» صحنه پاپ دهه ۲۰۱۰ را در آهنگ‌های متنابهی مانند Shape of You و Sorry درنوردید، حالا معرفی ریتم ۶/۸ در «عزیزم»، شاید آغاز موج جدیدی در موسیقی پاپ غربی باشد.
این ریتم پرانرژی، و در تمپو‌های پایین ترهیپنوتیزم کننده و پر از احساس است.
جالب‌تر این‌که در آهنگ «عزیزم» این ریتم نه به‌عنوان طعمی عجیب-غریب و «اگزاتیک»، بلکه به‌عنوان اساس اصلی آهنگ به‌کار گرفته شده است.
این یک قطعه پاپ غربی با چاشنی ایرانی نیست بلکه فضایی موسیقایی است که هر دو دنیا در آن هم‌زیستی دارند و به‌وسیله یکی از بزرگ‌ترین ستاره‌های پاپ جهان خوانده شده است.
لحظه‌ای برای ساختن پل‌های فرهنگی
واکنش ایرانیان به این آهنگ بسیار مثبت بوده است. فضای مجازی پر است از واکنش‌هایی از شگفتی و لذت تا قدردانی عمیق. برای بسیاری از ایرانیان، «عزیزم» مانند لحظه‌ای از دیده شدن در صحنه جهانی احساس می‌شود. در زمانی که اغلب اخبار با تنش همراه هستند، چنین همدلی موسیقایی‌ای، شگفت‌انگیز و التیام‌بخش است.
شیرن می‌توانست صرفا بر همان سبک آشنای خود تکیه کند و همچنان استادیوم‌ها را پر کند اما او به همکارانش گوش کرد؛ به صداهای تازه، به موسیقی ناشناخته و با این کار، میلیون‌ها شنونده را با قابلیت‌های موسیقی پاپ ایرانی آشنا کرد.
این نوع پذیرا بودن، کنجکاوی و احترام، سزاوار تحسین است.
چه ملودی «عزیزم» بازتابی ناخودآگاه از یک قطعه خاطره‌انگیز باشد، چه ادای احترام آگاهانه، یک چیز مسلم است: این آهنگ اهمیت دارد. درها را باز می‌کند. گفت‌وگو ایجاد می‌کند. فرهنگ‌ها را به هم نزدیک می‌کند و شاید راه را برای جریانی تازه در ساختار ریتمیک موسیقی پاپ غربی هموار کند.
ان‌بی‌سی نیوز سه‌شنبه ۱۹ فروردین خبر داد در چارچوب این طرح پنتاگون، حدود ۱۰ هزار نیروی آمریکایی، اروپای شرقی را ترک خواهند کرد.
این گزارش در شرایطی منتشر می‌شود که اقدامات اخیر دولت دونالد ترامپ در عرصه سیاست خارجی، از جمله مشروط کردن کمکهای نظامی به اوکراین و کاهش فشارها بر روسیه، نگرانی جدی کشورهای اروپایی را در پی داشته و به تردیدها در خصوص چشمانداز همکاریهای امنیتی و نظامی اروپا و آمریکا دامن زده است.
بیشتر بخوانید: فرانسه: موضع ترامپ درباره اوکراین پیامی فاجعهبار به ایران، چین و کره شمالی است
پیشتر و در ۱۸ اسفند ۱۴۰۳، روزنامه سوئدی اکسپرسن به نقل از منابع آگاه گزارش داد آمریکا متحدانش در سازمان پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) را از قصد خود برای پایان دادن به مشارکت در برنامهریزی رزمایشهای آتی در اروپا مطلع کرده است.
اکسپرسن نوشت این تصمیم بر رزمایشهای ناتو که برای سال جاری میلادی برنامهریزی شدهاند تاثیری نخواهد داشت اما رزمایشهایی که قرار است پس از سال ۲۰۲۵ برگزار شوند، تحتالشعاع قرار خواهند گرفت.
