وال‌استریت‌ژورنال در گزارشی نوشت که درک جهانیان از وضعیت و ذخایر برنامه هسته‌ای جمهوری اسلامی با خلاءهای مهمی مواجه است. اجرای توافقی جدید بدون داشتن تصویری شفاف از مواد و زیرساخت‌های هسته‌ای موجود ایران، بسیار پرخطر خواهد بود.
این روزنامه نوشت ایران در سال‌های اخیر نظارت آژانس بین‌المللی انرژی اتمی بر فعالیت‌های هسته‌ای خود را محدود کرده و همچنین تحقیقات آژانس درباره مواد هسته‌ای اعلام‌نشده کشف‌شده در کشور را مختل کرده است.
این نشریه نوشت بر اساس گفته مقام‌های آمریکایی و ایرانی، انتظار می‌رود گفت‌وگوهای روز شنبه شامل بحث درباره جدول زمانی مذاکرات و شاید تدوین یک چارچوب کلی برای توافق جدید باشد.
در ادامه این گزارش اشاره شده است که اجرای توافقی جدید بدون داشتن تصویری شفاف از مواد و زیرساخت‌های هسته‌ای موجود ایران، بسیار پرخطر خواهد بود. این نشریه نوشت بدون داشتن چنین خط پایه‌ای، عملا نمی‌توان اطمینان یافت که جمهوری اسلامی به محدودیت‌های دقیق مربوط به غنی‌سازی هسته‌ای پایبند است.
مقام‌های اسرائیلی بارها گفته‌اند اجازه نخواهند داد تهران به سلاح هسته‌ای دست یابد و نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل، تاکید کرده است هرگونه مذاکره با تهران باید به انهدام کامل برنامه هسته‌ای جمهوری اسلامی منجر شود.
قرار است شنبه ۳۰ فروردین دور دوم گفت‌وگوهای مقدماتی میان ایران و آمریکا در رم برگزار شود: رم میزبان دور دوم مذاکرات تهران و واشینگتن؛ ماجرا از آزادی چچیلیا سالا کلید خورد؟
هم‌زمان، منابع آگاه به رویترز گفته‌اند که اسرائیل در ماه‌های اخیر گزینه‌هایی برای حمله به تاسیسات هسته‌ای ایران به دولت ترامپ پیشنهاد داده است؛ طرح‌هایی که شامل ترکیبی از حملات هوایی و عملیات کماندویی با درجات مختلف شدت هستند و می‌توانند برنامه تسلیحاتی ایران را تنها چند ماه یا حداکثر یک سال به عقب بیندازند.
در همین زمینه: آیا حمله نظامی می‌تواند برنامه هسته‌ای ایران را نابود کند؟
روزنامه نیویورک‌تایمز گزارش داد که ترامپ در دیدار با نتانیاهو در کاخ سفید تاکید کرده است واشینگتن خواهان اولویت دادن به مسیر دیپلماتیک است و در کوتاه‌مدت از حمله نظامی به ایران حمایت نخواهد کرد.
طرح‌های نظامی اسرائیل و واکنش‌ها به آن
مقام‌های اسرائیلی اکنون معتقدند ارتش این کشور می‌تواند حمله‌ای محدود انجام دهد که به حمایت گسترده آمریکا نیاز نداشته باشد. چنین حمله‌ای به‌مراتب کوچک‌تر از گزینه‌هایی خواهد بود که پیشتر به واشینگتن ارائه شده است.
زمان اجرای چنین حمله‌ای مشخص نیست؛ به‌ویژه در حالی که گفت‌وگوهای هسته‌ای در حال انجام است.
به نوشته رویترز، اقدام نظامی در این مقطع می‌تواند موجب نارضایتی رییس‌جمهوری آمریکا شود و حمایت گسترده آمریکا از اسرائیل را با خطر مواجه کند.
بر اساس گفته دو مقام پیشین دولت جو بایدن، نسخه‌هایی از این برنامه‌ها در سال گذشته به کاخ سفید ارائه شده بودند که تقریبا همه گزینه‌ها مستلزم حمایت گسترده آمریکا بودند؛ چه از طریق مداخله مستقیم نظامی، چه اشتراک‌گذاری اطلاعاتی.
اسرائیل همچنین خواسته است واشینگتن در صورت واکنش ایران از این کشور دفاع کند.
در پاسخ به درخواست اظهار نظر رویترز، شورای امنیت ملی آمریکا به اظهارات ترامپ در روز پنج‌شنبه ارجاع داد؛ جایی که او گفت از اقدام اسرائیل حمایت نکرده اما مانع آن نیز نمی‌شود.
دفتر نتانیاهو هنوز واکنشی نشان نداده اما یک مقام ارشد اسرائیلی به رویترز گفت که تاکنون هیچ تصمیمی برای حمله اتخاذ نشده است.
از سوی دیگر، یک مقام ارشد امنیتی جمهوری اسلامی به رویترز گفت تهران از برنامه‌ریزی‌های اسرائیل آگاه است و در صورت وقوع حمله، «پاسخی قاطع و بی‌وقفه» خواهد داد.
این مقام افزود: «ما از منابع اطلاعاتی موثقی اطلاع داریم که اسرائیل در حال برنامه‌ریزی برای حمله گسترده به سایت‌های هسته‌ای ایران است. این تصمیم ناشی از نارضایتی از روند دیپلماتیک و همچنین نیاز نتانیاهو به ایجاد تنش برای بقای سیاسی است.»
مذاکرات هسته‌ای و مواضع طرفین
در دوره دولت بایدن، نتانیاهو هنگام ارائه نسخه‌ای از همین طرح‌ها، با نظر مخالف روبه‌رو شده است.
دو مقام پیشین آمریکایی گفتند نتانیاهو خواهان آن بود که آمریکا رهبری حملات را بر عهده بگیرد اما دولت بایدن تاکید داشت که بدون تسریع غنی‌سازی یا اخراج بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی از سوی ایران، حمله موجه نخواهد بود.
کارشناسان نظامی و هسته‌ای مدت‌هاست هشدار می‌دهند که حتی با استفاده از قدرت آتش گسترده، هر حمله‌ای تنها به‌طور موقت می‌تواند برنامه هسته‌ای ایران را مختل کند.
برخی تاسیسات ایران در عمق زمین قرار دارند و نابودی کامل آن‌ها مستلزم استفاده از بمب‌های سنگرشکن آمریکایی است.
گرچه حمله‌ای محدود ممکن است به مشارکت مستقیم کمتری [از سوی آمریکا] نیاز داشته باشد اما همچنان مستلزم تضمین ایالات متحده برای دفاع از اسرائیل در صورت حمله تلافی‌جویانه ایران است.
در همین زمینه: انتقاد مقام‌های اسرائیلی از مذاکرات هسته‌ای آمریکا و ایران
مقام‌های اسرائیل در هفته‌های اخیر به واشینگتن هشدار داده‌اند مذاکرات نباید بدون تضمین عدم توانایی ایران در ساخت سلاح هسته‌ای وارد مرحله توافق شود.
نتانیاهو در دیدار با ترامپ گفته است: «این مسئله می‌تواند با توافق حل شود اما فقط اگر آن توافق شبیه مدل لیبی باشد - یعنی ورود، انفجار تاسیسات و جمع‌آوری کامل تجهیزات تحت نظارت آمریکا.»
او تاکید کرده است: «گزینه دوم این است که آن‌ها مذاکرات را طول دهند و ما وارد مسیر نظامی شویم.»
از منظر اسرائیل، اکنون زمان مناسبی برای اقدام نظامی علیه برنامه هسته‌ای ایران است. متحدان جمهوری اسلامی - از جمله حماس در غزه و حزب‌الله در لبنان - تحت حملات اسرائیل قرار دارند. در یمن نیز حوثی‌ها هدف حملات هوایی آمریکا هستند.
اسرائیل همچنین در جریان حمله اکتبر ۲۰۲۴، خسارت سنگینی به سامانه‌های پدافندی ایران وارد کرده است.
یک مقامات ارشد اسرائیل اوایل ماه جاری به خبرنگاران گفت که اگر قرار است حمله‌ای انجام شود، باید پیش از بازسازی پدافند ایران صورت گیرد.
او تاکید کرد که تعیین زمان برای این اقدام «بیهوده» است.