مارک روته، دبیرکل ناتو، ششم فروردین با اشاره به برخی گمانهزنیها درباره احتمال تضعیف مشارکت آمریکا یا اروپا در این ائتلاف نظامی هشدار داد که اکنون زمان «تکروی» نیست.
روته گفت: «چالشهای امنیتی جهانی گستردهتر از آن هستند که هیچیک از ما بتوانیم بهتنهایی با آنها مقابله کنیم. وقتی صحبت از حفظ امنیت اروپا و آمریکای شمالی است، هیچ جایگزینی برای ناتو وجود ندارد.»
بیشتر بخوانید: شکاف فزاینده اروپا و آمریکا؛ مکرون سران اروپا را به بحث درباره بازدارندگی هستهای فراخواند
خبرگزاری رویترز ۱۳ فروردین به نقل از پنج منبع آگاه گزارش داد با وجود اختلافاتی در خصوص آینده همکاریهای امنیتی آمریکا و اتحادیه اروپا، واشینگتن همچنان خواهان آن است که کشورهای اروپایی تسلیحات مورد نیاز خود را از ایالات متحده خریداری کنند.
در اواسط ماه مارس، کمیسیون اروپا طرحی را برای افزایش بودجه نظامی و یکپارچهسازی منابع در پروژههای دفاعی مشترک ارائه داد؛ اقدامی که در واکنش به احتمال کاهش حضور نظامی آمریکا در اروپا در دوران ریاستجمهوری ترامپ صورت می‌گیرد.
ناظران معتقدند برخی از این تدابیر پیشنهادی ممکن است به کاهش نقش شرکتهای خارج از اتحادیه اروپا، از جمله شرکتهای مستقر در ایالات متحده و بریتانیا، منجر شود.
مارکو روبیو، وزیر خارجه ایالات متحده، در واکنش به این طرح هشدار داد حذف شرکتهای آمریکایی از مناقصههای تسلیحاتی اروپا از دید واشینگتن اقدامی «منفی» و «نامناسب» قلمداد خواهد شد.
پیش از این و در بهمنماه سال گذشته، شبکه خبری ان‌بی‌سی به نقل از دو مقام آمریکایی گزارش داده بود پنتاگون در حال تدوین طرحی برای خارج کردن تمامی نیروهای این کشور از سوریه است.
دولت ترامپ بارها بر تعهد خود به سیاست «اول آمریکا» تاکید کرده است. «اول آمریکا» شعار و گفتمانی است که ترامپ در دوران پیشین حضور خود در کاخ سفید آن را ترویج داد. اهداف این گفتمان «تمرکز بر مسائل داخلی آمریکا، میهنپرستی و عدم مداخله مستقیم در مناقشههای بینالمللی» عنوان شده است.
ارتش اسرائیل ۱۳ فروردین اعلام کرد در چندین حمله هوایی، «توانمندی‌های نظامی باقی‌مانده» را در فرودگاه نظامی حما و پایگاه هوایی تیاس حمص، موسوم به تی۴، هدف قرار داده است.
بنا بر اعلام ارتش اسرائیل، «زیرساخت‌های نظامی» در منطقه دمشق از دیگر اهداف این عملیات بودند.
معاریو سه‌شنبه ۱۹ فروردین در گزارش خود نوشت اسرائیل و ترکیه در حال رایزنی برای هماهنگی اقدامات نظامی خود در سوریه هستند تا از رویارویی احتمالی با یکدیگر در این کشور و همچنین تشدید تنش‌ها در خاورمیانه جلوگیری شود.
این روزنامه نوشت که تصمیم اسرائیل و ترکیه برای تقویت هماهنگی‌های دوجانبه، پس از حملات اخیر ارتش اسرائیل به اهداف نظامی در خاک سوریه اتخاذ شد.
وزارت خارجه سوریه این حملات را «نقض حاکمیت» این کشور، «تنش‌زایی بی‌دلیل» و «تلاشی عامدانه برای بی‌ثبات‌کردن سوریه» دانست و آن را محکوم کرد.
معاریو همچنین به نقل از پایگاه «میدل ایست آی» گزارش داد که بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل، به مقام‌های غربی گفته است پیش از استقرار نیروهای ترکیه در پایگاه تی۴، تنها فرصت محدودی برای اجرای عملیات نظامی علیه این پایگاه وجود داشته و اسرائیل ناچار بوده در همان بازه زمانی دست به اقدام بزند.
به گزارش معاریو، ترکیه قصد دارد پهپادهای تهاجمی و شناسایی خود را بههمراه سامانه‌های پدافند هوایی «حصار» در پایگاه تی۴ مستقر کند و ساختار دفاع هوایی چندلایه‌ای در این پایگاه و مناطق پیرامونی آن به وجود آورد که از توانایی مقابله با تهدیدات در سطوح کوتاه‌برد، میان‌برد و بلندبرد برخوردار باشد.
افزون بر این، آنکارا احتمالا تا زمان تکمیل بازسازی پایگاه تی۴، به‌صورت موقت سامانه‌های دفاع هوایی اس-۴۰۰ ساخت روسیه را در این منطقه مستقر خواهد کرد.
نتانیاهو خواستار میانجی‌گری ترامپ برای کاهش تنش‌ها میان اسرائیل و ترکیه شد
نتانیاهو ۱۸ فروردین در دیدار با دونالد ترامپ، رییس‌جمهوری آمریکا، در کاخ سفید اعلام کرد اسرائيل و ترکیه پیش از این «روابط دوستانه‌ای» داشتند اما این روابط اخیرا به تیرگی گراییده است.
او تاکید کرد: «ما نمی‌خواهیم سوریه از سوی هیچ کشوری، از جمله ترکیه، به‌عنوان پایگاهی برای حمله به اسرائیل مورد استفاده قرار گیرد.»
نتانیاهو خواستار میانجی‌گری ترامپ به‌منظور کاهش تنش‌ها میان اسرائیل و ترکیه شد و افزود که برای این هدف، «هیچ‌کس مناسب‌تر از رییس‌جمهوری ایالات متحده نیست».
ترامپ در پاسخ به این درخواست اعلام کرد از «روابط بسیار بسیار خوبی» با رجب طیب اردوغان، رییس‌جمهوری ترکیه برخوردار است و می‌تواند تنش‌ها میان ترکیه و اسرائیل را «حل و فصل» کند.
رسانه‌های ترکیه در بهمن ماه ۱۴۰۳ از قصد این کشور برای احداث پایگاه‌های نظامی در سوریه خبر دادند.
بر اساس این گزارش‌ها، وزارت دفاع ترکیه با هدف آموزش ارتش جدید سوریه، به‌ویژه خلبانان این کشور، دو پایگاه نظامی در دمشق تاسیس خواهد کرد.
آنکارا همچنین از ۲۰۰ فروند جنگنده اف-۱۶ ترکیه، ۵۰ فروند را در سوریه مستقر خواهد کرد.
معاریو در ادامه گزارش خود نوشت نتانیاهو بر این باور است که حملات اخیر به پایگاه‌های حمص و حما، بستری برای پیشرفت در مسیر دست‌یابی به توافقی با ترکیه به منظور هماهنگی اقدامات در سوریه فراهم کرده؛ هرچند مذاکرات در این زمینه هنوز به نتیجه نهایی نرسیده و ادامه دارد.
اسرائیل در چارچوب این رایزنی‌ها بر لزوم خلع سلاح کامل جنوب سوریه تاکید کرده و خواستار منع هرگونه حضور نظامی ترکیه در این منطقه شده است.
هاکان فیدان، وزیر خارجه ترکیه، ۱۵ فروردین اعلام کرد این کشور تمایلی به رویارویی با اسرائیل در سوریه ندارد.
